You are here

Ζένιος: Αναξιόπιστος ο θεσμός της ΚΤ

20/03/2015 11:55
Αναξιόπιστο χαρακτηρίζει τον θεσμό της Κεντρικής Τράπεζας ο Σταύρος Ζένιος, ο οποίος σήμερα ανακοίνωσε την παραίτηση του από το ΔΣ της ΚΤ.

Τόνισε την ανάγκη θεσμικών αλλαγών στην ΚΤ και σημείωσε ότι του είναι αδύνατο να μιλά δημοσίως για εκσυγχρονισμό και διαφάνεια και να συνεχίζει να υπηρετεί «ένα αναξιόπιστο θεσμό».

Μιλώντας στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου, ο κ. Ζένιος υπέδειξε ότι για να επιτευχθούν εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις επιβάλλεται τόλμη, κάνοντας λόγο και για αλλαγή νοοτροπίας στην ΚΤ.

Επέκρινε έντονα τη διοικητή της ΚΤ Χρυστάλλα Γιωρκάτζη αλλά την ίδια ώρα άφησε αιχμές για τις επιλογές του προέδρου Αναστασιάδη και τη στάση του υπουργού οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη για την κριτική που έχει ασκήσει στην αρχή εξυγίανσης.

Απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις ο κ. Ζένιος σημείωσε ότι η αξιοπιστία της ΚΤ απαιτεί θυσίες, και αυτό προϋποθέτει θάρρος για αυτοθυσία από τους πρωταγωνιστές, αφήνοντας παράλληλα εμμέσως να νοηθεί ότι η διοικητής θα πρέπει να παραιτηθεί.

Κληθείς να σχολιάσει κατά πόσο πιστεύει πως με την παραίτηση της διοικητού της ΚΤ θα επέλθει η αξιοπιστία στην ΚΤ, σημείωσε πως «αυτό είναι ένα από τα θέματα», υποδεικνύοντας ότι «είναι σημαντικό αυτό που έχω τονίσει, δηλαδή τη θεσμική αλλαγή της ΚΤ. Να υπάρχει μια κολεγιακή μορφή διακυβέρνησης».

«Έχω προτείνει όπως η Κεντρική Τράπεζα παύσει να είναι ενός ανδρός ––ή μιας γυναικός — αρχή και περάσει σε μια κολεγιακή μορφή διακυβέρνησης με εκτελεστική επιτροπή και πλήρη ανεξαρτησία των μη εκτελεστικών συμβούλων. Τέτοιες μορφές εμφανίζονται με το Court of Directors της Τράπεζας της Αγγλίας και το Executive Board της γερμανικής Bundesbank», είχε σημειώσει στο αρχικό κείμενο που ανέγνωσε.

Πρόσθεσε πως «ο εκάστοτε διοικητής με τους εκτελεστικούς θα πρέπει να αποτελούν εκτελεστική επιτροπή, τα μη εκτελεστικά μέλη να έχουν πλήρη ανεξαρτησία και να μπορούν να μετέχουν σε αποφάσεις που αφορούν στο ευρωσύστημα. Έτσι θα υπάρχει ένα σώμα που θα αποφασίζει συλλογικά».

Υποστήριξε πως για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί την ευθύνη φέρουν άτομα τα οποία ο πρόεδρος Αναστασιάδης εμπιστεύτηκε αφού είναι, όπως είπε, δικές του επιλογές.

Σημείωσε ότι προειδοποίησε έγκαιρα για τους κινδύνους στην ΚΤ αποστέλλοντας σχετικές επιστολές στη διοικητή ή αρθρογραφώντας.

Πριν από δύο μήνες, είπε, στις 29 Ιανουαρίου 2015, είχα αποστείλει επιστολή στην διοικητή όπου έγραφα: «Δεν μπορώ να παραμένω απαθές μέλος ενός θεσμού που ικανοποιείται με μια διαχειριστική λογική διεκπεραίωσης διαδικασιών, αντί χάραξης πολιτικής και επηρεασμού αποφάσεων σε τοπικό και ευρωπαϊκό επίπεδο που να οδηγούν σε έξοδο από την κρίση».

«Αυτή δεν ήταν η πρώτη επιστολή με την οποία αναδείκνυα θεσμικά προβλήματα της ΚΤΚ και πρότεινα αλλαγές. Ως διοικητικό συμβούλιο υποδείξαμε στη διοικητή τις δυσλειτουργίες που προκαλούσε η σύγκρουση συμφερόντων. Δυστυχώς δεν εισακουσθήκαμε», είπε ο κ. Ζένιος.

Πριν από 40 μέρες αρθρογράφησα για την αξιοπιστία της Κεντρικής Τράπεζας. Στο άρθρο προειδοποιούσα ότι «αν περιοριστούμε στην απλή διαχείριση χωρίς σύγχρονες πολιτικές θα οδηγηθούμε πάλι σε αδιέξοδα». Φωνή βοώντος εν τη ερήμω.

Κληθείς να σχολιάσει τη θέση ότι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας γνώριζε για τη σύγκρουση συμφερόντων της κ. Γιωρκάτζη πριν τη διορίσει, σημείωσε πως «δεν γνωρίζω τις λεπτομέρειες για τις σχέσεις πριν από τον διορισμό Γιωρκάτζη, δεν ήμουν μέρος της διαδικασίας και δεν είναι κάτι που με αφορά, αλλά φάνηκε στην πορεία μια σύγκρουση συμφερόντων, δεν ξέρω εάν ήταν και πότε ήταν γνωστή».

«H αξιοπιστία είναι το σημαντικότερο εργαλείο που διαθέτει μια Κεντρική Τράπεζα για τη χάραξη και εφαρμογή πολιτικής», αναφέρει.

Η κρίση της ΚΤΚ, είπε, είναι χρόνια και εικονογραφεί την ευρύτερη παθογένεια του δημόσιου βίου – την αναξιοκρατία, τη διαπλοκή, την ατιμωρησία, την πολιτική υποανάπτυξη και τη σαθρότητα των θεσμών. Θεώρησα ότι η δραματική κρίση που βιώνει η χώρας μας θα έκανε την ιθύνουσα πολιτική τάξη σοφότερη έτσι ώστε να προβεί σε ριζικά διαφορετικές επιλογές.

«Υπήρξα ένα ενεργό μέλος του ΔΣ της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου. Προσπάθησα, από τη θέση ευθύνης που μου εμπιστεύτηκε η πολιτεία, να είμαι πάντοτε εποικοδομητικός, με τεχνοκρατικές εισηγήσεις, δημιουργικό προβληματισμό, και κριτική διάθεση βελτίωσης των πραγμάτων. Μετά από βασανιστικό προβληματισμό οδηγούμαι, σήμερα, στο συμπέρασμα ότι αυτό δεν αρκεί».

«Μου είναι αδύνατο να μιλώ δημοσίως για ανανέωση, εκσυγχρονισμό και διαφάνεια, και να συνεχίζω να υπηρετώ ένα αναξιόπιστο θεσμό», είπε.

Ο κ. Ζένιος απέφυγε να σχολιάσει τις προθέσεις των υπολοίπων μελών της ΚΤ κατά πόσο θα παραιτηθούν, επισημαίνοντας πως «θυσιάζεται όποιος μένει και όποιος φεύγει».

Σε σχέση με την εμπλοκή του γενικού ελεγκτή σε ότι αφορά τις έρευνες στην ΚΤ, ο κ. Ζένιος σημείωσε ότι μπορεί να μπει στην ΚΤ και να ελέγξει την οικονομική διαχείριση, αλλά δεν έχει λόγο σε θέματα ευρωσυστήματος και σε θέματα διακυβέρνησης της ΚΤ.

Για το ζήτημα των περιουσιακών στοιχείων της Λαϊκής ανέφερε πως μέρος των περιουσιακών στοιχείων είναι τράπεζες, οι οποίες έχουν άδεια λειτουργίας της ΚΤ στο εξωτερικό και ψηλή αξία αγοράς.

«Τυχόν», είπε, «μεταφορά περιουσιακών στοιχείων σε κάποιον που δεν είναι τράπεζα θα δημιουργήσει νομικά προβλήματα», προσθέτοντας πως «η αρχή εξυγίανσης δεν είχε λόγο να θέλει να έχει τη διαχείριση, αλλά εάν φύγει από τη μέση η ΚΤ δημιουργούνται προβλήματα».

Όχι επιλεκτικές λίστες με ΠΕΠ

Για το θέμα των λιστών με τα δάνεια των βουλευτών σημείωσε πως ο καθορισμός των λιστών δεν μπορεί να γίνεται επιλεκτικά, προσθέτοντας πως η συλλογή στοιχείων για δάνεια θα πρέπει να γίνεται για όλα τα πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα και από όλες τις τράπεζες και όχι όποτε διοικητής αντιμετωπίζει δυσκολίες.

Κληθείς να σχολιάσει κατά πόσο συμμερίζεται τις θέσεις βουλευτών πως η λίστα έγινε για σκοπούς εκβιασμού τους, σημείωσε πως «η αξιοπιστία της ΚΤ έχει πληγεί από χειρισμούς της διοικητού, είτε είναι, είτε φαίνεται να είναι εκβιαστική προς τη βουλή».

Σε σχέση με τον ισχυρισμό για δωροδοκία του βοηθού γενικού εισαγγελέα, επικαλέστηκε τον όρκο της ΚΤ και απέφυγε να τοποθετηθεί, επισημαίνοντας πως θα απαντήσει στον κ. Καλλή και στη βουλή εάν κληθεί να παραστεί.

Ο κ. Ζένιος αναφερόμενος στην απόφαση του να παραιτηθεί απαρίθμησε και ανέπτυξε τους λόγους που τον οδήγησαν σε μία τέτοια απόφαση.

1. Παραιτούμαι, διότι λόγω των συγκρουόμενων συμφερόντων της διοικητού δυσλειτουργεί η αρχή εξυγίανσης. Δεν νοείται η αρχή να συνεδριάζει χωρίς τη συμμετοχή της διοικητού αλλά και δεν νοείται να χειρίζεται η αρχή θέματα που φέρνουν σε σύγκρουση την διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας με οικονομικά συμφέροντα της ίδιας και συγγενικών προσώπων.

2. Παραιτούμαι, διότι η αξιοπιστία της Κεντρικής Τράπεζας έχει πληγεί με χειρισμούς της διοικητού που είτε είναι, είτε φαίνεται να είναι, εκβιαστικοί προς τη βουλή των αντιπροσώπων. Η συλλογή στοιχείων για τα δάνεια πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων έχει νόημα όταν γίνεται συστηματικά, για όλες τις τράπεζες, και για όλα τα πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα. Δεν νοείται να γίνεται επιλεκτικά όποτε η διοικητής αντιμετωπίζει δυσκολίες.

3. Παραιτούμαι, διότι το διοικητικό συμβούλιο της ΚΤΚ στοχοποιείται από όλες τις πολιτικές δυνάμεις λόγω διαπλεκόμενων συμφερόντων δικηγορικών γραφείων, οικονομικών παραγόντων και πολιτικών και πολιτειακών αξιωματούχων. Με την παραίτηση μου αρνούμαι να διαπλακώ με τη διαπλοκή και αναδεικνύω την ολιγωρία που όφειλε να απασχολήσει το κοινοβούλιο της χώρας. Η αρχή εξυγίανσης, η ειδική διαχειρίστρια και οι δικηγόροι της Λαϊκής ολιγώρησαν για ενάμιση χρόνο αλλά σήμερα επικρίνεται το διοικητικό συμβούλιο της Κεντρικής Τράπεζας που ανέλαβε δια νόμου αρμοδιότητες τον Ιούλιο 2014. Να υποδείξω ότι εντός λίγων μηνών το ΔΣ έχει λύσει με επιτυχία σημαντικές εκκρεμότητες προς όφελος των πιστωτών. Ωστόσο πολύ φοβάμαι ότι η ολιγωρία προκάλεσε ανεπανόρθωτη ζημιά.

4. Παραιτούμαι, διότι ο υπουργός οικονομικών επέκρινε την αρχή εξυγίανσης για καθυστερήσεις, λησμονώντας ότι μαζί με τη διοικητή ήταν ο ίδιος αρχή εξυγίανσης για πολλούς μήνες πριν αναλάβει το ΔΣ της ΚΤΚ. Δεν θέλω να παρεξηγηθώ: Εκτιμώ ιδιαίτερα το σημαντικό έργο που επιτελεί ο νυν υπουργός οικονομικών, και γνωρίζω ότι τον κύριο ρόλο στην αρχή εξυγίανσης είχε η διοικητής. Αλλά δεν μπορώ να παραμείνω σε μια θέση ευθύνης προς τον υπουργό, όταν ο ίδιος ξεχνά και τις δικές του ευθύνες.

5. Παραιτούμαι, διότι απορρίφθηκε γραπτή μου εισήγηση για τη διενέργεια εσωτερικής έρευνας για την υπόθεση της τράπεζας FBME στις 28 Ιουλίου 2014. Oι εκτελεστικοί σύμβουλοι από κοινού με τη διοικητή αποφάσισαν πως να χειριστούν την FBME και ανησυχώ πολύ για τους χειρισμούς.

6. Λυπούμαι ωστόσο διότι παραιτούμαι από θέση στην οποία με διόρισε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, τον οποίο ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη του. Αντιμετωπίζει μια όντως δύσκολη κατάσταση, την οποία προκάλεσαν άτομα που είχε εμπιστευθεί. Οι επιλογές, όμως, ήταν καθαρά δικές του. Λυπούμαι πολύ διότι υπό τις παρούσες συνθήκες δεν μπορώ να είμαι χρήσιμος στον πρόεδρο της χώρας.

7. Λυπούμαι επίσης ιδιαίτερα διότι παραιτούμαι από ένα σώμα στο οποίο μετέχουν σπάνιες για τη χώρα μας επαγγελματικές προσωπικότητες με διεθνείς εμπειρίες, όπως οι Φίλιππος Μαννάρης και Αντρέας Περσιάνης, αξιοζήλευτα ειλικρινείς συμπολίτες μου με μακρά πείρα, όπως οι Νίκος Κωνσταντίνου και Μιχάλης Πολυδωρίδης, και ο πολύ προσεκτικός εκτελεστικός σύμβουλος Γιώργος Συρίχας. Η συνεργασία μου μαζί τους ήταν τόσο άψογη όσο γνήσια είναι η κοινή μας επιθυμία να συνδράμουμε το έργο της Κεντρικής Τράπεζας. Δεν τους αξίζουν οι επιθέσεις.

Ευελπιστώ ότι η πράξη παραίτησης μου θα ενδυναμώσει το ΔΣ στο δύσκολο έργο που επιτελεί.

Πως βγαίνουμε από το αδιέξοδο;

Ο κ. Ζένιος τόνισε ότι το τραπεζικό σύστημα μιας χώρας δεν εξελίσσεται τυχαία. Διαμορφώνεται από τους θεσμούς της χώρας και την πολιτική της κουλτούρα.

«Χρειαζόμαστε τόλμη για εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις. Για να επιτύχουμε την αναγέννηση που τόσο ποθεί ο λαός μας πρέπει να αλλάξουμε την κυρίαρχη νοοτροπία που μας οδήγησε στη χρεοκοπία», ανέφερε.

Της Ελευθερίας Παϊζάνου