Ευκαιρία για «κάθαρση» μετά τις δημοσιεύσεις Al Jazeera
Οι αποκαλύψεις του Al Jazeera επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες ότι το «επενδυτικό πρόγραμμα» κατάντησε από ένα δυνητικά πολύτιμο εργαλείο στην προσπάθεια προσέλκυσης πραγματικών επενδύσεων με θετικό αντίκτυπο για ολόκληρη την κοινωνία, σε ένα πρόγραμμα πώλησης διαβατηρίων σε τιμή ευκαιρίας και χωρίς ουσιαστικές δικλείδες ασφαλείας, το οποίο ήλεγχαν και εκμεταλλεύονταν με προσωπικό όφελος συγκεκριμένοι αξιωματούχοι του κράτους μαζί με μια μικρή ομάδα ατόμων από τον ιδιωτικό τομέα. Ακόμη πιο τραγικό είναι το ότι παρά τις προτροπές για σοβαρή αναθεώρηση του προγράμματος από διεθνείς οργανισμούς, οι εμπλεκόμενοι συνέχιζαν απτόητοι το πάρτι και το διεθνή διασυρμό της χώρας μας κάτω από το σλόγκαν ‘This is Cyprus’.
Ασφαλώς και ο αρνητικός αντίκτυπος στη φήμη και την αξιοπιστία της Κύπρου, αν και δύσκολα μετρήσιμος, είναι εξοντωτικός στην προσπάθεια να προωθηθεί η χώρα μας ως κέντρο χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Ο βαθμός δυσκολίας για τους επαγγελματίες του κλάδου που προσπαθούν να προσελκύσουν σοβαρούς επενδυτές είναι πλέον τεράστιος και η διαχείριση της ζημιάς φαντάζει σαν ανυπέρβλητη πρόκληση.
Όμως είναι σημαντικό μέσα στην πρωτοφανή αγανάκτηση της κοινωνίας να μην αφεθεί να πάει χαμένη μια μοναδική ευκαιρία που παρουσιάζεται μπροστά μας. Δεν είναι πολλές οι περιπτώσεις όπου διεφθαρμένες δημοκρατίες βρίσκονται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι (critical juncture) και έχουν την ευκαιρία να βιώσουν μία ολική κάθαρση. Πρέπει η αγανάκτηση του κόσμου να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης πάνω σε ένα σαθρό και αποκαρδιωτικό πολιτικό-οικονομικό σύστημα που πλέον δεν ανταποκρίνεται στις ελάχιστες απαιτήσεις της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας. Είναι σημαντικό να αναθεωρηθούν βαθιά εμπεδωμένες σάπιες αντιλήψεις και πρακτικές, να αντικατασταθούν ανήθικα πρόσωπα, να αναδημιουργηθούν τα πολιτικά κόμματα και να επανακαθοριστούν οι αξίες της κοινωνίας γενικότερα.
Καταλυτικός πρέπει να είναι και ο ρόλος των ανεξάρτητων θεσμών που οφείλουν να εφαρμόζουν ένα σύστημα με «checks and balances» πάνω σε μια πολιτική ηγεσία που προφανώς εύκολα αποπροσανατολίζεται. Τη δεδομένη στιγμή οι ανεξάρτητοι θεσμοί οφείλουν να παρέμβουν, παραμερίζοντας πολιτικές πιέσεις και προσπάθειες να υποβαθμιστεί η σημαντικότητα των αποκαλύψεων επειδή προέρχονται από συγκεκριμένο κανάλι. Ο κόσμος δεν ανέχεται πλέον τα κούφια επιχειρήματα στην προσπάθεια υποβάθμισης των γεγονότων. Έχουμε ανάγκη από άτομα με καθαρά χέρια (Mani pulite) όπως στην Ιταλία στις αρχές της δεκαετίας του 90. Εκεί ήταν οι δικαστές που ανέλαβαν το βάρος της ευθύνης. Εδώ οφείλει πρωτίστως η Νομική Υπηρεσία να δράσει άμεσα έχοντας όμως να διαχειριστεί και το αντιφατικό ότι οι επικεφαλής της Υπηρεσίας (Γενικός Εισαγγελέας και Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας) συμμετείχαν στην κυβέρνηση που διαχειριζόταν το πρόγραμμα τα τελευταία 7 χρόνια. Στο χέρι τους είναι να διαψεύσουν τις όποιες ανησυχίες και να φανούν αντάξιοι της κρισιμότητας των στιγμών. Σύμμαχός τους θα είναι το υγιώς σκεπτόμενο μέρος της κοινωνίας.