Έρευνα για ασυμβίβαστο βουλευτών στην επ. Θεσμών

Το πόρισμα έρευνας για το ασυμβίβαστο του αξιώματος του βουλευτή με την άσκηση άλλων επαγγελμάτων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, θα τεθεί σήμερα ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών.

Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της αυτεπάγγελτης εξέτασης του ασυμβίβαστου του αξιώματος του βουλευτή με την άσκηση άλλων επαγγελμάτων στην επιτροπή Θεσμών, μετά από εισήγηση του προέδρου της Δημήτρη Δημητρίου, ζητήθηκε η διεξαγωγή έρευνας για το τι συμβαίνει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Κοινοβουλευτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης διαβίβασε στην κυπριακή Βουλή τις απαντήσεις που απέστειλαν 23 χώρες, από τις οποίες προκύπτει ότι το θέμα του ασυμβιβάστου ρυθμίζεται νομοθετικά σε όλες τις χώρες, ενώ παράλληλα διαπιστώνονται σημαντικές αποκλίσεις ανάμεσα στα κράτη.

Συγκεκριμένα, σε κάποιες χώρες το βουλευτικό αξίωμα δεν είναι ασυμβίβαστο μόνο με συγκεκριμένα επαγγέλματα, ενώ σε κάποιες άλλες το βουλευτικό αξίωμα δεν είναι ασυμβίβαστο με οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα με κάποιες εξαιρέσεις.

Επίσης σε κάποιες χώρες το βουλευτικό αξίωμα δεν είναι ασυμβίβαστο με άλλα δημόσια αξιώματα. Ειδικότερα, στις Λετονία, Λιθουανία και Ουγγαρία τα επαγγέλματα του δημιουργικού/καλλιτεχνικού τομέα δεν αποτελούν ασυμβίβαστο με το αξίωμα του βουλευτή, ενώ στις Ισπανία, Γαλλία και Ελλάδα τα επαγγέλματα του ακαδημαϊκού τομέα.

Αντίθετα, στις Κροατία, Πολωνία και Πορτογαλία τα δημόσια αξιώματα αποτελούν συνήθως ασυμβίβαστο με το βουλευτικό αξίωμα. Επιπλέον, συνήθεις θέσεις που συνιστούν ασυμβίβαστο με το βουλευτικό αξίωμα είναι των δημοσίων υπαλλήλων και των μελών των αστυνομικών ή των ενόπλων δυνάμεων, όπως π.χ. σε Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο και Ολλανδία.

Αξιοσημείωτο είναι ότι στη Φινλανδία, όταν ένας δημόσιος υπάλληλος εκλεγεί βουλευτής, σύμφωνα με τον περί Δημόσιων Λειτουργών Νόμο αυτόματα λαμβάνει άδεια απουσίας για τη διάρκεια της βουλευτικής του θητείας.

Επίσης, σε χώρες όπου το κοινοβούλιο είναι διθάλαμο (υπάρχουν δύο σώματα – Άνω και Κάτω Βουλή), οι βουλευτές δεν μπορούν να ανήκουν και στα δύο σώματα ταυτόχρονα (π.χ. Βέλγιο, Γαλλία, Πολωνία).

Χώρες με διπλοθεσίτες βουλευτές

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας σε κάποιες χώρες το λειτούργημα του βουλευτή είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, ούτως ώστε οι βουλευτές να αφιερώνουν όλο τον χρόνο τους, απερίσπαστοι από άλλες υποχρεώσεις και εξαρτήσεις, στα βουλευτικά τους καθήκοντα.

Για παράδειγμα στη Λετονία οι βουλευτές ασχολούνται αποκλειστικά με τα κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα με εξαίρεση το επάγγελμα του δασκάλου, επιστήμονα, ιατρού, κτηνιάτρου, επαγγελματία αθλητή ή δημιουργικές εργασίες και διάφορες άλλες δημόσιες θέσεις.

Στη Λιθουανία ένας βουλευτής δεν μπορεί να λάβει καμία άλλη αμοιβή, με εξαίρεση την αμοιβή για δημιουργικές δραστηριότητες.

Στην Ισπανία επίσης οι βουλευτές ασχολούνται αποκλειστικά με τα κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα, ωστόσο ο νόμος προβλέπει ότι στους βουλευτές που είναι καθηγητές πανεπιστημίου επιτρέπεται να ασκούν τα διδακτικά ή ερευνητικά τους καθήκοντα.

Στην Ουγγαρία το αξίωμα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστο με οποιοδήποτε άλλο κρατικό ή τοπικό δημόσιο αξίωμα, καθώς και οικονομικό αξίωμα ή θέση, με εξαίρεση τις επιστημονικές και πανεπιστημιακές διαλέξεις, καλλιτεχνικές, κριτικές και εκδοτικές δραστηριότητες και πνευματικές δραστηριότητες που έχουν νομική προστασία.

Στη Σλοβακία ένας βουλευτής δεν μπορεί να ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, ωστόσο επιτρέπεται η άσκηση επαγγέλματος το οποίο μπορεί να ασκείται μόνο από φυσικό πρόσωπο (π.χ. δικηγόρος).

Στην Σλοβενία ένας βουλευτής δεν επιτρέπεται να ασκεί καμία επαγγελματική ή άλλη δραστηριότητα που αποσκοπεί στη δημιουργία εσόδων, με εξαίρεση τις εργασίες ευρύτερου δημόσιου ενδιαφέροντος, στον βαθμό που δεν υπερβαίνει το ένα πέμπτο της πλήρους απασχόλησης που απαιτείται για την κανονική άσκηση της δραστηριότητας αυτής

Χώρες που οι βουλευτές ασκούν και άλλα επαγγέλματα

 Σε αρκετές χώρες επίσης οι βουλευτές επιτρέπεται να ασκούν άλλα επαγγέλματα κατά τη διάρκεια της θητείας τους με εξαίρεση συνήθως τα δημόσια αξιώματα.

Στη Γερμανία και στο Ηνωμένο Βασίλειο οι βουλευτές επιτρέπεται να ασκούν άλλα επαγγέλματα κατά τη διάρκεια της θητείας τους, ωστόσο εξαιρούνται οι θέσεις δημόσιου υπαλλήλου, δικαστή, μέλους των αστυνομικών ή των ενόπλων δυνάμεων κ.ά.

Στην Πορτογαλία επίσης οι βουλευτές επιτρέπεται να ασκούν άλλα επαγγέλματα, δεν μπορούν όμως να κατέχουν άλλα δημόσια αξιώματα ή θέσεις, με εξαίρεση τις θέσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Στη Σουηδία και τη Φινλανδία, παρ’ όλο που το βουλευτικό αξίωμα δεν είναι ασυμβίβαστο με οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα, στην πράξη πολύ λίγοι βουλευτές μπορούν να συνδυάσουν τη θητεία τους με άλλες απαιτητικές θέσεις.

Επιπλέον, σε κάποιες χώρες δεν υπάρχουν σε όλα τα μέλη του κοινοβουλίου οι ίδιοι περιορισμοί. Για παράδειγμα στον Καναδά ένας βουλευτής μπορεί να είναι παράλληλα και υπουργός του Στέμματος ή κοινοβουλευτικός γραμματέας και σε τέτοια περίπτωση απαγορεύεται να ασκεί άλλο επάγγελμα.

Σε αντίθετη περίπτωση, σε βουλευτές που δεν είναι υπουργοί του Στέμματος ή κοινοβουλευτικοί γραμματείς επιτρέπεται να ασκούν άλλα επαγγέλματα, εφόσον είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.

Στην Αυστρία η ιδιωτική απασχόληση απαγορεύεται μόνο για τον Πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου και τους πρόεδρους των κοινοβουλευτικών ομάδων.

Στο Βέλγιο το αξίωμα του μέλους της Βουλής των Αντιπροσώπων ή της Γερουσίας είναι ασυμβίβαστο με ορισμένα δημόσια αξιώματα ενώ το αξίωμα του Προέδρου της Βουλής είναι ασυμβίβαστο με οποιοδήποτε αμειβόμενο ιδιωτικό ή δημόσιο αξίωμα.

Χώρες που το βουλευτικό αξίωμα δεν είναι ασυμβίβαστο

Επίσης σε ορισμένες χώρες το βουλευτικό αξίωμα δεν είναι ασυμβίβαστο με άλλα δημόσια αξιώματα (π.χ. Καναδάς, Λετονία, Λιθουανία, Ολλανδία). Για παράδειγμα στην Ολλανδία ένας βουλευτής μπορεί να είναι ταυτόχρονα και δήμαρχος, ενώ στον Καναδά και τη Λιθουανία μπορεί ένας βουλευτής να είναι παράλληλα και υπουργός.

Επιπλέον, στη Σλοβακία εάν ένας βουλευτής διοριστεί μέλος της κυβέρνησης, αυτό δε συνεπάγεται έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα, αλλά προσωρινή διακοπή της βουλευτικής θητείας.