Προβληματισμός για κομματικές παρεμβάσεις σε τράπεζες

Ακαδημαϊκοί και οικονομολόγοι στηλιτεύουν την παρέμβαση κομμάτων στα του οίκου της Κεντρικής Τράπεζας και των τραπεζών, εκτιμώντας ότι οι άκομψες παρεμβάσεις υπονομεύουν τους θεσμούς και παραπέμπουν σε διαπλοκή και επιπολαιότητα.

Με αφορμή τις πρόσφατες παρεμβάσεις του  προεδρου του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου στα εσωτερικά θέματα μιας τράπεζας αλλά και της νουθεσίας για επιτάχυνση της πιστωτικής επέκτασης, ακαδημαϊκοί και οικονομολόγοι μίλησαν επώνυμα στη StockWatch παραθέτοντας τους προβληματισμούς τους για το φαινόμενο κομματικών παρεμβάσεων σε ανεξάρτητες αρχές και ιδιωτικές τράπεζες.

Υπενθυμίζουν ότι οι πρακτικές αυτές συνέβαλαν, μεταξύ άλλων, στην τραπεζική κρίση του 2013, όταν πολιτικοί άρχισαν να παρεμβαίνουν στις πολιτικές δανειοδοτήσεων των τραπεζών για αγορά ακινήτων (π.χ. το 2007, όταν αυξήθηκε το ποσοστό ίδιων πόρων για δεύτερη κατοικία). 

Τότε, σύσσωμη η πολιτική ηγεσία είχε ζητήσει και πέτυχε να διατηρηθεί η ήδη υψηλή πιστωτική επέκταση του 35% ετησίως, με αποτέλεσμα το απότομο φούσκωμα των δανειστικών χαρτοφυλακίων των τραπεζών.

«Κατ’ ιδίαν συνεννοήσεις κομμάτων με τράπεζες παραπέμπουν στα διαπλεκόμενα πολιτικο-οικονομικά συμφέροντα που οδήγησαν τη χώρα στην οικονομική καταστροφή του 2011-2013», σημειώνει ο ακαδημαϊκός και τέως πρύτανης του Πανεπιστήμιου Κύπρου, Σταύρος Ζένιος.

Υποδεικνύει ότι είναι θεμιτό τα κόμματα να εκφράζουν διαφωνίες με επιχειρηματικές πρακτικές.  Επισημαίνει, όμως, ότι «τυχόν παρέμβαση πρέπει να γίνεται με θεσμικό τρόπο και όχι σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις».

Ο οικονομολόγος Σάββας Σαββίδης διατυπώνει την άποψη ότι ενώ είναι δικαίωμα των κομμάτων να κρίνουν και να κάνουν υποδείξεις, δεν έχουν το δικαίωμα να παρεμβαίνουν στα του οίκου ενός ανεξάρτητου θεσμού και στις αποφάσεις διοικητικών συμβουλίων ιδιωτικών επιχειρήσεων που είναι και δημόσιες εταιρείες.

«Οι πλείστες των τραπεζών είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο και δίνουν λόγο στους μετόχους τους και στους επόπτες τους και όχι στα οποιαδήποτε κόμματα και μάλιστα σε απευθείας συνεννοήσεις», παρατήρησε ο κ. Σαββίδης.

«Δεν είναι δουλειά των κομμάτων να υποδεικνύουν στις τράπεζες ποια πρέπει να είναι η τιμολογιακή τους πολιτική», δηλώνει ο οικονομολόγος και τέως τραπεζίτης Μάριος Κληρίδης.

«Οι τράπεζες», σημειώνει, «είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι αποφάσεις τους δεν είναι υπό την αίρεση των κομμάτων».

Ο κ. Κληρίδης άσκησε κριτική και για κομματικές παρεμβάσεις στην ΚΤ, διευκρινίζοντας ότι ο ίδιος δεν αμφισβητεί ποσώς το δικαίωμα των κομμάτων να κρίνουν.

«Διαφωνώ όμως με την προσπάθεια κομματικών παρεμβάσεων σε ανεξάρτητους θεσμούς», διευκρίνισε.

«Αυτό που επικρίνω», είπε, «είναι να γίνονται οι ανεξάρτητοι θεσμοί και οι τράπεζες υποχείριο των κομμάτων.  Είναι κάτι που δεν επιτρέπει η ΕΚΤ. Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών της ΕΕ είναι μέρος τους ευρωσυστήματος», παρατήρησε.

Την περασμένη βδομάδα ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου είχε συνάντηση με τον διοικητή της ΚΤ Κωνσταντίνο Ηροδότου δηλώνοντας ότι είναι «αδικαιολόγητη η πλεονάζουσα ρευστότητα που έχουν οι τράπεζες».  Εξέφρασε την άποψη ότι μέρος αυτής της υπερβάλλουσας ρευστότητας θα πρέπει να μπει στην πραγματική οικονομία για στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Προηγουμένως, είχε συναντηθεί με τη διοίκηση της Τρ. Κύπρου, η οποία ανακοίνωσε αιφνιδίως και αμέσως μετά, την αναστολή της απόφασης της για αύξηση χρεώσεων.

Ο ακαδημαϊκός Στ. Ζένιος εκφράζει τη θέση ότι η παρέμβαση των κομμάτων θα έπρεπε να είχε γίνει μέσω της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής η οποία όφειλε, όπως εξήγησε, να καλέσει τους εμπλεκόμενους.  Τον σύνδεσμο τραπεζών και την εγχώρια εποπτική αρχή που είναι η ΚΤ.

«Δεν μπορεί να πηγαίνει ο ένας πολιτικός αρχηγός στην μια τράπεζα και ο άλλος αρχηγός στην άλλη και να προωθούν πολιτική. Το όλο σκηνικό παραπέμπει είτε σε διαπλοκή, είτε σε επιπολαιότητα», σημειώνει ο κ. Ζένιος.

«Διαπλοκή, αν υπήρξε προσυνεννόηση και επιπολαιότητα, εκ μέρους της τράπεζας αν πράγματι η παρέμβαση του αρχηγού του κυβερνώντος κόμματος οδήγησε σε ανατροπή της απόφασης.  Και αν τα νέα τέλη πράγματι εξυπηρετούν την πολιτική για ηλεκτρονικές υπηρεσίες, τότε πώς άλλαξε η τράπεζα την πολιτική της σε δυο ημέρες; Απλώς με μια συνάντηση;», διερωτήθηκε ο κ. Ζένιος.

Ο κ. Κληρίδης έψεξε ωστόσο και την πρακτική των τραπεζών να μην δώσουν χρόνο στους πελάτες τους να εξοικειωθούν με την ψηφιακή τεχνολογία.

«Καταλαβαίνω ότι οι τράπεζες θα πρέπει να οδηγηθούν στην ψηφιακή εποχή. Από την άλλη όμως, δεν μπορεί να εκδίδεις μία απόφαση ότι σε ένα περίπου ένα μήνα θα εισάγω την ψηφιακή τεχνολογία και όποιος δεν ακολουθήσει θα πληρώνει πέναλτι», επεσήμανε.

Εξέφρασε τη θέση ότι η επηρεαζόμενη τράπεζα θα έπρεπε να είχε δώσει αρκετό χρόνο στους πελάτες της να ενημερωθούν για την νέα τεχνολογία.

«Άλλωστε υπάρχει μία γενιά που δεν μπορεί να παρακολουθήσει τη διαδικτυακή τεχνολογία», τόνισε.

«Από την εξίσωση», πρόσθεσε, «απουσιάζει και ένα σοβαρό κομμάτι που είναι η ανάγκη των τραπεζών να αυξήσουν τα έσοδα τους, για να μην χρειαστούν νέα κεφάλαια. Οι τράπεζες αυτή τη στιγμή έχουν αδυναμία να εκποιήσουν. Διατηρούν δυστυχώς και μεγάλα χαρτοφυλάκια προβληματικών δανείων. Τα επιτόκια είναι μηδέν και υφίστανται και πέναλτι από την υπερβάλλουσα ρευστότητα. Αν οι τράπεζες δεν μπουν σε τροχιά κερδοφορίας για να απορροφήσουν νέες προβλέψεις, θα υπάρχει πρόβλημα», παρατήρησε ο κ. Κληρίδης.