Αίσθημα δικαίου και κράτος δικαίου
27/04/2011
Ένα από τα βασικότερα επιχειρήματα των υποστηρικτών της κατάργησης των πολλαπλών συντάξεων ήταν η ικανοποίηση του περί δικαίου αισθήματος του λαού.
Το σύστημα των πολλαπλών συντάξεων ήταν τόσο στρεβλό, που προκαλούσε αυτούς που το πληρώνουν – προκαλούσε τον κάθε φορολογούμενο και τον κάθε συνταξιούχο που κερδίζει με πολύ ιδρώτα τη σύνταξη του, και όχι με την κεφαλαιοποίηση των θεσμικών κενών του συστήματος.
Ακόμα και αν οι εξοικονομήσεις από τη ρύθμιση των πολλαπλών συντάξεων είναι πενιχρές (μόλις €1 εκ.), κάποιος μπορεί να πει ότι το συνολικό όφελος είναι ανυπολόγιστο, γιατί η ρύθμιση θα περιορίσει την απαξίωση της πολιτικής και θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους πολιτικούς.
Ίσως, λοιπόν, το επόμενο Ευρωβαρόμετρο να δείξει αύξηση του ποσοστού όσων εμπιστεύονται τα κυπριακά κόμματα (2010: 23%), το κοινοβούλιο (2010: 40%) και την κυβέρνηση (2010: 43%).
Πιστεύω πως ακόμα και με αυτό το πολύ αμφίβολο όφελος (αμφίβολο, γιατί τα αίτια της απαξίωσης είναι πολύ βαθύτερα), το πιθανό κόστος αυτής της ρύθμισης είναι πολύ μεγαλύτερο.
Ακόμα και αν ο νόμος κατά των πολλαπλών συντάξεων ικανοποιεί το αίσθημα δικαίου, δεν φαίνεται να ικανοποιεί βασικές αρχές του κράτος δικαίου – δηλαδή, τη λειτουργία του κράτους στη βάση των νόμων του, οι οποίοι προστατεύουν τον οποιοδήποτε από την αυθαιρεσία της εξουσίας.
Αν και δέχομαι ότι τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα των επηρεαζόμενων είναι ένα εξωφρενικό αποτέλεσμα θεσμικών κενών, θεωρώ ότι η ρύθμιση τους με τρόπο που επηρεάζει τους υφιστάμενους συνταξιούχους δημιουργεί αβεβαιότητα δικαίου και ανασφάλεια για τον τρόπο λειτουργίας της πολιτείας.
Δημιουργεί αβεβαιότητα γιατί δίνει την εντύπωση ότι οι έχοντες την εξουσία είναι πρόθυμοι να στερήσουν νομικά – και σε ορισμένες περιπτώσεις, συνταγματικά κατοχυρωμένα – δικαιώματα πολιτών για να ικανοποιήσουν το «αίσθημα δικαίου».
Δημιουργεί ανασφάλεια γιατί καθιστά τα δικαιώματα πολιτών θέμα της εκάστοτε πλειοψηφίας και του «αισθήματος δικαίου» του λαού, και όχι θέμα νόμου.
Δεν είμαι νομικός για να γνωρίζω αν το Ανώτατο Δικαστήριο θα δικαιώσει ή όχι αυτούς που ενδέχεται να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα που τους δίνει ο – έστω, στρεβλός – νόμος.
Έχω όμως την αίσθηση ότι ένας νόμος που συζητείται πίσω από κλειστές πόρτες λίγες μέρες πριν τις εκλογές ενδέχεται να δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από αυτά που προσπαθεί να ρυθμίσει.
Σαν πολίτης, προτιμώ να ζω σε ένα κράτος δικαίου παρά σε μια πολιτεία που νομοθετεί με βασικό κριτήριο το «αίσθημα δικαίου».
Αντώνης Α. Έλληνας
Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών
Πανεπιστήμιο Κύπρου
Το σύστημα των πολλαπλών συντάξεων ήταν τόσο στρεβλό, που προκαλούσε αυτούς που το πληρώνουν – προκαλούσε τον κάθε φορολογούμενο και τον κάθε συνταξιούχο που κερδίζει με πολύ ιδρώτα τη σύνταξη του, και όχι με την κεφαλαιοποίηση των θεσμικών κενών του συστήματος.
Ακόμα και αν οι εξοικονομήσεις από τη ρύθμιση των πολλαπλών συντάξεων είναι πενιχρές (μόλις €1 εκ.), κάποιος μπορεί να πει ότι το συνολικό όφελος είναι ανυπολόγιστο, γιατί η ρύθμιση θα περιορίσει την απαξίωση της πολιτικής και θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους πολιτικούς.
Ίσως, λοιπόν, το επόμενο Ευρωβαρόμετρο να δείξει αύξηση του ποσοστού όσων εμπιστεύονται τα κυπριακά κόμματα (2010: 23%), το κοινοβούλιο (2010: 40%) και την κυβέρνηση (2010: 43%).
Πιστεύω πως ακόμα και με αυτό το πολύ αμφίβολο όφελος (αμφίβολο, γιατί τα αίτια της απαξίωσης είναι πολύ βαθύτερα), το πιθανό κόστος αυτής της ρύθμισης είναι πολύ μεγαλύτερο.
Ακόμα και αν ο νόμος κατά των πολλαπλών συντάξεων ικανοποιεί το αίσθημα δικαίου, δεν φαίνεται να ικανοποιεί βασικές αρχές του κράτος δικαίου – δηλαδή, τη λειτουργία του κράτους στη βάση των νόμων του, οι οποίοι προστατεύουν τον οποιοδήποτε από την αυθαιρεσία της εξουσίας.
Αν και δέχομαι ότι τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα των επηρεαζόμενων είναι ένα εξωφρενικό αποτέλεσμα θεσμικών κενών, θεωρώ ότι η ρύθμιση τους με τρόπο που επηρεάζει τους υφιστάμενους συνταξιούχους δημιουργεί αβεβαιότητα δικαίου και ανασφάλεια για τον τρόπο λειτουργίας της πολιτείας.
Δημιουργεί αβεβαιότητα γιατί δίνει την εντύπωση ότι οι έχοντες την εξουσία είναι πρόθυμοι να στερήσουν νομικά – και σε ορισμένες περιπτώσεις, συνταγματικά κατοχυρωμένα – δικαιώματα πολιτών για να ικανοποιήσουν το «αίσθημα δικαίου».
Δημιουργεί ανασφάλεια γιατί καθιστά τα δικαιώματα πολιτών θέμα της εκάστοτε πλειοψηφίας και του «αισθήματος δικαίου» του λαού, και όχι θέμα νόμου.
Δεν είμαι νομικός για να γνωρίζω αν το Ανώτατο Δικαστήριο θα δικαιώσει ή όχι αυτούς που ενδέχεται να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα που τους δίνει ο – έστω, στρεβλός – νόμος.
Έχω όμως την αίσθηση ότι ένας νόμος που συζητείται πίσω από κλειστές πόρτες λίγες μέρες πριν τις εκλογές ενδέχεται να δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από αυτά που προσπαθεί να ρυθμίσει.
Σαν πολίτης, προτιμώ να ζω σε ένα κράτος δικαίου παρά σε μια πολιτεία που νομοθετεί με βασικό κριτήριο το «αίσθημα δικαίου».
Αντώνης Α. Έλληνας
Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών
Πανεπιστήμιο Κύπρου
5 σχόλια
27/04/2011
on Δηλαδή συμφωνάς με την ΠΑΣΥΔΥ οτάν λέει ότι το συνταξιοδοτικό το συζητά μόνο για τους νεοεισερχόμενους αν κατάλαβα σωστά.
27/04/2011
on Άλλο κράτος δικαίου που απορρέει από ένα σύστημα νόμων και άλλο το δίκαιο που απορρέει από την ιδέα της δικαιοσύνης.
Στην περίπτωση μας το σύστημα νόμων έδινε σε συνταξιούχους πολλαπλές συντάξεις όχι γιατί τις είχαν ανάγκη αλλά γιατί το σύστημα νόμων τους το επέτρεπε.
Ο νομοθέτης για κάθε σύνταξη που όριζε ήθελε να δώσει την δυνατότητα αξιοπρεπούς διαβίωσης σε άτομα που υπηρέτησαν το κράτος. Ο νομοθέτης όμως δεν υπολόγισε ότι αρκετοί θα υπηρετούσαν το κράτος από διαφορετικές θέσεις ή θα τους δίνονταν αξιώματα των €100,000+ ενώ θα ήταν συνταξιούχοι.
Θεώρω το "αίσθημα δικαίου" ως τον καλύτερο κριτή κατα πόσον το σύστημα νόμων είναι δίκαιο.
Στην περίπτωση μας το σύστημα νόμων έδινε σε συνταξιούχους πολλαπλές συντάξεις όχι γιατί τις είχαν ανάγκη αλλά γιατί το σύστημα νόμων τους το επέτρεπε.
Ο νομοθέτης για κάθε σύνταξη που όριζε ήθελε να δώσει την δυνατότητα αξιοπρεπούς διαβίωσης σε άτομα που υπηρέτησαν το κράτος. Ο νομοθέτης όμως δεν υπολόγισε ότι αρκετοί θα υπηρετούσαν το κράτος από διαφορετικές θέσεις ή θα τους δίνονταν αξιώματα των €100,000+ ενώ θα ήταν συνταξιούχοι.
Θεώρω το "αίσθημα δικαίου" ως τον καλύτερο κριτή κατα πόσον το σύστημα νόμων είναι δίκαιο.
27/04/2011
on Δεν αντιλαμβάνομαι το επιχείρημα.
Που υπήρξε παραβίαση των αρχών του δικαίου; Οι εκλελεγμένοι εκπρόσωποι του λαού διόρθωσαν μια κατάσταση πραγμάτων την οποία οι ίδιοι (ή οι προκάτοχοί τους) είχαν δημιουργήσει. Κανείς δεν πήρε το νόμο στα χέρια του.
Αλλοίμονο να μην μπορεί η Βουλή να μπορεί να προχωρεί σε τέτοιες διορθώσεις. Θα μας μείνουν όλα τα κεκτημένα αγγονίν!
Που υπήρξε παραβίαση των αρχών του δικαίου; Οι εκλελεγμένοι εκπρόσωποι του λαού διόρθωσαν μια κατάσταση πραγμάτων την οποία οι ίδιοι (ή οι προκάτοχοί τους) είχαν δημιουργήσει. Κανείς δεν πήρε το νόμο στα χέρια του.
Αλλοίμονο να μην μπορεί η Βουλή να μπορεί να προχωρεί σε τέτοιες διορθώσεις. Θα μας μείνουν όλα τα κεκτημένα αγγονίν!
30/04/2011
on Υπάρχουν περιπτώσεις ως φαίνεται που γράφουμε απλά για να γράφουμε. Και ελπίζω αυτή τη φορά να εμφανιστεί το σχόλιό μου και να μην κοπεί από τη λογοκρισία.
30/04/2011
on To diko mas nomiko systima diethete parathyraki pou epetrepe se merikous pronomiouxous na apomyzoun ta tameia tou kratous (pou aporeloun ktima oloklirou tou laou). Dimiourgouse dil. timariouxous kata to mesaiwniko montelo - eks allou oi pleistoi evergetoumenoi einai, me ton ena i me ton allo tropo, filoi tou kaissaros. H meriki diorthwsi pou egine den ikanopoiei plirws. Tha prepei na oloklirwthei to syntomotero gia na ikanopoiisei to peri dikaiou aisthima tou laou alla kai gia na dioxetefsei spataloumenous porous se xrisimous tomeis tis koinwnias anti na xontrainoun ta valantia merikwn megistanwn.