You are here

Στη διάθεση αγοραστών και τα εξυπηρετούμενα δάνεια

26/01/2023 06:42

Σε επέκταση της νομοθεσίας ώστε το πεδίο εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη δευτερογενή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων, να καλύπτει πρόσθετα και τα εξυπηρετούμενα δάνεια, προχωρά η κυβέρνηση.

Επιπρόσθετα, με βάση το περιεχόμενο των σχετικών νομοσχεδίων που προωθεί το υπουργείο Οικονομικών, οι αγοραστές πιστώσεων, σε αντίθεση με τους διαχειριστές πιστώσεων, δεν θα τυγχάνουν πλέον αδειοδότησης από την Κεντρική Τράπεζα, ωστόσο θα εποπτεύονται σε ότι αφορά τις υποχρεώσεις που τους επιβάλλονται.

Το ΥΠΟΙΚ, στο πλαίσιο της διαδικασίας διαβούλευσης για τις προτεινόμενες αλλαγές στη νομοθεσία, κοινοποίησε τη δέσμη των προτεινόμενων νομοσχεδίων για σκοπούς υποβολής τυχόν πρόσθετων απόψεων, επί των διακριτικών ευχερειών που παρέχει η σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία (ΕΕ) 2021/2167 για τους διαχειριστές πιστώσεων και τους αγοραστές πιστώσεων.

Το πρώτο νομοσχέδιο «περί Διαχειριστών Πιστώσεων και Αγοραστών Πιστώσεων και για Συναφή Θέματα Νόμος του 2023», εκτός από ορισμένες σαφώς καθορισμένες εξαιρέσεις, ισχύει τόσο για τους διαχειριστές πιστώσεων όσο και για τους αγοραστές πιστώσεων, ωστόσο, σημειώνεται ότι το πεδίο εφαρμογής του νόμου, έχει επεκταθεί ώστε να καλύπτει πρόσθετα και εξυπηρετούμενες συμβάσεις πίστωσης.

Πρόθεση του Υπουργείου Οικονομικών, αναφέρεται, είναι όπως η αναφορά σε πλαίσιο μη εξυπηρετούμενης σύμβασης πίστωσης να περιλαμβάνει πρόσθετα σύμβαση πίστωσης η οποία έχει τερματισθεί και/ή έχει λήξει και/ή σε σχέση με αυτή εκκρεμούν δικαστικές και/ή άλλες νομικές διαδικασίες καθώς επίσης τα δικαιώματα και υποχρεώσεις του εξ αποφάσεως πιστωτή έναντι του εξ αποφάσεως οφειλέτη ως ισχύει στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο.

Για το σκοπό αυτό, σημειώνεται, έχει τεθεί σχετικό ερμηνευτικό ερώτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ ο προτεινόμενος χειρισμός θα πρέπει να τύχει της έγκρισης της Νομικής Υπηρεσίας στα πλαίσια του ενδεδειγμένου νομοτεχνικού ελέγχου. 

Τέλος στην αδειοδότηση αγοραστών πιστώσεων από ΚΤ

Επιπρόσθετα, αναφέρεται πως με βάση την Οδηγία και κατ’ επέκταση το νομοσχέδιο, οι διαχειριστές πιστώσεων πρέπει να λαμβάνουν υποχρεωτικά άδεια διαχείρισης πιστώσεων από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, κάτι που δεν θα ισχύει στην περίπτωση των αγοραστών πιστώσεων.

Για να αποφευχθεί η μείωση της προστασίας των δανειοληπτών και για την εμπέδωση εμπιστοσύνης, για την παραχώρηση της άδειας, οι διαχειριστές οφείλουν να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις, όπως ισχυρές απαιτήσεις διακυβέρνησης και συστήματος εσωτερικού ελέγχου, απαιτήσεις αξιολόγησης ειδικών συμμετοχών, απαιτήσεις καταλληλότητας ανώτερων διοικητικών στελεχών, εφαρμογής κανόνων για την προστασία και τη δίκαιη και επιμελή μεταχείριση των δανειοληπτών, καθώς και τη δωρεάν καταγραφή και διεκπεραίωση των καταγγελιών τους. 

Ωστόσο, σε ότι αφορά τους αγοραστές πιστώσεων, σημειώνεται πως καθώς δεν δημιουργούν νέες πιστώσεις αλλά, αντ’ αυτού, αγοράζουν μόνο υφιστάμενες μη εξυπηρετούμενες συμβάσεις πίστωσης με ίδιο κίνδυνο», δεν προκαλούν ανησυχίες όσον αφορά την προληπτική εποπτεία και η δυνητική τους συμβολή στον συστημικό κίνδυνο είναι αμελητέα».

«Επομένως δεν δικαιολογείται η απαίτηση να αιτούνται άδεια λειτουργίας αλλά είναι, ωστόσο, σημαντικό οι ενωσιακοί και οι εθνικοί κανόνες για την προστασία των καταναλωτών να συνεχίσουν να ισχύουν και τα δικαιώματα των δανειοληπτών να συνεχίσουν να είναι αυτά που απορρέουν από την αρχική σύμβαση πίστωσης», αναφέρει το ΥΠΟΙΚ. 

Επομένως με βάση το σχετικό νομοσχέδιο οι αγοραστές πιστώσεων δεν θα τυγχάνουν αδειοδότησης από την Κεντρική Τράπεζα, παρόλα αυτά θα εποπτεύονται σε ότι αφορά τις υποχρεώσεις που τους επιβάλλονται και αφορούν στη σχέση τους με τους δανειολήπτες, διενέργεια γνωστοποιήσεων των μεταβιβάσεων και μεταγενέστερων γνωστοποιήσεων, υποχρεώσεις διορισμού διαχειριστή και σχετικής ενημέρωσης της Κεντρικής Τράπεζας και άλλα.

Η Κεντρική Τράπεζα ως η εθνική αρμόδια αρχή διαθέτει όλες τις εξουσίες χορήγησης και ανάκλησης άδειας διαχείρισης πιστώσεων, εποπτείας, διεξαγωγής ερευνών και επιβολής ποινών, ενώ το νομοσχέδιο προνοεί για την καθιέρωση κατάλληλων διοικητικών κυρώσεων και διορθωτικών μέτρων σε περίπτωση παραβιάσεων του Νόμου. 

Προς κατάργηση της υφιστάμενης νομοθεσίας

Με την υιοθέτηση του προτεινόμενου πλαισίου, η υφιστάμενη εθνική ρύθμιση που διέπει την αγοραπωλησία πιστωτικών διευκολύνσεων, δηλαδή ο περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα Νόμο, οδεύει προς κατάργηση.

Το υφιστάμενο πλαίσιο θέτει, σύμφωνα με το υπουργείο περιορισμούς «ως προς το ποια πρόσωπα δικαιούνται να αγοράζουν πιστωτικές διευκολύνσεις ούτως ώστε να διασφαλίζεται ότι η ιδιοκτησία των δάνειων καταλήγει μόνο σε αδειοδοτημένες οντότητες, ενώ οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων αδειοδοτούνται για το σκοπό αυτό από την Κεντρική Τράπεζα». 

Καθώς η υπό αναφορά Οδηγία που υιοθετείται με τη δέσμη νομοσχεδίων προωθεί την ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για τα ΜΕΔ στην Ένωση εξαλείφοντας τα εμπόδια στη, και καθορίζοντας διασφαλίσεις για τη, μεταβίβαση ΜΕΔ από πιστωτικά ιδρύματα σε αγοραστές πιστώσεων, κρίνεται ότι ο υφιστάμενος νόμος «προσκρούει στο πνεύμα και τις διατάξεις της Οδηγίας» και «δια του παρόντος νομοσχεδίου καταργείται». 

Κλείνει η πρόσβαση αγοραστών σε βάσεις δεδομένων

Με βάση τη νέα ρύθμιση οι αγοραστές πιστώσεων δεν θα έχουν πρόσβαση στις δύο βάσεις δεδομένων καθότι πλέον δεν αδειοδοτούνται από την Κεντρική Τράπεζα και η πρόσβαση δίνεται στους διαχειριστές πιστώσεων περιλαμβανομένων των αγοραστών που θα επιλέξουν να διαχειρίζονται οι ίδιοι το δανειακό τους χαρτοφυλάκιο και επομένως θα λάβουν άδεια διαχειριστή. 

Η ρύθμιση που αφορά την πρόσβαση στη βάση δεδομένων του Κτηματολογίου και Χωρομετρίας θα γίνει με τροποποίηση του περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου κατόπιν διαβούλευσης με το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο και θα κοινοποιηθεί σε δεύτερο χρόνο. 

Νομικά πρόσωπα τα οποία θα ασκούν ήδη δραστηριότητες διαχείρισης πιστώσεων κατά την 30η Δεκεμβρίου του 2023 (ημερομηνία από την οποία θα ισχύσει η νέα ρύθμιση με ταυτόχρονη κατάργηση της υφιστάμενης), δυνάμει των προνοιών του υφιστάμενου νόμου, θα αναγνωρίζονται αυτομάτως ως αδειοδοτημένοι διαχειριστές πιστώσεων. 

Διατάξεις της νομοθεσίας που αφορούσαν τις γνωστοποιήσεις προς τους δανειολήπτες και τις αρμόδιες αρχές και τις ρυθμίσεις για αυτόματη υποκατάσταση του πιστωτή με τον αγοραστή αναμένεται να μεταφερθούν στη νέα νομοθεσία.

Με το δεύτερο νομοσχέδιο περί Συμβάσεων Καταναλωτικής Πίστης (Τροποποιητικός) Νόμος του 2023», διασφαλίζεται ότι οι καταναλωτές θα λαμβάνουν, έγκαιρα και πριν από τυχόν τροποποιήσεις σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις της σύμβασης πίστωσης, σαφή και περιεκτικό κατάλογο τυχόν τέτοιων αλλαγών, το χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή τους και τις απαραίτητες λεπτομέρειες, καθώς και το όνομα και τη διεύθυνση της αρμόδιας αρχής όπου οι καταναλωτές μπορούν να υποβάλουν καταγγελία.

Επιπλέον θα απαιτείται από τους πιστωτές να διαθέτουν κατάλληλες πολιτικές και διαδικασίες, ώστε να καταβάλλουν προσπάθειες να παρέχουν, όπου απαιτείται, εύλογη περίοδος ανοχής πριν από την έναρξη διαδικασιών κατάσχεσης, ενώ όσον αφορά τις χρεώσεις των καταναλωτών σε περίπτωση αθέτησης υποχρέωσης, να ακολουθούνται οι ίδιοι κανόνες με εκείνους της οδηγίας 2014/17/ΕΕ σχετικά με τον καθορισμό ανώτατων ορίων για τα τέλη και τις κυρώσεις.

Ανάλογος είναι ο σκοπός του τρίτου νομοσχεδίου περί Συμβάσεων Πίστωσης για Καταναλωτές σε σχέση με Ακίνητα που προορίζονται για Κατοικία (Τροποποιητικός) Νόμος του 2023, το οποίο προβλέπει επίσης όπως σε περίπτωση μεταβίβασης πίστωσης που καλύπτεται από το βασικό νόμο, ο καταναλωτής να δικαιούται να αντιτάξει κατά του αγοραστή πιστώσεων κάθε μέσο άμυνας που είχε κατά του αρχικού πιστωτή και να ενημερωθεί σχετικά με την εκχώρηση. 

Το τέταρτο νομοσχέδιο περί Ελευθεροποίησης του Επιτοκίου και Συναφών Θεμάτων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2023, τροποποιεί τον σχετικό νόμο ώστε το πεδίο εφαρμογής του να διευρυνθεί για να καλύπτει όλους τους αγοραστές πιστωτικών διευκολύνσεων, με το υπουργείο να εκτιμά ότι με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζονται τα δικαιώματα των δανειοληπτών μετά την πώληση των πιστωτικών τους διευκολύνσεων. 

Σκοπός του πέμπτου νομοσχεδίου, του περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) (Τροποποιητικός) Νόμου του 2023, είναι να δοθεί πρόσβαση στη βάση δεδομένων του Κτηματολογίου και Χωρομετρίας σε ορισμένους διαχειριστές δυνάμει του  περί Διαχειριστών Πιστώσεων και Αγοραστών Πιστώσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου του 2023. Το νομοσχέδιο θα κοινοποιηθεί σε δεύτερο χρόνο. 

Της Μαρίας Χαμπή