You are here

Θα τα πάμε καλά, εκτός κι αν έξω πάει κάτι στραβά….

04/01/2011
Αν παρακολουθήσει κανείς τις συζητήσεις για την οικονομία στην Κύπρο, θα αποκομίζει πιθανώς την, εσφαλμένη κατ’ εμέ, αντίληψη ότι η τύχη της οικονομίας εξαρτάται κυρίως από τις δικές μας ενέργειες.

Η κυπριακή οικονομία είναι μια μικρή, αναπτυγμένη και ανοικτή οικονομία. Αυτά τα τρία χαρακτηριστικά μας εξαρτούν κατά τρόπο έντονο από τις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο. Ευρισκόμαστε σήμερα στην απαρχή μιας νέας χρονιάς. Οι προβλέψεις για την χρονιά αυτή είναι μάλλον θετικές. Ο ρυθμός ανάπτυξης θα επιταχυνθεί, αν και δε θα φτάσει τα προ της ύφεσης επίπεδα ενώ η ανεργία θα αρχίσει να μειώνεται. Οι προβλέψεις όμως αυτές προϋποθέτουν ότι δε θα υπάρξουν δυσάρεστες εκπλήξεις στο διεθνές περιβάλλον. Κατά τη γνώμη μου, υπάρχουν τρία αρνητικά σενάρια που αφορούν το διεθνές περιβάλλον και είναι σε θέση να εκτροχιάσουν την αναμενόμενη ανάκαμψη της οικονομίας μας, αν και  κανένα από τα πιο κάτω σενάρια δε θεωρώ αυτήν τουλάχιστον την ώρα ως πιθανό. 

Το πρώτο αρνητικό σενάριο έχει να κάνει με τη χρεοκοπία της Ελλάδας. Ως χρεοκοπία θα πρέπει να θεωρήσουμε, πρακτικά ομιλούντες, την αποψίλωση της αξίας των κρατικών ομολόγων, τη μείωση δηλαδή της τιμής εξόφλησης τους κι όχι τη μεταχρονολόγηση του δημοσίου χρέους. Αν λοιπόν η Ελλάδα δηλώσει αδυναμία να τιμήσει μέρος , ας πούμε 30%, του χρέους της, αυτό θα ισοδυναμεί με χρεοκοπία. Οι διεθνείς αγορές θα κλείσουν προσωρινά τουλάχιστον για το επίσημο Κράτος, τις ελληνικές τράπεζες και τις ελληνικές επιχειρήσεις. Η κυπριακή οικονομία θα επηρεαστεί άμεσα από τις ζημιές των τραπεζών μας στην Ελλάδα σε ομόλογα και σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια και έμμεσα από τη χειροτέρευση του κλίματος που θα επηρεάσει όλους τους τομείς τις οικονομίας. Η ύπαρξη του μηχανισμού στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ κάνουν το σενάριο αυτό όχι και τόσο πιθανό.

Το δεύτερο αρνητικό σενάριο είναι να ανακοπεί η ανάκαμψη στην Ευρωζώνη και στη Βρετανία. Σε μια τέτοια περίπτωση θα επηρεαστεί έντονα ο τουρισμός κατά κύριο λόγο αλλά δευτερευόντως και άλλες δραστηριότητες. Στο σενάριο αυτό πιθανόν να μην επιστρέψουμε σε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, αλλά θα έχουμε πολύ χαμηλό έως μηδενικό ρυθμό ανάπτυξης. Βεβαίως, η αλήθεια είναι ότι μέχρι τώρα ειδικά η γερμανική οικονομία παρουσιάζει έντονη δυναμική και παρασύρει προς τα πάνω και την υπόλοιπη Ευρώπη. Επίσης, η Ευρώπη επηρεάζεται θετικά από την ψηλή ανάπτυξη της Ασίας η οποία είναι μια τεράστιας σημασίας αγορά για αυτήν.

Το τρίτο σενάριο αφορά την εμφάνιση ξανά ύφεσης σε όλον τον αναπτυγμένο οικονομικά κόσμο. Πρόκειται για η θεωρία του δεύτερου σκέλους της ύφεσης, μια θεωρία που ήταν πολύ δημοφιλείς στους καταστροφολόγους στις αρχές του 2010 και  μέχρι σήμερα δεν επαληθεύεται. Αντιθέτως, τα νέα από την ηγέτιδα οικονομία του κόσμου, τις ΗΠΑ, είναι τους τελευταίους μήνες πολύ ενθαρρυντικά. Στην απίθανη περίπτωση που ζήσουμε το δεύτερο σκέλος της διεθνούς ύφεσης, στην Κύπρο δε θα μπορέσουμε να αποφύγουμε τη συρρίκνωση της οικονομίας, όπως δεν την αποφύγαμε το 2009, αν και δική μας συρρίκνωση ήταν λιγότερη από το μισό της αντίστοιχής πτώσης στην Ευρωζώνη.

Νοουμένου, ότι κανένα από τα πιο πάνω σενάρια δε θα επαληθευτεί, το 2011 θα είναι μια σχετικά καλή χρονιά για την οικονομία μας.
14 σχόλια
arian on 04/01/2011
Συμφωνώ απολύτως με την ανωτέρω τοποθέτηση του φιλτατου Πάμπου
απλώς θα ήθελα να σημειώσω ότι κακώς επηρεάστηκε τοσο πολύ το ΧΑΚ δεδομένου ότι η Κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε ανοδική τροχειά και οι προβλέψεις είναι ευοίωνες.

Επ' ευκαιρία να συγχαρούμε το Stockwatch για τη νέα μορφή και την δυνατότητα που δίνει για ανταλλαγή απόψεων
Οικονόμος on 04/01/2011
Αν και γενικά συμφωνώ με τις διαπιστώσεις του κ. Παπαγεωργίου, πιστεύω ότι ο Σταυράκης έχει δίκαιο στο ότι υπάρχουν επιπλέον κίνδυνοι από χρεοκοπία Κυπριακών Αερογραμμών και από προβλήματα σε άλλη χώρα της ευρωζώνης (π.χ. Ισπανία). Αν προκύψουν αυτά τα θέματα, τότε να ξεχάσουμε την ανάκαμψη.
Δημητρης on 04/01/2011
Είναι ουτοπία να πιστεύουμε η να προβλέπουμε σε ανάκαμψη εάν δεν διορθώσουμε και θεραπεύσουμε τις πληγές του παρελθόντος. Τεχνικές αναλύσεις και δείκτες παραπλανούν και αποπροσανατολίζουν. Οι πραγματικότητα μιλά από μόνη της. Η χώρα μας έχει πληγωθεί στην καρδιά και χάνει συνεχώς αίμα. Η συνεχόμενη επικέντρωση κεφαλαίου και κατ’ επέκταση κακή διαχείριση δεν σταματά. Ταυτοχρόνως οι εκροές συνεχίζονται. Μοιάζουν σαν μαύρη τρύπα που απορροφά ότι πλησιάσει την τροχαιά της. Η εισδοχή ανάξιων κρατών, κυρίως της Ανατολής, στην ΕΟΚ, συμβάλει στα μέγιστα σε αυτή την διαδικασία. Αν μπορέσουμε να απομακρυνθούμε από την μαύρη τρύπα, τότε θα μπορέσουμε να δούμε τα καλύτερα. Αλλιώς, ρίχνουμε στάχτη στα μάτια μας.
Panayiotis on 04/01/2011
Διαφωνώ γιατί δεν υπάρχει καθόλου αναφορά στην τοπική οικονομία.

Εντάξει, είμαστε μικρή σαν χώρα και οι επιρροές είναι περισσότερες από το εξωτερικό.

Αλλά, ο Πάμπος δεν είπε τίποτα για την δυνατότητα των Κυπρίων να δανειστούν περισσότερα για να μπορέσει η Κυπριακή αγορά να κινηθεί.

Και δεν είναι θέμα επιτοκίων, αλλά θέμα ριαλλίων στην πούγκα.

Από την άλλη πλευρά όμως ο Πάμπος δεν νομίζω να πηγαίνει στο Mall του Σιακόλα. Η κατανάλωση των Λευκωσιατών έχει φύγει από το κέντρο και πάει σε μερικές εταιρείες, ΙΚΕΑ, υπεραγορές, Mall, κλπ. Τι σημαίνει αυτό για ένα καταστηματάρχη σε οποιοδήποτε μέρος της Λευκωσίας και τους υπαλλήλους του; Είναι τυχαίο που ένα μεγάλο μέρος των ανέργων είναι στις πωλήσεις;

Σαν οικονομολόγος θα πρέπει να γνωρίζει ότι έστω και μια μικρή αύξηση στις τιμές των προϊόντων (βλέπε ΦΠΑ) βγάζει ένα μικρό μέρος των καταναλωτών από την αγορά αφού μεταφέρονται χρήματα από τους καταναλωτές στο κράτος. Αν το κράτος δεν δώσει τα λεφτά πίσω στην οικονομία, ή οι αποδέκτες των λεφτών από το κράτος τα αποταμιεύσουν ή πληρώσουν τα δάνεια τους και οι τράπεζες δεν δανείσουν τότε η οικονομία δεν μεγαλώνει.
Michalis on 04/01/2011
Diafwnw katheta me to pio panw arthro....einai poli proxeires oi topothetiseis me olo to sebas.... To 2011 tha nai i xeiroteri mas xronia...tha to deite...xak, ktimatika, daneia, kostos zwis...ola mazi apoteloun ena ekriktiko migma...Omologo oti perimena kati parapanw apo ton filtato Pambo...kinite se kima oudeterotitas...i Kipros den exei senaria...ena ine to senario mas kai oso pio grigora to antilifthoume tote tha sosoume ti partida...Kirioi se ena xrono edw tha kanoume ti souma...tis thewries kai ta frou-frou sti panta....maura einai kai ta paramithia stin panta...etsi apla
strovoliotis on 04/01/2011
Διαφωνώ και εγώ με την μονόπλευρη ανάλυση του Πάμπου.

Ακόμα και αν δεν συμβεί οποιοδήποτε από τα τρία αρνητικά σενάρια, ακόμα και αν έχουμε τρία θετικά σενάρια από *έξω*, ακόμα και αν έχουμε ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (απίθανο), το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να στρουθοκαμηλίσουμε για λίγο.

Τα προβλήματα της Κύπρου έχουν να κάνουν με την πλευρά των δαπανών, της συντήρησης του κράτους και της ανταγωνιστικότητας. Κανένα εξωτερικό σενάριο δεν τα ρυθμίζει ριζικά αυτά…
arian on 04/01/2011
Το ότι υπάρχουν σοβαρά διαθρωτικά προβλήματα στην οικονομία της Κύπρου και το ότι η παρούσα κυβέρνηση φάνηκε άτολμη γιατί είχε την ευκαιρία εν μέσω κρίσης να πάρει σημαντικά διορθωτικά μέτρα αλλά δεν πήρε, δεν νομίζω να έχει κάποιον που το αμφισβητεί. Αλλά το να κινδυνολογούμε ότι η Κυπριακή οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης δεν είναι λογικό. Αν δεν παρθούν μέτρα μείωσης του κρατικού μισθολογίου μετά από μερικά χρόνια θα έχουμε σημαντικό πρόβλημα αλλά όχι τώρα.
Παρόλα τα προβλήματα που υπάρχουν, η παγκόσμια οικονομία δείχνει να ανακάμπτει και αυτό θα δώσει ώθηση και στην Κύπρο. Η μεγαλύτερος κίνδυνος βρίσκεται από την πλευρά της Ελλάδας για την οποία τουλάχιστον εγώ είμαι αισιόδοξος ότι θα τα καταφέρει.
pavlos on 05/01/2011
An den sigratithi kai miothi to kratiko misthologio kai oi triples sintaxis i krisi tha epidinothi kai to hreos tha ektinahthi sta ipsi oti kai na gini sto thiethnes topio.Enoso iparhoun oi prigipes tou dimosiou aspri mera then tha doume sto nisi tis bananias.
O ipourgos den xeri ti tou ginete.Koroidevoun ton kosmo.Mila yia ellima 60% tin stigmi pou piran 7.2 disekatomiria apo to tamio koinonikon asfaliseon yia na plironoun to spatalo kratos.As mas pi yiati oi kivernitikoi piran ton 13 mistho to 2011?Magirevoun ta vivlia?
O kosmos ine enimeromenos pleon.Den imaste stin dekaetia tou 70-80 pou o kosmos itan tiflos horis pliroforisi kai oi politikoi ekanan oti ithelan.
Den ehoume kamia elpida .
Akolouthoume ton dromo tis elladas.
Provlimatismenos Politis on 05/01/2011
1) Ο τομέας των ακινήτων που ήταν ένας από τους κυριότερους αιμοδότες της Κυπριακής οικονομίας έχει παραλύσει. Αυτό σημαίνει μεγάλη μείωση στα έσοδα του κράτους. Προσωπικά δεν τον βλέπω να ανακάμπτει το 2012, πρώτο διότι δεν μειώθηκαν οι τιμές και όλοι αναμένουν πτώση, δεύτερο γιατί ο κόσμος φοβάτε μη χάσει τη δουλειά του οποταν δεν αγοραζει και τρίτο διοτι οι τράπεζες δε δανείζουν τόσο εύκολα πλέον.

Μόνη λύση είναι να σκάσει και αυτή η φούσκα απλά γιατί δεν υπάρχει άλλη διέξοδος.

2) Αύξηση της ανεργίας με όλα τα επακόλουθα.

3) Η φούσκα των δημοσίων υπαλλήλων. Αυτή κι αν είναι φούσκα. Αυτή είναι ολόκληρο αερόστατο όχι φούσκα. Γίναμε χώρα παραγωγής χαλλουμιού, ζιβανίας και δημοσίων υπαλλήλων. Δουλεύουν οι μισοί για να πληρώνουν τους μισθούς των άλλων μισών.
Είναι θέμα κινδύνου και απόδοσης. Είναι βασική αρχή της χρηματοοικονομικής όταν παίρνεις μεγάλο ρίσκο να έχεις και μεγαλύτερη απόδοση. Εμείς καταρρίψαμε και αυτή τη θεωρεία. Μια θέση στο δημοσιο τομεα έχει το λιγότερο ρίσκο (είναι η πιο ασφαλής) σε σχεση με θέσεις εργασίας σε αλλους τομεις αλλα ταυτόχρονα έχει και μεγάλη απόδοση (παχουλοί μισθοί). Αν προσθεσει καποιος και το ωραριο εργασιας, γινεται ακομη πιο παραλογο. Φυσικο είναι λοιπον να θελουν να μπουν ολοι στο δημοσιο.

4) Η φούσκα της Ελλάδας και η σύνδεση της με την Κύπρο (έκθεση κυπριακων τραπεζων στα ελληνικα ομολογα, κυκλοι εργασιων κυπριακων τραπεζων και αλλων ετερειων στην Ελλαδα)

Αν αναλογιστεί κάποιος όλα αυτά, εμένα μου φαίνεται κατάμαυρο το 2012.
Μακάρι να βγω λάθος.
Pablo on 05/01/2011
Oso ta mesa mazikis enimerosis dinoun politiki xroia sto thema oikonomias kai oso oi laikismoi apo tous politikous dinoun kai pernoun den prokeitai na ginei sostos dialogos gia tin oikonomia. Exoun katantisei ti misi kypro na pisteuei oti i kypros vriskete sta prothira tis xreokopias kai se 2-2 xronia tha katantisoume ellada...Diairotoumai pragmatika an o paragontas psyxologia einai agnostos stous politikous mas kai sta mesa mazikis enimerosis.

Nai yparxoun eksoterikoi kindynoi os pros tin anaptyksi tis oikonomias alla tha prepei na poume oti kanenas apo autous tous kindinous, eite ellada, eite ispania, eite epibradinsi stin eurozoni den mporei na theorithei os poly pithanoi. Oloi autoi oi kindinoi mporoun na xaraktiristoun me ta simerina dedomena gia xari sizitisis metrias diabathmisis os pros tis pithanotites na ylopoiithoun.

Oloi episis miloun gia xameni eukairia lipsis metron..Ego prokalo opoiondipote na mou pei ean sta 50 xronia Kypriakis Dimokratias exei kinithei fyllo os pros tin yiothetisi diarthrotikon allagon sta dimosia oikonomika. Antitheta eidame allages sto thema tou TKA me sinfonia malista olon ton koinonikon etairon, eidame gia protio fora meiosi ton dimosion ypallilon meta apo synexeis auksiseis 50 xronon, vlepoume na ksekina o dialogos gia to syntaksiodotiko tou dimosiou tomea kathos episis kai o dialogos gia ti meiosi tou kratikou misthologiou. Ean to erotima einai kata poso auta einai arketa i apantisi sigoura einai oxi, tautoxrona omos einai emfanis i anakopi ton taseon oso afora stin auksisi ton anelastikon dapanon. To zitoumeno einai na sinexistei to momentum pou paei na dimiourgithei sta sygkekrimena zitimata kai na min ksexastoun me mia kali xronia stin oikonomia. Prosopika edo estiazo ton megalytero kindyno gia tin kypriaki oikonomia kai oxi ston an to 2011 tha einai mia kaki i mia elafros kalyteri xronia.

Telionontas epeidi thelo na vlepo ta pragmata antikeimenika, kai epeidi vlepo oti polloi epitithentai ston stavraki kai ton stolizoun me diafora diakosmitika epitheta tha itan kalo na diairotithoun ti tha ekanan oi idioi an mesa se 1 xrono (gia eksogeneis paragontes) exanan ta dimosia oikonomika 1 dis esoda. Auto gia provliatismo...
pavlos on 06/01/2011
Τον Σταυράκη είναι υπουργό οικονομικών που τόν έχουμε,οχι διακοσμητικό στοιχείο γιά να μας κάμνει οικονομικές αναλύσεις στις οποίες μόνον ο ίδιος πιστεύει ωσάν να είναι καθηγητής κολλεγίου.
Δεν μπορεί πλέον ο ιδιοτικός τομέας να πληρώνει τούς παχουλλούς μισθούς,συντάξεις(μονές,διπλές,τριπλές),εφάπαξ κ.λ.π. τών δημόσίων ούτε ακόμα 70,000,000 τον χρόνον στο ρικ για να μας δείχνει το Βιz-Εμείς.
Φτάνει πια.
Κάποιος πρέπει να κάνει κάτι και σίγουρα αυτός δεν είναι ο Σταυράκης γιατί δεν 'εχει ούτε την δύναμη ούτε τις ικανότητες.
Christos Ioannou on 12/01/2011
Κύριε Παπαγεωργίου,

Θα ξεκινήσω με τα θετικά ότι με την δημιουργία του blog αρχίζεται να κινήτε τα νήματα προς κριτική σκέψη των πολιτών. Το θέμα Οικονομία είναι τεράστιο και ανεξάντλητο. Προσωπικά πιστεύω και λόγο γνώσεων και επαγγέλματος ότι ο μόνος Πρόεδρος ο οποίος έδωσε πραγματική ώθηση στην Οικονομία ήταν ο Γιώργος Βασιλείου γιατί το αντικείμενο σπουδών ήταν σε θέμα Business και δεν είχε την ανάγκη κανενός για να πάρει σωστές αποφάσεις. Δυστυχώς Leaders δεν γενιούνται πολλοί, κάθε χώρα στα 100 χρόνια θα ευτιχίσει να έχει ένα ή δύο. Πέραν από τις τοποθετήσεις σας ως πιο πάνω οι οποίες είναι σωστές από μια οπτική γωνιά, όμως γνωρίζεται ότι ένα πρόβλημα έχει αρκετές οπτικές γωνιές ως προς την επίλυση σου. Θα τηλειώσω την αναφορά μου με το εξής: Δυστυχώς ο Κύπριος Πολίτης δεν έμαθε να διεκδικεί τα δίκαια του γι' αυτό είναι έρμαιο του καθενός. Οταν θα μάθει να διεκδικεί θα τον λαμβάνουν υπόψη.
KASANDRA on 13/01/2011
Θα ήθελα να κάνω 2 σχόλια:

1. Σε ένα blog, ο συγγραφέας πρέπει να απαντά στα σχόλια των bloggers ή τουλάχιστον να επανέρχεται με ένα γενικό σχόλιο που να «διασκεδάζει» τις γενικές απόψεις που έχουν εκφραστεί, ειδικά εκεί που υπάρχουν κάποιες «διαφωνίες». Αυτό μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί ούτε σε αυτό το άρθρο του κ. Παπαγεωργίου ούτε και σε οποιοδήποτε άλλο άρθρο.

2. Δεν διαφωνώ με τις απόψεις του κ. Παπαγεωργίου ΟΜΩΣ νομίζω ότι η ανάλυση είναι μονόπλευρη και δεν κάνει αναφορά στα εσωτερικά οικονομικά προβλήματα της Κύπρου που έχουν να κάνουν κυρίως με τις δαπάνες του κράτους και πάνω από όλα του κρατικού μισθολογίου. Π.χ. βάζεις 5% ΦΠΑ σε βασικά είδη (τρόφιμα και φάρμακα) που αυξάνουν τον πληθωρισμό και την ΑΤΑ, δηλαδή ουσιαστικά παίρνεις 5% από όλους τους πολίτες και χρηματοδοτείς επιπρόσθετη αύξηση στο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων;;;; Αν δεν ελαττωθεί το κόστος του ακριβού κράτους η κάθε επόμενη μέρα θα είναι χειρότερη. Χρειάζονται τομές και τολμηρές αποφάσεις.
Κώστας on 13/01/2011
Ο κ. Ζένιος απάντησε. Ο κ. Παπαγεωργίου μπορεί να επανέλθει όποτε θέλει, ιδίως τώρα με την πιθανή υποβάθμιση από Moody's...