Τρόικα: Μειώθηκε η αβεβαιότητα στις τράπεζες

Η πώληση της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας στην Ελληνική Τράπεζα μείωσε την αβεβαιότητα στον χρηματοπιστωτικό τομέα, βελτίωσε την εμπιστοσύνη των καταθετών και συνέβαλε στην εδραίωση του τραπεζικού συστήματος, αναφέρει η τρόικα σε ανακοίνωσή της μετά την ολοκλήρωση του πέμπτου μεταμνημνιακού ελέγχου της κυπριακής οικονομίας.

Τονίζει ωστόσο ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένου του μειωμένου αλλά πολύ ψηλού δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων.

«Η πώληση της ΣΚΤ έθεσε τον τραπεζικό τομέα σε πιο υγιή βάση και αποτέλεσε σημαντικό μοχλό για την επιστροφή του κυπριακού αξιόχρεου σε επενδυτική βαθμίδα για πρώτη φορά από το 2012. Περίπου το ένα τρίτο των συνολικών μη εξυπηρετούμενων δανείων (ή € 5,7 δισ.) μετατοπίστηκαν από την ΣΚΤ στην οντότητα που ανήκει στο δημόσιο», αναφέρεται.

Σημειώνεται ότι η προβλεπόμενη μεγάλη πώληση ΜΕΔ από την Τράπεζα Κύπρου αναμένεται να μειώσει περαιτέρω σημαντικά τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων στον τραπεζικό τομέα, ο οποίος παραμένει ωστόσο ο δεύτερος ψηλότερος στην ευρωζώνη. Η αποστολή χαιρέτισε την έγκριση του νομοθετικού πακέτου για την επιτάχυνση των εκποιήσεων.

Τονίζεται ότι η βελτίωση της νοοτροπίας πληρωμών πρέπει να παραμείνει η κυρίαρχη προτεραιότητα της κυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό, η αποστολή τόνισε ότι ο τελικός σχεδιασμός του προγράμματος Εστία πρέπει να μετριάσει τους κινδύνους ηθικού κινδύνου και τα ζητήματα δικαιοσύνης.

«Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να καταστούν αυστηρότερα τα κριτήρια επιλεξιμότητας και, εάν υπάρξει επανάληψη, οι εκποιήσεις θα ξεκινήσουν αμέσως. Επιπλέον, θα είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι η εναπομείνουσα οντότητα της ΣΚΤ είναι ανεξάρτητη από την κυβέρνηση και ο μόνος στόχος της είναι να εκχωρήσει τα περιουσιακά στοιχεία της με σκοπό να μεγιστοποιήσει γρήγορα τις αποδόσεις προς το κράτος», τονίζεται.

Σημειώνεται ότι αυτή η δέσμευση και άλλες δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της απόφασης για κρατικές ενισχύσεις θα παρακολουθούνται στενά από την Επιτροπή. Άλλες προκλήσεις περιλαμβάνουν επίσης την πλήρη ενσωμάτωση της ΣΚΤ στην ΗΒ, η οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί προσεκτικά. Συνολικά, ο τραπεζικός τομέας εξακολουθεί να υφίσταται πιέσεις, δεδομένων των χαμηλών εσόδων από τόκους, της ενδεχόμενης ανάγκης για πρόσθετες προβλέψεις στο πλαίσιο ψηλών μη εξυπηρετούμενων δανείων και ψηλού λειτουργικού κόστους.

Το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε συνεργασία με το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), επισκέφθηκε την Κύπρο από τις 24 μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου για να πραγματοποιήσει την πέμπτη αποστολή παρακολούθησης μετά το πρόγραμμα (PPS) και να προβεί σε ειδική παρακολούθηση των μακροοικονομικών ανισορροπιών στο πλαίσιο της διαδικασίας μακροοικονομικής ανισορροπίας.

Το προσωπικό του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) συμμετείχε επίσης στην αποστολή για πτυχές που σχετίζονται με το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης του ΕΜΣ.

Βιώσιμη ανάπτυξη

Όπως σημειώνεται, η κυπριακή οικονομία συνεχίζει την ισχυρή κυκλική άνοδο της, δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για την αντιμετώπιση των βασικών τρωτών σημείων της χώρας, εξασφαλίζοντας  βιώσιμη ανάπτυξη. Αφού σημείωσε εντυπωσιακό ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 4,2% το 2017, η οικονομική ανάκαμψη συνεχίστηκε με ισχυρό ρυθμό το πρώτο εξάμηνο του 2018, ενώ ο πληθωρισμός παρέμεινε υποτονικός.

Η περαιτέρω αύξηση της τουριστικής και οικοδομικής δραστηριότητας είχε θετικές επιπτώσεις στους άλλους τομείς της οικονομίας. Η κατάσταση της αγοράς εργασίας συνέχισε να βελτιώνεται, με την αύξηση της απασχόλησης στους περισσότερους τομείς και την ταχεία μείωση της ανεργίας, ενώ η ανεργία των νέων παραμένει υψηλή.

Όσον αφορά το μέλλον, η ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει σταθερή, αλλά να επιβραδυνθεί μεσοπρόθεσμα. Οι κίνδυνοι για την πρόβλεψη οφείλονται κυρίως στα μειωμένα, αλλά πολύ υψηλά, μη εξυπηρετούμενα δάνεια, στο ψηλό ιδιωτικό και δημόσιο χρέος και σε ψηλότερα επίπεδα αβεβαιότητας στο εξωτερικό περιβάλλον.

Δημοσιονομικά

Αναφορικά με τα δημοσιονομικά, επισημαίνεται ότι τα αυξημένα φορολογικά έσοδα, σε συνδυασμό με τη συνετή διαχείριση των δαπανών, οδήγησαν και πάλι σε εντυπωσιακές δημοσιονομικές επιδόσεις, αλλά η πώληση της ΣΚΤ έρχεται με πολύ ψηλό κόστος για την κυβέρνηση. Τα πρωτογενή και πρωτογενή πλεονάσματα αυξήθηκαν περαιτέρω κατά τους πρώτους επτά μήνες του 2018 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2017. Ωστόσο, οι δημοσιονομικές επιπτώσεις που συνδέονται με την πώληση και την ομαλή εκκαθάριση της σκτ έχουν οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση του δημόσιου χρέους και μπορεί επίσης να επιβαρύνουν το δημοσιονομικό ισοζύγιο το 2018, ανάλογα με τη στατιστική επεξεργασία που πρόκειται να καθοριστεί.

Η πώληση αυτή έχει επίσης ως αποτέλεσμα ενδεχόμενες υποχρεώσεις σε σχέση με τα συστήματα προστασίας περιουσιακών στοιχείων (APS). Το τελικό κόστος για την κυβέρνηση θα εξαρτηθεί από τα πραγματικά έσοδα από την άσκηση ΜΕΔ από την εναπομείνουσα οντότητα και τις πιθανές ζημίες στο πλαίσιο του APS. Αν και ο δείκτης του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να επαναλάβει την πτωτική πορεία του από το επόμενο έτος, παραμένει ένα από τα υψηλότερα στη ζώνη του ευρώ.

«Αυτό απαιτεί τη διασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προληπτικού σκέλους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να αντισταθμιστεί η αυξανόμενη πίεση για δημοσιονομική χαλάρωση, ιδίως ενόψει των ενδεχόμενων υποχρεώσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα, των πιθανών υπερβάσεων του κόστους από την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της υγειονομικής περίθαλψης και του κυκλικού χαρακτήρα των φορολογικών εσόδων», τονίζεται.

Μεταρρυθμίσεις

Για τις μεταρρυθμίσεις, αναφέρεται ότι η ανανέωση της δυναμικής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητη για τη διατήρηση ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης. Το ενισχυμένο νομικό πλαίσιο για την επίλυση των ΜΕΔ πρέπει να συμπληρωθεί με τη συνολική μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένων αποτελεσματικότερων δικαστικών διαδικασιών, ισχυρότερης νομικής επιβολής των εμπορικών αξιώσεων και επίλυσης της μεγάλης καθυστέρησης δικαστικών υποθέσεων.

Επιπλέον, σημειώνεται, πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά οι προσπάθειες για την επιτάχυνση της έκδοσης και της μεταβίβασης τίτλων ιδιοκτησίας. Είναι επίσης σημαντικό να ενισχυθεί το επιχειρηματικό περιβάλλον και να προσελκυσθούν επενδύσεις που ενισχύουν την παραγωγικότητα, μεταξύ άλλων με την ταχεία υιοθέτηση του στρατηγικού επενδυτικού νόμου, το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τις ιδιωτικοποιήσεις. Άλλες εκκρεμείς μεταρρυθμίσεις στις οποίες πρέπει να δοθεί προτεραιότητα είναι η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης και η ενοποίηση της εποπτείας των συντάξεων και των ασφαλίσεων.

Η αποστολή θα ευχαριστεί τις κυπριακές αρχές για τις εποικοδομητικές και ανοικτές συνομιλίες τους και το προσωπικό του ΔΝΤ και του ΕΣΜ για τη συνεργασία τους. Η επόμενη αποστολή θα πραγματοποιηθεί την άνοιξη του 2019.