Σε τροχιά ανάκαμψης οικονομία και ακίνητα
Η φετινή χρονιά μπορεί να ξεκίνησε δύσκολα αλλά σίγουρα οι προσδοκίες και οι ενδείξεις καταδεικνύουν πως θα είναι σε πολύ καλύτερο επίπεδο από ότι εκείνη του 2020, από όλες τις απόψεις. Από υγειονομικής άποψης, η έναρξη των εμβολιασμών των ευπαθών ομάδων, η συγκράτηση του αριθμού των νέων περιστατικών του κορωνοϊού και η σταδιακή άρση των σχετικών περιορισμών, αφήνουν ένα αισιόδοξο μήνυμα για τη μετέπειτα πορεία της πανδημίας. Σαφώς, ο κίνδυνος των μεταλλάξεων παραμένει, φαίνεται ωστόσο, πως πλέον οι εξελίξεις σε φαρμακευτικό επίπεδο κινούνται ταχύτερα και σίγουρα όχι στα πιλοτικά όπως πριν από ένα χρόνο.
Υπό τις περιστάσεις, η ύφεση της περσινής χρονιάς τελικά περιορίστηκε στα επίπεδα του 5.1% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τη Eurostat, σε σύγκριση με δυσοίωνες αρχικές προβλέψεις ακόμα και για διψήφια ποσοστά μείωσης. Προ μερικών εβδομάδων το κυπριακό κράτος δανείστηκε εκ νέου από τις αγορές με πολύ ανταγωνιστικό επιτόκιο και παρόλο που αυτό σημαίνει αύξηση του δημόσιου χρέους, ταυτόχρονα συνεπάγεται και αύξηση των ρευστών διαθεσίμων του κράτους, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για περαιτέρω στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών σε περίπτωση που η υγειονομική κρίση οδηγήσει σε νέους περιορισμούς της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Τα οικονομικά μέτρα στήριξης που έλαβε η κυβέρνηση φαίνεται πως απέδωσαν υπό τις συνθήκες, αφού τα ποσοστά ανεργίας συγκρατήθηκαν σε σχετικά σταθερά επίπεδα, οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων όχι απλώς δεν παρουσίασαν μεγάλη μείωση αλλά σε κάποιες περιπτώσεις καταγράφηκε αύξηση, σύμφωνα με τα στοιχεία Δανείων και Καταθέσεων που δημοσιεύει η Κεντρική Τράπεζα. Συγκεκριμένα, οι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 800 εκατ. ευρώ σε ένα χρόνο. Μελετώντας τα δεδομένα του μήνα Δεκεμβρίου φαίνεται αύξηση 480 εκατ. ευρώ, γεγονός που κατά πάσα πιθανότητα οφείλεται στην απόφαση των νοικοκυριών να αποταμιεύσουν μεγάλο μέρος του δέκατου τρίτου μισθού μέχρινα ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Με αυτά τα δεδομένα, είναι πιθανόν να δούμε μία έξαρση της κατανάλωσης κυρίως από την περίοδο του Πάσχα και ακολούθως.
Με τη σταδιακή άρση των περιορισμών, αρχίζουμε να παρατηρούμε και εντατικοποίηση του ενδιαφέροντος για τον τομέα των ακινήτων. Ο τομέας απέδειξε ξανά τις αντοχές του παρά τις αντιξοότητες της περσινής χρονιάς: πανδημία και lockdown, υπολειτουργία σχετιζόμενων με τον τομέα υπηρεσιών, κλείσιμο εξωτερικών συνόρων της χώρας και απαγόρευση έλευσης ξένων αγοραστών, κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (Πολιτογράφησης επενδυτών). Ακόμα κι υπό αυτές τις συνθήκες λοιπόν, οι αγοραπωλησίες που καταγράφηκαν θεωρούνται ικανοποιητικές. Τον Ιανουάριο, τα στοιχεία που εξέδωσε το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας παρουσίαζαν μείωση σε ετήσια βάση αλλά και σε σχέση με τον περσινό Ιανουάριο. Ωστόσο, θα ήταν λάθος να συγκρίνουμε αντίστοιχα τον περσινό αντίστοιχο μήνα καθώς οι περιορισμοί ήταν ανύπαρκτοι καθώς και η ψυχολογία των καταναλωτών πολύ περισσότερο ανεπηρέαστη. Οι ενδείξεις που καταγράφουμε ως Delfi Properties αλλά και τα εσωτερικά reports που προκύπτουν βάση του Delfi Analytics, είναι πως ο Φεβρουάριος κινήθηκε σε απρόσμενα καλά επίπεδα.
Τα δείγματα που λαμβάνουμε καταδεικνύουν πως το ενδιαφέρον των εγχώριων πελατών θα συνεχίσει να είναι έντονο και θα μετουσιώνεται σε ακόμα περισσότερες πράξεις όσο η αβεβαιότητα και τα αρνητικά συναισθήματα του πληθυσμού κοπάζουν. Άλλωστε, έχουμε σημειώσει το αυξημένο ενδιαφέρον που καταγράφεται τους τελευταίους μήνες για στεγαστικά δάνεια. Η έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων που διενεργεί η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου δείχνει συνεχώς αυξημένη ζήτηση σε στεγαστικά δάνεια. Αντίστοιχα, οι τράπεζες όσο ομαλοποιείται η κατάσταση θα είναι σε θέση να εγκρίνουν τα σχετικά αιτήματα δανειοδότησης με μεγαλύτερη ασφάλεια. Άλλωστε, οι συνθήκες το ευνοούν: Τα επιτόκια για στεγαστικά δάνεια είναι χαμηλά (2.16% ο μέσος όρος), οι τιμές είναι σε σταθερά επίπεδα και η οικονομία αναμένεται να κινηθεί με σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, στις χειμερινές τις προβλέψεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ανάπτυξη ύψους 3,2% και 3,1% για το 2021 και το 2022 αντίστοιχα.
Όσον αφορά τους ξένους αγοραστές, προφανώς η αβεβαιότητα είναι μεγαλύτερη. Ωστόσο, και πάλι οι ενδείξεις φαίνεται να είναι θετικές προσφέροντας μια δικλείδα ασφαλείας. Αν εντός του 2020 έγινε κατορθωτό να κλείσουν τόσες πράξεις εξ αποστάσεως και με τη βοήθεια της τεχνολογίας, τότε σίγουρα η κατάσταση θα είναι άρδην διαφορετική όταν ξένοι πληθυσμοί θα είναι σε θέση να επισκέπτονται και να επενδύουν στο νησί έχοντας την δυνατότητα της άμεσης ξενάγησης και επιλογής ακινήτων. Οι ανακοινώσεις για άνοιγμα των κυπριακών αιθέρων και η επανέναρξη πτήσεων αποτελούν μία πολύ καλή αρχική εξέλιξη.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω, και νοουμένου ότι οι υγειονομικές συνθήκες δεν επιδεινωθούν δραματικά τους επόμενους μήνες, εκτιμούμε πως ο τομέας θα εισέλθει σε μία περίοδο σταδιακής ανάκαμψης και ύφεσης ώστε εντός του 2022 ο όγκος πωλήσεων να αρχίσει σταδιακά να επανέρχεται στα επίπεδα του 2019, κλείνοντας έτσισταδιακά όλο τονκύκλο των επιπτώσεων που άφησε η πανδημία.
*Regional Head Transactions, Delfi Properties.