Ούτε παρατυπίες, ούτε διαπλοκή, ούτε όμως εικασίες

Την περασμένη Παρασκευή δόθηκε στη δημοσιότητα από την Ελεγκτική Υπηρεσία η ειδική έκθεση που ετοίμασε για το Υφυπουργείο Τουρισμού. Το ενδιαφέρον, παρόλο που δε διήρκεσε πολύ, περιστράφηκε γύρω από δύο αναφορές που φαίνεται να αγγίζουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την οικογένειά του. Συγκεκριμένα στην περίπτωση της Μαρίνας Αγίας Νάπας γίνεται αναφορά σε εκμίσθωση γης στην ιδιοκτήτρια εταιρεία και στην έκθεση περιλαμβάνεται η εξής υποσημείωση:

«Σημειώνουμε, χάριν διαφάνειας, και ιδίως δεδομένου πως η εκμίσθωση αποφασίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, ότι ένας εκ των Διευθυντών του Παραχωρησιούχου είναι πρόσωπο από το οικογενειακό περιβάλλον του Προέδρου της Δημοκρατίας. Επίσης, Διευθυντές της μητρικής εταιρείας έλαβαν μεταξύ των ετών 2018 και 2020 την κυπριακή υπηκοότητα στο πλαίσιο του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος χωρίς να πληρούν τα επενδυτικά κριτήρια που καθορίζει η σχετική Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Η πολιτογράφηση τους έγινε με πάροχο το δικηγορικό γραφείο στο οποίο έχουν συμφέρον οι θυγατέρες του Προέδρου της Δημοκρατίας».

Η δεύτερη περίπτωση αφορά επιχορήγηση €260.000 σε ιδιοκτήτρια θέρετρου με γήπεδο γκολφ και στην υποσημείωση αναφέρονται κατά λέξη τα ακόλουθα:

«Ο διευθυντής της εταιρείας είναι συγγενής πρώτου βαθμού με πρόσωπο που ανήκει στο οικογενειακό περιβάλλον του Προέδρου της Δημοκρατίας. Θα πρέπει ωστόσο να τονιστεί ότι ουδέν στοιχείο έχει περιέλθει στην αντίληψή μας που να δεικνύει οποιαδήποτε παρέμβαση του ίδιου του Προέδρου του Δημοκρατίας στην υπόθεση αυτή».

Έχουμε λοιπόν δύο περιπτώσεις που η Ελεγκτική Υπηρεσία υποστηρίζει ότι εντοπίζει κενά στις διαδικασίες, πλην όμως δεν παραμένει ως εκεί, αλλά τις συνδέει με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τα στενά συγγενικά του πρόσωπα. Τις θυγατέρες και τον γαμπρό του.

Προκύπτουν όμως κάποια βασικά ερωτήματα: Η πιο πάνω διασύνδεση γίνεται στη βάση στοιχείων ή για σκοπούς δημιουργίας εντυπώσεων; Υπάρχει κάποια σκοπιμότητα πίσω από τις υποσημειώσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας; Προσφέρουν οτιδήποτε σημαντικό στα ευρήματα του ελέγχου οι υπό αναφορά υποσημειώσεις; Είναι ακόμα δύο περιπτώσεις από την όλη διαπλοκή και διαφθορά;

Εγώ δε θα απαντήσω στα ερωτήματα, θα σημειώσω όμως τα εξής:

Δεν υπάρχει οποιοσδήποτε νόμος που να αποκλείει συγγενικά πρόσωπα πολιτικού προσώπου να συναλλάσσονται με το κράτος.

Υπάρχει θέμα ηθικό αλλά και εκεί τα πράγματα δεν είναι άσπρο μαύρο.

Εάν αυτή η πολιτεία θέλει να αποκλείσει οποιαδήποτε συναλλαγή μεταξύ συγγενών πολιτικού προσώπου και κράτους, τότε οφείλει να νομοθετήσει.

Θα πρέπει το πολιτικό πρόσωπο εκεί και όπου είναι σε σώμα που αποφασίζει σε ζητήματα που εμπλέκονται ή είναι ενδιαφερόμενα μέρη συγγενικά του πρόσωπα, να το δηλώνει και να απέσχει.

Ούτε όμως η αποχή διασφαλίζει ορθή απόφαση. Διότι πρέπει και οι υπόλοιποι που αποφασίζουν να έχουν το θάρρος να μην λαμβάνουν υπόψη την οποιαδήποτε σχέση του προσώπου που δηλώνει πιθανή σχέση και απέσχει. Αν για παράδειγμα η σχέση αφορά στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και το δηλώνει, τότε τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου να αποφασίζουν αντικειμενικά και χωρίς να επηρεάζονται επειδή διορίστηκαν από τον Πρόεδρο.

Και πάλι όμως υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας.

Επομένως, αυτό που θα διασφαλίσει την ορθότητα των αποφάσεων είναι οι επάρκεια σε νόμους, κανονισμούς και διαδικασίες. Να υπάρχουν σαφή κριτήρια και μηχανισμοί προκειμένου να μην έχει σημασία ποιος παίρνει την απόφαση και ποιους αφορά. Να προκηρύσσονται προσφορές με έγγραφα που δε θα επιδέχονται παρερμηνειών και να φωτογραφίζουν τον πάροχο και να κατοχυρώνονται οι προσφορές χωρίς να μπορεί να αμφισβητήσει κανένας τη διαδικασία και το αποτέλεσμα. Και χωρίς να εισάγει εικασίες που επιδέχονται κι άλλων ερμηνειών.

Και προς τούτο θέλω να πω στην Ελεγκτική Υπηρεσία ότι εκ της θέσεως και της αποστολής της δεν μπορεί να εικάζει. Σκοπός και αποστολή της είναι να καταγράφει στοιχεία. Και τα περί του Προέδρου και των συγγενών του –ακόμα και αν ισχύουν- είναι εικασίες από τη στιγμή που δεν υπάρχει τεκμηρίωση.

Υπάρχει όμως ακόμα κάτι πολύ σημαντικό. Η Μαρίνα Αγίας Νάπας είναι ένα έργο πολύ σημαντικό και εκατοντάδων εκατ. ευρώ. Ένα έργο υποδομής που η συμβολή του στην οικονομία του τόπου θα είναι σημαντική και διαχρονική. Μία επένδυση που ήρθε σε εποχές δύσκολες. Όπως επίσης η περίπτωση του καζίνου, είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί κάποιος με την ύπαρξή του ή όχι.

Γι’ αυτό και θα πρέπει όλοι να είναι προσεκτικοί όταν αναφέρονται σε υποθέσεις που αφορούν αυτά τα δύο έργα.

Όχι γιατί τα κακώς κείμενα πρέπει να παρασιωπούνται όπου υπάρχουν, αλλά γιατί δεν πρέπει να υπερτιμούνται και για προεκλογικούς σκοπούς να στιγματίζονται πρόσωπα και να σκοτώνονται προοπτικές για εν εξελίξει ή επόμενες σημαντικές επενδύσεις.

Αν θέλουμε να περιορίσουμε τη διαπλοκή και να γίνουμε κράτος σύγχρονο, ένας τρόπος υπάρχει: να εκσυγχρονίσουμε τις διαδικασίες, τις νομοθεσίες, τους κανονισμούς και όλα όσα απαιτούνται για να υπάρχει ιστοτιμία και ισονομία και να διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον ανεξάρτητα ποιος κυβερνά και ποιος αντιπολιτεύεται, ποιος είναι γενικός ελεγκτής ή γενικός εισαγγελέας και ούτω καθ’ εξής.