Έξι νόμοι στα συρτάρια της Βουλής

Στα συρτάρια της Βουλής, η οποία τερμάτισε πρόωρα τη νομοθετική εργασία της πριν από δύο εβδομάδες, για να μπορέσουν οι βουλευτές να επενδύσουν το χρόνο τους στον προεκλογικό αγώνα του υποψηφίου προέδρου που στηρίζουν τα κόμματά τους, έμειναν έξι σημαντικά νομοσχέδια που η νομοθετική ρύθμιση επείγει και κανονικά θα έπρεπε να είχε γίνει πριν το τέλος του τρέχοντος έτους.

Μεταξύ των νομοσχεδίων αυτών, βρίσκονται και δύο τα οποία περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την εκταμίευση της δεύτερης και τρίτης δόσης και θα έπρεπε να ψηφιστούν πριν το τέλος του χρόνου με βάση τα χρονοδιαγράμματα.

Στις σημαντικές εκκρεμότητες της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, περιλαμβάνεται το νομοσχέδιο για ρύθμιση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ (5%) για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας. Ο κίνδυνος επιβολής κυρώσεων από τις Βρυξέλλες βρίσκεται προ των πυλών, μέσω της διαδικασίας επί παραβάσει που έχει κινήσει κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας από το καλοκαίρι του 2021, λόγω μη στοχευμένης εφαρμογής του μέτρου τα προηγούμενα χρόνια.

Επίσης στις εκκρεμότητες της Επιτροπής Οικονομικών, είναι και το νομοσχέδιο που θα δώσει το δικαίωμα στο κράτος να προστατεύεται από επιθετικές εξαγορές μεγάλων εταιρειών, οργανισμών ή χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από ξένους επενδυτές, αλλά και το νομοσχέδιο για πλήρη κατάργηση των απαγορεύσεων πλήρωσης θέσεων στο δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, βρίσκεται στο τελικό στάδιο η συζήτηση για αναθεώρηση του νομικού πλαισίου για το πόθεν έσχες του Προέδρου της Δημοκρατίας, Υπουργών, Υφυπουργών, ευρωβουλευτών και βουλευτών, με στόχο να εντοπίζονται τυχόν περιπτώσεις αθέμιτου πλουτισμού και διαφθοράς, αλλά και για βελτίωση της εικόνας των θεσμών που βρίσκεται τα τελευταία χρόνια στα τάρταρα.

Όσον αφορά τα δύο νομοσχέδια που περιλαμβάνονται στα προαπαιτούμενα του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, πρόκειται για το νομοσχέδιο που τιτλοφορείται «Ο Περί της Διευκόλυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων Νόμος» που αφορά τις μεγαλύτερες αναπτύξεις το κόστος των οποίων ξεπερνά τα €20 εκατ. και για τις οποίες, καθορίζεται σαν μέγιστος χρόνος έκδοσης των αδειών οι 12 μήνες.

Το δεύτερο νομοσχέδιο που η καθυστέρηση ψήφισής του από τη Βουλή, βγάζει εκτός χρονοδιαγραμμάτων την εκταμίευση κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, βάζει τέλμα στη δημιουργία νέων εγκλωβισμένων αγοραστών ακινήτων.

Κίνδυνος κυρώσεων από καθυστέρηση ρύθμισης ΦΠΑ ακίνητα

Από τα πιο σημαντικά νομοσχέδια που έμειναν πίσω για να ψηφιστούν μετά το Μάρτιο του 2023 που θα ξαναπιάσει δουλειά το Κοινοβούλιο, περιλαμβάνεται, το φλέγον νομοσχέδιο για επιβολή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ (5%) για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, καθώς Βουλή, κυβέρνηση και εμπλεκόμενοι φορείς δεν κατάφεραν μετά από διαβουλεύσεις μηνών να βρουν τη χρυσή τομή στο ζήτημα, με αποτέλεσμα να είναι ορατός ο κίνδυνος επιβολής κυρώσεων από τις ευρωπαϊκές αρχές.

Η Κομισιόν έχει κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας από το καλοκαίρι του 2021, λόγω μη στοχευμένης εφαρμογής του μέτρου τα προηγούμενα χρόνια.

Σημειώνεται ότι με την καθυστέρηση θέσπισης νομοθεσίας που θα προβλέπει πιο στοχευμένη επιβολή ΦΠΑ, εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ η υφιστάμενη νομοθεσία, όπου επιβάλλεται 5% ΦΠΑ στα πρώτα 200 τ.μ. του ακινήτου, νοουμένου ότι αυτό ήταν συνολικού εμβαδού μέχρι 275 τ.μ., κάτι που φαίνεται να «βολεύει» όλους, για διαφορετικούς λόγους βέβαια.

Για επαγγελματίες της οικοδομικής βιομηχανίας δεν επηρεάζεται άμεσα ο κύκλος εργασιών τους, τα κόμματα φαίνεται να άφησαν για μετά τις προεδρικές εκλογές μια δύσκολη απόφαση που πιθανόν να επηρέαζε τη δυναμική τους στις κάλπες, ενώ η κυβέρνηση αφήνει για τους επόμενους την «καυτή πατάτα».

Υπενθυμίζεται ότι, ενώπιον της Βουλής βρίσκεται αναθεωρημένο κρατικό νομοσχέδιο, το οποίο προνοεί ότι ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 5% θα μπορεί να επιβληθεί σε οικίες για τα πρώτα 170 τ.μ. με ανώτατο όριο τα 220 τ.μ. και με ανώτατη αξία τις €350 χιλ., ενώ όσον αφορά τα διαμερίσματα για τα πρώτα 90 τ.μ. για εμβαδόν μέχρι 110 τ.μ. και για συνολική αξία που δεν υπερβαίνει τις €200 χιλ.

Επείγει η ψήφιση νόμου «ασπίδα» για εξαγορές

Με το καλημέρα θα πρέπει η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, με την επανέναρξη των εργασιών της να εξετάσει το κυβερνητικό νομοσχέδιο που θέτει ασφαλιστικές δικλείδες και αυστηρά κριτήρια, όσον αφορά την εξαγορά μεγάλων εταιρειών, οργανισμών ή χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από ξένους επενδυτές.

Σύμφωνα με πληροφορίες της StockWatch, το νομοσχέδιο, που εξετάσθηκε εσπευσμένα από τη Βουλή το Φθινόπωρο, λόγω του ενδιαφέροντος για την εξαγορά της Τράπεζας Κύπρου από τον αμερικανικό κολοσσό Lone Star, βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης για ενίσχυση των δικαιωμάτων του κράτους να παρεμβαίνει και ν’ αναχαιτίζει μεγάλες επενδύσεις, για λόγους δημοσίου συμφέροντος.

Μεταξύ άλλων, στις βασικές πρόνοιες του νομοσχεδίου, το οποίο είναι και στις εναρμονιστικές υποχρεώσεις της Κύπρου, περιλαμβάνονται οι παράγοντες που μπορεί να συνεκτιμηθούν από την αρμόδια αρχή, κατά πόσον μια άμεση ξένη επένδυση είναι πιθανό να θίξει την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Επίσης προβλέπεται ότι στο πλαίσιο της αξιολόγησης προτάσεων από επενδυτές, για την εξαγορά επιχειρήσεων, οργανισμών ή χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, θα λαμβάνεται υπόψη αν δραστηριοποιούνται σε ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα, όπως της ενέργειας, των μεταφορών, της ύδρευσης, της υγείας, των επικοινωνιών, των μέσων ενημέρωσης και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, περιλαμβανομένων των συστημικών πιστωτικών ιδρυμάτων.

Κατάργηση απαγόρευσης προσλήψεων στο δημόσιο

Ψηλά στην ατζέντα της Επιτροπής Οικονομικών για θέσπιση βρίσκεται και το νομοσχέδιο για άρση της απαγόρευσης προσλήψεων στην κρατική μηχανή, η οποία εφαρμόζεται από το 2013, στο πλαίσιο του μνημονίου δημοσιονομικής εξυγίανσης.

Το νομοσχέδιο έμεινε στα συρτάρια της επιτροπής τους τελευταίους μήνες εξαιτίας των προεδρικών εκλογών, αλλά και των αλλεπάλληλων κρίσεων, της πανδημίας του κορωνοϊού και του πολέμου στην Ουκρανία, που έχουν αλλάξει κατακόρυφα τα οικονομικά δεδομένα του κράτους.

Μαζί με το κυβερνητικό νομοσχέδιο, το οποίο είναι προϊόν συμφωνίας με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις για πλήρη κατάργηση των απαγορεύσεων πλήρωσης θέσεων στο δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, έμεινε και πρόταση νόμου των ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ για ξεπάγωμα των θέσεων προαγωγής.

Στο περίμενε και το «πόθεν έσχες»

Σε προχωρημένο στάδιο άφησε τη συζήτηση για αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων «πόθεν έσχες» του Προέδρου της Δημοκρατίας, Υπουργών, Υφυπουργών, ευρωβουλευτών και βουλευτών, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών.

Σύμφωνα με πληροφορίες της StockWatch, με την επανέναρξη των εργασιών της Βουλής, η Επιτροπή υπολογίζει να ολοκληρώσει τη συζήτηση του θέματος για να οδηγηθεί στην Ολομέλεια το συντομότερο για ψήφιση.

Μεταξύ άλλων, ήδη τα μέλη της Επιτροπής συμφώνησαν ότι τα ελεγχόμενα πρόσωπα θα υποβάλλουν δήλωση των περιουσιακών στοιχείων τους κατά την αρχή και λήξη της θητείας τους, ενώ παράλληλα στο ενδιάμεσο, κάθε χρόνο θα προχωρούν σε επικαιροποίηση των δηλώσεων τους.

Με βάση την κείμενη νομοθεσία, οι δηλώσεις «Πόθεν Έσχες» υποβάλλονται από τους ελεγχόμενους αξιωματούχους τρεις μήνες από την ανάληψη του αξιώματός τους, τρεις μήνες από την παραίτηση ή την απώλεια του αξιώματός τους και τρία χρόνια από το χρόνο ανάληψης του αξιώματός τους.

Οι δηλώσεις «Πόθεν Έσχες» θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά, με τους ελεγχόμενους αξιωματούχους να υποχρεούνται να καταχωρούν την κίνηση των τραπεζικών τους λογαριασμών, όπου θα αποκαλύπτονται και οι συναλλαγές τους, όπως αγορά ακινήτων ή οχημάτων, αγορά έργων τέχνης και κοσμημάτων, κ.λπ.

Παράλληλα, οι ελεγχόμενοι αξιωματούχοι θα είναι υποχρεωμένοι να αποκαλύπτουν και την αξία των μετοχών που έχουν στην κατοχή τους, τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν τη μορφή εμπιστευμάτων και κινητή περιουσία, όπως και οι δωροδοτικές και οι δωροληπτικές πράξεις.

Στο περίμενε οι στρατηγικές αναπτύξεις

Με τη νομοθετική ρύθμιση των στρατηγικών επενδύσεων, θα πρέπει να κάνει πρεμιέρα η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών το Μάρτιο του 2023 που θα ξαναπιάσει δουλειά, καθώς αποτελεί ένα από τα 18 προαπαιτούμενα της δεύτερης δόσης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους €85 εκατ.

Το νομοσχέδιο, έχει στόχο την επιτάχυνση και απλοποίηση των διαδικασιών όσον αφορά τις αδειοδοτήσεις στρατηγικών αναπτύξεων και παρά το ότι, η συζήτηση του βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και ένα χρόνο περίπου, έμεινε στα συρτάρια της Βουλής, καθώς δεν βρέθηκαν οι κοινές συνιστάμενες για την προώθησή του στην Ολομέλεια για θέσπιση.

Υπενθυμίζεται ότι το σχετικό νομοσχέδιο είχε τεθεί ενώπιον της επιτροπής εσωτερικών το 2020, όπου μετά από έντονες διαφωνίες εμπλεκομένων, το Υπουργείο Εσωτερικών προχώρησε σε αναθεώρηση του και επανακατάθεσή του στη Βουλή στις αρχές του 2022.

Αξίζει να αναφερθεί ότι για να χαρακτηριστεί επένδυση ως στρατηγική, θα πρέπει η ελάχιστη επένδυση να ανέρχεται στα €20 εκατ., από τα οποία το 75% τουλάχιστον να προέρχεται από πρωτογενή κεφάλαια (νέα, ρευστά, διαθέσιμα κεφάλαια που συνδέονται άμεσα με το έργο, από τα αδιανέμητα κέρδη της εταιρείας, από δανειακό κεφάλαιο ή από την έκδοση μετοχών του έργου) ή και εξωτερικά κεφάλαια (κεφάλαια τα οποία έρχονται στην Κύπρο από το εξωτερικό ως εισροή στο λογαριασμό κεφαλαίου).

Επιπρόσθετα, πρέπει να δημιουργεί τουλάχιστον 80 νέες μόνιμες θέσεις εργασίας, οποιουδήποτε τύπου ή 50 νέες μόνιμες θέσεις με ετήσιο μισθολόγιο στην Κυπριακή Δημοκρατία άνω του €1,5 εκατ.

Ξανά στο τραπέζι τα εγκλωβισμένα ακίνητα

Όσον αφορά το νομοσχέδιο που βάζει τέρμα στη δημιουργία νέων εγκλωβισμένων ακινήτων, παρότι οι Υπουργοί Οικονομικών και Εσωτερικών έσπευσαν στη Βουλή για να δώσουν εξηγήσεις για πρόνοιες του, σε έκτακτη συνεδρία της Επιτροπής Νομικών που το εξετάζει, εντούτοις δεν άρθηκαν οι επιφυλάξεις μελών της με αποτέλεσμα να μείνει στα συρτάρια της Βουλής.

Το νομοσχέδιο αφορά τροποποίηση του «περί Πώλησης Ακινήτων Νόμος», με σκοπό την άρση προβλημάτων που εντοπίζονται στη διαδικασία αγοράς και μεταβίβασης ακίνητης ιδιοκτησίας όταν, ενώ οι αγοραστές ακινήτων έχουν εκπληρώσει τις συμβατικές τους υποχρεώσεις, οι πωλητές αδυνατούν να μεταβιβάσουν τα ακίνητα επ’ ονόματί τους, λόγω της ύπαρξης εμπράγματων βαρών επί αυτών.