You are here

Το χρονικό της μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας

28/11/2021 06:01

Κουτσουρεμένη και χιλιομπαλωμένη μπαίνει στην τελική ευθεία, μετά από προσπάθειες οκτώ περίπου χρόνων, η μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας. Πολλά ζητήματα εξακολουθούν να παραμένουν ανοιχτά, προτάσεις για ριζικές αλλαγές πετάχτηκαν στον κάλαθο των άχρηστων, ενώ άλλες τίθενται σε αναμονή για να επανέλθουν εν ευθέτω χρόνω.

Όπως ξεκαθάρισε την Παρασκευή ενώπιον της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών ο υπουργός Οικονομικών και επικεφαλής της προσπάθειας για μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας Κωσταντίνος Πετρίδης, τα δύο νομοσχέδια και οι κανονισμοί που θα διαβιβαστούν σύντομα στην Βουλή, αφορούν μόνο θέματα που σχετίζονται με τη διαχείριση και αξιοποίηση του ανθρωπίνου δυναμικού της Δημόσιας Υπηρεσίας. 

Ο γγ της ΠΑΣΥΔΥ Στράτης Ματθαίου δήλωσε ότι η μεταρρύθμιση της δημόσια υπηρεσίας δεν τελειώνει σήμερα, προσθέτοντας πως παγκοσμίως είναι μια προσπάθεια που είναι σε συνεχή εξέλιξη.

Ο Υπουργός μίλησε για την παθογένεια της δημόσιας υπηρεσίας, που διαπιστώθηκε μέσα από μελέτη που διενεργήθηκε για λογαριασμό της κυβέρνησης από ξένους εμπειρογνώμονες κατά την έναρξη της προσπάθειας, το 2014. Στα κύρια συμπεράσματα όπως είπε, διαφαίνεται ότι η δημόσια υπηρεσία είναι ασύμφορη, δυσλειτουργεί, είναι αντιπαραγωγική και χωμένη στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και του ρουσφετιού.

Σταθμοί της μεταρρύθμισης

Ο ΥΠΟΙΚ ανέλυσε το ιστορικό της προσπάθειας για μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας, με κύριους σταθμούς την συμφωνία με την ΠΑΣΥΔΥ στις 15 Αυγούστου του 2015, η οποία όπως είπε επιτεύχθηκε μετά από εντατικό διάλογο με τις συντεχνίες των εργαζόμενων.  

Αναφέρθηκε σε προτάσεις και νομοσχέδια που κατατέθηκαν στις δύο προηγούμενες προσπάθειες ψήφισης της μεταρρύθμισης από την Βουλή, σημειώνοντας ότι κάποια απορρίφθηκαν, κάποια αποσύρθηκαν, ενώ και κάποια επανέρχονται σήμερα διαφοροποιημένα και αποδυναμωμένα, όπως είπε αναφερόμενος στα νομοσχέδια για το σύστημα Αξιολόγησης, την θεσμοθέτηση των εξετάσεων και την προσωπική συνέντευξη.

Συγκεκριμένα ανέφερε ότι τα 4 από τα 5 νομοσχέδια που περιλαμβάνονταν στο πακέτο για μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας, καταψηφίστηκαν από την ολομέλεια της Βουλής το Δεκέμβριο του 2016.

Πρόσθεσε ότι το 5ο νομοσχέδιο το οποίο αφορούσε στην ενίσχυση της κινητικότητας υπαλλήλων ψηφίστηκε από τη Βουλή το Μάιο του 2017, ενώ το νομοσχέδιο για κατάργηση της προφορικής εξέτασης για υπαλλήλους με κλίμακα κάτω από Α7 ψηφίστηκε το 2018.

Όσον αφορά στην δεύτερη προσπάθεια για ψήφιση της μεταρρύθμισης από την Βουλή, είπε ότι αφού προηγήθηκε κύκλος διαβουλεύσεων με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς με σκοπό την αναπροσαρμογή των προτάσεων και καταρτισμό νέων νομοθετημάτων, κατατέθηκαν στην Βουλή τρία νομοσχέδια και κανονισμοί.

Σημείωσε ότι το νομοσχέδιο για το κρατικό μισθολόγιο δεν επανακατατέθηκε, γιατί ήταν ξεκάθαρη και διακηρυγμένη η θέση της πλειοψηφίας των κομμάτων ότι δεν θα μπορούσε να ψηφιστεί σε νόμο, ενώ το νομοσχέδιο για την αστική ευθύνη αποσύρθηκε για συνταγματικούς λόγους.

Δύο νομοσχέδια και κανονισμοί για ψήφιση

Όσον αφορά τα 3 νομοθετήματα τα οποία καλείται η Βουλή να εγκρίνει αυτή τη φορά, ο υπουργός εξήγησε ότι το πρώτο νομοσχέδιο το «περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019», προβλέπει την εισαγωγή των ακόλουθων ρυθμίσεων:

(α) Δημιουργία νέας κατηγορίας θέσεων «Διατμηματικής Προαγωγής», που περιλαμβάνει τις επιστημονικές/επαγγελματικές θέσεις της δημόσιας υπηρεσίας στην Κλίμακα Α13(ιι) του κυβερνητικού μισθολογίου και αποσκοπεί στην ενίσχυση της κινητικότητας των υπαλλήλων.

Τις θέσεις της κατηγορίας αυτής θα μπορούν να διεκδικούν δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν οπουδήποτε στη δημόσια υπηρεσία σε θέση στο αμέσως κατώτερο μισθοδοτικό επίπεδο, νοουμένου ότι κατέχουν τα απαιτούμενα από τα οικεία σχέδια υπηρεσίας ακαδημαϊκά/ επαγγελματικά προσόντα και σχετική πείρα, όπως αυτά θα καταρτιστούν αμέσως μετά τη δημιουργία της νέας αυτής κατηγορίας.

Σήμερα, οι επηρεαζόμενες θέσεις εντάσσονται στην κατηγορία των θέσεων «Προαγωγής» και μπορούν να τις διεκδικήσουν μόνο υπάλληλοι που υπηρετούν στην αμέσως κατώτερη θέση της ίδιας δομής θέσεων στο ίδιο Υπουργείο/ Υφυπουργείο / Τμήμα / Υπηρεσία.

(β) Ανάθεση στην ΕΔΥ της αρμοδιότητας παρακολούθησης της ορθής εφαρμογής του συστήματος αξιολόγησης της απόδοσης των δημόσιων υπαλλήλων.

(γ) Εφαρμογή από την ΕΔΥ εσωτερικών ασφαλιστικών δικλείδων σε όλες τις διαδικασίες της προς διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους τύπους, το νομικό πλαίσιο και τις αρχές που διέπουν την επιλογή των υποψηφίων. Ειδικότερα, προβλέπεται η συμπλήρωση δομημένων εντύπων και η καταγραφή των αποτελεσμάτων της προφορικής εξέτασης των υποψηφίων από την ΕΔΥ, όπως και η δυνατότητα κάθε υποψηφίου να έχει πρόσβαση σε αυτά, χωρίς να χρειάζεται να ζητήσει γι’ αυτό άδεια του Δικαστηρίου.

(δ) Τροποποίηση του Πειθαρχικού Κώδικα με την εισαγωγή των πιο κάτω νέων ρυθμίσεων αναφορικά με το διορισμό ερευνώντων λειτουργών για διερεύνηση πειθαρχικών παραπτωμάτων δημοσίων υπαλλήλων:

-Καταρτισμός καταλόγου ερευνώντων λειτουργών σε κάθε Υπουργείο/ Υφυπουργείο/ Ανεξάρτητη Υπηρεσία, αποτελούμενου από 4 τουλάχιστον υπάλληλους διαφόρων επιπέδων που υπηρετούν σε θέση με μισθολογική κλίμακα Α8 και άνω του κυβερνητικού μισθολογίου που θα μπορούν να οριστούν ως ερευνώντες λειτουργοί για διερεύνηση πειθαρχικών παραπτωμάτων, οι οποίοι θα τύχουν κατάλληλης εκπαίδευσης.

-Για τη διερεύνηση των πειθαρχικών αδικημάτων υπαλλήλων που κατέχουν θέση μέχρι την κλίμακα Α13(ιι) του κυβερνητικού μισθολογίου, ορίζεται ερευνών λειτουργός από τον εν λόγω κατάλογο της οικείας αρμόδιας αρχής, ο οποίος θα πρέπει να κατέχει ανώτερη θέση από τον υπό διερεύνηση υπάλληλο, εκτός αν αυτό δεν είναι δυνατό, πρακτικό ή εφαρμόσιμο, οπότε θα τυγχάνουν εφαρμογής οι ρυθμίσεις που προβλέπονται για υπαλλήλους που κατέχουν θέση ψηλότερη από την κλίμακα Α13(ιι).

-Για τη διερεύνηση των πειθαρχικών αδικημάτων υπαλλήλων που κατέχουν θέση ψηλότερη από την κλίμακα Α13(ii) ορίζεται ερευνών λειτουργός από τον κατάλογο άλλης αρμόδιας αρχής με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Στην περίπτωση αυτή, προβλέπεται ότι ο ερευνών λειτουργός δεν πρέπει να κατέχει κατώτερη θέση από τον υπό διερεύνηση υπάλληλο, εκτός αν πρόκειται για ερευνώντα λειτουργό που υπηρετεί στην Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου ή στη Νομική Υπηρεσία.

Κατάργηση της αρχαιότητας στο δεύτερο νομοσχέδιο

Όσον αφορά το δεύτερο νομοσχέδιο το «περί Αξιολόγησης Υποψηφίων για Προαγωγή, Διατμηματική Προαγωγή και Πρώτο Διορισμό και Προαγωγή Νόμος του 2019» σκοπός του σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών είναι η εισαγωγή νέου πλαισίου αξιολόγησης και επιλογής υποψηφίων από την ΕΔΥ για πλήρωση των θέσεων ανέλιξης στη δημόσια υπηρεσία, με απώτερο στόχο τη διασφάλιση της επιλογής των καταλληλότερων υποψηφίων και της αποτελεσματικής εφαρμογής των βασικών αρχών της αντικειμενικότητας και της αξιοκρατίας.

Οι κυριότερες πρόνοιες αφορούν στην εισαγωγή συστήματος «μοριοδότησης» με βάση προκαθορισμένα κριτήρια και βαρύτητα για κάθε μια από τις τρεις κατηγορίες των ανελικτικών θέσεων, σε δομημένες προφορικές συνεντεύξεις, σε διασύνδεση συστήματος αξιολόγησης της απόδοσης με το σύστημα προαγωγών με καθορισμένη βαρύτητα και σε κατάργηση της αρχαιότητας ως κυριότερο κριτήριο για προαγωγή.

Συγκεκριμένα, για τις τρεις κατηγορίες των ανελικτικών θέσεων καθορίζονται κριτήρια αξιολόγησης των υποψηφίων και η βαρύτητα που αποτιμάται σε μονάδες για κάθε ένα από αυτά (πίνακας).

Σε ό,τι αφορά στα Εξεταστικά Κέντρα για την αξιολόγηση των υποψηφίων για την πλήρωση των θέσεων διατμηματικής προαγωγής και θέσεων πρώτου διορισμού και προαγωγής, περιλαμβανομένων των θέσεων Προϊσταμένων Τμημάτων, αυτά θα οργανώνονται από την ΕΔΥ ή από άλλους φορείς, περιλαμβανομένων φορέων του ιδιωτικού τομέα, στους οποίους η ΕΔΥ αναθέτει τη διοργάνωση.

Για αυτό το θέμα και σε συνέχεια των τελευταίων εντατικών διαβουλεύσεων μεταξύ ΠΑΣΥΔΥ και υπουργείου Οικονομικών, στο πλαίσιο των προσπαθειών για εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής συναίνεσης για στήριξης της μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας, συμφωνήθηκε όπως τροποποιηθεί ο πίνακας των κριτηρίων (πίνακας).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Σε ό,τι αφορά στα Εξεταστικά Κέντρα για την αξιολόγηση των υποψηφίων για την πλήρωση των θέσεων διατμηματικής προαγωγής και θέσεων πρώτου διορισμού και προαγωγής, περιλαμβανομένων των θέσεων Προϊσταμένων Τμημάτων, αυτά θα οργανώνονται από την ΕΔΥ ή από άλλους φορείς, περιλαμβανομένων φορέων του ιδιωτικού τομέα, στους οποίους η ΕΔΥ αναθέτει τη διοργάνωση.

Όσον αφορά στον καταρτισμό του καταλόγου υποψηφίων που θα κληθούν ενώπιον της ΕΔΥ για προφορική εξέταση,  θα ακολουθείται η εξής διαδικασία σύμφωνα με τα υπό συζήτηση νομοσχέδια:

-Ο κατάλογος των υποψηφίων/αιτητών με τη σειρά κατάταξής τους από το ΕΚ και τη βαθμολογία τους θα υποβάλλεται στην ΕΔΥ.

-Η ΕΔΥ θα εξετάζει την από μέρους των επιτυχόντων κατοχή των απαιτούμενων από το Σχέδιο Υπηρεσίας προσόντων.

-Η ΕΔΥ αφού συνυπολογίσει στο βαθμό που οι υποψήφιοι έχουν συγκεντρώσει στο ΕΚ τις μονάδες που τυχόν να τους αναλογούν, λόγω της πείρας τους στο Υπουργείο/Υφυπουργείο/Τμήμα/Υπηρεσία όπου υπάγεται η υπό πλήρωση θέση, θα καταρτίζει τον τελικό κατάλογο υποψηφίων με βάση τη βαθμολογία των δύο πιο πάνω κριτηρίων.

-Στη συνέχεια θα προωθούνται για προφορική εξέταση ενώπιον της ΕΔΥ οι πρώτοι τρεις υποψήφιοι ανά υπό πλήρωση θέση.

Κανονισμοί για αξιολόγηση της απόδοσης δημοσίων υπαλλήλων

Στην Βουλή αναμένεται ότι θα κατατεθούν και κανονισμοί με τίτλο «Οι περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Αξιολόγηση Υπαλλήλων)», η οποίοι αφορούν στο νέο σύστημα αξιολόγησης της απόδοσης των δημοσίων υπαλλήλων.

Στους νέους Κανονισμούς, περιλαμβάνονται οι πιο κάτω ρυθμίσεις:

(α) Αξιολόγηση των υπαλλήλων με βάση κριτήρια και αναλυτικό πλαίσιο ικανοτήτων/ δεξιοτήτων ανάλογα με το ιεραρχικό τους επίπεδο

(β) Κατάταξη των υπαλλήλων για σκοπούς αξιολόγησης στα εξής δύο ιεραρχικά επίπεδα:

- Ιεραρχικό επίπεδο 1: Αφορά το διευθυντικό και μεσο-διευθυντικό προσωπικό, στο οποίο περιλαμβάνονται οι θέσεις με μισθολογικές κλίμακες Α13(ιι) και άνω, για το οποίο η βαθμολόγηση θα είναι περιγραφική και η αξιολόγηση θα γίνεται μόνο για σκοπούς ανάπτυξης των υπαλλήλων και δεν θα λαμβάνεται υπόψη για σκοπούς προαγωγής.

-Ιεραρχικό Επίπεδο 2: Αφορά το προσωπικό σε θέσεις εισδοχής και το προσωπικό με εποπτικά καθήκοντα σε θέσεις με μισθολογική κλίμακα κάτω από την κλίμακα Α13(ii), για το οποίο η βαθμολόγηση θα είναι αριθμητική και η αξιολόγηση θα λαμβάνεται υπόψη τόσο για σκοπούς ανάπτυξης όσο και για σκοπούς προαγωγής.

(γ) Ρυθμίσεις για εξέταση της ένστασης των υπαλλήλων επί της αξιολόγησής τους από Επιτροπή Ενστάσεων, η οποία θα είναι διαφορετική από την ομάδα αξιολόγησης του υπαλλήλου και θα συστήνεται όπως καθορίζεται στον Κανονισμό 14 των προωθούμενων Κανονισμών.

(δ) Εισαγωγή ρύθμισης για ανώνυμη, πάνω σε εθελοντική βάση, αξιολόγηση των Προϊσταμένων Τμημάτων (Γενικών Διευθυντών, Διευθυντών Τμημάτων/Υπηρεσιών και Προϊσταμένων Ανεξάρτητων Υπηρεσιών) από τους υπαλλήλους τους όπως καθορίζεται στον Κανονισμό 18 των προωθούμενων Κανονισμών.

Ψήφιση μεταρρύθμισης πριν το τέλος του χρόνου

Η μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας περιλαμβάνεται στους όρους για εκταμίευση ποσών μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με ορόσημο ψήφισης των νομοσχεδίων και κανονισμών το τέλος του 2021, ενώ η πλήρης εφαρμογή της έχει χρονικό ορίζοντα το Μάρτιο του 2025.

Ενδιάμεσα, θα πρέπει το 2023 να τεθούν σε εφαρμογή οι νέοι κανονισμοί για αξιολόγηση υπαλλήλων και το 2024 οι νέοι κανονισμοί πλήρωσης θέσεων  και νέα σχέδια υπηρεσίας, ενώ θα προηγηθεί το 2022-2023 η εκπαίδευση στο νέο σύστημα αξιολόγησης της απόδοσης και στις διαδικασίες πλήρωσης θέσεων.

Της Ελένης Χαραλάμπους