You are here

Κίνδυνοι και μέτρα για την πώληση δανείων

09/06/2015
Το μεγάλο πρόβλημα με την πώληση των δανείων είναι σε ποια τιμή γίνεται η πώληση (περιλαμβανομένων κρυφών ή και φανερών προμηθειών) και σε δεύτερο λόγο σε ποίους γίνεται η πώληση (και ακόμη, πού μπορούν να καταλήξουν τα πακέτα δανείων). Στην Κύπρο, ίσως με την δημοσιοποίηση της πιθανότητας και του εύλογου φόβου που προέκυψε να καταλήξουν αυτά σε τουρκικά συμφέροντα, όλοι ασχολήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά και μόνο με το δεύτερο και όχι το πρώτο που κατά την γνώμη μου είναι ο πιο σημαντικός και άμεσος κίνδυνος που προκύπτει από την πώληση δανείων. Δυστυχώς αυτό δημιούργησε ένα προπέτασμα καπνού που βόλεψε αντί να εμποδίσει αυτούς που επιδιώκουν σθεναρά και οργανωμένα το ξεπούλημα των δανείων σε εξευτελιστικές τιμές. Η μέθοδος αυτή έχει ως αποτέλεσμα το γρήγορο κέρδος προς όφελος αυτών που βρέθηκαν στο πηδάλιο των συστημικών τραπεζών αλλά σε βάρος των κυπρίων φορολογούμενων και πολιτών. Η απώλεια αξίας από πώληση δανείων σε χαμηλές τιμές για τον Κύπριο είναι άμεση, μόνιμη και αμετάκλητη.  Το κακό γίνεται την στιγμή της πώλησης και δεν υπάρχει τρόπος να διορθωθεί άμα ολοκληρωθεί η πώληση.

Προκύπτει επομένως το εύλογο ερώτημα «ποίοι είναι οι μηχανισμοί» που διαφυλάττουν ότι δεν θα προκύψει μια άνευ προηγουμένου διασπάθιση κυπριακής περιουσίας και απώλειας άξιας που, επί πλέον, θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια και τις συστημικές μας τράπεζες σε μια νέα μαύρη τρύπα, χωρίς να υπάρχουν αυτή την φορά και περιθώρια για περαιτέρω ανακεφαλαιοποίηση.

Η απλή απάντηση, που πιστεύω θεωρητικά τουλάχιστον υπάρχει, είναι ότι η κεντρική τράπεζα θα πρέπει, αν κάμνει σωστά την δουλειά της, να παρακολουθεί, να επιβλέπει και να εμποδίζει τέτοιες καταστρεπτικές για τις τράπεζες της χώρας πωλήσεις. Για όσους πιστεύουν ότι αυτό γίνεται προληπτικά και επιμελώς από την κεντρική τράπεζα, απολογούμαι που σας έχω σπαταλήσει τον χρόνο σας. Για όσους συνεχίζουν ακόμα να διαβάζουν εγώ πιστεύω ότι η κεντρική τράπεζα όχι μόνο δεν ασκεί τα ελεγκτικά της καθήκοντα αλλά αντιθέτως υποβοηθά την ανεξέλεγκτη (τουλάχιστον όσο αφορά την τιμή) πώληση των δανείων.

Αν ληφθεί υπόψη η αμεσότητα της απώλειας αξίας από την ελεύθερη και ανεξέλεγκτη πώληση δανείων, θα πρέπει να εισαχθούν στον προτεινόμενο νόμο κάποιες ασφαλιστικές δικλίδες. Όπως:

  • Η επιβολή ανοικτού διαγωνισμού.

  • Ο περιορισμός της τιμής πώλησης (limit pricing) ούτως ώστε η έκπτωση στο δάνειο να μην υπερβαίνει το ποσό των προβλέψεων για τα συγκεκριμένα δάνεια προς πώληση.

  • Δικαίωμα προς τους δανειζόμενους να αγοράσουν οι ίδιοι τα δάνεια τους στην τιμή που προτίθεται να πωλήσει σε τρίτους η τράπεζα (first option). Θα πρέπει φυσικά να δοθεί ένα εύλογο λογικό διάστημα προς τον δανειζόμενο για να μπορέσει να βρει την χρηματοδότηση ή για να καταθέσει βιώσιμο σχέδιο αναδιάρθρωσης λαμβάνοντας υπόψη την διαγραφή που θα υποστεί η τράπεζα στη περίπτωση πώλησης.

  • Η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να εγκρίνει όλες τις πωλήσεις δανείων διατηρώντας το δικαίωμα παρέμβασης ή και απαγόρευσης της πώλησης όπου κρίνεται ότι κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης της τράπεζας ή και ακόμη για λόγους εθνικού συμφέροντος.


Ο Σαββάκης Κ. Σαββίδης είναι οικονομολόγος, που ειδικεύεται στην οικονομική ανάπτυξη και την χρηματοδότηση έργων.  Ήταν πρώην ανώτερος διευθυντής στην Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως και έχει διατελέσει τακτικός Επισκεπτόμενος Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, και πιο πρόσφατα στο Πανεπιστήμιο Queens του Καναδά.

Author page: http://ssrn.com/author=262460.
16 σχόλια
καχ on 09/06/2015
Συμφωνώ ότι το παν είναι η τιμή πώλησης.¨Όσο για τουρκικά ταμεία αν ενδιαφέρονταν για περιουσίες Ελληνικυπρίων μπορούσαν να το κάμουν σε συνεργασία με την Επιτροπή Αποζημιώσεων που έχει χιλιάδες πωλητές που αποδέχονται εξευτελιστικές τιμές και οι πράξεις δεν προχωρούν διότι η Επιτροπή δεν έχει λεφτά.

Ίσως υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί σε τράπεζα να συμφέρει πολύ χαμηλή τιμή για το δάνειο αν θα γίνει ανάπτυξη στην υποθηκευμένη περιουσία που το συνοδεύει και η τράπεζα έχει δίπλα συμφέρον σε περιουσία που θα κάμει αξία.Να θυσιαστούν κάποιοι "στρατιώτες"για να κερδηθεί ο πόλεμος.
Στην Ρουμανία μια Αυστριακή τράπεζα θα πουλούσε πακέττο 3.5 δις και ήλπιζε να πάρει 500 εκ,δηλαδή 15%.Στην Κύπρο εκτός από αστικές περιοχές που έγινε αύξηση συντελεστή η αξία της γης υποχώρησε ήδη πάνω από 70% από το μάξιμουμ.Μπορεί όποιος θέλει να ελέγξει τις τιμές του Κτηματολογίου 1/1/13 που θεωρούνται ψηλές με πράξεις που έγιναν το 2007,2008 ακι θα δει ότι οι τιμές εκτίμησης είναι πολύ κάτω από το μισό της τιμής πώλησης.Στις τράπεζες δεν συμφέρει να πουλήσουν μαζικά αφού η αξία των δανείων θα είναι πολύ χαμηλή και δεν έχουν γίνει προβλέψεις.Αν υπαινίσσεσαι ότι θα παρουν ημέτεροι τα δάνεια για να κερδοσκοπήσουν σε βάρος και των νυν ιδιοκτητών και των τραπεζών το βλέπω πολύ δύσκολο να γίνει μαζικά αφού οι τράπεζες δεν μπορούν να χάσουν τόσα λεφτά.

Όπως ασφαλώς πρόσεξες με όλη τη φασαρία με τις εκποιήσεις και την αφερεγγυότητα η κεβέρνηση βασικά δέχτηκε όλους τους όρους εκτός από την ελάχιστη τιμή πώλησης των υποθηκών που οδηγεί εύλογα στα συμπεράσματα ότι θα γίνουν πωλήσεις σε χαμηλές τιμές.Νομίζω όμως ότι θα γίνει επιλεκτικά και όχι μαζικά,άρα δύσκολα θα έρθουν μεγάλα ταμεία να πάρουν δάνεια μερικών δεκάδων εκατομμυρίων.Επίσης θα δουλέψει ως απειλή για να πιεστούν οι χρεώστες να "συνεργαστούν" ,με ότι αυτό σημαίνει.
The Invisible Hand on 09/06/2015
Θα προσθέσω ακόμη μία αφαλιστική δικλίδα¨
Σε περίπτωση πώλησης δανείου σε τιμή μικρότερη από την εκτιμημένη αξία του ακινήτου που εξασφαλίζει το δάνειο, να απαλλάσσονται οι εγγυητές από τη διαφορά της εκτίμησης από τη τιμή πώλησης. Επειδή διαφορετικά ο δανειστής που έχει αξιόχρεους εγγυητές μπορεί να δεχθεί χαμηλή τιμή πώλησης χωρίς να υποστεί ζημιά, ή και να πουλήσει το δάνειο φτηνά σε κρυφούς συνεργάτες.
Savvakis C Savvides on 10/06/2015
Αυτός είναι ένας πραγματικός κίνδυνος. Θα προτιμούσα να μην συνδέεται όμως η απαλλαγή των εγγυητων με την υποθηκη αλλα με το να μην μπορούν να ανακτισουν οι ιδιοκτήτες των δανείων από τους εγγυητες πέραν του ποσού αγοράς του δανείου. Δηλαδή αν η τιμη αγορας του δανείου είναι €100,000 και έχει γίνει επανάκτηση €90,000, οι εγγυητες θα υποχρεουνται να καλύψουν μονο €10,000.
Savvakis C Savvides on 10/06/2015
Corrected (more complete reply):

Αυτός είναι ένας πραγματικός κίνδυνος. Θα προτιμούσα να μην συνδέεται όμως η απαλλαγή των εγγυητών με την υποθήκη αλλά με το να μην μπορούν να ανακτήσουν οι ιδιοκτήτες των δανείων από τους εγγυητές πέραν του ποσού αγοράς του δανείου. Δηλαδή αν η τιμή αγοράς του δανείου είναι €100,000 και έχει γίνει επανάκτηση €90,000, οι εγγυητές θα υποχρεούνται να καλύψουν μόνο €10,000, και επί πλέον τόκους πάνω στο ποσό αγοράς του δανείου.
Μ on 10/06/2015
Κύριε Σαββίδη,

Προσωπικά συμφωνώ εν μέρει με τις προτάσεις σας:

Συμφωνώ με την επιβολή ανοιχτού διαγωνισμού.

Συμφωνώ εν μέρει με τον περιορισμό στην τιμή πώλησης, αλλά όχι με τον περιορισμό της έκπτωσης στα επίπεδα των υφιστάμενων προβλέψεων, καθότι οι προβλέψεις των τραπεζών σε σχέση με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, είναι σε χαμηλότερα επίπεδα από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Διαφωνώ με το δικαίωμα στους δανειζομένους να αγοράζουν οι ίδιοι τα δάνεια τους στην τιμή που προτίθεται να τα πωλήσει η τράπεζα, καθότι θα εκμηδενίσει τη δυναμική του μέτρου των εκποιήσεων ως μοχλός πίεσης σε όσους στρατηγικά δεν εξυπηρετούν τα δάνεια τους.

Συμφωνώ με την ενεργό συμμετοχή της ΚΤΚ.

Συμφωνώ εν μέρει με τον περιορισμό στο ποσό που θα δύναται να ανακτηθεί από τους εγγυητές, αλλά δεν είμαι σίγουρος για το προτεινόμενο όριο. Θεωρώ ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα περιθώριο κέρδους.
Savvakis C Savvides on 15/06/2015
Σε κάποιες περιπτώσεις (νομίζω η Σλοβενία ήταν ένα πρόσφατο παράδειγμα), τα Hedge Funds και άλλοι ενδιάμεσοι που αγόρασαν τα δάνεια από τις Τράπεζες έσπευσαν να τα πωλήσουν πίσω στους ίδιους τους δανειολήπτες, άλλα αφού πρώτα πρόσθεσαν ένα σημαντικό κέρδος. Μπορεί μάλιστα να τους έκαμναν και κάποιες ευκολίες πληρωμής. Αυτό το υπερκέρδος και άλλα κρυφά ενδιάμεσα δεν φαίνονται και ίσως επιτρέπουν ωφελήματα σε τρίτους. Κάτι που είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί και να καλυφθεί σε μια κατ’ ευθείαν αναδιάρθρωση. Ο λόγος που θέτω το right of first option σαν μια δικλίδα ασφαλείας είναι ακριβώς διότι οι αναδιαρθρώσεις που τάχα δεν μπορούσαν να επιτευχθούν με τους ίδιους τους δανειολήπτες δεν ετέθησαν ή έχουν προσφερθεί από τις Τράπεζες με τέτοιες εκπτώσεις και διαγραφές δανείων που φημολογείται ότι θα προσφέρονται τα πακέτα δανείων σε τρίτους.
kkyriacou on 12/06/2015
Mr. Savvide,
Having some general guidelines in place would not be a bad idea, as long as they do not become an impediment to the price discovery process that will need to take place.

I think the Cypriot tax-payer should also take some comfort that his interests are aligned with the fresh new foreign money that helped capitalized the bank. Mr. Wilbur Ross, who made a fortune investing in distressed banks, knows better than anyone that the kind of sales that you describe in your article will be very damaging to his equity. So I doubt he will sit around waiting for Central Bank to save him. Most likely, he will go out of his way to make sure that the right processes are in place to make sure that such destructive sales, that will in essence will be taking money of his pocket, are well contained.

Along the same line, fears of massive liquidations that will drive prices to damaging levels are also unwarranted. Banks that have such a big market share of the economy, soon realize that besides sellers (of distressed assets), are also price setters, so it is to their best interest to control asset sales in such a way that they do not shoot themselves in the foot.

One thing that will definitely result from this process, is to bring to light the current true economic value of the assets, which in almost all cases will be well below the credit inflated prices we have seen before the crisis (especially when it comes to the values of undeveloped/raw land).
Παναγιώτης Σαββίδης on 12/06/2015
Most original statement I read in a loooooong time. "I think the Cypriot tax-payer should also take some comfort that his interests are aligned with the fresh new foreign money that helped capitalized the bank."
I have a bridge I want to sell. You want to buy?

If you were Ross, wouldn't you pay €400m to be the one who decides who gets €13,000m NPLs at an 80% discount?

By the way, where is Ackerman?
kkyriacou on 15/06/2015
Mr. P Savvide, I have no idea where Ackerman is, I suggest you call his secretary.

As for your other question "if you were Ross, wouldn't you pay $400m to be the one who decides who gets 13bil of NPLs are an 80% discount? The short answer is NO (especially when big part of it is undeveloped land). I would rather wait until the NPLs come to market and bid on them.

But your question assumes a) that Ross, as a big shareholder, has the authority to bypass a formal bidding process and "donate" the assets to himself, even if he's not the highest bidder. b) He will do so at the expense of his current equity investors (which seems that you, and Mr. S. Savvakis, are convinced they are one and the same).

Mr. S. Savvide, below takes it to another level, and talks of outright fraud with "side-benefits and kickbacks" (but without insinuating anything) Maybe he knows something I don't, but no serious investor will take on such a legal gamble with fraud, or even appearance of fraud; especially on the scale that boarders the GDP of a country, in highly sensitive regulatory environment. To put it to you in other words, if you were on the board as an independent director, would you allow this to happen (even if Mr. Ross wings at you)? My wild guess is that you would step down screaming fowl, especially at a time when previous management and board members are under scrutiny for potential jail time. But I maybe wrong.

Overall, the implied shenanigans and conspiracy theories, will be hard to carry out in this environment and at a scale that will make up for his loss in equity.
Savvakis C Savvides on 15/06/2015
Mr. kkyriakou,

Do you understand the difference between something being possible to happen and knowing that something will happen? I assure you that these things do happen. If you don't believe me read the book I quoted to you. If you want, I can propose a few more.

Of course, I know nothing specific and how could I anyway. All I am saying is that it is our duty to make sure it doesn't happen to us. Where is the harm in that? If they are bona fidei investors as you claim, they have nothing to fear from these safeguards.
Παναγιώτης Σαββίδης on 16/06/2015
Somewhere, somehow you assume that Bank of Cyprus will start a formal bidding process. This did not happen when they sold loans in the UK and in Romania.
kkyriacou on 16/06/2015
Mr. S. Savvaki, I commend your interest and your effort for putting the article together. And to be clear, I am not against the safeguards you recommend, nor do I question your good intentions.

My comments are on the suggestion (by you and Mr Savvide) that somehow a big reputable investor with a substantial equity position in the bank will sell to himself (through "kickbacks") at a discount to the market, at large enough size of NPLs to make up for his loss in equity value.
You say "these things happen". A lot of things happen. I am saying that the suggested fraud theory will be hard to be carried out in a 14 billion scale in a small country, and in a highly sensitive political/ regulatory environment, where the very bank's previous managers/directors are currently under legal scrutiny for shareholder/debt and even depositor loss. That's all. In my judgement, a highly unlikely event. Again, I am not questioning the good intend of your suggested safeguards.

P.S. Thanks for the book recommendation, but I suggest you focus on more recent writings, as the bank regulatory environment has substantially evolved since the S&L crisis (80's-90') and especially post 2008.


Mr. P. Savvide,
Even if there's no bidding process, which I doubt, they will be required to have mechanism to prove that the loans are sold at market prices. Can they find ways to cheat? perhaps. It will be hard do so in this environment, with the direct (and as you suggest intentional) involvement of a reputable U.S. based investor.

p.s. My recollection is that the loans in the UK were mostly performing (not distressed) and were sold very close to par if not at a premium.
Savvakis C Savvides on 16/06/2015
Thank you for your reply and appreciating my good intentions in writing the article. I am not accusing anyone of anything. And like you, I hope that it is rather unlikely to happen. But better safe than sorry. Understanding the risks and taking some safeguards especially now that they are drafting/passing the law can only put us as a country on a better footing.
Savvakis C Savvides on 12/06/2015
Dear kkyriakou,

Without insinuating anything, all that is necessary for the existing shareholders to make a good return on their investment is that the kickbacks and side-benefits from selling the assets are greater than the loss of equity value that may arise when they dispose of their shares. For example, if they have benefits from “raiding the balance sheet” of half a billion Euros and they can sell their shares of say, €1 billion and recover €800 million it is still a fantastic return on their money in such a short period of time. People need to understand the difference between shareholders and stakeholders particularly as it applies in the case of systemic banks. This is very explained in the book by R. Black, “the best way to rob a bank is to own one”.
Επιλήσμων on 18/06/2015
Με την Διοικήτρια με το ένα πόδι έξω από την Κεντρική και τον CEO της ΤΚ υπό παραίτηση, ένα μικρό party με την πώληση δανείων, δεν το αποκλείω.
Of course, the propensity to party of the new generation of my compatriots is so strong, that I do not blame the author of this article, Mr Savvakis Savvides, for worrying. After what happened (and is happening), insinuating is no sin.
Savvakis C Savvides on 18/06/2015
Thanks for the moral support, Epilismon!