21/01/2022 07:28
Πρόταση νόμου με σκοπό τη συνταγματική διασφάλιση του δικαιώματος σε ένα υγιές και βιώσιμο περιβάλλον, κατέθεσε στη Βουλή ο βουλευτής Άριστος Δαμιανού εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΑΚΕΛ.
Η πρόταση αφορά σε αναθεώρηση του Συντάγματος και επιδιώκει παράλληλα, να παρασχεθούν διαδικαστικές εγγυήσεις. Αυτές, όπως διευκρινίζεται, αφορούν αναγνώριση των δικαιωμάτων στην περιβαλλοντική πληροφόρηση και πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τα περιβαλλοντικά θέματα, ώστε η προστασία που θεσπίζεται να είναι πιο αποτελεσματική.
Με την πρόταση, εισάγεται πρόνοια στο Σύνταγμα, με βάση την οποία «η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του κράτους», ενώ προστίθεται πως «για την προστασία του, το κράτος έχει υποχρέωση να λαμβάνει προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα ή μέτρα αποκατάστασης στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας».
Ταυτόχρονα, εισάγονται πρόνοιες για τη διασφάλιση του δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη για ζητήματα που άπτονται του περιβάλλοντος και για διασφάλιση του δικαιώματος αποτελεσματικής θεραπείας για παραβίαση δικαιωμάτων που προκύπτουν από τη σχετική νομοθεσία.
Διεθνής τάση θεσμοθέτησης του δικαιώματος
«Η εξαίρεση των περιβαλλοντικών ζητημάτων από τη γενική υποχρέωση απόδειξης άμεσου και προσωπικού έννομου συμφέροντος, έγκειται στον ευρύ κοινωνικό χαρακτήρα του δικαιώματος σε ένα ασφαλές, καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον», σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την πρόταση νόμου.
Προστίθεται ότι με τη συμπερίληψη ενός αυτόνομου δικαιώματος, η πρόταση νόμου αποσκοπεί «στον προοδευτικό εκσυγχρονισμό του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά τρόπο που να συνάδει με την ανάγκη προστασίας δικαιωμάτων της λεγόμενης τρίτης γενιάς που ονομάζονται ‘δικαιώματα αλληλεγγύης’».
Κάτι τέτοιο, αναφέρεται, συνάδει με την τάση της διεθνούς κοινότητας για θεσμοθέτηση αυτόνομου δικαιώματος, όπως επιβεβαιώθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
«Στην απουσία ενός νομικά δεσμευτικού αυτόνομου δικαιώματος στο υγιές περιβάλλον, αριθμός διεθνών και δικαιοδοτικών οργάνων», όπως σημειώνεται, «έχει εφαρμόσει διαχρονικά τη θεωρία της ‘διαπερατότητας’ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Δηλαδή, όπως διευκρινίζεται, έχει επιτρέψει την επίκληση ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων για την προστασία του δικαιώματος σε ένα υγιές περιβάλλον.
Ωστόσο, ο εισηγητής υποστηρίζει ότι οι μεταβαλλόμενες συνθήκες, που θέτουν σε κίνδυνο την οικολογική βιωσιμότητα του πλανήτη και συνακόλουθα την ανθρώπινη ζωή, «ορθά καθιστούν άμεση την ανάγκη αυτόνομης συνταγματικής αναγνώρισης και προστασίας του εν λόγω δικαιώματος, τάση που καταγράφεται διεθνώς».
Επισυνάπτεται η πρόταση νόμου.
