You are here

Μεγάλο παζλ €12 δισ. για τους τραπεζίτες

23/07/2020 07:10

Δισεπίλυτο παζλ πολλών δισεκατομμυρίων αποτελεί για τους τραπεζίτες η συμπεριφορά χιλιάδων δανειοληπτών μετά τη λήξη της περιόδου χάριτος που τους δόθηκε για τις δόσεις τους.

Ακαδημαϊκοί και οικονομολόγοι εκτιμούν ότι αναμένεται αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων καθώς πολλοί δανειολήπτες θα έχουν συνηθίσει τη μη πληρωμή δόσεων.  Η πιθανή νέα αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα επιτείνει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στους ισολογισμούς τους οι τράπεζες, διογκώνοντας τον όγκο των προβληματικών στοιχείων ενεργητικού που πρέπει να διαχειριστούν ή να πουλήσουν.

Στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας δείχνουν τον αυξανόμενο αριθμό δανειοληπτών που εντάσσονται στα σχέδια αναστολής δόσεων των τραπεζών, που θεωρείται από τα πιο γενναιόδωρα στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΚΤ, η αξία της αναστολής δόσεων δανείων με ημερομηνία 19 Ιουνίου ανέρχεται στα €11,7 δισ. έναντι €11,4 δισ. που ήταν στις 5 Ιουνίου, €10,8 δισ. στις 22 Μαΐου, €10,2 δισ. στις 8 Μαΐου και €7,4 δισ. στις 24 Απριλίου.

Ο καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Σταύρος Ζένιος αναφέρει στη StockWatch ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των δανειοληπτών που ζητά αναστολή δόσεων έχει σταθεροποιηθεί. Σημειώνει ότι μετά την απότομη αύξηση με την εισαγωγή του μέτρου ο ρυθμός αύξησης μειώνεται. 

«Αυτό είναι θετικό, φαίνεται ότι τα προβλήματα στην οικονομία έχουν ξεδιπλωθεί σε μεγάλο βαθμό», επισημαίνει. 

Ωστόσο, τονίζει, «πρέπει να προβληματίσει τι θα γίνει όταν το σχέδιο λήξει. Θα πρέπει να αρχίσει πάλι ο κόσμος να πληρώνει τις δόσεις και εκεί θα αρχίσουν να φαίνονται τα προβλήματα με αύξηση των ΜΕΔ».

Ο κ. Ζένιος σημειώνει τρεις ρυθμίσεις που θα βοηθούσαν την αντιμετώπιση της κατάστασης.

«Πρώτον, να αποσαφηνιστεί το καθεστώς και οι μηχανισμοί αναδιάρθρωσης ΜΕΔ. Ούτε το Εστία φαίνεται να βοηθά, ούτε η απαράδεκτη κατάσταση με την περιβόητη λίστα ΜΕΔ των βουλευτών οδηγά το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε σταθεροποίηση», παραδέχεται.

Δεύτερο, συνεχίζει, «η ΚΤ με τις τράπεζες να επεξεργαστούν τρόπους αξιοποίησης του φθηνού δανεισμού που προσφέρεται λόγω των προγραμμάτων της ΕΚΤ. Όταν θα πρέπει να αρχίσει η αποπληρωμή των δανείων να γίνεται με τα ευνοϊκότερα επιτόκια που ισχύουν σήμερα και όχι με το ψηλότερο που ίσχυε στην αρχή του δανείου».

Τρίτο, και ιδιαίτερα σημαντικό, τονίζει, είναι ότι οι τράπεζες πρέπει να προετοιμαστούν για να απορροφήσουν σημαντικές ζημιές αν χρειαστεί με την αρχή του 2021.

«Θα πρέπει να μην καταβάλουν μέρισμα φέτος και να μεριμνήσουν για τα αναγκαία κεφάλαια έγκαιρα. Τράπεζες όπως η JP Morgan και Citigroup προετοιμάζονται για ζημιές ανάλογες με αυτές της κρίσης του 2008».

Προβλέψεις

Ο οικονομολόγος Μάριος Κληρίδης σημειώνει ότι το πιο πιθανό είναι η παράταση (δια νόμου) των δόσεων σε ορισμένους τομείς πέραν του Δεκεμβρίου 2020.  Αυτό ενδεχομένως να είναι απαραίτητο σε τομείς όπως ο τουρισμός, αναφέρει.

«Το πρόβλημα είναι τι θα γίνει με τις προβλέψεις για ΜΕΧ σε τομείς που δεν θα έχουν ανακάμψει πλήρως ή υπο-λειτουργούν καθώς και νοικοκυριά που θα αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Και σε πιο βαθμό η τράπεζες μπορούν να απορροφήσουν τις ζημιές αυτές», αναφέρει.

Πιο στοχευμένη αναστολή

Όπως αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα λογιστικής και χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου Ανδρέας Μιλιδώνης, η αξία αναστολής δόσεων μέχρι τις 19/6 διαγράφει μια αυξητική τάση και έχει φτάσει στο 44% για τις επιχειρήσεις και 34% για νοικοκυριά.

«Αν κοιτάξουμε τις καταθέσεις στο τραπεζικό σύστημα, με βάση τα τελευταία στοιχεία από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (Μάιος 2020), θα δούμε ότι από τον Μάρτιο 2020 μέχρι τον Μάιο 2020, οι καταθέσεις των νοικοκυριών επίσης διαγράφουν μια αυξητική τάση. Από την άλλη μεριά, οι καταθέσεις των επιχειρήσεων διαγράφουν μια φαινομενικά αρνητική προς σταθερή πορεία», σημειώνει. 

«Αν αυτές οι τάσεις στις καταθέσεις ισχύουν και τον Ιούνιο, τότε μια πιθανή εξήγηση θα μπορούσε να ήταν ότι μέρος των αναστολών δανείων για νοικοκυριά καταλήγουν σε αποταμίευση, ενώ το ίδιο ίσως να μην συμβαίνει για επιχειρήσεις. Σίγουρα το θέμα αξίζει διερεύνησης από την Κεντρική Τράπεζα και το Υπουργείο Οικονομικών, και αν η πιθανή εξήγηση ισχύει, τότε ίσως η αναστολή δόσεων να πρέπει να γίνει πιο στοχευμένη».

Ο κ. Μιλιδώνης εισηγείται ότι ίσως να χρειάζεται ενημερωτική εκστρατεία για επιστροφή στην κανονικότητα πληρωμής δόσεων στους επόμενους λίγους μήνες, για επιχειρήσεις και δανειολήπτες.

Ανησυχητικοί οι αριθμοί

Ο καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Imperial College Business School Αλέξανδρος Μιχαηλίδης αναφέρει ότι «είναι όντως ανησυχητικοί αυτοί οι αριθμοί» για το ύψος των δανείων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα αναστολής δόσεων.

Στο σύνολο των δανείων ο τελευταίος αριθμός για τον Ιούνη είναι περίπου 40% ενώ το €11,7 δισ. είναι και μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ. Τα ΜΕΔ είναι ξεχωριστό και μεγάλο πρόβλημα ακόμη.

«Με ανησυχεί ιδιαίτερα πώς και πότε θα αρχίσουν αυτές οι δόσεις να ξαναπληρώνονται, ειδικά με τη συζήτηση που βλέπουμε να εξελίσσεται δυσάρεστα, και σαν παράδειγμα προς αποφυγή, με τα ΜΕΔ των ΠΕΠ στη βουλή. Σίγουρα η συζήτηση αυτή δεν δίνει τα ορθά μηνύματα και παραδείγματα ως προς την πληρωμή δόσεων για δάνεια».

Σημειώνει ότι συγκριτικά με την Αγγλία, όπου το συγκεκριμένο μέτρο έχει μεγάλη απήχηση επίσης, ο ανάλογος αριθμός για τα νοικοκυριά (για δάνεια σπιτιών) είναι περίπου 30%, στην Κύπρο περίπου 35% (μόνο για τα νοικοκυριά).

«Δεδομένης της μεγάλης αντίδρασης στην Αγγλία, και από την Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας αλλά και του Υπουργείου Οικονομικών, αλλά και των συνεχών προσπαθειών να μην παραλύσει τελείως η οικονομία, θεωρώ ότι πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερος προβληματισμός στην Κύπρο για το πως, και πόσο γρήγορα, θα ανοίξει η οικονομία», τονίζει.

 «Γλυκάθηκαν»

Ο καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Σωφρόνης Κληρίδης αναφέρει ότι η συμμετοχή στο σχέδιο αναστολής δανείων στην Κύπρο ήταν πολύ ψηλή.

«Αυτό συνέβαλε στο να περιοριστεί η μείωση της κατανάλωσης και στήριξε την οικονομία. Η ανησυχία είναι μήπως σημαντικός αριθμός αυτών που πήραν αναστολή έχουν γλυκαθεί με τη ζωή χωρίς δόσεις και αποφασίσουν να μην επαναρχίσουν τις πληρωμές, έστω κι αν θα μπορούσαν να το πράξουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα», υπογραμμίζει.

Της Γεωργίας Χαννή