H καλύτερη συνάντηση
10/02/2011
Κάπως έτσι χαρακτήρισε ο Υπουργός Οικονομικών συνάντηση για την οικονομία στην οποία έλαβε μέρος και ο καθηγητής Χριστόφορος Πισσαρίδης. Για όσους ασχολούμαστε με την οικονομία αυτό θα έπρεπε να αποτελεί λόγο για ικανοποίηση. Ότι επί τέλους το πολιτικό σύστημα της χώρας επιζητά την επιστημονική άποψη στη χάραξη πολιτικής. Και όμως, αποτελεί επιβεβαίωση μιας κατάστασης που πολλοί εδώ και καιρό επισημαίνουμε.
Η σοβαρή επιστημονική ανάλυση, η μελέτη των δεδομένων και η γνώση των σύγχρονων θεωριών πριν πάρουμε αποφάσεις πολιτικής, αποτελεί συστατικό στοιχείο της αποτελεσματικότητας της δημοκρατικής διαδικασίας. Η διακυβέρνηση μιας κοινωνίας δεν μπορεί να κινείται στο επίπεδο των θεραπευτικών παρεμβάσεων για ανακούφιση συμπτωμάτων. Πρέπει να σχεδιάζει για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και σταθερότητα και να προλαμβάνει κρίσεις. Πρέπει να δίνει ολοκληρωμένες και αποτελεσματικές λύσεις όταν οι κρίσεις αναπόφευκτα αναφύονται. Και προς τούτο απαιτείται βαθιά κατανόηση των κοινωνικοπολιτικών και οικονομικών φαινομένων και προσεκτική μελέτη και ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων.
Όμως, η ενσωμάτωση της επιστημονικής ανάλυσης στον πολιτικό λόγο απαιτεί δημιουργία θεσμών και όχι γεύματα εργασίας. Απαιτεί σταθερή και μακροχρόνια συνεργασία και όχι συναντήσεις υπό το φως της δημοσιότητας. Ο Καθηγητής Πισσαρίδης δεν απόκτησε βαθιά κατανόηση της οικονομίας ξαφνικά μόλις η Σουηδική Ακαδημία αποφάσισε να του απονέμει το Νόμπελ στις 11 Οκτωβρίου 2010. Συσσώρευσε τις γνώσεις και τη σοφία του μέσα από μια επίπονη διαδικασία συστηματικής μελέτης για δεκαετίες. Και όμως πότε το πολιτικό σύστημα της χώρας μας ζήτησε την άποψη του; Μόνο όταν στράφηκαν πάνω του οι προβολείς της δημοσιότητας. Αυτό δεν αποτελεί αναζήτηση της επιστημονικής άποψης. Είναι η συνήθης πρακτική των πολιτικών να επιζητούν τα φώτα της δημοσιότητας.
Μαζί με τον προ-του-Νόμπελ-Πισσαρίδη υπάρχουν πολλοί κύπριοι επιστήμονες που ίσως να μην πάρουν ποτέ βραβείο Νόμπελ, αλλά έχουν βαθειά κατανόηση διαφόρων πτυχών της οικονομίας. Οι γνώσεις τους και οι απόψεις τους δεν αποτελούν πανάκεια για επίλυση των προβλημάτων μιας οικονομίας. Αν ήταν τόσο απλό κάποιες χώρες θα το είχαν ήδη κάνει και θα ζούσαμε όλοι μακάριοι το «τέλος της ιστορίας». Όμως οι γνώσεις τους πρέπει να ενσωματώνονται στις πολιτικές συζητήσεις. Το πολιτικό σύστημα της χώρας πρέπει να θέτει ψηλά τον πήχη των δημόσιων συζητήσεων. Εδώ ακριβώς έγκειται ο ρόλος των επιστημόνων, να βεβαιώνονται ότι οι πολιτικές δυνάμεις συζητούν της πολιτικές επιλογές έχοντας μπροστά τους σοβαρά στοιχεία, στηριζόμενα σε ορθές επιστημονικές απόψεις.
Αν πράγματι εννοούμε αυτά που λέμε, ότι θέλουμε να αξιοποιήσουμε το κεφάλαιο που λέγεται Χριστόφορος - Πισσαρίδης, ας δημιουργήσουμε επιτέλους το Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων. Να ζητήσουμε του καθηγητή Πισσαρίδη να αναλάβει την Προεδρία. Και να στελεχώσουμε το Συμβούλιο με προσωπικό που να του επιτρέπει να εκπονεί μελέτη για την κατάσταση της οικονομίας.
Τότε θα έχουμε πράγματι ενσωματώσει τον επιστημονικό λόγο στην πολιτική διαδικασία και θα ανεβάσουμε τον πήχη των πολιτικών συζητήσεων. Οι συναντήσεις του Προέδρου του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή τον Υπουργό Οικονομικών, οι παρουσιάσεις στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, δικαιολογημένα θα μπορούν να χαρακτηρισθούν τότε δικαιολογημένα ως «οι καλύτερες συναντήσεις».
Σταύρος Α. Ζένιος
*Καθηγητής χρηματοοικονομικών και διοικητικής επιστήμης, Πανεπιστήμιο Κύπρου και πρόεδρος της Συνόδου των Πανεπιστημίων των Ευρωπαϊκών Πρωτευουσών UNICA.
Η σοβαρή επιστημονική ανάλυση, η μελέτη των δεδομένων και η γνώση των σύγχρονων θεωριών πριν πάρουμε αποφάσεις πολιτικής, αποτελεί συστατικό στοιχείο της αποτελεσματικότητας της δημοκρατικής διαδικασίας. Η διακυβέρνηση μιας κοινωνίας δεν μπορεί να κινείται στο επίπεδο των θεραπευτικών παρεμβάσεων για ανακούφιση συμπτωμάτων. Πρέπει να σχεδιάζει για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και σταθερότητα και να προλαμβάνει κρίσεις. Πρέπει να δίνει ολοκληρωμένες και αποτελεσματικές λύσεις όταν οι κρίσεις αναπόφευκτα αναφύονται. Και προς τούτο απαιτείται βαθιά κατανόηση των κοινωνικοπολιτικών και οικονομικών φαινομένων και προσεκτική μελέτη και ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων.
Όμως, η ενσωμάτωση της επιστημονικής ανάλυσης στον πολιτικό λόγο απαιτεί δημιουργία θεσμών και όχι γεύματα εργασίας. Απαιτεί σταθερή και μακροχρόνια συνεργασία και όχι συναντήσεις υπό το φως της δημοσιότητας. Ο Καθηγητής Πισσαρίδης δεν απόκτησε βαθιά κατανόηση της οικονομίας ξαφνικά μόλις η Σουηδική Ακαδημία αποφάσισε να του απονέμει το Νόμπελ στις 11 Οκτωβρίου 2010. Συσσώρευσε τις γνώσεις και τη σοφία του μέσα από μια επίπονη διαδικασία συστηματικής μελέτης για δεκαετίες. Και όμως πότε το πολιτικό σύστημα της χώρας μας ζήτησε την άποψη του; Μόνο όταν στράφηκαν πάνω του οι προβολείς της δημοσιότητας. Αυτό δεν αποτελεί αναζήτηση της επιστημονικής άποψης. Είναι η συνήθης πρακτική των πολιτικών να επιζητούν τα φώτα της δημοσιότητας.
Μαζί με τον προ-του-Νόμπελ-Πισσαρίδη υπάρχουν πολλοί κύπριοι επιστήμονες που ίσως να μην πάρουν ποτέ βραβείο Νόμπελ, αλλά έχουν βαθειά κατανόηση διαφόρων πτυχών της οικονομίας. Οι γνώσεις τους και οι απόψεις τους δεν αποτελούν πανάκεια για επίλυση των προβλημάτων μιας οικονομίας. Αν ήταν τόσο απλό κάποιες χώρες θα το είχαν ήδη κάνει και θα ζούσαμε όλοι μακάριοι το «τέλος της ιστορίας». Όμως οι γνώσεις τους πρέπει να ενσωματώνονται στις πολιτικές συζητήσεις. Το πολιτικό σύστημα της χώρας πρέπει να θέτει ψηλά τον πήχη των δημόσιων συζητήσεων. Εδώ ακριβώς έγκειται ο ρόλος των επιστημόνων, να βεβαιώνονται ότι οι πολιτικές δυνάμεις συζητούν της πολιτικές επιλογές έχοντας μπροστά τους σοβαρά στοιχεία, στηριζόμενα σε ορθές επιστημονικές απόψεις.
Αν πράγματι εννοούμε αυτά που λέμε, ότι θέλουμε να αξιοποιήσουμε το κεφάλαιο που λέγεται Χριστόφορος - Πισσαρίδης, ας δημιουργήσουμε επιτέλους το Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων. Να ζητήσουμε του καθηγητή Πισσαρίδη να αναλάβει την Προεδρία. Και να στελεχώσουμε το Συμβούλιο με προσωπικό που να του επιτρέπει να εκπονεί μελέτη για την κατάσταση της οικονομίας.
Τότε θα έχουμε πράγματι ενσωματώσει τον επιστημονικό λόγο στην πολιτική διαδικασία και θα ανεβάσουμε τον πήχη των πολιτικών συζητήσεων. Οι συναντήσεις του Προέδρου του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή τον Υπουργό Οικονομικών, οι παρουσιάσεις στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, δικαιολογημένα θα μπορούν να χαρακτηρισθούν τότε δικαιολογημένα ως «οι καλύτερες συναντήσεις».
Σταύρος Α. Ζένιος
*Καθηγητής χρηματοοικονομικών και διοικητικής επιστήμης, Πανεπιστήμιο Κύπρου και πρόεδρος της Συνόδου των Πανεπιστημίων των Ευρωπαϊκών Πρωτευουσών UNICA.
5 σχόλια
on 10/02/2011
Υπάρχει δυσκολία όμως. Με όλο τον σεβασμό, η παρούσα κυβέρνηση προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ ιδεολογίας και πρακτικής, και έτσι δυσκολεύεται πάρα πολύ να πάρει τα μηνύματα. Θα είναι η καλύτερη συνάντηση, αν αποφασίσουν επιτέλους να πράξουν και κάτι, και όχι να δέχονται παθητικά τις εξελίξεις.
Γιατί, το θέμα είναι πως η οικονομία του καπιταλιστικού συστήματος (του μόνου που έχουμε), είναι λίγο πολύ δεδομένη, προβλέψιμη και μετρήσιμη, είναι λίγο πολύ επιστήμη. Ο κύριος Πισσαρίδης και άλλοι, ακριβώς αναλύουν και δουλεύουν εντός των παραμέτρων αυτής της επιστήμης. Αν επιλέξεις να αγνοήσεις κάποιες παραμέτρους, αν θεωρήσεις τον όποιον Πισσαρίδη ως ιδεολογικό αντίπαλο, έτα ούλλα τζιαμαί! Ούτε συμβούλια εμπειρογνωμόνων μπορούν να δουλέψουν, ούτε η ίδια η οικονομία μπορεί να διορθωθεί.
Και είναι κρίμα, γιατί και οι κρίσεις αποτελούν ευκαιρίες.
Γιατί, το θέμα είναι πως η οικονομία του καπιταλιστικού συστήματος (του μόνου που έχουμε), είναι λίγο πολύ δεδομένη, προβλέψιμη και μετρήσιμη, είναι λίγο πολύ επιστήμη. Ο κύριος Πισσαρίδης και άλλοι, ακριβώς αναλύουν και δουλεύουν εντός των παραμέτρων αυτής της επιστήμης. Αν επιλέξεις να αγνοήσεις κάποιες παραμέτρους, αν θεωρήσεις τον όποιον Πισσαρίδη ως ιδεολογικό αντίπαλο, έτα ούλλα τζιαμαί! Ούτε συμβούλια εμπειρογνωμόνων μπορούν να δουλέψουν, ούτε η ίδια η οικονομία μπορεί να διορθωθεί.
Και είναι κρίμα, γιατί και οι κρίσεις αποτελούν ευκαιρίες.
on 11/02/2011
Καλά το πρόβλημα (στο βαθμό που υπάρχει) το εντόπισες μόνο στην παρούσα κυβέρνηση? Οι υπόλοιπες κυβερνήσεις δηλαδή τι είχαν ΣΟΕ και το λάμβαναν σοβαρά υπόψη? Είπαμε ότι η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης θα μπορούσε να ήταν καλύτερη αλλά αυτές οι ισοπεδωτικές αντιλήψεις στερούνται στοιχειώδης σοβαρότητας.
Όσον αφορά το ρόλο των ακαδημαϊκών και με αυτό απαντώ και στον καθηγητή κ. Ζένιου, πιστεύω πως σίγουρα έχουν ρόλο να διαδραματίσουν. Όμως ούτε και οι ίδιοι φαίνεται να προσπάθησαν ιδιαίτερα να αποκτήσουν αυτό το ρόλο (δηλαδή έμπρακτα μέσα από τη δράση τους). Και θα αναφέρω ένα απλό παράδειγμα, το οποίο αφορά συγκεκριμένα το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Δηλαδή ότι περίπου, τουλάχιστον μέχρι πολύ πρόσφατα, και είμαι σίγουρος ότι ο κ. Ζένιου αντιλαμβάνεται αυτό που λέω, θεωρείτο περίπου ανάθεμα και προσβολή για κάποιον ακαδημαϊκό να ασχολείται ερευνητικά με την κυπριακή πραγματικότητα.
Επίσης, θα πρέπει να αναφερθεί ότι δεν θα πρέπει να εξιδανικέυσουμε και τις γνώσεις των ακαδημαϊκών. Δηλαδή ποιανών τα περίφημα μοντέλα απέτυχαν να προβλέψουν τη μεγάλη χρηματοοικονομική και μετέπειτα οικονομική κρίση? Των ακαδημαϊκών δεν ήτανε?
Άρα χρειάζεται σίγουρα κάποια πράγματα σε αυτό τον τόπο να αλλάξουν αλλά να μην έχουμε τη ψευδαίσθηση ότι κάποιοι έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν κατά πολύ την κατάσταση, άσε που δεν είναι καν σίγουρο αν θα τη βελτιώσουν - και αυτό ανεξαρτήτως κυβερνήσεως.
Όσον αφορά το ρόλο των ακαδημαϊκών και με αυτό απαντώ και στον καθηγητή κ. Ζένιου, πιστεύω πως σίγουρα έχουν ρόλο να διαδραματίσουν. Όμως ούτε και οι ίδιοι φαίνεται να προσπάθησαν ιδιαίτερα να αποκτήσουν αυτό το ρόλο (δηλαδή έμπρακτα μέσα από τη δράση τους). Και θα αναφέρω ένα απλό παράδειγμα, το οποίο αφορά συγκεκριμένα το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Δηλαδή ότι περίπου, τουλάχιστον μέχρι πολύ πρόσφατα, και είμαι σίγουρος ότι ο κ. Ζένιου αντιλαμβάνεται αυτό που λέω, θεωρείτο περίπου ανάθεμα και προσβολή για κάποιον ακαδημαϊκό να ασχολείται ερευνητικά με την κυπριακή πραγματικότητα.
Επίσης, θα πρέπει να αναφερθεί ότι δεν θα πρέπει να εξιδανικέυσουμε και τις γνώσεις των ακαδημαϊκών. Δηλαδή ποιανών τα περίφημα μοντέλα απέτυχαν να προβλέψουν τη μεγάλη χρηματοοικονομική και μετέπειτα οικονομική κρίση? Των ακαδημαϊκών δεν ήτανε?
Άρα χρειάζεται σίγουρα κάποια πράγματα σε αυτό τον τόπο να αλλάξουν αλλά να μην έχουμε τη ψευδαίσθηση ότι κάποιοι έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν κατά πολύ την κατάσταση, άσε που δεν είναι καν σίγουρο αν θα τη βελτιώσουν - και αυτό ανεξαρτήτως κυβερνήσεως.
on 12/02/2011
The Cyprus government does recognize expert knowledge and it has hence appointed an academic in the position of Central Bank governor and a top banker in the position of finance minister. If these two people cannot bring about the desired change, then why does Mr Zenios think that a wise-men council would?
on 10/02/2011
Πολύ καλές οι παρατηρήσεις του κ. Ζένιου. Δεν λείπουν γνώσεις από την Κύπριακή πολιτεία, αλλά τρόποι απορρόφησης τους.
Ίσως ένα τέτοιο συμβούλιο να βοηθήσει. Ίσως, πάλιν, να είναι χάσιμο χρόνου γιατί κάποιοι θα ερμηνεύουν τις μελέτες με τον τρόπο που θέλουν.
Ίσως ένα τέτοιο συμβούλιο να βοηθήσει. Ίσως, πάλιν, να είναι χάσιμο χρόνου γιατί κάποιοι θα ερμηνεύουν τις μελέτες με τον τρόπο που θέλουν.
on 11/02/2011
Το πρόβλημα που υπάρχει με τους ακαδημαϊκούς είναι ότι ξέρουν την θεωρία αλλά όχι την πράξη.
Έτσι ένα Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων θα βοηθούσε στην στοιχειοθέτηση της σκέψης, πρόθεσης, κλπ και μέσα από αυτή θα καταλήγαμε σε συμπεράσματα τα οποία μετά θα έπρεπε το κάθε ένα να αποδειχθεί στην πράξη.
Έτσι ένα Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων θα βοηθούσε στην στοιχειοθέτηση της σκέψης, πρόθεσης, κλπ και μέσα από αυτή θα καταλήγαμε σε συμπεράσματα τα οποία μετά θα έπρεπε το κάθε ένα να αποδειχθεί στην πράξη.