You are here

Τέσσερις εισηγήσεις για το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου

05/04/2011
Η πιο πρόσφατη υποβάθμιση της Κύπρου από τον οίκο S&P ρίχνει την ευθύνη ξεκάθαρα στην έκθεση του Κυπριακού τραπεζικού συστήματος στην Ελληνική οικονομία.  Η υποβάθμιση της τελευταίας λόγω των αρνητικών της προοπτικών ανεβάζει την πιθανότητα μεγάλων ζημιών στις Κυπριακές τράπεζες.

Τόσον οι αγορές όσο και οι διάφοροι αναλυτές εκτός του Ελληνικού χώρου φαίνεται να θεωρούν ως σχεδόν σίγουρη την αναδιάρθρωση του Ελληνικού χρέους.  Με ένα επιτόκιο 13%, χρέος 150% του ΑΕΠ και συνεχή συρρίκνωση της οικονομίας το σχέδιο «διάσωσης» της Ελληνικής οικονομίας έχει αποτύχει.  Η Ελληνική κυβέρνηση όπως και η Κομισιόν απεγνωσμένα προσπαθούν να μετατοπίσουν την ευθύνη στους οίκους αξιολόγησης για ευνόητους λόγους.  Αυτό όμως φαίνεται να αποκλείει την πιθανότητα να υπάρξει νέο σχέδιο, μακροπρόθεσμο με κύριο γνώμονα την ανάπτυξη, που θα μπορούσε έστω και κάπως αργά να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις να γίνει το χρέος διατηρήσιμο, ούτως ώστε να πέσουν τα επιτόκια.  

 Εκείνο που βλέπουν οι αγορές, οι επενδυτές και οι οίκοι αξιολόγησης είναι πανικοβλημένους Ευρωκράτες να προσπαθούν να ρίξουν τις ευθύνες σε άλλους για τα αδιέξοδα που οι ίδιοι δημιούργησαν.  Αυτό πετυχαίνει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιδιώκουν.

 Τι πρέπει να γίνει στην Κύπρο;

1. Αναγνώριση του προβλήματος: Για να λύσουμε ένα πρόβλημα πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει.  Η προσπάθεια να μιμηθούμε τους πανικοβλημένους Ευρωκράτες πρέπει να σταματήσει.  Το μόνο που θα πετύχει είναι να πείσει τις αγορές ότι οι αρχές της χώρας είναι ανεπαρκείς όχι μόνο να διαχειριστούν ένα πρόβλημα αλλά και να το αναγνωρίσουν.

2. Υπολογισμός των ζημιών: Η Κεντρική Τράπεζα και το υπουργείο Οικονομικών πρέπει να υπολογίσουν τις ζημιές που θα δημιουργηθούν στο τραπεζικό σύστημα από τη σχεδόν σίγουρη αναδιάρθρωση του Ελληνικού χρέους με ποσοστά που ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.  Ένα 25% «κούρεμα» δε θα βγάλει την Ελλάδα από το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται σήμερα.  Με 33% κούρεμα είναι ίσως το πιο ανώδυνο αλλά πιθανόν και αυτό να μην είναι αρκετό.  Ένα λογικό στρες τεστ θα χρησιμοποιούσε 40%-50%.  Επίσης θα πρέπει να υπολογισθούν οι πιθανές ζημιές από κούρεμα στα Ιρλανδικά ομόλογα τα οποία κατέχουν οι Κυπριακές τράπεζες.  Επιπρόσθετα οι αρχές πρέπει να εκτιμήσουν τις ζημιές που θα υπάρξουν από τα επισφαλή δάνεια σε εταιρείες και νοικοκυριά όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Κύπρο και στις υπόλοιπες αγορές που οι τράπεζες έχουν έκθεση.

 3. Αποφάσεις για ενίσχυση των τραπεζών: Όταν υπολογιστούν οι πιθανές ζημιές και οι ανάγκες για νέα κεφάλαια, οι αρχές πρέπει να αποφασίσουν σε ποίο βαθμό και με ποιούς όρους είναι διατεθειμένες να ενισχύσουν τις τράπεζες.  Οι διαπραγματεύσεις με τις τράπεζες πρέπει τότε να αρχίσουν και να ολοκληρωθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα (μέσα σε ένα σαββατοκύριακο), ούτως ώστε να αποφευχθούν όσο το δυνατό όποιοι κλυδωνισμοί.

 4. Επιτροπή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων: Ταυτόχρονα το Υπουργικό Συμβούλιο θα πρέπει να διορίσει επιτροπή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων στυλ Vickers Commission για να μελετήσει και να κάνει εισηγήσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα για τη μείωση των κινδύνων για την οικονομία από το τραπεζικό σύστημα.  Η σύνθεση της επιτροπής πρέπει να είναι τέτοια που να πείθει ότι είναι εντελώς ανεξάρτητη από το Κυπριακό τραπεζικό σύστημα.  (Αυτό δεν αποκλείει μόνο όλους όσους εργάζονται στις εμπορικές τράπεζες και στην Κεντρική Τράπεζα, αλλά και αυτούς που εργάζονται σε οργανισμούς δημόσιους και μη που χρηματοδοτούνται άμεσα η έμμεσα από τράπεζες).

 Αν τα πιο πάνω μέτρα ληφθούν σύντομα και αποφασιστικά θα πείσουν τους οίκους αξιολόγησης ότι η Κυπριακή οικονομία δε θα αφεθεί στο έλεος των εξελίξεων. 

 Διαφορετικά οι υποβαθμίσεις θα συνεχίζονται, τα επιτόκια θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν και τα προβλήματα θα διογκώνονται.  Τόσο για το κράτος όσο και για τις ίδιες τις τράπεζες.  Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, οι τραπεζικές κρίσεις που υποβόσκουν για πολύ καιρό πριν αναγνωρισθούν από τις αρχές έχουν πολύ μεγαλύτερο τελικό δημοσιονομικό κόστος.  Και αυτό γιατί δημιουργούνται κίνητρα στις τράπεζες για να αναλάβουν ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους ώστε να «αναστηθούν» (gambling for resurrection).  Οι οποίοι συνήθως πολλαπλασιάζουν τις ζημιές.

 Πανίκος Δημητριάδης
Καθηγητής Οικονομικών
Πανεπιστήμιο του Leicester
11 σχόλια
Kostas on 05/04/2011
Professor your suggestions are right but you are leaving out of the equation the political cost of such a move. First of all Cyprus is in the middle of the parliamentary elections campaign which leaves litle room to maneuver towards the right direction, but let's say for a minute that this wont stop us from going ahead with what you are saying. In the event that Cyprus proceeds with your suggestions Greece will blame Cyprus for sending the wrong signals to the markets and use us as a scapegoat to proceed with its debt restructuring. In such a case the ruling party will take a major blow. Thus another reason for your suggestions not to be adopted...
Πανίκος Δημητριάδης on 05/04/2011
Kosta:

Thanks for your comment. I think there is an even greater political cost for doing nothing.

The markets will react positively when the Cypriot banks are made safer. The surprising thing is that this may even ease the Greek government's position when - sooner or later - they are forced to negotiate haircuts with the bond holders. If the Cypriot banks are better prepared for a haircut, the contagion effects will be fewer.

Moreover, it is time someone advises the Greek government that it may be in their interest to admit they are bust. See the Economist's article on this topic cited in a recent post on my own blog:

http://neapolitikioikonomia.blogspot.com/2011/04/blog-post.html

Let me also add that my last suggestion can readlily be implemented without any political cost.
Λευκός Ιππότης on 05/04/2011
Μπράβο στον κ. Δημητριάδη, που μέσα από την αρθρογραφία του στο ιστοπεδίο της StockWatch, έχει αναδείξει τα σοβαρότητα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός κλάδος και που προτείνει τρόπους επίλυσης τους.

Οι εξελίξεις (π.χ. υποβάθμιση S&P, ανάλυση Moody's για ταμείο σταθερότητας) τον έχουν δικαιώσει, αφήνοντας σοβαρά ερωτηματικά γιατί οι ντόπιοι οικονομολόγοι σιωπούν.

Αν ο κ. Δημητριάδης συνεχίσει να δικαιώνεται, κάποιοι θα πρέπει να δώσουν εξηγήσεις γιατί συνεχίζουν να καταπίνουν τον κάμηλο, αγνοώντας τα προφανή.
observer on 05/04/2011
A very good article.If i may comment on a number of points,I believe any Vickers type committee should be made up with the inclusion of a minority participation of banking sector members.Also if your conclusions are as you put them,ie that the big problem is the banking sector (and not the economy, as the government advocets)then without a doubt any extra levy on the banks to create a buffer should remain as a separate fund and not be "absorbed"in the government coffers.
Alexander Michaelides on 05/04/2011
Αγαπητέ Πανίκο,

λίγο πολύ έβγαλες τις τράπεζες χρεωκοπημένες. Αν μας δικαιολογούσες και πως έφτασες σε αυτό το συμπέρασμα θα ήταν περισσότερο πρέπον και επιστημονικά ορθό. Κοίταξες τους ισολογισμούς των τραπεζών και είσαι σίγουρος ότι ο υπολογισμός των πιθανών ζημιών από τα Ελληνικά ομόλογα δεν είναι μέσα; Κοίταξες το funding liquidity risk (χρηματοδότηση κινδύνου ρευστότητας) και είναι τόσο άσχημη η κατάσταση όσο λες; Ένα μέτρο αυτού του κινδύνου είναι η διαφορά στις καταθέσεις με τα δάνεια (loans to deposits ratio). Ξέρεις τι είναι αυτός ο αριθμός για το Κυπριακό τραπεζικό σύστημα και τι είναι ο αντίστοιχος Ευρωπαϊκός μέσος όρος; Αν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα τότε μπορούμε να έχουμε και μια καλύτερη ιδέα αν το παράδειγμα της Αγγλικής Northern Rock, η οποία φαίνεται να σε έχει επηρεάσει, μπορεί να επαναληφθεί και στην Κύπρο.
P. Demetriades on 05/04/2011
Dear Alex:

I am relying on the data provided by the credit rating agencies. I have no reason to disbelieve their figures, as I see no conflict of interest when they are rating Cyprus (and Greece). Do you?

I appreciate that the deposit base of the banking system appears healthy. However, if (or should I say since?) this depends largely on foreign deposits, the picture is probably less robust.

Related to this, I expect you are aware that the central bank's deposit protection scheme (amended July 2009) now provides coverage of 100% (increased from 90%) of up to Euro 100,000 (increased from Euro 20,000). As a result of that amendment it now also includes foreign currency deposits. Moreover, deposits in 31 banks are covered, see:
http://www.centralbank.gov.cy/media/pdf/DPLSE_MEMBERS_REGISTRY_050809.pdf

A magnificent piece of protection. I wonder how you - and other Cypriot taxpayers - feel about underwriting that healthy deposit base. I also wonder whether that amendment went through parliament, following a proper debate of costs and benefits, not to mention incentives.

ps: Northern Rock is not a good example for many reasons. At the time the deposit insurance scheme in the UK only covered 85% of the value of deposits.
Thucydides on 05/04/2011
Στου Κουφού την πόρτα, όσο θέλεις βρόντα...να μας απαντήσει ο Ορφανίδης γιατί παριστάνει τελευταίως τον κουφό, καιρός να συμπεριφερθει σαν ηγέτης παρά να κρυβεταί πισώ από την ανεξαρτισία του και την δύναμη της θέσης του...αντί να συνεργαστεί με αυτούς που εχουν την εξουσία για το καλό του τοπού, όπως γινεταί σε όλες τις χώρες μεταξύ Διοικητή και Υπουργού Οικονομικών αυτός κλινεί τ'αυτιά του και σφυρίζει αδιάφορα... (ως και στην Ελλάδα ο Προβόπουλος που διορίστηκε απο ΝΔ συνεργάζετε με τον Παπακωνσταντίνου του Πασόκ για το καλό της χώρας.) Ακούσετε ποτέ τον Προβόπουλο ν'αμφισβητεί το αξιόχρεο των ομολόγων της δικήσ του χώρας??
Αντίθετα ο Ορφανίδης έχει πράξει την ΕΣΧΑΤΗ ΠΡΟΔΟΣΙΑ ανεξάρτητα αν εχει δίκιο ή άδικο με το ν'αμφισβητεί τα Κυπριακά Κρατικά Ομόλογα. Δεν αντιλαμβάνετε τις τεράστιες ευθήνες που έχει προς τον τόπο του ως Διοικιτής της Κεντρικής Τράπεζας της ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ?? Οταν αυτός αμφισβητεί το σπίτι του τότε που να σταθούν οι Οίκοι αξιολόγησης και ολοί οι επενδυτές. Δινει δηλαδή τροφή στους Οίκους να συνεχίσουν τις υποβαθμίσεις και το τραγικό της όλης υπόθεσης είναι οτι δεν αντιλαμβάνεται πως η Εποπτεία του φταει για τις υποβαθμύσεις. Επίσης πόσο ανέντιμο είναι να συνεργάζεται συνεχώς με την αντιπολίτευση (αβερωφ και νικόλα) Αντί να κάνει το καθήκον του και να υπηρετά τον τόπο όχι με λόγια αλλά με πράξεις!!
kax on 05/04/2011
Οι ιδέες του Κου Δημητριάδη είναι καλές αλλά έχω κάποια σχόλια.

1. Όταν μιλούμε για τραπεζικό σύστημα εννοούμεν τις 3 μεγάλες και άλλες μικρές Κυπριακές η και τις Ελληνικές που λειτουργούν εδώ?

2.Πριν να ενισχύσει η κυβέρνηση δεν πρέπει πρώτα να εξαντληθούν όλες οι άλλες επιλογές,δηλαδή πώληση θυγατρικών στο εξωτερικό,άντληση κεφαλαίων από ξένα ταμεία η ολιγάρχες που για δικούς τους λόγους είναι πρόθυμοι ,στην ανάγκη σε ζημιά τους?

3.Τέλος αν θα πεισθούν οι οίκοι και οι αγορές εξαρτάται από τους αριθμούς.Δεν αρκούν οι προθέσεις και πιστεύω οι αρμόδιοι ,ανεξαρτήτως τι λέγουν,ξέρουν την πραγματική κατάσταση και ενσυνείδητα δεν κάνουν τίποτε ελπίζοντας στον από μηχανής θεό από το εξωτερικό.Αν μπορούσαν Κυβέρνηση και Κεντρική να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα θα το έκαναν(η θα προσπαθούσαν)αντί να τσακώνονται για το ποιός δεν φταίει.Δυστυχώς δεν μπορούν.
P. Demetriades on 05/04/2011
1. Indeed I would just limit this scheme to the 3 big Cypriot banks and at this juncture offer it to them on an optional basis, with the understanding of course that the taxpayer gets a stake in those banks that choose to participate.

2. I can see your point but all the measures you propose take time and time may be of the essence. In any case, the banking commission should come up with solutions that minimise risk for the taxpayer while also minimising short-term losses from fire sales. Panic selling should be avoided; it's not good for the banks and not good for the country.

3. Indeed the numbers are important. It seems to me that the answer lies somewhere between Euro 500 million and 2.7 billion (17% of GDP). The good news is that this is small change for the EFSF.
kkyriacou on 07/04/2011
I agree with Mr. Demetrieades that something should be done to show that the country is serious about its banking industry. Given the enormity of the industry, when compared to the economy, both the government and the central bank have an obligation to put politics aside and take measures in order to make sure that the confidence in the banking system is not shaken further.
Doing nothing poses risks that go beyond the deterioration of the borrowing costs for banks, the state and the economy. The biggest risk may be a “run on the bank” by foreign depositors. According to the latest figures from the Cy Central bank, about 30% of the deposits base is from “non-residents” (20 of the 69 billion come from foreigners. I suspect that the average amount of a foreign depositor is well beyond the 100.000, which on one hand is good because the Cy tax payer does not need to cover the entire amount in case of a collapse, but on the other hand if those depositors start fleeing it will take far fewer to leave to start creating a problem for the banks.)
The biggest challenge to a rescue fund may be to get the different parties (banks, government and central bank) to agree on its terms. Any fair solution will require that the banks’ equity holders pay something for the risk that the tax payers will be taking to “rescue” them (i.e. not dissimilar to Citibank) . But I doubt the banks are ready for that. I think the banks will first seek to find their own independent solution by attempting to recapitalize themselves in the market place, before they attempt any collective solution. If the market has appetite for that, it may not be just easier but also cheaper than making concessions to the government / taxpayers. Besides, I am not convinced that the market pressure on the banks is big enough (yet) to force them to come to a collective solution; their stock prices may be down, and their credit ratings have been lowered, but my suspicion is that they don’t seem to see any imminent disaster. (But any such analysis may be underestimating the Greek problem; the risk that events in Greece take a sudden turn is real and is rising, as the pressure on society with austerity/tax measures may have a tipping point. This political risk may appear small now, but it will not be prudent for the banks to ignore it.)
As an aside, … I am curious how Mr. Demetriades comes up with an estimate of the rescue funds. I would appreciate it if he can point us to any data source that shows the Cy Banks exposure to the Greek/Irish/Portuguese bonds.
STEF on 25/07/2011
Απαιτείται η συνεργασία όλων για να λυθουν τα προβλήματα!