23/10/2022 06:00
Σε σημαντικό κίνδυνο θέτει το ειδικό ταμείο του νέου συνταξιοδοτικού σχεδίου, η απόφαση της κυβέρνησης, μέρος των αποθεματικών του, να επενδύονται σε κρατικά ομόλογα, σύμφωνα με τον πρόεδρο του δημοσιονομικού συμβουλίου, Μιχάλη Περσιάνη.
Σε ενημέρωση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, σε σχέση με τη συζήτηση που διεξάγεται για τη διαχείριση του ειδικού ταμείου καταβολής συνταξιοδοτικών ωφελημάτων, ο κ. Περσιάνης τονίζει ότι είναι κρίσιμης σημασίας η επιτυχής διαχείρισή του, καθώς αποτελεί την κυριότερη παράμετρο για την οικονομική βιωσιμότητα του όλου συστήματος, το οποίο βαίνει προς διευθέτηση.
Σημειώνει ότι οι μακροπρόθεσμες αποδόσεις του Ειδικού Ταμείου είναι, βάσει και των σχετικών αναλογιστικών μελετών, απαραίτητες για την επιβίωσή του.
Ο κ. Περσιάνης υπογραμμίζει πως οι διατάξεις που προβλέπουν πως το ειδικό ταμείο μπορεί να επενδύει σε κρατικά ομόλογα, αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για το ταμείο, ενώ αποτελεί κίνητρο για μη βέλτιστη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών.
Αφενός, απαγορεύεται ο δανεισμός του κράτους από το ειδικό ταμείο, αφετέρου όμως, επιτρέπεται η ίδια ακριβώς συμπεριφορά διά της αγοράς χρέους (ομολόγων), επισημαίνει και προσθέτει ότι είναι εξαιρετικής σημασίας η διασαφήνιση στη νομοθεσία, πως η όποια επένδυση σε κρατικά ομόλογα θα μπορεί να γίνει μόνο αφού τηρούνται οι αρχές διαφοροποίησης ρίσκου και συνάδουν με την επενδυτική πολιτική.
Σε κάθε περίπτωση, η όποια απόφαση για αγορά προϊόντων δημοσίου χρέους από την πρωτογενή αγορά, πρέπει να είναι απόλυτα προστατευμένη από δυνητικές πολιτικές πιέσεις και θα πρέπει αυστηρά και απόλυτα να συνάδει με τη δεδηλωμένη στρατηγική του Ειδικού Ταμείου, η οποία θα τυγχάνει έγκρισης από τους δικαιούχους, αναφέρει περαιτέρω.
Σύγκρουση συμφερόντων για Υπουργό Οικονομικών
Σημειώνει επίσης, ότι το γεγονός ότι «το ενεργητικό του ειδικού ταμείου δύναται να επενδύεται από τον Υπουργό Οικονομικών», είναι αντίθετο με τις βέλτιστες πρακτικές και την έννοια της χρηστής διαχείρισης ταμείων και ισοδυναμεί με συνταγή για κακή διαχείριση, αφού εμπεριέχει εγγενώς και αναπόφευκτα την εξ ορισμού σύγκρουση συμφερόντων.
Ο πρόεδρος του δημοσιονομικού συμβουλίου, εμφανίζεται στην ενημέρωσή του στην πρόεδρο και τα μέλη της επιτροπής Οικονομικών, κάθετα αντίθετος ως προς τη συμμετοχή πολιτικών ή κρατικών αξιωματούχων στο ταμείο.
Συγκεκριμένα αναφέρει ότι η εκτέλεση και οι επί μέρους επενδυτικές αποφάσεις, πρέπει να λαμβάνονται αποκλειστικά από επαγγελματίες με υψηλή κατάρτιση και εμπειρία και όχι από άτομα που επιλέγονται με οποιοδήποτε άλλο κριτήριο, περιλαμβανομένων και των πολιτικών ή κρατικών αξιωμάτων.
Ως εκ τούτου, εισηγείται την απόλυτη απομόνωση των αποφάσεων για τη διαχείριση του ειδικού ταμείου από οποιοδήποτε σημερινό ή μελλοντικό πολιτικό πρόσωπο ή κρατικό αξιωματούχο ή άτομα που να έχουν εξ ορισμού ή και εξ οφίκιο σύγκρουση συμφέροντος με τη χρηματοδότηση και τη βιωσιμότητα του ειδικού ταμείου.
Αυστηρή λογοδοσία διαχειριστών ταμείου
Επιπλέον, προτείνει την εισαγωγή προνοιών για αυστηρή λογοδοσία των διαχειριστών του ειδικού ταμείου έναντι των μελών τους, κάτι που δεν μπορεί να ισχύσει στο βαθμό που πρέπει αν αυτοί είναι, είτε δημόσιοι υπάλληλοι, είτε πολιτικά πρόσωπα.
«Οι επενδύσεις του ειδικού ταμείου πρέπει να αποφασίζονται βάσει στρατηγικής, η οποία θα εγκρίνεται από τα μέλη (άμεσα ή δια αντιπροσώπων, δεδομένου ότι θα έχουν τα απαραίτητα προσόντα αφού το ειδικό ταμείο θα είναι σε λίγα χρόνια το μεγαλύτερο συνταξιοδοτικό ταμείο στην Κύπρο) και θα περιλαμβάνει τη διαχείριση ρίσκου και την πρόθεση ανάληψης ρίσκου (risk appetite)», όπως εξηγεί.
Προσθέτει ωστόσο, ότι θα πρέπει σε αυτό το πλαίσιο, η σχετική νομοθεσία να προβλέπει αποκλειστική διαχείριση του ειδικού ταμείου βάσει ρητής στρατηγικής, από άτομα που να κατέχουν την απαραίτητη κατάρτιση και όχι σε εθελοντική ή ερασιτεχνική βάση.
Επίσης ζητείται διαφάνεια και λογοδοσία, η οποία θα περιλαμβάνει απόλυτη προστασία του ειδικού ταμείου από την οποιαδήποτε απόφαση που να έχει πολιτικά κίνητρα ή να πάσχει από σύγκρουση συμφερόντων, περιλαμβανομένων και των επενδύσεων στην πρωτογενή αγορά κρατικού χρέους.
Εποπτεία από ανεξάρτητη αρχή
Ο κ. Περσιάνης καταθέτει επίσης τη θέση, ότι είναι απαραίτητο το ειδικό ταμείο να εποπτεύεται, ενδεχομένως από ανεξάρτητη εποπτική αρχή, με βάση διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και εισηγείται την ταυτόχρονη θέσπιση της Εποπτικής Αρχής Ασφαλίσεων και Συντάξεων, με ενιαίο και ανεξάρτητο χαρακτήρα, κάτι που έχει ήδη συζητηθεί ενώπιον της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής.
«Μια τέτοια αρχή θα συμβάλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς, στην ενίσχυση της κουλτούρας αποταμίευσης αλλά και στην προστασία της οικονομίας από τη δημοσιονομική αβεβαιότητα και δημοσιονομικούς κινδύνους σε βάθος χρόνου», τονίζει.
Συμφωνούν με αύξηση εισφορών
Αναφέρει ακόμα, ότι το δημοσιονομικό συμβούλιο είναι σύμφωνο με ενδεχόμενη μελλοντική αύξηση των εισφορών, αλλά επισημαίνει ότι μια τέτοια απόφαση πρέπει, επίσης, να είναι θωρακισμένη από πολιτικές ανησυχίες καθώς κάτι τέτοιο, θα στρεβλώσει δυνητικά τις όποιες αποφάσεις.
Σημειώνει ότι, η εξουσία και η ευθύνη για μια τέτοια απόφαση, θα ήταν βέλτιστο να ανήκει στην όποια εποπτική αρχή, νοουμένου ότι θα είναι ανεξάρτητη.
Τέλος, ο κ. Περσιάνης δηλώνει ότι οι εισηγήσεις του συμβουλίου βασίζονται στην άποψη πως τα λάθη του παρελθόντος, τα οποία οδήγησαν σε καταστροφή και απώλειες για πολλά ταμεία, δεν πρέπει να επαναληφθούν, ενώ σημειώνει ότι η δημιουργία του ειδικού ταμείου ισοδυναμεί με την ανάπτυξη σημαντικής ενδεχόμενης υποχρέωσης της Δημοκρατίας, αν αυτό αντιμετωπίσει ζητήματα βιωσιμότητας στο μέλλον.