You are here

Με μοντέλο Target ανοίγει η αγορά ηλεκτρισμού

14/11/2022 11:48

Στο Target Model, το οποίο έχουν υιοθετήσει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, εκτός από τη χώρα μας, θα βασιστεί η νέα ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο, η οποία υπολογίζεται ότι θα ανοίξει σύντομα, σύμφωνα με τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ).

Σύμφωνα με ενημέρωση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών από τον πρόεδρο της ΡΑΕΚ, Ανδρέας Πουλλικκάς, «η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού στην ΕΕ βασίζεται στο «Μοντέλο Στόχος» (Target Model), όπου όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ το έχουν υιοθετήσει, εκτός από την Κύπρο όπου αναμένεται η εφαρμογή του σύντομα».

Ο κ Πουλλικκάς, απαντώντας γραπτώς σε ερώτηση του βουλευτή του ΔΗΣΥ Ονούφριου Κουλλά, εάν χρειάζεται αναθεώρηση το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού, καθώς σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης γίνονται συζητήσεις για αλλαγή του μοντέλου, που τέθηκε στο πλαίσιο της συζήτησης του προϋπολογισμού της Αρχής, προσθέτει ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ανοίξει τις αγορές τους σε ανταγωνισμό προς όφελος των καταναλωτών.

Ο κ. Πουλλικκάς εξηγεί ότι το Target Model αποτελείται από την προθεσμιακή αγορά (διμερείς συναλλαγές), η οποία θα παρέχει στους συμμετέχοντες εργαλεία διαχείρισης κινδύνου και οι τιμές θα καθορίζονται µέσω ελεύθερης ιδιωτικής διαπραγμάτευσης, την προ-ημερήσια αγορά συμβατή µε τον αλγόριθμο σύζευξης τιμών, την ενδο- ημερήσια αγορά (η εφαρμογή της στη Κύπρο αναμένεται να γίνει εντός δύο ετών από την υλοποίηση της αγοράς ηλεκτρισμού), και την αγορά εξισορρόπησης η οποία παρέχει τις απαραίτητες υπηρεσίες για την αξιόπιστη λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος.

Χρηματιστήρια ενέργειας

Σημειώνει ότι, οι αγορές (προ-ημερήσια και ενδο- ημερήσια), αναφέρονται συχνά ως χρηματιστήρια ενέργειας ή ως αγορές άμεσης παράδοσης (spot markets), τα οποία διαπραγματεύονται μικρό μέρος της συνολικής παραγωγής/προμήθειας ηλεκτρισμού, καθώς μια αγορά άμεσης παράδοσης αφορά κυρίως τις αποκλίσεις, δηλαδή την περίσσεια ή έλλειψη ηλεκτρικής ισχύος, ενώ ο κύριος όγκος της αγοράς ηλεκτρισμού εκκαθαρίζεται µέσω διμερών συμφωνιών (προθεσμιακή αγορά) έξω από τη χρηματιστηριακή αγορά.

Προσθέτει ότι ο Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της ΕΕ (ACER) δημοσίευσε στις 24 Απριλίου 2022, μετά από την παράκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου 2022, την αξιολόγηση του και τα συμπεράσματά του σχετικά µε το Target Model και το ρόλο που διαδραμάτισαν οι χονδρικές αγορές ηλεκτρισμού στη συνεχιζόμενη κρίση των ενεργειακών τιμών, η οποία επιδεινώθηκε από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Στρέβλωση στην αγορά λόγω πολέμου

Με βάση την έκθεση των ρυθμιστών ενέργειας της ΕΕ, οι τρέχουσες συνθήκες που επηρεάζουν το ενεργειακό σύστημα της ΕΕ απέχουν πολύ από τις φυσιολογικές συνθήκες, διαπιστώνεται, όμως, ότι ο σημερινός σχεδιασμός της αγοράς ηλεκτρισμού δεν ευθύνεται για την τρέχουσα κρίση, όπως επισημαίνει.

Αντιθέτως, δηλώνει ότι οι ισχύοντες κανόνες της αγοράς ηλεκτρισμού έχουν συμβάλει σε κάποιο βαθμό στην άμβλυνση της τρέχουσας κρίσης, αποφεύγοντας έτσι την πλήρη περικοπή του ηλεκτρισμού ή ακόμη και τις διακοπές ηλεκτρισμού σε ορισμένες περιοχές.

Ο πρόεδρος της ΡΑΕΚ, τονίζει ότι η εκτίμηση του ACER είναι ότι ο σημερινός σχεδιασμός της αγοράς ηλεκτρισμού, δηλαδή το Target Model, αξίζει να διατηρηθεί, προειδοποιώντας για τα «παρεμβατικά μέτρα» που υιοθετούνται σε περιόδους πολέμου και κινδυνεύουν να στρεβλώσουν την κανονική λειτουργία της χονδρικής αγοράς σε καιρό ειρήνης.

«Όσο πιο παρεμβατική είναι η προσέγγιση, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα στρέβλωσης της αγοράς», σημειώνει και προσθέτει ότι ο ACER προειδοποιεί ότι οι κυβερνητικές κινήσεις για τη μείωση των τιμών του ηλεκτρισμού μπορεί να περιορίσουν τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα σε καινοτόμες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα, που είναι απαραίτητες για την ενεργειακή μετάβαση.

Μέτρα σταθεροποίησης αγοράς ηλεκτρισμού

Τέλος, ο κ. Πουλλικκάς αναφέρεται σε 13 μέτρα που καταγράφονται στην έκθεση των ρυθμιστών ενέργειας της ΕΕ, που μπορούν να λάβουν οι κυβερνήσεις για να καταστήσουν την αγορά λιγότερο ευμετάβλητη και ανθεκτική στο μέλλον όπως μεταξύ άλλων την επιτάχυνση της ολοκλήρωσης της ενοποίησης της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού, τη βελτίωση της πρόσβασης σε εταιρικές συμφωνίες αγοράς ηλεκτρισμού από ανανεώσιμές πηγές ενέργειας και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των καθεστώτων στήριξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Επίσης, την αύξηση της ρευστότητας στις μακροπρόθεσμές αγορές, την καλύτερη ενσωμάτωση των προθεσμιακών αγορών, την επανεξέταση των απαιτήσεων µμηχανισμών εξασφάλισης στις χονδρικές αγορές, τη διατήρηση των τιμών χονδρικής και άρση των εμποδίων στη διαχείριση της ζήτησης για σκοπούς ευελιξίας και τη θωράκιση των καταναλωτών που χρειάζονται προστασία από τη µμεταβλητότητα των τιμών.

Ο κ. Πουλλικκάς δηλώνει ότι η ΡΑΕΚ παρακολουθεί συνεχώς τις εξελίξεις αφού συμμετέχει στο Συμβούλιο των Ρυθμιστών του ACER και όταν παραστεί ανάγκη θα παρέμβει ανάλογα όσον αφορά την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο.

Χωρίς χρονοδιαγράμματα το άνοιγμα της αγοράς

Στο μεταξύ, άγνωστο παραμείνει το πότε θα ολοκληρωθεί η δεύτερη δοκιμαστική περίοδος για το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο. Όπως απαντά σε σχετική ερώτηση της βουλεύτριας του ΔΗΣΥ Σάβιας Ορφανίδου, ο πρόεδρος της ΡΑΕΚ, η πρώτη δοκιμαστική περίοδος λειτουργίας της ΑΑΗ διεξήχθη από τις 16 Μαΐου 2022 μέχρι τις 15 Ιουλίου 2022.

Προσθέτει ότι, στη βάση των ευρημάτων του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), παρατηρήθηκε ελλιπής, ασύμβατη και µη συστηματική δραστηριοποίηση των όσων παραγωγών ηλεκτρισμού και προμηθευτών ηλεκτρισμού συμμετείχαν.

Συγκεκριμένα, εξηγεί ότι στη βάση σχετικής λεπτομερούς Έκθεσης Γεγονότων που κατάθεσε ο ΔΣΜΚ στη ΡΑΕΚ στις 3 Αυγούστου 2022, η πιο πάνω συμπεριφορά των συμμετεχόντων οδήγησε σε περιορισμένα συμπεράσματα.

Σε εξέλιξη 2η δοκιμαστική περίοδος

Σημειώνει ότι η ΡΑΕΚ έχει δώσει οδηγίες στον ΔΣΜΚ να προχωρήσει σε δεύτερη δοκιμαστική περίοδο λειτουργίας της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΑΑΗ), έτσι, ώστε να δοθεί η ευκαιρία σε όλους τους Συμμετέχοντες και τους εν δυνάμει συμμετέχοντες για εξοικείωση µε τη λειτουργία της ΑΑΗ.

«Έχοντας υπόψη την προστασία των καταναλωτών η χρονική διάρκεια της επιπλέον δοκιμαστικής περιόδου θα αποφασιστεί από τη ΡΑΕΚ σε κατοπινό στάδιο λαμβάνοντας υπόψη το βαθμό εξοικείωσης των συμμετεχόντων µε βάση τις εβδομαδιαίες εκθέσεις γεγονότων που τους καταθέτει ο ΔΣΜΚ», δηλώνει ο πρόεδρος της ΡΑΕΚ.

 Προσθέτει περαιτέρω ότι η ΡΑΕΚ κάλεσε τους συμμετέχοντες να λάβουν μέρος στη δεύτερη δοκιμαστική περίοδο για τη λειτουργία της ΑΑΗ και όπως συμμετέχουν, καθ' όλη τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου, µε λογικό και συστηματικό τρόπο, σύμφωνα πάντα µε τις οδηγίες του ΔΣΜΚ, για να είναι εφικτός ο πλήρης έλεγχος των λειτουργιών της ΑΑΗ σε επίπεδο ΔΣΜΚ και σε επίπεδο συµµετεχόντων.

Της Ελένης Χαραλάμπους