You are here

Μιλούν με γενικότητες, χωρίς να λένε τίποτα

18/01/2011
 Η σχεδόν μόνιμη επωδός της αντιπολιτευτικής ρητορικής τους τελευταίους μήνες απαιτεί άμεσα μέτρα για μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, καταπολέμηση της ανεργίας και προώθηση της ανάπτυξης.  Όλα τα πιο πάνω μαζί ισοδυναμούν με την απαίτηση να παίξει μια ποδοσφαιρική ομάδα σε ένα δύσκολο παιχνίδι με έντεκα παίκτες άμυνα και να σημειώσει και πέντε γκολ!

 Τέτοια πράγματα μπορεί να γίνονται στο ποδόσφαιρο  μια φορά στα χίλια παιχνίδια.  Στην οικονομία γίνονται ακόμα πιο σπάνια.  Δυστυχώς η ρητορική των πολιτικών αντιπαραθέσεων γύρω από οικονομικά θέματα κυριαρχείται από γενικότητες, κλισέ και ρητορικές κορώνες.  Όλα τούτα στο σύνολο τους είτε δεν έχουν συγκεκριμένο περιεχόμενο είτε είναι αντιφατικά.  Αυτό που κατά τη γνώμη μου συμβαίνει είναι ότι έχει πια εισαχθεί η έμπλεη κοινοτυπιών και σολοικισμών τυποποιημένη γλώσσα των πολιτικών στη δημόσια σφαίρα των οικονομικών. 

 Η πιο σοβαροφανής κριτική προς την κυβέρνηση αφορά τα λεγόμενα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας.  Απαιτείται η επίλυση τους εδώ και τώρα.  Το αυτονόητο ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί τόσα χρόνια δεν έγινε καμιά προσπάθεια να λυθούν αυτά τα προβλήματα; Γιατί όλες οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα αύξαναν τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων, τους έδιναν επιπρόσθετες παροχές και ωφελήματα, γιατί επιδείνωναν ένα σκανδαλώδες σχέδιο συντάξεων και γιατί έδιναν καθολικές παροχές σε φτωχούς και πλούσιους; Προσέξετε, το πρόβλημα δεν είναι μόνον ότι αυτοί που σήμερα απαιτούν λύσεις εδώ και τώρα δεν έκαναν τίποτα όταν μετείχαν σε κυβερνήσεις.  Το πρόβλημα είναι πιο σοβαρό διότι αυτοί που φωνάζουν είναι αυτοί που κατεξοχήν δημιούργησαν τις διαρθρωτικές αγκυλώσεις!

 Απέναντι σε αυτήν την προφανή αντίφαση έχω ακούσει να αντιπαραβάλλονται δύο υπερασπιστικές προσπάθειες.  Η πρώτη λέει ότι τώρα οι συνθήκες προσφέρονται για διαρθρωτικές αλλαγές.  Εννοούν προφανώς ότι παλαιότερα οι συνθήκες δεν ήταν ευνοϊκές για τέτοιες αλλαγές.  Η εξήγηση αυτή τουλάχιστον από οικονομικής πλευράς δεν ευσταθεί.  Πιο εύκολα αλλάζεις πράγματα και θεσμούς όταν έχεις ψηλή ανάπτυξη και λιγότερο ελλειμματικά οικονομικά.  Στις παρούσες συνθήκες, αν η κυβέρνηση και η βουλή επέβαλλαν «εδώ και τώρα» δραστική μείωση στον αριθμό και τις απολαβές των δημοσίων υπαλλήλων και στις κοινωνικές παροχές, το πιο πιθανόν είναι ότι η οικονομία θα έπεφτε ξανά σε ύφεση.

 Μια δεύτερη εξήγηση από τους σημερινούς θιασώτες του «εδώ και τώρα» είναι ότι έκαναν και αυτοί λάθη αλλά πλέον αντιλαμβάνονται την κρισιμότητα των στιγμών.  Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Είναι εύκολο για έναν αρθρογράφο να εμφανίζεται ως ταγός της δημοσιονομικής ορθοδοξίας, για τους ομοϊδεάτες του όμως που ασκούν πολιτική μέσα από τα κόμματα, υπάρχει πάντα ο πειρασμός του λαϊκισμού.  Για τους τελευταίους, τα δείγματα αυτής της ασυνέπειας εμφανίζονται τόσο τακτικά ώστε να αποτελούν συστατικό στοιχείο του δικού τους πολιτεύεσθαι.  Θυμίζω την μείωση του ΦΠΑ στα εστιατόρια από την πλειοψηφία της βουλής, την προσπάθεια απόδοσης προσφυγικής ιδιότητας στους εκ μητρογονίας, την απροθυμία να ψηφίσουν τη στόχευση του φοιτητικού επιδόματος και του επιδόματος τέκνου και την καθημερινό σιγοντάρισμα κάθε αιτήματος ομάδας ειδικών ή τοπικών συμφερόντων.

 Επιπροσθέτως, κανένα από τα πολιτικά κόμματα που επαγγέλλονται τη δημοσιονομική εξυγίανση δεν έχει δώσει σύνολο συγκεκριμένων προτάσεων.  Δεν το κάνουν αυτό γιατί φοβούνται το πολιτικό κόστος.  Μέχρι όμως να κάνουν συγκεκριμένες προτάσεις, νομίζω ότι θα ήταν λάθος να τους αποδίδεται σοβαρότητα.  Αυτοί που μιλούν με γενικότητες, κλισέ και ρητορικές κορώνες, στην πραγματικότητα δε λένε τίποτα.
26 σχόλια
asemeakto on 18/01/2011
Συμφωνώ με τα όσα λες αλλά πρεπεί επιτέλους να σταματήσουμε να ζούμε στο παρελθών και να παρουμέ επιτέλους μέτρα. Όσο πιο γρήγορα τοσό λιγότερος ο πόνος. Αν μας τα επιβάλουν από έξω θα είναι πολύ χειρότερα.
Loucas Gregoras on 18/01/2011
Οι πολιτικοί, στο σύνολο τους είναι αυτοί που έφεραν τον τόπο στο σημερινό κατάντημα. Είναι λοιπόν τουλάχιστον λυπηρό άξιοι οικονομικοί παράγοντες να ταυτίζονται με την όποια πολιτική παράταξη.

Είναι επίσης απορίας άξιο να διερωτάται κάποιος, γιατί μέτρα τώρα; όταν το άρθρο του δημοσιεύεται κάτω από κύριο άρθρο με περιεχόμενο:
''Σε φαύλο κύκλο υποβαθμίσεων ενδέχεται να εισέλθει τους επόμενους μήνες η Κύπρος αν δεν προχωρήσει τάχιστα με μέτρα για επίλυση των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών προβλημάτων, που άρχισαν να προβληματίζουν έντονες τους ξένους αξιολογητές. Μετά τους Moody’s, και οι Fitch έθεσαν σήμερα το βράδυ την πιστοληπτική αξιολόγηση της Κύπρου (ΑΑ-) σε αρνητικό ορίζοντα...''
Yiannis on 18/01/2011
Συμφωνώ! Όχι μόνο δεν λένε τίποτα αλλα τόσα χρόνια η όποια αντιπολίτευση κατηγορεί την εκάστοτε κυβέρνηση ότι δεν κάνει τίποτα και αφού όλοι έχουν περάσει κατά καιρούς από την κυβέρνηση τότε όλοι έχουν ευθύνη. Και φυσικά πολύ σωστά λέτε κανένας δεν θέλει να αναλάβει το πολιτικό κόστος και την ευθύνη για τις όποιες αλλαγές. Να μην πούμε για συγκεκριμένο κόμμα και συγκεκριμένους πολιτικούς από διάφορα κόμματα που το μόνο που κάνουν είναι να προστατεύουν το κεφάλαιο και να διαιωνίζουν τον πλούτο σε συγκεκριμένα χέρια. Δεν έχει ευθύνη το κεφάλαιο και οι επιχειρηματίες για το που είμαστε τώρα; Μόνο οι απλοί υπάλληλοι θα πληρώσουν; Δεν έχω διαβάσει έστω και μία πρόταση για το τι θα πληρώσουν οι επιχειρηματίες για να βγούμε από την κρίση. Αν δεν το έχουμε καταλάβει, ο καπιταλισμός έχει αποτύχει εξίσου με τον κομμουνισμό. Απλά φοβούμαστε να το πούμε ανοικτά.
Φέρει όμως ευθύνη και ο λαός γιατί από ίδρυσης της Δημοκρατίας λίγο-πολύ ψηφίζουμε με τον ίδιο τρόπο τα ίδια κόμματα και τους ίδιους ανθρώπους, τους επιβραβεύουμε δηλαδή που δεν κάνουν τίποτα. Και τέλος, επιζητούμε από αυτούς μέσω των πελατειακών σχέσεων που έχουν αναπτυχθεί και εδραιωθεί από ίδρυσης της Δημοκρατίας να μας βρουν δουλειά στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Ε, δεν πάμε μπροστά έτσι...
pavlos on 18/01/2011
Συμφωνώ Κε Πάμπο,όπως και όλοι οι πολίτες εκτός τούς δημόσιους υπαλλήλους ,δημόσιους συνταξιούχους,τριπλοσυνταξιούχους και λοιπούς βολεμένους.
Και αντί να επανασταστατίσουμε καθούμαστε και περιμένουμε τον εκάστοτε σούπερ πρόεδρο τον οποίο ψηφίσαμε για να επιφέρει την "δίκαιη και βιώσιμη" λύση του κυπριακού να μας κοροιδεύει βολεύοντας και αυτός τους κολλητούς του.
Πανίκος on 18/01/2011
Πραγματικά πεθύμησα να διαβάσω ένα άρθρο απο σωστό οικονομολόγο, που να λέει τα πράγματα με το όνομα τους και να ξεσκεπάζει-απογυμνώνει τους πολιτικούς, οι οποίοι καθημερινώς εκφέρουν άποψη για την οικονομία, χωρίς να γνωρίζουν τα βασικά!

Ένα από τα βασικά που αγνοούν είναι η τρομερή δυσκολία να καταφέρεις ταυτόχρονα δημοσιονομική εξυγίανση με οικονομική ανάπτυξη. Είναι σαν να πηγαίνεις γυμναστήριο και να προσπαθείς να βάλεις μυική μάζα και ταυτόχρονα να χάσεις το λίπος σου! Δεν γίνεται!

Προτεραιότητα κύριοι πολιτικοί, έχει η δημοσιονομική εξυγίανση, η οποία βραχυπρόθεσμα και αναπόφευκτα, έχει αρνητική επίπτωση στην ανάπτυξη. Όση στόχευση και προτεραιοποίηση δαπανών και να κάνεις, η ανάπτυξη θα μπει σε δεύτερη μοιρα προσωρινά.

Αγαπητέ Πάμπο, σε παρακαλώ να συνεχίσεις να γράφεις τέτοια άρθρα, τα έχουμε ανάγκη.

Υπογραφή: Συνάδελφος σου οικονομολόγος
Ανοικονόμητος on 18/01/2011
Οι πολιτικοί είναι εύκολος στόχος, οποιοσδήποτε μπορεί να τους επικρίνει. Από τους ειδικούς περιμένουμε κάτι περισσότερο.

Ο αρθρογράφος επικρίνει τους πολιτικούς γιατί δεν καταθέτουν ολοκληρωμένες προτάσεις. Θα περίμενα από τον ίδιο να μας καταθέσει τις δικές του.

Βέβαια στο προηγούμενο άρθρο του ο αρθρογράφος είχε υποστηρίξει ότι η πορεία της οικονομίας μας καθορίζεται από εξωγενείς παράγοντες. Ίσως πιστεύει ότι δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα, αλλά απλώς να περιμένουμε να περάσει η μπόρα;
Στέλιος on 18/01/2011
Είναι πολύ σωστοί οι προβληματισμοί του κ. Παπαγεωργίου και θα πρέπει οι κ.κ. Νεοφύτου και Παπαδόπουλος, που φωνάζουν ωσάν να μην προέρχονται από κόμματα που συνέβαλαν στη δημιουργία αυτών των στρεβλών καταστάσεων, να απαντήσουν.
GIORGOS on 18/01/2011
Diafwnw me ton k Papageorgiou. H prosfygi sto epixeirima "giati den to ekaman oi proigoumenoi" einai to klassiko allothi twn apotyxemenwn. Ke Papagerorgiou. H (poly neara ) Dimokratia mas enilikiwnetai kai parallila tha prepei na didasketai kai na manthanei. An , eite apo agnoia eite apo anikanotita, kati den egine swsta ta proigoumena 50 xronia aftis tis xwras den epitrepetai se mia Kyvernisi na parakolouthei adiafora tin katastasi na odigeitai stin katastrofii kai na leei "as ta ekamnan oi ptoigoumenoi". An einai etsi giati ithelabn na kyvernisoun? Apla gia to diamoirasmo twn aksiwmatwn?
Kai kati allo. Tin epoxi twn paxeiwn ageladwn mporei kai na piname black label i chivas. Ton kairo twn isxnwn agelwdwn ofeiloume n allaksoume synitheies anti na leme giati emeis kai oxi oi alloi? Kai apo tin omada twn "eidikwn" apaitoume epistimoniki kathodigisi kai kritiki anti xadia ptos tin sksousia gia logous pou isws na provlimatizouin. Oi kairoi einai xalepoi kai osoi katexoun kapoia ypefthyni thesi ofeiloun na paroun ta minimata kai na milisoun kathara ws eidikoi. Ta sxedia ofeilei na ta kamnei kai ta efarmozei i Kyvernisi (me ti voitheia empeirognomonwn vevaia) oxi i opoia antipolitefsi. Thewrw tis topothetiseis tou kou Papagewrgiou arnitikes apo polles apopseis.
Costas Aloutos on 18/01/2011
O κ. Παπεγεωργίου απαντά στον κ. Πλατύ, πάντα σε κομματικό επίπεδο. Κανένας δεν μας είπε τι προτείνει.
Christos Savva on 18/01/2011
1. Πόσους υπαλλήλους πρόσθεσε η Κυβέρνηση του Τάσσου? Εγώ λέω ούτε ένα, αλλά αν έχεται άλλα στοιχεία να τα δημοσιεύσετε. 2. Οι μειώσεις μπορούν να γίνουν σταδιακά υπό μορφή μη αυξήσεων, και εισφορών για συντάξεις, διαφορετικά θα δημιουργήσουμε ύφεση από μόνοι μας. 3. Το μεγάλο κεφάλαιο μπορεί να πάει όπου θέλει γι'αυτό χαμηλώστε τους τόνους, για να μην το ψάχνουμε. 4. Το μόνο από το κεφάλαιο που μπορούμε να φορολογήσουμε είναι τα ακίνητα αφού αυτά είναι αποτέλεσμα της εισβολής και της αλλαγής των πολεοδομικών ζωνών, και ασφαλώς αυτα δεν μπορούν να πάνε πουθενά.
Junior Economist on 18/01/2011
Καλά τα λες κύριε Πάμπο αλλά προτάσεις ως οικονομολόγος επιβάλλεται να κάνεις. Είσαι οικονομολόγος και όχι πολιτικός αλλά δεν βλέπω σε καμιά γραμμή στο άρθρο σου μία οικονομική πρόταση για να μην δούμε τα χειρότερα. Όποιος έχει βγάλει έστω ένα πρώτο πτυχίο στα οικονομικά δεν είναι καθόλου δύσκολο να αντιληφθεί ότι στην Κύπρο μας αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα το μέλλον δεν θα είναι διαφορετικό από αυτό των Ευρωπαϊκών χωρών του Νότου.

Περιμένουμε τη συνέχιση του άρθρου σου αλλά αυτή τη φορά με προτάσεις. Είσαι από τους πιο ικανούς οικονομολόγους του τόπου μας και δεν σε τιμούν άρθρα που απλά τοποθετούνται επί πολιτικο-οικονομικών αντιπαραθέσεων. Συνάδελφοι σου στις Η.Π.Α και στην Ευρώπη βγαίνουν δημοσίως με συγκεκριμένες προτάσεις και όχι απλά με διαπιστώσεις....

Αναμένουμε το ίδιο και από σένα.
Evagoras Yakkeshis on 18/01/2011
Αγαπητοι φιλοι,

Τα μετρα που εγω θα προτεινα ειναι:

.... επισπευμενο προγραμμα κρατικοποιησης οργανισμων κοινου ωφεληματος

... επεκταση αρμοδιοτητων της Κεντρικης Τραπεζας για πιο ενεργο ρολο στον σχεδιασμο και ελεγχο του τραπεζικου τομεα

... αυξηση εταιρικης φορολογιας

... πιο σχολαστικος και συστηματικος ελεγχος τιμων

... ανακατανομη του γεωργικου πλουτου της κυπρου σε πρωτυπα "collectivisation" με την βοηθεια τεχνοκρατων απο την Κουβα

... πραγματικη προωθηση συνεργατικων ιδρυματων απο την κυβερνηση

Ευχαριστω
Panayiotis on 18/01/2011
Ευαγόρα, δεν είσαι καθόλου γεναιόδωρος.

Εγώ προτείνω τα ακόλουθα και σοβαρομιλώ.

1. Φορολογία 30% στον εταιρικό φόρο.
2. ΦΠΑ 25% σε αγορές αυτοκινήτων.
3. 10% φόρο πολυτελείας σε αγορές αυτοκινήτων πάνω από €20,000. 20% σε αυτοκίνητα πάνω από €60,000.
4. 10% φόρο πολυτελείας σε αγορές σπιτιών πάνω από €500,000
5. 40% φόρος στα κέρδη τραπεζών σε εργασίες στην Κύπρο.
6. €50 το χρόνο φόρο σε κάθε πιστωτική κάρτα.
7. 40% φόρο εισοδήματος σε εισοδήματα πάνω από €100,000.
8. 2% φόρο το χρόνο σε κυπριακά κεφάλαια στις τράπεζες. 20% φόρο αν θέλουν να τα βγάλουν έξω. 0% φόρο αν τα επενδύουν σε ομόλογα του κράτους.
9. 50% φόρο σε υπεραξία γης όταν αλλάζει συντελεστή.
10. €100 φόρο σε εισιτήρια business class για αναχωρήσεις από Κύπρο.

Δεν ξέχασα τον καφέ, είμαι κοντά αλλά χρόνος βλέπεις πολύ λίγος. Ίσως αύριο.
Panayiotis on 18/01/2011
Μα ο Πάμπος πάει για βουλευτής με το ΑΚΕΛ; Ενδιαφέρον.
GIORGOS on 18/01/2011
O k Papagewrgiou DEN ekfrazetai ws oikonomologos alla ekfrazetai ws na itan eite Kyvernitikos ekproswpos eite ekproswpos tou Kynernwntos kommatos.
Ap' oti thymoumai o k Papageorgiou eixe oristhei melos tis monadas oikonomikwn meletwn tis EDEK. Giati den perilamvanei kai to komma tou sta antipolitevomena? Giati den epikrinei kai tous Omirou, Varnava klp oi opoioi systimatika kai dimosia epikrinoun prakseis kai paralipseis tis Kyvernisis?
Edw kai twra prepei na diefkrinisei eilikrina kai kathara: Mila ws epistimonas i ws en dynamei ypopsifios tou AKEL?
Paramythas on 18/01/2011
30% eteriko foro?
Dame o foulis eperipeze mas mprosta sta mathkias mas oti an pai sto 11% enn afksithi i anergia kai thelis to 30%?
Pame prota sto 11 kai vlepoume

Parepiptontos eshi apolito dikeo o k. Papageorgiou kai ine anefthinotita ton ipolipon kommaton na men theloun na dosoyn telos sta diarthrotika provlimara tis horas.
Empirazi omos.Enna ta evroun mprosta tous.
Tote omos o foylis na thimate ti elee.
Bambos Papageorgiou on 18/01/2011
Σε ένα άρθρο δε μπορεί κάποιος να μιλήσει για όλα τα θέματα. Όμως επεδή βλέπω ότι κάποιοι ρωτούν αν έχω συγκεκριμένες προτάσεις, βάζω ρδώ ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο εξυγίανσης που ετοιμάσαμε και δημοσιεύσαμε με τον Μάριο Κληρίδη.


Σχέδιο δημοσιονομικής εξυγίανσης

Εισαγωγή
Η κυπριακή δημόσια οικονομία παρουσιάζει εδώ και δεκαετίες ένα δομικό πρόβλημα: οι δαπάνες του κράτους στο μεγαλύτερο τους μέρος (μισθολόγιο και παροχές) θεωρούνται ανελαστικές, ενώ τα δημόσια έσοδα εξαρτώνται από τις οικονομικές συνθήκες και κατά συνέπεια είναι ευμετάβλητα. Το πρόβλημα αυτό έγινε ιδιαίτερα εμφανές πρόσφατα όταν η κυπριακή οικονομία μπήκε σε φάση ύφεσης. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η υστέρηση του κρατικού προϋπολογισμού στην Κύπρο είναι ουσιαστικά πιο ψηλή από ότι καταδεικνύει ο τελικός αριθμός, καθώς προσμετράται στον υπολογισμό του ελλείμματος το παραδοσιακό πλεόνασμα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων το οποίο στο μέλλον, όπως και σε όλες τις αναπτυγμένες οικονομίες, θα είναι ελλειμματικό. Ποιο απλά το κυπριακό δημοσιονομικό έλλειμμα όταν συγκρίνεται με άλλα (ευρωπαϊκά και μη) έχει το πλεονέκτημα ότι προς το παρόν στον τομέα των συντάξεων τα έσοδα του Κράτους είναι ποιο μεγάλα από τα έξοδα πράγμα που αναμένεται να εκλείψει με την ωρίμανση του ταμείου

Υπό κανονικές συνθήκες, μια οικονομία οφείλει να δημιουργεί δημοσιονομικά πλεόνασμα σε περιόδους οικονομικής ανάπτυξης και επιτρέπεται να τρέχει περιορισμένα ελλείμματα σε περιόδους ύφεσης της οικονομικής δραστηριότητας. Το πρόβλημα όμως στην Κύπρο είναι στην πραγματικότητα το έλλειμμα είναι μόνιμο και το κόστος του μεταφέρεται στις επερχόμενες γενεές μέσω του δανεισμού του Δημοσίου που θα κληθούν οι επόμενες γενιές να συντηρήσουν. Η ζοφερή δημοσιονομική εικόνα της Κύπρου έχει να κάνει με σοβαρά θεσμικά προβλήματα και ανισορροπίες, προβλήματα όπως η εκτεταμένη φοροδιαφυγή και η πολύ χαμηλή ως ανύπαρκτη φορολόγηση του πλούτου, το συνεχώς αυξανόμενο κρατικό μισθολόγιο σε συνδυασμό με τη χαμηλή παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα, το υπερβολικά γενναιόδωρο συνταξιοδοτικό σύστημα στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τέλος η χαμηλή παραγωγικότητα της οικονομίας εν γένει και το αναπόφευκτο μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Το δημοσιονομικό πρόβλημα της Κύπρου δε μπορεί να λυθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Τυχόν απότομη επίλυση του θα απαιτούσε είτε δραστική μείωση του αριθμού και των απολαβών των δημοσίων υπαλλήλων μαζί με μεγάλες περικοπές στις παροχές είτε σημαντική αύξηση της φορολογίας . Τέτοιες δραματικές αλλαγές πιθανότατα θα ξανάριχναν την οικονομία σε ύφεση. Χρειάζεται ωστόσο να τεθεί σε εφαρμογή ένα τολμηρό μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής εξισορρόπησης.

Επαφίεται πρωτίστως στην Κυβέρνηση να προτείνει και να προωθήσει τη δημοσιονομική εξυγίανση. Επειδή όμως το θέμα αφορά όλους τους πολίτες, παρουσιάζουμε πιο κάτω τους βασικούς, κατά τη γνώμη μας, άξονες που θα πρέπει να διέπουν ένα σχέδιο δημοσιονομικής εξισορρόπησης.

1. Πλαφόν στην αύξηση των μισθών
Αντί του παγώματος των προσαυξήσεων ή της αποκοπής μέρους της αύξησης των μισθών στο Δημόσιο, προτείνουμε επιβολή πλαφόν 2,5% (όσο ο αναμενόμενος πληθωρισμός) στην αύξηση που θα λάβει το 2011 ο κάθε δημόσιος υπάλληλος. Η μεθοδολογία αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι προφυλάσσει τα δημόσια οικονομικά από τυχόν απρόσμενες εξελίξεις ειδικά στο μέτωπο της αύξησης των τιμών. Ως εκ τούτου λειτουργεί αντιπληθωριστικά.

2. Προσλήψεις στο Δημόσιο
Θεωρούμε ικανοποιητική τη δέσμευση της Κυβέρνησης για μείωση του αριθμού των εργαζομένων στη Δημόσια Υπηρεσία κατά χίλια άτομα το χρόνο. Όμως ο περιορισμός των νέων προσλήψεων στο Δημόσιο θα αυξήσει τις πιέσεις για εξωθεσμικές παρεμβάσεις («ρουσφέτι»). Για τούτο είναι σημαντικό να τροποποιηθούν οι όροι μισθοδοσίας προς τα κάτω, ειδικά μάλιστα για τις χαμηλότερες θέσεις στο Δημόσιο, για τις οποίες υπάρχει μεγάλη απόκλιση από τα δεδομένα του ιδιωτικού τομέα. Είναι αυτονόητο ότι όταν για μια θέση στο Δημόσιο η Ημικρατικό Τομέα υπάρχον χιλιάδες ενδιαφερόμενοι, τούτο στο τέλος αυξάνει την δημόσια διαφθορά δια της κατανομής των θέσεων αυτών μέσω «ρουσφετιού»
3. Επίλυση του συνταξιοδοτικού
Είναι φανερό ότι το παρόν συνταξιοδοτικό σύστημα στο Δημόσιο Τομέα είναι μη διατηρήσιμο εγκυμονώντας κίνδυνο κατάρρευσης των δημοσίων οικονομικών. Για την επίλυση αυτού του προβλήματος προτείνουμε:
Α) τη φορολόγηση των εφάπαξ
Β) την πρόσληψη όλων των νέων υπαλλήλων του Δημοσίου με το καθεστώς του ΤΚΑ και επιπλέον τη δημιουργία ταμείου προνοίας με συνεισφορά του εργοδότη και του εργαζόμενου
Γ) την αύξηση των κρατικών συντάξεων με βάση τη αύξηση στην ΑΤΑ κι όχι την αύξηση στο γενικό επίπεδο μισθών

4. Στόχευση και εξορθολογισμός των κοινωνικών παροχών.

Η αύξηση των κοινωνικών παροχών τα τελευταία χρόνια συνέτεινε στην άμβλυνση κοινωνικών προβλημάτων. Οι περισσότερες όμως παροχές δίνονται κατά τρόπο καθολικό. Είναι απαραίτητο, σε μια περίοδο υψηλού ελλείμματος, οι παροχές αυτές να δίνονται στοχευμένα σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη λαμβάνοντας υπόψη ένα συνδυασμό κριτηρίων εισοδήματος αλλά και πλούτου, ώστε να μην επιβραβεύονται οι φοροφυγάδες. Πρέπει επίσης να εξεταστούν οι μηχανισμοί και τα κριτήρια καταβολής των παροχών ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα εξαπάτησης.

5. Εξοικονομήσεις στους τομείς της Παιδείας και της Υγείας

Είναι θετικό γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα γίνεται προσπάθεια μείωσης των λειτουργικών δαπανών του Κράτους. Παραδοσιακά όμως οι τομείς των πιο σημαντικών κρατικών δαπανών (παιδεία και υγεία) θεωρούνται ιερές αγελάδες και η κρατική απλοχεριά έχει οδηγήσει σε σπατάλες και χαμηλή παραγωγικότητα. Θα πρέπει η ανάπτυξη αυτών των τομέων να προέλθει από καλύτερη οργάνωση και εξοικονομήσεις κι όχι από αυξήσεις στον προϋπολογισμό. Για παράδειγμα, στα κρατικά νοσοκομεία θα πρέπει να διοριστούν εξειδικευμένοι διευθυντές, ενώ όσον αφορά την κρατική ανώτατη παιδεία θα μπορούσε το ΤΕΠΑΚ να συγχωνευτεί με το Πανεπιστήμιο Κύπρου για να αποφεύγονται τα διπλά διοικητικά έξοδα.

6. Βούληση για μείωση της φοροδιαφυγής

Η φοροδιαφυγή αποτελεί μορφή αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Ο φοροφυγάς ουσιαστικά απολαμβάνει υπηρεσίες του Κράτους (π.χ. δρόμοι, άμυνα, ασφάλεια, δικαιοσύνη) τις οποίες πληρώνουν ουσιαστικά άλλοι. Ταυτόχρονα υπονομεύει την κοινωνική συνοχή και το αίσθημα δίκαιου τα οποία με τη σειρά τους δυσχεραίνουν σημαντικά την αποδοχή μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης . Η παραδοσιακή ανοχή της φοροδιαφυγής εξηγεί την ύπαρξη και το μέγεθος του προβλήματος σε συγκεκριμένους κλάδους οικονομικής δραστηριοποίησης, ενώ ταυτόχρονα η Βουλή φαίνεται να μη βιάζεται στη ψήφιση νομοσχεδίων που αφορούν τη φοροδιαφυγή. Χρειάζεται ριζική ρήξη με τη σημερινή νοοτροπία ανοχής. Θα μπορούσαν επίσης να υιοθετηθούν τουλάχιστον για κάποια χρόνια ορισμένα ριζοσπαστικά μέτρα περιορισμού της φοροδιαφυγής. Τέτοια έκτακτα μέτρα όμως θα πρέπει πάντα να εφαρμόζονται με βάση σαφή νομοθεσία και χωρίς να δοθούν υπερεξουσίες σε λειτουργούς οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε αυθαίρετες ερμηνείες και διαφθορά

7. Επιλεκτική αύξηση φορολογιών

Η επιβολή οποιασδήποτε φορολογίας ενέχει κάποιο βαθμό παρενεργειών για την οικονομία. Από την άλλη όμως, η φορολογία είναι απαραίτητη για τη χρηματοδότηση των υπηρεσιών που παρέχει το Κράτος και τη διόρθωση μεγάλων οικονομικών ανισοτήτων. Είναι λογικό και αναπόφευκτο ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης να συμπεριλαμβάνει πέραν της μείωσης των δαπανών δευτερευόντως και κάποια αυξημένα φορολογικά έσοδα. Έχει σημασία όμως ποιες θα είναι αυτές οι νέες φορολογίες.
Α)Η αύξηση στον εταιρικό φόρο δεν ενδείκνυται στην παρούσα φάση του οικονομικού κύκλου. Για σκοπούς όμως κοινωνικής δικαιοσύνης θα πρέπει να υπάρχει δέσμευση ότι όταν επιταχυνθεί η οικονομική ανάπτυξη θα υπάρξει κάποια αύξηση στη φορολόγηση των κερδών.
Β) Η κυοφορούμενη επιβολή ΦΠΑ στα τρόφιμα και τα φάρμακα είναι μέτρο που θα συντείνει στην αύξηση του πληθωρισμού. Επιπλέον, θα πλήξει δυσανάλογα τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα του πληθυσμού και ειδικά το 50% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι δεν καλύπτονται από την ΑΤΑ. Το χειρότερο όμως είναι ότι θα αυξήσει το εισόδημα των υψηλόμισθων οι οποίοι θα υπερ-αποζημιωθούν μέσω της ΑΤΑ. Θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια η επιβολή της φορολογίας αυτής να αναβληθεί ή αν αυτό δεν είναι κατορθωτό η αύξηση αυτή να μην προσμετρηθεί στην ΑΤΑ.
Γ) Αντιθέτως, τυχόν αύξηση της φορολογίας στα τσιγάρα και τα ποτά ενέχει κοινωνικά ωφέλιμες επιπτώσεις (φόρος υγείας, παρόμοιο αποτελέσματα (πράσινη φορολογία) έχει η φορολογία στα καύσιμα)
Δ) Η αύξηση στα τέλη ακίνητης ιδιοκτησίας, αν υιοθετηθεί, θα πρέπει να συνοδεύεται από μείωση ή κατάργηση στα τέλη μεταβίβασης. Έτσι η φορολογία θα μεταφερθεί από τη συναλλαγή στην κατοχή ιδιοκτησίας, βοηθώντας στην τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας.

8. Έργα ανάπτυξης με βάση κριτήρια απόδοσης

Τα έργα ανάπτυξης αποτελούν επένδυση για την ευημερία των επερχόμενων γενεών. Με αυτήν την έννοια θα μπορούσε κάποιος να πει ότι δεν αποτελούν στην πραγματικότητα κομμάτι του δημοσιονομικού ελλείμματος. Όμως σε συνθήκες δημοσιονομικής στενότητας, θα πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν μεγαλύτερη χρήση ιδιωτικών κεφαλαίων στη χρηματοδότηση αυτών των έργων. Επιπλέον, έργα όπως για παράδειγμα ο δρόμος Πόλης Χρυσοχούς- Πάφου, τα οποία στερούνται οικονομικής λογικής δεν πρέπει να γίνουν, εκτός και αν ενδιαφερθεί ο ιδιωτικός τομέας να κάνει τον δρόμο και να χρεώνει διόδια. Θα πρέπει να τα έργα ανάπτυξης να εξετάζονται πρώτιστα με βάση κριτήρια οικονομικής απόδοσης.

9. Πρωτοβουλίες για ενίσχυση του ρυθμού ανάπτυξης

Η εφαρμογή σχεδίου δημοσιονομικής εξυγίανσης αποτελεί εγγύηση για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Βραχυπρόθεσμα όμως μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το ρυθμό ανάπτυξης. Για το λόγο αυτό πρέπει, παράλληλα με την εφαρμογή ενός τέτοιου σχεδίου, να υπάρξουν μέτρα και πρωτοβουλίας αναπτυξιακής υφής. Τέτοια μέτρα ενδεικτικά μπορούν να είναι: η μείωση της γραφειοκρατίας, η διευκόλυνση των επενδύσεων, η καλύτερη οργάνωση της δημόσιας υπηρεσίας, η υιοθέτηση πρακτικών διαφάνειας και η αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας.

Μάριος Κληρίδης
Πάμπος Παπαγεωργίου
26 Νοεμβρίου 2010
Paramythas on 18/01/2011
"Mipos einai oi ideologikes agkiloseis twn simerinwn kivernonton (pou parapempoun se pepaleomena sistimata pou eferan laous stin oikonomiki kai koinwniki eksathliosi kai oi sunepeies tous einai orates mexri kai simera ) pou mas eferan se auti tin katastasi kai prospathoun sinexws na riksoun to fteksimo se proigoumenes kiverniseis diekdikontas to alathito tou papa?
"

Για τ ονομα.
Ο καπιταλισμος πεπαλαιομενο σύστημα?
Ο καπιταλισμος εξαθλιωσε ολοκληρο κοσμο στο παρον που ζουμε και λεμε τον πεπαλαιωμενο??

Κατ αρχας μαγκια του κ. Παπαγεωργίου που απαντησε.
Πολλα μπράβο του.
Οι αποψεις του ειναι ενος ακομα οικονομολόγου.
Θα μπορει να ειναι σωστες καποιες λανθασμένες.
ΚΑΝΕΝΑΣ ΟΜΩΣ ΣΗΜΕΡΑ ΕΝ ΕΙΠΕ ΟΤΙ Η ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΟΓΑΙΟΚΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΕΤΑΙΡΙΚΟΥ ΦΟΡΟΥ ΓΙΑ 2 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟ 11 % ΗΤΑΝ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ.
Απο κει και περα διυλιζουμε το κονωπα.
Αφου εν επερασαν που την βουλη τα αυτονοητα, τα παραπονα σας για τον κ. Παπαγεωργιου ειναι ανευ σημασιαας .
Τα βελη σας προς τους βολευτες που καλυφκουν το κεφαλαιο.
Πρώην ψηφοφόρος του ΑΚΕΛ on 18/01/2011
Συγγνώμη αλλά βρίσκω το άρθρο σας τραγικό.

Δεν είναι επιχείρημα το "φταίει η προηγούμενη κυβέρνηση" καθώς δεν δίνει λύσεις για τα προβλήματα του τόπου. Το ΑΚΕΛ είχε μια ιστορική ευκαιρία για να δώσει τέλος στα προβλήματα που βασανίζουν την Κύπρο και γι'αυτό το είχα ψηφίσει. Όχι μόνο δεν έκανε τίποτα για τα προβλήματα αυτά αλλά τα πολλαπλασίασε σε τέτοιο βαθμό που η Κύπρος είναι προ πυλών χρεοκοπίας και η Κυπριακή κοινωνία οδεύει ολοταχώς προς κατάρρευση.

Και όλα αυτά γιατί το μόνο πράγμα που ξέρει να κάνει είναι κόβει επιταγές και να αναπαράγει τις ίδιες δηλώσεις με διαφορετικό λεξιλόγιο και μια έντονη οσμή από Ψυχροπολεμική περίοδο (αντικαπιταλιστικές, συνομωσιολογικές). Η φιλολαϊκή κυβέρνηση έχει καταντήσει άκρως αντιλαϊκή επειδή έχει απολέσει την λογική, έχει χάσει την επαφή με την πραγματικότητα και τέλος δεν κατανοεί ότι η κάθε πράξη της έχει βραχυ- και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.

Αρνείται πεισματικά να παραδεκτεί όχι μόνο ότι έχει διαπράξει τραγικά λάθη αλλά θεωρεί την διάπραξη κάποιου λάθος εκ μέρους της παντελώς αδύνατη ωσάν να έχει θεϊκό υπόβαθρο. Εξ ου και τα συχνά κυρήγματα ανωτέρας "ηθικής" υπόληψης και "διανόησης" που την έχουν καταντήσει γραφική και διακιοφανή.

Αυτό που με φοβίζει περισσότερο είναι το γεγονός ότι εσείς σαν οικονομολόγος αντί να παράξετε κάποιο πολύ καλύτερο άρθρο με σοβαρές εισηγήσεις, αναπαράξατε την ρητορική της κυβέρνησης κάνοντας αντιπολίτευση και μετέπειτα αναπαράξατε το οικονομικό σχέδιο της κυβέρνησης που όχι μόνο δεν δίνει λύσεις στα προβλήματα αλλά τα διαιωνίζει. Και άρα είναι φανερό ότι έχετε καταντήσει και εσείς ένα όργανο της καταστροφικής κυβέρνησης του ΑΚΕΛ.

Και το χειρότερο; Στις επόμενες εκλογές το ΑΚΕΛ θα εκμεταλλευτεί για ακόμη μια φορά την πτώχεια του κόσμου για να τους πείσει να το ξαναψηφίσουν κάνοντας τους εξωπραγματικές υποσχέσεις. Το μόνο που θα επιτευχθεί όμως είναι η παρεταίρω βύθιση της κοινωνίας στον βούρκο.

Από όλα αυτά όμως ένα πράγμα είναι σίγουρο: η κοινωνία, η οικονομία, η Δημοκρατίας μας δεν αντέχουν άλλη Ακελική διακυβέρνηση. Ο λαός έχει γονατίσει.
Μάρκος on 18/01/2011
Όποιος πιστεύει ότι θα λυθεί το δημοσιονομικό με την αύξηση του εταιρικού φόρου στο 11%, 20%, 30% πλανάται ικτρά. Δείχνει την τεράστια άγνοια που έχει για το οικονομικό μοντέλο της Κύπρου.
Paramythas on 18/01/2011
Kai για να δωσω ακομα ενα σημείο για να επιβραβευσω οσα λεει ο κ.Παραγεωργίου περι υποκρισιας πολλων κομμάτων δειτε τι εσιει να γινει με το πλαφον.
Θα γελασουμε παλε με το τι δικαιολογιες θα εβρουν για να το καταψηφισουν.
Ηδη γελουμε με το φουλη να λαλει να βαλετε πλαφον στο ... ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ.
ΟΤΙ ΝΑΝΑΙ.
ΚΥΡΙΟΙ ΠΕΡΙΠΑΙΖΕΤΑΙ ΜΑΣ
strovoliotis on 18/01/2011
Είναι αλήθεια πως στο κείμενο που παραθέτει ο Πάμπος στα σχόλια, διαβάζουμε προτάσεις, κάποιες τολμηρές προτάσεις που θα χαιρόμουν αν η κυβέρνηση υιοθετούσε. Έστω και αυτές!

Στην κυρίως ανάρτηση όμως τα πράγματα είναι τραγικά! Ακόμα και αν οι προηγούμενες κυβερνήσεις φταίνε 100% για την κατάσταση του δημόσιου τομέα, αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη διάγνωση. Με τη θεραπεία τι γίνεται; Γιατί αν ένας μεθυσμένος οδηγός παρασύρει το κοπελλούδιν σου, προτεραιότητα θα είναι η θεραπεία του μικρού. Η τιμωρία του οδηγού είναι δευτερεύουσα προτεραιότητα!

Συμφωνώ όμως πως: «Πιο εύκολα αλλάζεις πράγματα και θεσμούς όταν έχεις ψηλή ανάπτυξη και λιγότερο ελλειμματικά οικονομικά.» Το προβληματάκι, είναι πως δεν υπάρχει η παραμικρή περίπτωση να έχουμε ξανά ψηλή ανάπτυξη γιατί γινόμαστε όλο και περισσότερο μη ανταγωνιστική χώρα, τα χρέη μας αυξάνονται, η εξυπηρέτηση των χρεών μας αυξάνεται, και όσο και να έρθουν τυχόν θετικές εξελίξεις από έξω, αυτό θα αποτελεί μόνο παρηγοριά στον άρρωστο.

Στην τελευταία παράγραφο ο Πάμπος αναφέρεται στην έλλειψη σοβαρότητας που χαρακτηρίζει την αντιπολίτευση αφού δεν έχει δώσει σύνολο προτάσεων αναφορικά με την δημοσιονομική εξυγίανση.

Αν είναι ετσι, έχει δίκιο! Η αντιπολίτευση όμως είναι αυτό που είναι: αντιπολίτευση, και ολίγον με ενδιαφέρει αν είναι σοβαρή ή όχι. Εξουσία ασκεί η κυβέρνηση, και εκεί πρέπει να βλέπουμε σοβαρότητα. Εμένα μου φαίνεται πως η κυβέρνηση όχι μόνο δεν αντιλαμβάνεται την δημοσιονομική τραγωδία στην οποία κατευθυνόμαστε, αλλά δεν έχει την παραμικρή όρεξη, θέληση και κότσια να κάνει κάτι ουσιαστικό για την αποφυγή της.
Junior Economist on 19/01/2011
Αγαπητέ κύριε Πάμπο,

Ειδικά οι 3 πρώτες προτάσεις σας ενώ είναι γενικώς αποδεκτές και επιβεβλημένες θα έλεγα, δεν βλέπω καμία πολιτική παράταξη εντός και εκτός κυβέρνησης να έχει το πολιτικό θάρρος να τις επιβάλλει. Είναι πρωτάκουστο σε μια παγκόσμια γενικευμένη οικονομική κρίση όπως αυτήν που βιώνουμε τα τελευταία 2 χρόνια, να ακούει η κυβέρνηση απειλή από τις συντεχνίες για στάση εργασίας (ούτε κάν απεργία) και να κάνει πίσω στα "γελοία" μέτρα που είχε πρόθεση να προωθήσει.

Θα το πω στην καθομιλουμένη...."οι κυβερνώντες δεν έχουν υπόθεση" και το λυπηρό είναι ότι μέσα από το μικροπολιτικό κρυφτούλη που παίζουν διακυβεύουν τις τύχες όλων εμάς των νέων.

Σχετικά με την αύξηση του εταιρικού φόρου σε μελλοντική επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης επιτρέψτε μου να διαφωνήσω γιατί είναι κατά την άποψη μου απίστευτη φαντασίωση να νομίζουμε ότι τα ξένα κεφάλαια θα παραμείνουν στην Κύπρο. Σίγουρα θα έχουμε εκροές ξένων κεφαλαίων από την κυπριακή οικονομία σε περίπτωση αύξησης του εταιρικού φόρου.

Τέλος το να μην θίγονται οι υφιστάμενοι κυβερνητικοί υπαλλήλοι αλλά μόνο οι νεοπροσληφθέντες εμένα προσωπικά μου ακούγεται άτολμο και επικίνδυνο.

Στην Κύπρο του 2011 δυστυχώς δεν έχουμε δημοκρατία. Η δημοκρατία προϋποθέτει ισονομία μεταξύ πολιτικών και πολιτώ. Στον τόπο μας έτσι πράγμα δεν υπάρχει, κομματική χούντα έχουμε. Είδατε εσείς καμιά ισονομία; Άμα εγώ καταθέσω ψευδή στοιχεία στην φορολογική μου δήλωση τότε 99% θα βρεθώ στη φυλακή ΕΝΩ η διαφθορά των πολιτικάντηδων (μην μου πείτε ότι δεν υπάρχει) προστατεύεται από το ίδιο μας το πολιτικό σύστημα.

Είμαστε για κλάματα αλλά που θα πάει ....κάποια στιγμή η νεολαία θα ξυπνήσει...όταν η ανεργία θα ακουμπήσει (σίγουρα) το 10% θα ξυπνήσει και θα την δείτε επιτέλους στους δρόμους. Τότε θα δούμε τι θα τους απαντήσετε!
Ανοικονόμητος on 19/01/2011
Πολύ καλές οι εισηγήσεις του κύριου Παπαγεωργίου. Αυτές θα έπρεπε να ήταν το κύριο άρθρο, κι όχι το πολιτικά χρωματισμένο κείμενο που είδαμε.

Βάζω στοίχημα ότι η αντιπολίτευση (όλα τα κόμματα, συμπεριλαμβανομένου του ΔΗΚΟ) θα συμφωνήσει σε περισσότερες από τις εισηγήσεις των Παπαγεωργίου/Κληρίδη από το ΑΚΕΛ και την κυβέρνηση. Η αντιπολίτευση ήδη έχει τοποθετηθεί υπέρ της μείωσης του κρατικού μισθολογίου και των κλιμάκων εισδοχής, εναντίον της αύξησης του εταιρικού φόρου, του επανασχεδιασμού των συντάξεων του δημοσίου, κ.λπ.

Γιατί τότε ο κος Παπαγεωργίου αρθρογραφεί εναντίον της αντιπολίτευσης;

Άτιμη εξουσία....
ΓΣ on 19/01/2011
"Επιπροσθέτως, κανένα από τα πολιτικά κόμματα που επαγγέλλονται τη δημοσιονομική εξυγίανση δεν έχει δώσει σύνολο συγκεκριμένων προτάσεων. Δεν το κάνουν αυτό γιατί φοβούνται το πολιτικό κόστος."

Σωστός ο Πάμπος. Επιτέλους κάποιος τόμησε να θείξει την επικίνδυνη και μη σοβαρή συμπεριφορά της αντιμπολίτευσης ( ΔΗΣΥ ΔΗΚΟ) σε θέματα οικονομίας. Βάζουν τις μικροπολιτικές και ίσως προσωπικές τους φιλοδοξίες μπροστά από το εθνικό ζήτημα τις οικονομίας και με τις τοποθετήσεις τους τορπιλίζουν το επενδυτικό κλίμα. Η συμπεριφορα της αντιπολίτευσης θυμίζει την παροιμία "Απόν αππέξω του χορού ξέρει πολλά τραούθκια".
Paramythas on 19/01/2011
To κορυφαιο ειναι οτι τουτοι που ζουν που τους δημοσιους μιας και για 10 χρονια εκαταφεραν και εδιορισαν 12000 !!! θελουν ταχατες λλιοτερο κρατος.
Φουλη εν θα ρτει η ωρα σου να κυβερνησεις?
Η δικη σου ανευθυνοτητα εννα την εβρεις εις πολλαπλουν μπροστα σου.
Και τοτε εννα δω πως εννα μασας τα λογια σου.