You are here

Κομισιόν και οίκοι αξιολόγησης

08/04/2011
Διαβάζω στον Κυπριακό και Ελληνικό τύπο ότι η Κομισιόν τα έχει βάλει με τους οίκους αξιολόγησης γιατί οι συνεχείς υποβαθμίσεις τους αποσταθεροποιούν τις περιφερειακές οικονομίες της Ευρωζώνης.

 Αυτό ακούγεται στα αυτιά μου ως: «Ας σκοτώσουμε τον αγγελιοφόρο γιατί δεν μας αρέσει το μήνυμα». 

 Ιδιαίτερα έντονη αμηχανία φαίνεται να προκαλεί στην Κομισιόν το γεγονός ότι τα σχέδια «διάσωσης» των υπερχρεωμένων χωρών της περιφέρειας δεν φαίνεται να πείθουν τους επενδυτές ότι οι χώρες αυτές θα αποφύγουν την αναδιάρθρωση του χρέους τους.  Παρά το γεγονός ότι οι χώρες αυτές έχουν συμμορφωθεί με τις πρόνοιες των σχεδίων, τα επιτόκια για τα 10-χρονα ομόλογα της Ελλάδας έχουν φθάσει στο 13%, της Ιρλανδίας στο 10% και της Πορτογαλίας στο 8%.

 Είναι γεγονός ότι με τέτοια επιτόκια η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους των χωρών αυτών – που αναμένεται να ανέλθει στο 160%, 125% και 100% του ΑΕΠ αντίστοιχα - γίνεται ακόμη πιο προβληματική. 

 Η πραγματικότητα είναι ότι εκείνο που δεν δουλεύει είναι η οικονομική πολιτική της Κομισιόν.  Συγκεκριμένα το Σύμφωνο «Σταθερότητας και Ανάπτυξης» (ΣΣΑ), το οποίο κάθε άλλο παρά προάγει τη σταθερότητα ή την ανάπτυξη. 

 Το ΣΣΑ δεν δουλεύει γιατί ουσιαστικά απορρέει από μια χρεωκοπημένη οικονομική ιδεολογία.  Η οποία λίγο-πολύ λέει ότι αν πετύχουμε τη σταθερότητα των τιμών, μέσω της δημοσιονομικής πειθαρχίας, όλα τα άλλα θα έρθουν από μόνα τους.  Δηλαδή όλα τα υπόλοιπα οικονομικά προβλήματα – ανεργία, χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης - θα τα λύσει γρήγορα, αν όχι και αυτόματα, η ελεύθερη αγορά. 

 Παρενθετικά να αναφέρω ότι σε αυτό το δόγμα δεν υπάρχουν τραπεζικές κρίσεις – αφού οι ίδιες οι τράπεζες δεν είναι μέσα στα μοντέλα του.  Έχουν αποκλειστεί.  Εξ΄ υποθέσεως.  Διότι και η ίδια η ύπαρξη τραπεζών ισοδυναμεί με αποδοχή του φαινομένου που ονομάζεται ατελής πληροφόρηση, που από μόνη της αποτελεί ατέλεια, αν όχι και αποτυχία της αγοράς.

 Η πραγματικότητα όμως δεν υποτάγεται σε οικονομικά δόγματα. 

 Ο περιορισμός του δημόσιου τομέα δεν έχει οδηγήσει αυτόματα στην «ανάσταση» του ιδιωτικού, ούτε και σε μείωση της ανεργίας.  Και αυτό γιατί τα μέτρα λιτότητας τα οποία έχει επιβάλει η Κομισιόν έχουν σαν αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης σε όλη σχεδόν την Ευρώπη.  Και επειδή ο ιδιωτικός τομέας εξαρτάται και αυτός από τις δημόσιες δαπάνες, συρρικνώνεται.  Έτσι ο ρυθμός ανάπτυξης των οικονομιών των πλείστων χωρών της ΕΕ παραμένει χαμηλός ή/και αρνητικός, η ανεργία αυξάνεται, τα έσοδα από άμεση και έμμεση φορολογία μειώνονται, ενώ η μείωση των δημόσιων δαπανών συχνά δεν είναι αρκετή για να μειώσει το πρωτογενές έλλειμμα.  Και τα προβλήματα στους τραπεζικούς ισολογισμούς μεγεθύνονται γιατί τόσο τα νοικοκυριά όσο και οι εταιρείες αδυνατούν να εξυπηρετούν τα χρέη τους.  Για να μην πούμε επίσης ότι τα μέτρα λιτότητας θα έχουν και μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη, διότι οδηγούν σε κυριολεκτικό «πετσόκομμα» των δημόσιων επενδύσεων σε τομείς όπως η έρευνα, οι υποδομές κλπ.

 Οι αρνητικές οικονομικές προοπτικές που δημιουργούνται είναι φυσιολογικό να οδηγούν σε υποβαθμίσεις αφού μειώνουν τη δυνατότητα μιας χώρας να εξυπηρετεί το χρέος της.  Με πιο υψηλό ρίσκο τα επιτόκια που απαιτούν οι επενδυτές ανεβαίνουν. 

 Έχω διαβάσει ότι η Κομισιόν εισηγείται να λαμβάνονται νομικά μέτρα εναντίον των οίκων αξιολόγησης αν οι εκτιμήσεις τους αποδειχθούν λανθασμένες. 

 Διερωτώμαι τι νομικά μέτρα πρέπει να λάβει ο Ελληνικός λαός.  Αν οι εκτιμήσεις της Κομισιόν αποδειχθούν λανθασμένες. 

Πανίκος Δημητριάδης
Καθηγητής Οικονομικών
Πανεπιστήμιο του Leicester

 Further Reading
"They are bust - admit it.  Greece, Ireland and Portugal should restructure their debts now."  The Economist. March 31 2011.
10 σχόλια
Thucydides on 08/04/2011
Very Good commentary. I would also like the Professor to comment if he has time on the response of the ECB to the proposed Cypriot Bank Stability fund. It has been misreported in the Cyprus press that:

1. Jean Claude Trichet decided ON HIS OWN!! (not after the request of the Ministry of Finance to comment on the Fund) to comment and therefore to support Orphanides's view!!

2. In actual fact amongst other things Trichet says that any such fund CANNOT be used as a "cushion" as our governor has mistakenly proposed but can ONLY be used to mitigate the effects of a bank failure AFTER the fact!!

Therefore Orphanides's proposal is rejected on the basis of the moral hazard it creates!!

NONE of the above have been emphasised in the Cyprus media and these were the more important points.
Instead journalists emphasised the fact that the ECB said that this fund should not be used for closing any fiscal holes and should be administered by an independent body. All these points are valid and correct of course but one begs to ask WHY the points that are contrary to the CB Governor's opinion are not emphasised and only the ones that support his opinion are highlighted. I'm afraid that objective/investigative journalism in Cyprus is not yet the norm.
KG on 08/04/2011
Thucydides, I am hardly an Orphanides' follower but he is not always wrong you know!! Attacking him all the time does not give you any credibility! It makes one like those who you accuse of being biased!!
Re the issues-points, you have raised:
(i) The ECB and the CBC's view on the subject is in line, in every respect, with the EC efforts to “regulate” these issues on an EU level.
To that end, see in particular EC's "Bank Resolution Funds" (May2010)and the specific section in the "... EU-wide Crisis Management Framework..." (Oct2010).
(ii) The proposed legislation was sent by the MoF (see reports and MoF representative statements from the CY Parliament meetings on the subject matter).
(iii) In the ECB's Opinion, it is clearly stated why the ECB (and by extension, the CBC,) has a say in these (financial stability) issues.
Kostas on 09/04/2011
KG when most of the media are trying to convince us with articles like politis tried to do on Apr. 7th that Orfanides did nothing wrong on interest rates because the banks' profit margin on interest rates compared to EU is low (deposits rate - loans rate) it makes me wonder like Thucydides how much do the media underestimate our intelegence. Why did the analysis/article stopped there and did not continue to try and explain the underline cause for the need to have high interest rates on deposits and whose fault is that? This is just an example of the way media glorify Orphanides. People should stop going on about his credentials of the past (which btw are impressive) and start judging him for his actions as governor of the CB of Cy.
Thucydides on 09/04/2011
You are hardly answering the fact that the ECB has rejected the notion that the proposed stability fund CAN be used as a cushion like the governor has repeatedly proposed but ONLY after a bank fails to mitigate the effects!
AP on 08/04/2011
Συμφωνώ ότι εφαρμόζοντας αυστηρά μέτρα λιτότητας δεν είναι πανάκεια. Όμως, μπορούμε να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι όταν η Ελλάδα από την δεκαετία του 80 και μετά που εφάρμοσε ως επί το πλείστον ένα ‘‘χαλαρό’’ δημοσιονομικό πρόγραμμα χωρίς έλεγχο, κατέληξε με ένα δυσβάστακτο χρέος και χωρίς την ανάλογη ανάπτυξη?

Για αυτό πιστεύω ότι ως κάποιο βαθμό στην αντιμετώπιση της κρίσης πρέπει οπωσδήποτε να μειωθούν σπατάλες και χρήματα που δίνονταν απλόχερα αλλά και άσκοπα από το κράτος. Σίγουρα χρειάζεται να ξοδέψει το κράτος για την ανάπτυξη της οικονομίας όμως όταν η πρόσφατη ιστορία δείχνει ότι μία χώρα δεν είναι άξια να διαχειριστεί σωστά το δημόσιο χρήμα τότε κάπως πρέπει να ασκηθεί κάποιος έλεγχος και να μην αφεθεί να επαναλάβει λάθη του παρελθόντος.

Το πώς θα βοηθηθεί η χώρα να ξοδέψει σωστά τα χρήματα είναι για μένα η μεγάλη πρόκληση.
kax on 09/04/2011
Πιστεύω ότι το κυριώτερο πρόβλημα που υπάρχει είναι η διαφθορά,ειδικά στον Ευρωπαικό Νότο.Μέσα από Σύμφωνα και μέτρα λιτότητας γίνεται η προσπάθεια να στερηθούν οι διεφθαρμένοι όλους τους πόρους και να επιβληθεί κεντρικά η χρηστή διοίκηση.Το πρόβλημα είναι πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν τα βγάζουν πέρα με τους πολίτες τους κυρίως λόγω εκλογων.Οταν ο γιατρός συστήνει χημειοθεραπεία σε ένα καρκινοπαθή που έχει τρομερές παρενέργειες ο ασθενής δεν έχει εκλογή.Κάνει την θεραπεία ,σκοτώνονται υγιή και κακοήθη κύτταρα και αν όλα πάνε καλά μετά αναρρώνει σιγά σιγά.Αυτή είναι η θεραπεία της ΕΕ μόνο που ο ασθενής δεν τους ακούει .Τα ημίμετρα που λαμβάνονται στο τέλος δεν είναι αρκετά.Αν υπήρχε δικτατορία και επέβαλλε τους όρους της η Κομισιόν σε όλους δεν νομίζω να υπήρχε οίκος που να αμφισβητούσε τις δεσμεύσεις τους.Τώρα δεν τους πιστεύουν οίκοι και αγορές.Εκ των πραγμάτων πρέπει να πολεμήσουν και τους οίκους αλλοιώς θα κλείσουν το μαγαζί.μια ώρα ενωρίτερα.
Κρίσεις υπάρχουν και στην Αμερική όπου γίνεται υπερπροσπάθεια για ανάπτυξη.Θα έλεγα ότι πρέπει να υπάρχει έμφαση στην ανάπτυξη στα πλαίσια χρηστής διοίκησης και δημοσιονομικής πολιτικής.Όσα λεφτά και να ρίξει στο σύστημα η ΕΕ θα τα φαν οι επιτήδειοι και πάλι ο κόσμος θα έχει πρόβλημα.Ακόμα και στην Αμερική μιά μόλις μέρα μετά που την έπαθαν με την Lehman.που ήταν ¨"πολύ μεγάλη για να διασωθεί "διεσώθει η πολύ μεγαλύτερη της, AIG και ακολούθησαν όλοι οι κολοσσοί.Ακόμα και τους Ευρωπαίους διέσωσαν οι Αμερικάνοι αφού δεν τους διέσωζαν(στην αρχή)οι χώρες τους .Η ΈΚΤ ξέρει τι θα συμβεί αν χρεωκοπήσει χώρα του Ευρώ,κάνει ότι μπορεί μαζί με τις κυβερνήσεις να το αποτρέψει και το διαμηνύει προς όλους,συμπεριλαμβανομένων των οίκων.Δυστυχώς για αυτούς το κόστος της διάσωσης είναι τόσο μεγάλο οικονομικά και ηθικά που οι πολίτες δεν θα το δεχθούν.Αυτό πιστεύουν οίκοι και αγορές ,γι αυτό η αναδιάρθρωση των χρεών΄θεωρείται σίγουρη.Η ΕΕ και η ΕΚΤ έχουν την θέληση αλλά δεν είναι πρόθυμες να κάμουν τις θυσίες που απαιτούνται διότι φοβούνται δικαιολογημένα τους ψηφοφόρους.Αν και 'οταν έρθει η ώρα θα φανεί αν έχουν την δύναμη.Εγώ προσωπικά νομίζω δεν την έχουν.
arian on 10/04/2011
kax
σε αντίθεση με τον καθηγητή με τον οποίο διαφωνώ σε αρκετά σημεία,
νομίζω ότι έχεις πιάσει το θέμα αρκετά σωστά.

Η μόνη μου διαφωνία είναι ότι ήμουν και παραμένω αισιόδοξος ότι στο τέλος η Ευρώπη θα τα καταφέρει.

Οσον αφορά τους οίκους αξιολόγησης πιστεύω ότι οι υποβαθμίσεις που έχουν κάνει ήταν βεβιασμένες. Θα μπορούσαν να περιμένουν κάποιο χρονικό διάστημα για να δουν αν θα αποδώσουν τα μέτρα που έχουν παρθεί. Ιδίως για την περίπτωση της Κύπρου και των τραπεζών της, έδρασαν χωρίς καν να έχουν ουσιώδεις πληροφορίες αφού όπως είπε ο κ.Ηλιάδης της Τρ.Κύπρου: «Αν μας ρωτούσαν, θα γνώριζαν ότι στα βιβλία μας τα ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου ήδη παρουσιάζονται με έκπτωση 13% και για όσα ομόλογα λήγουν μετά το 2013 με έκπτωση 15% λόγω του ότι αποκτήθηκαν σε χαμηλότερη τιμή».

Είναι γι΄αυτό που θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας μεγάλος Ευρωπαικός οίκος αξιολόγησης, ώστε να υπάρχει μία δεύτερη ίσως ποιο λογική άποψη.
P. Demetriades on 10/04/2011
The austerity programmes are not aimed at fighting corruption. They are aimed at reducing the public debt to GDP ratio. My main point is that focusing on the numerator and ignoring the effects of the cuts on the denominator (which is as if the latter is “exogenous”) is wrong, particularly when cuts are being simultaneously implemented by several countries. It can easily explain why the various rescue plans are not working.

I do not claim authenticity. Many other, primarily Keynesian economists, have made similar remarks including Nobel Laureates such as Paul Krugman, Joe Stiglitz and Bob Solow. Leading economists in Europe have made similar remarks, see for example the open letter to the president of the European Council by Amato et al:

http://www.voxeu.org/index.php?q=node/5893

To the best of my knowledge, there is no evidence to suggest that cuts in government expenditure reduce corruption. Moreover, even the effects of corruption on growth are elusive to identify. This is compounded by the fact that most measures of corruption relate to perceptions. Perceptions of corruption tend to be high when a country’s economic performance is poor. Thus, the negative relationship between corruption perceptions and growth may be spurious. There is a nice paper by Toke Aidt (Cambridge) which uses a new measure of corruption based on managers’ actual experience with corruption which shows this. See:

http://www.econ.cam.ac.uk/dae/repec/cam/pdf/cwpe0918.pdf

Among other things Aidt’s results imply that corruption perception measures are unreliable.

I believe that southern Europeans, particularly Greeks and Italians, exaggerate the perceptions of corruption through cheap talk. In many other countries people avoid talking about corruption either because it is too embarrassing a subject or because they fear they could get into trouble from doing so. It takes a robust democracy for people to talk freely about such things. And robust democracies tend to punish corrupt officials and politicians.

I was in fact quite amused and inwardly pleased to read last week’s Cypriot politicians’ attempts to accuse each other of corruption. They were scraping the bottom of the barrel to find evidence – and they have every incentive to find it. Drawing on state benefits to which they appear entitled to is not corruption. At worst, it is poor judgement. Even that is debatable.

In contrast, in the UK we have had plenty of evidence of MP’s fiddling their expenses. And the courts have proved that in some cases this was illegal and sent a couple of them to prison. Here is a mosaic of corruption stories from the UK, Germany and India – a fast growing economy - to illustrate my points:

http://www.bbc.co.uk/news/uk-politics-12918742

http://www.bbc.co.uk/news/uk-politics-12996049

http://www.spiegel.de/international/business/0,1518,686513,00.html

http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-12294232

http://www.bbc.co.uk/news/business-11513431

http://www.bbc.co.uk/news/uk-12655040

http://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/Rampant-corruption-flourishing-nexus/articleshow/7930056.cms

I rest my case!
kax on 10/04/2011
Professor

I would like to clarify that my comments refer to the austerity program imposed on Greece and the attacks by EU authorities on rating agencies.I do not have the background to comment on economic theories.Therefore I will use different wording to say the same things.

1. The way "help" is given guarantees that European banks will be paid as long "help" flows.Germany and other governments do not have the backing of their citizens and barely can proceed with lending tax payer money to the problematic countries even with austerity programs.Consequently even they agree with your thesis and want to lend money to Greece to promote growth their citizens will not accept it forcing governments to resign.

2 .If money is handed to the Greek government to promote growth I feel it will have the same result as previous loans.That is to a large extent end in various wrong pockets .

3.Corruption ,while not a monopoly of Greece and other southern countries is a real problem.Even if they are perceived as more corrupt than they actually are the end result is the same.ECB is perceived to adopt tight monetary policy just by increasing rates by 0.25% and the Euro is surging despite all debt problems.Nobody really knows what the ECB will actually do in the future but the perception is that they will continue raising rates and perceptions count.

4.Once rating agencies downgrade the European economies EU leaders have to react.They will either agree or dispute the ratings.If they agree a domino effect will start so they really have no choice but to portray rating agencies as unreliable,irrespective if they believe this or not.My opinion is they know rating agencies are right but defend their policies the same way a defence lawyer will defend his client,guilty or not.

Arian

Έχασα κάθε ελπίδα μετά την απόρριψη της πρότασης της Εθνικής προς την Άλφα και τον τρόπο που έγινε.Η Ελλάδα δεν έχει σωτηρία και ο Ηλιάδης,άσχετα με το τι λέγει,ξέρει ότι η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή.Οι αγορές δεν έχουν διαλύσει την μετοχή της Τράπεζας Κύπρου για 260 εκ(13% των 2 δις) αλλά προεξόφλησαν ζημιές δισεκατομυρίων από Ελλάδα και Κύπρο.Οι οίκοι αξιολόγησης έπεσαν έξω διότι είναι χουβαρντάδες με τις διαβαθμίσεις,όχι σφικτοί.Άρα οι πιθανότητες είναι ότι και οι σημερινές αξιολογήσεις δεν είναι δίκαιες αλλά ψηλότερες από ότι πρέπει.
arian on 12/04/2011
να είναι περισσότερο χουβαρντάδες με τις Κυπριακές τράπεζες και όχι με γνωστές τράπεζες του εξωτερικού αποκλείεται.