You are here

Οι τάσεις αυτοκτονίας της ΕΚΤ

11/05/2011
 Την περασμένη Πέμπτη στο Λονδίνο η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής αποφάσισε να κρατήσει το επιτόκιο της Τράπεζας της Αγγλίας σταθερό στο 0.5% για τον 26ο συνεχή μήνα.

 Η απόφαση, η οποία ακόμη μια φορά απέδειξε ότι η Τράπεζα ακολουθεί πολιτική που τη χαρακτηρίζει η κοινή λογική και η σύνεση παρά ο δογματισμός, χαιρετίστηκε από πολλούς οικονομικούς παράγοντες της χώρας και αναλυτές.

 Ο ρυθμός πληθωρισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο οποίος μειώθηκε τον περασμένο μήνα στο 4% από 4.4% τον προηγούμενο, παραμένει υπερδιπλάσιος του στόχου της Τράπεζας από τις αρχές του 2011.  Επίσης παραμένει αρκετά μεγαλύτερος από το στόχο του 2% για περισσότερο από ένα χρόνο.  

 Η Τράπεζα της Αγγλίας, με τις πράξεις της, έχει αποδείξει ότι δίνει περισσότερο βάρος στην αποτροπή δεύτερης περιόδου ύφεσης, όπως και στην ανεργία και στη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.  Ο ρυθμός ανάπτυξης το πρώτο τρίμηνο του 2011 ανήλθε στο +0.5% από -0.5% το προηγούμενο τρίμηνο, παραμένοντας σε πολύ χαμηλά επίπεδα.  Τα τελευταία στοιχεία από την αγορά εργασίας δειχνουν ότι το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε κατά 0.1% στο 7.8%, επίπεδο το οποίο γενικά θεωρείται πολύ ψηλό.

 Οι περικοπές των δημόσιων δαπανών και η αύξηση της φορολογίας από την αρχή του έτους πιέζουν προς τα κάτω τα εισδήματα των νοικοκυριών, την κατανάλωση, τα έσοδα των επιχειρήσεων και γενικότερα το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης.  Μια αύξηση των επιτοκίων δεν θα ήταν καθόλου ευπρόσδεκτη από τα περισσότερα νοικοκυριά και επιχειρήσεις.  Η αγορά ακινήτων κινείται πτωτικά και οι ενδείξεις για το μέλλον δεν είναι καθόλου ρόδινες.  Πριν μερικές μέρες το Εθνικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (NIESR) ανακοίνωσε την πρόβλεψή του ότι οι τιμές των ακινήτων θα συνεχίσουν να κινούνται προς τα κάτω σε πραγματικούς όρους για τα επόμενα πέντε χρόνια.

 Η χλωμή ανάκαμψη της Βρετανικής οικονομίας έχει οδηγήσει αρκετούς αναλυτές στο συμπέρασμα ότι δεν θα δούμε αύξηση του επιτοκίου της Τράπεζας της Αγγλίας πριν το φθινόπωρο τουλάχιστον.  Κάποιοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι αύξηση ακόμη και 0.25% μέσα στο 2011 θα μπορύσε να αποβεί καταστροφική για την οικονομία.   

 Εν τω μεταξύ στη Φραγκφούρτη, η ΕΚΤ αποφάσισε και αυτή την ίδια μέρα να κρατήσει το επιτόκιο της σταθερό στο 1.25%, μετά από την αύξηση του περασμένου μήνα κατά 0.25%, η οποία δεν ήταν καθόλου ευπρόσδεκτη στις χώρες της περιφέρειας που βρίσκονται σε ύφεση ή/και αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλη ανεργία.  

 Η ΕΚΤ μπορεί φυσικά να κρύβεται πίσω από το ένταλμά (mandate) της για να δικαιολογεί τον αργό στραγγαλισμό των οικονομιών της περιφέρειας.  Και αυτό γιατί το ιεραρχικό της ένταλμα δίνει ύψιστη προτεραιότητα στις ανησυχίες - κυρίως των Γερμανικών νοικοκυρών - για τις ανερχόμενες τιμές των αγαθών παρά στην οικονομική εξαθλίωση της περιφέρειας.  Είναι γεγονός ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη έχει φθάσει στα ύψη του 2.8%, ενώ στην ίδια τη Γερμανία έχει επιταχυνθεί στο 2.6%.

 Είναι φυσικά πολύ δύσκολο να εξηγήσει κάποιος με ορθολογικό τρόπο γιατί η ανεργία του 9.9% - δηλαδή ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη ο οποίος ήδη κρύβει πολύ μεγαλύτερα ποσοστά στην περιφέρεια, π.χ. 20.4% στην Ισπανία – δεν πρέπει να έχει καθόλου βάρος στον καθορισμό των επιτοκίων, χωρίς να χρειαστεί να καταφύγει στο δογματισμό.   Ο γερμανικού τύπου μονεταρισμός, τον οποίο ακολουθεί πιστά η ΕΚΤ, προβλέπει ότι όταν επιτευχθεί η σταθερότητα των τιμών – που ερμηνεύεται ως 2% πληθωρισμός - τα υπόλοιπα καλά έρχονται από μόνα τους, ως μάννα από τον ουρανό ή διά μέσου της ελεύθερης αγοράς, στην οποία είναι πλήρως προσηλωμένος (θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να δοκιμάσουν να αντιμετωπίσουν τους άνεργους στην Ισπανία με αυτές τις προβλέψεις).

 Η ανοκοίνωση του κ. Τρισέ ερμηνεύθηκε ως «dove-ish», γιατί πέρασε το μήνυμα ότι τα επιτόκιο της ΕΚΤ θα παραμείνει σταθερό μέχρι τον Ιούλιο (του 2011).  Αυτό σίγουρα θα αποτελέσει ανακούφιση για εκατομμύρια νοικοκυριά και μικροεπιχειρήσεις της περιφέρειας που αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα, κάτω από την πίεση μειωμένων εισοδημάτων, ανασφάλειας, ανεργίας και εξαθλίωσης.  Μόνο στην Ιρλανδία, 600 χιλ. χρεώστες έχουν κτυπηθεί από την αύξηση των επιτοκίων του Απρίλη, ενώ προβλέπεται ότι δεκάδες χιλιάδες δεν θα αντέξουν νέες αυξήσεις και θα χάσουν τα σπίτια τους, δημιουργώντας ακόμη περισσότερα προβλήματα για την αγορά ακινήτων, και οδηγώντας σε νέα χρεοκοπία το τραπεζικό σύστημα της χώρας.

 Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις που παλεύουν για την επιβίωση θα ανακουφισθόυν ακόμη περισσότερο όταν ακούσουν ότι ο διάδοχος του κ. Τρισέ, ο κ. Ντράγκι είναι Ιταλός μεν από έξω αλλά από μέσα παρουσιάζεται ως Γερμανός και σκοπεύει να το αποδείξει με νέα αύξηση του επιτοκίου της ΕΚΤ μόλις αναλάβει το Νοέμβριο.

 Φυσικά έξι μήνες είναι πολύς καιρός στην πολιτική.  Ίσως να αποδειχθεί πολύς καιρός και για την ΕΚΤ.  Η οποία θα συνεχίσει φαίνεται να μάχεται εναντίον του πληθωρισμού που είναι 0.8% μεγαλύτερος του στόχου της μέχρι και της τελικής πτώσης, αφού το ένταλμα της δεν της επιτρέπει καν να επιδιώξει να σώσει τον ιδιο τον εαυτό της από πνιγμό, αν τύχει και βρεθεί μέσα στο λουτρό αίματος των χωρών της περιφέρειας.

 Δεν είμαι λοιπόν καθόλου σίγουρος ότι ο κ. Ντράγκι θα βρεί την ευκαιρία να μας δείξει το Γερμανό που ζει μέσα του.

 Πανίκος Δημητριάδης
Καθηγητής Οικονομικών
Πανεπιστήμιο του Leicester
10 σχόλια
phylarchus on 11/05/2011
Δεν διαφωνώ για το ρόλο των χαμηλών επιτοκίων στην προώθηση επενδύσεων, αλλά ούτε μπορώ να συμφωνήσω με τον υπερτονισμό του. Θα ανέμενα να ασχοληθεί κανείς πρώτα περισσότερο με την ουσία, δηλαδή με εισηγήσεις για το τι δέον γενέσθαι πρακτικά προς υποβοήθηση ειδικά της Ελλάδος προς έξοδο και αποφυγή της Κύπρου από τη διολίσθηση στην κρίση. Όταν τεράστια άλυτα βασικά προβλήματα όπως αυτό της ανεργίας, της χαμηλής παραγωγικότητας, του διογκομένου κρατικού μισθολογίου, του ορίου και της βιοσιμότητας του συνταξιοδοτικού ταμείου, των ζημιογόνων ή προβληματικών ημικρατικών, της ιατρικής περίθαλψης, της προώθησης έρευνας κλπ εκκρεμούν και δεν διαφαίνεται λύση στον ορίζοντα, τότε πόση σημασία μπορεί να έχει μια μικρή αύξηση ή μείωση επιτοκίων από την ΕΚΤ για τις οικονομίες;
Costakis on 12/05/2011
τι εισηγείσθε κύριε φύλαρχε;
kax on 11/05/2011
Η ΕΚΤ δουλεύει σύμφωνα με τις επιθυμίες των Γερμανών.Δεν νομίζω ότι σηκώνει οικονομική ανάλυση γιατί οι Γερμανοί σκέπτονται έτσι,είναι μέσα στην νοοτροπία τους.Ο Ντράγκι και οποιοσδήποτε άλλος αν δεν χορέψει στους ρυθμούς των Γερμανών απλούστατα δεν θα διορισθεί Διοικητής.Όποιος αποδεχθεί την θέση αποδέχεται μαζί και τους όρους.
Η ΕΚΤ στέλλει μηνύματα και παρόλο που η αύξηση είναι επουσιώδης δείχνει ότι δεν είναι διατεθειμένη να βοηθήσει αν το αντίτιμο είναι αυξημένος πληθωρισμός.Συμφωνώ με το άρθρο, συμφωνώ και με τον Φύλαρχο ότι πρέπει να βοηθηθεί η Ελλάδα.Εισηγήσεις έχουν γίνει πολλές ενώ υπάρχει και το παράδειγμα της Αμερικής.Αν όμως η ΕΚΤ δεν μπορεί να ασκήσει χαλαρή νομισματική πολιτική και οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να περάσουν την αγορά του Ελληνικού χρέους από τα θεσμικά όργανα τους ανεξαρτήτως με ποιό μηχανισμό θα γίνει, τα άλλα μέτρα δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικά.Φαίνεται ότι προσωρινά θα λύσουν το πρόβλημα δίδοντας νέα βοήθεια,ενυπόθηκη αυτήν την φορά ,προς την Ελλάδα.Αυτό που λέμε στην Κύπρο "στύλλον στύλλον άνεση" .Η Ελλάδα αποκλείεται να μπορεί να αντέξει τους νέους όρους και σε κάποια φάση αν δεν αναγκαστούν οι Ευρωπαίοι να ενεργήσουν σαν μιά χώρα θα έρθει αναδιάρθρωση .Βεβαίως την ζημιά θα την φαν σε μεγαλύτερο βαθμό οι χώρες παρά οι τράπεζες που είναι αυτές βασικά που πιέζουν τις κυβερνήσεις
Επανερχόμενος στην ΕΚΤ ο θεσμός είναι καινούργιος,δεν υπάρχει συνεργασία όπως στην Αμερική μεταξύ Κεντρικής και Υπουργείου.Θυμούμαι τον καιρό της κρίσης που Υπουργός και Διοικητής πήγαιναν μαζί στο Κογκρέσσο και τα άκουγαν από τα μέλη.Ήταν εκείνοι η μιά πλευρά και οι εκλελεγμένοι αντιπρόσωποι η άλλη πλευρά.Στην Ευρώπη ο κάθε ένας έχει την ατζέντα του.Η ΕΚΤ λέει να αναλάβουν οι κυβερνήσεις που φοβούνται όμως τους ψηφοφόρους τους. Αποτέλεσμα αυτό που βλέπουμε.
Σ.Θεοδώρου on 11/05/2011
Απλά να υπενθυμίσω ότι ακόμα και μια μικρή αύξηση της τάξης το 0,25% στερεί από την οικονομία στη Κύπρο μερικές δεκάδες εκατομμύρια, σκεφτείτε την επίδραση που έχει αυτή η αύξηση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Όταν, όπως πολύ ορθά αναφέρει ο κύριος καθηγητής, οι ανά την Ευρώπη χρεώστες αγωνίζονται να αντεπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις, έρχεται μια επιπλέων επιβάρυνση, δεν μπορεί από το να κάνει τα πράγματα χειρότερα.
P. Demetriades on 11/05/2011
Επιπρόσθετα έχουν προετοιμάσει το έδαφος γιά νέες αυξήσεις τον Ιούλιο και το φθινόπωρο. Ταυτόχρονα προσπαθούν να σταματήσουν την αναδιάρθρωση του χρεόυς της Ελλάδας και της περιφέρειας, γιά να προστατεύσουν κυρίως το δικό τους ισολογισμό, χωρίς να προσφέρουν οποιανδήποτε βιώσιμη λύση, εκτός από περισσότερο μαστίγωμα της Ελλάδας με νέα μέτρα λιτότητας.

Υπάρχει μία πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση του Martin Wolf στην FT σήμερα που με πείθει ότι οι "υπερβολές" μου γιά το μέλλον της ευρωζώνης μπορεί να μην είναι και τόσο υπερβολικές:

http://www.ft.com/cms/s/0/f3f54cd6-7b36-11e0-9b06-00144feabdc0.html#axzz1M25ER2mT

Μπορείτε επίσης να δείτε και τη δική μου απάντηση στα σημερινά προβλήματα που ονομάζεται "The new Deutsch Mark":

http://givegoodeconomicsachance.blogspot.com/2011/05/why-re-introducing-deutsch-mark-could.html
Σ.Θεοδώρου on 11/05/2011
Διαβάζοντας το άρθρο σας για επαναφορά του Γερμανικού Μάρκου, θα έλεγα ότι αυτό θα γλίτωνε την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση από πολύ ΄΄πόνο΄΄ και χρήμα. Κατά την άποψη μου αυτή η εισήγηση σας είναι η άλλη όψη του ιδίου νομίσματος. Ίσως όμως να μην έχουν ωριμάσει οι συνθήκες ακόμα, για να υλοποιηθεί μια τέτοια ιδέα, ίσως να μην το θέλουν, προς το παρών, οι ίδιοι οι Γερμανοί και εξηγούμε:
Αυτή την στιγμή είναι η κυρίαρχοι του παιχνιδιού και υποβάλλουν τους δικούς τους όρους, όροι οι οποίοι άπτονται ακόμα και της εθνικής κυριαρχίας των υπό οικονομική βοήθεια κρατών.
Αυτό δεν το είχαν πετύχει ούτε στους δύο παγκόσμιους πολέμους που οι ίδιοι ξεκίνησαν, άρα γιατί να απεμπολήσουν αυτόν τον έλεγχο που εξασκούν στα υπόλοιπα κράτη μέλη τώρα?
……
P. Demetriades on 12/05/2011
Ευχαριστώ, πολύ καλά σχόλια.

Στα κυπριακά λέμε 'ο σσύλλος χορτάτος και το ψωμί σωστό' δε γίνεται.

Αν θέλουν να συνεχίσουν να έχουν την επίδραση που έχουν στην Ευρώπη, θα πρέπει να συνεισφέρουν οικονομικά πολύ περισσότερο και να μην στέκονται εμπόδιο στη δημοσιονομική ένωση.

Τα οικονομικά μαστιγώματα των οικονομικά ασθενών κρατών τα οποία επιδιώκουν δεν είναι συνταγή γιά επιβίωση της νομισματικής ένωσης. Αυτό δεν είναι μόνο δικό μου συμπέρασμα.

Η εισήγηση γιά το μάρκο έχει τη δυναμική να υποχρεώσει τη Γερμανία να αντιμετωπίσει τα διλήμματα γιατί σίγουρα υπάρχουν πολλοί στη χώρα που έχουν κουραστεί να στηρίζουν τους "τεμπέληδες" στο νότο ...



Αν η εισήγηση γιατην επαναφορά του μάρκου αποκτήσει κάποια ταχύτητα, θα υποχρεωθούν να αποφασίσουν.
μου αν αρχίσει να

διοικούν την Ευρώπη Σίγουρα εισήγηση μου δεν είναι
phylarchus on 12/05/2011
Τα τελευταία νέα μιλούν για πρόθεση αύξησης επιτοκίων και στη Βρετανία. Ας μη διαφεύγει της προσοχής μας όμως η υποβόσκουσα οικονομική αντιπαράθεση μεταξύ ηπειρωτικής Ευρώπης και Αγγλοαμερικανικής σχολής. Στο παρασκήνιο βρίσκεται το ευρώ και ο κίνδυνος που αποτελεί για το δολάριο και τη στερλίνα ως μέσο διεθνών συναλλαγών. Είναι ευρύ το θέμα και σφαιρική πραγμάτευση του δεν αρμόζει εδώ, παρά μόνο όσον αφορά στην Ελλάδα και τις άλλες "αδύνατες" ευρωπαϊκές χώρες. Ας μη διαφεύγει της προσοχής μας το γεγονός ότι πιέσεις εκδηλώνονται μόνο εναντίον χωρών του ευρώ (να αρχίσω να ονομάζω οικονομίες που είναι εξ ίσου αν όχι περισσότερο προβληματικές από Ελλάδα, Πορτογαλία κλπ;), ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν αντιδράσεις για τον τερματισμό της αποκλειστικότητας του ελέγχου από τα παλιά αμερικάνικα rating agencies όπως και για τον αυστηρό καθορισμό ελέγχων λειτουργίας μεγάλων διεθνών φαντς και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Τα ελλείμματα των αγγλοσαξωνικών χωρών δεν είναι καθόλου αμελητέα και ήδη εκδηλώνεται σοβαρή αντίδραση από νέους μεγάλους πρωταγωνιστές Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, Ιράν, Ρωσία κ.ά. που αρχίζουν να αμφισβητούν το δολάριο. Αυτά όλα δεν είναι άσχετα με τη σταθερότητα του ευρώ και τον διαρκή πόλεμο εναντίον του. Αντιλαμβάνεται ο καθένας τι θα γίνει αν/όταν οι χώρες του ευρώ ανακάμψουν από την κρίση και το ευρώ συνεχίσει να ενισχύεται..Θα συνεχίσει και η Κίνα άραγε να στοιβάζει δολάρια όταν τα βλέπει κάθε μέρα να φθίνουν; Άλλωστε έχει ήδη προβεί σε διαβήματα για το θέμα.. Δεοντολογικά εκείνοι που σκίζονται τόσο πολύ για επερχόμενη αποτυχία του ευρώ, δεν θάπρεπε να μιλούν, λόγω σύγκρουσης συμφερόντων...
kax on 12/05/2011
Η εισήγηση να φύγουν οι Γερμανοί αντί οι Έλληνες κλπ από το Ευρώ ακούγεται πολύ καλή.Δυστυχώς όμως τις αποφάσεις τις παίρνουν οι Γερμανοί οι οποίοι πέτυχαν με το Ευρώ ότι δεν κατάφεραν με πόλεμο.Ενώ οι συνεισφορές τους δεν είναι πολύ περισσότερες από τους Γάλλους δείχνουν να κάμνουν απόλυτο κουμάντο.
Η πτυχή που θίγει ο Φύλαρχος παρόλον που είναι μία από τις πολλές παραμέτρους δεν πιστεύω ότι έχει σχέση με το τι γίνεται.Η θεωρία συνωμοσίας κατά του Ευρώ είναι προσφιλής σε πολλούς κύκλους ιδιαίτερα στην Ελλάδα.Τον καιρό της κρίσης στην Αμερική ας μην ξεχνούμε ότι είναι η JP Morgan που χρεωκόπησε την Lehman,η Ομοσπονδιακή Τράπεζα που διέσωσε τις Ευρωπαικές τράπεζες ώσπου να κινηθούν οι Ευρωπαίοι.Οι αγορές είναι αμείλικτες,συχνά παράλογες και μόλις εντοπίσουν ευκαιρία την εκμεταλλεύονται.Την μιά μέρα το ασήμι πετά στα ύψη την άλλη κατρακυλά.Το ίδιο με χρηματιστήρια και άλλα εμπορεύματα.Πολεμά κανένας το ασήμι η τα άλλα προιόντα?
Η Ελλάδα είναι δυστυχώς ο πιό αδύναμος κρίκος,οι Ευρωπαίοι πολιτικοί φάσκουν και αντιφάσκουν και οι κερδοσκόποι κάμνουν πάρτι.Το χειρότερο από όλα βγαίνει από την απάντηση του γραμματέα του Γιούγκερ στην Wall Street Journal όπου δεν μπήκε στον κόπο να δικαιολογήσει γιατί διέψευδε ότι γινόταν σύσκεψη την περασμένη Παρασκευήλέγοντας ότι έτσι του είπαν να πεί και έτσι είπε.Ερωτώμενος αν με ψέματα δεν επηρεάζεται η αξιοπιστία του Γιούγκερ και των άλλων απάντησε αφοπλιστικά όχι διότι ΚΑΝΕΝΑΣ δεν πιστεύει τους αρμοδίους σε ΕΕ και ΕΚΤ.Και στην Κύπρο όλοι λέγουν ψέματα και όταν τους πιάσουν ψεύτες έχουν πρόχειρες όλων των ειδών τις δικαιολογίες.Όσο δεν αντικαθιστούν με έργα τα λόγια τις υποσχέσεις οι Ευρωπαίοι η κατάσταση δεν πρόκειται να καλυτερέψει.
on 08/06/2011
Προσωπικα δεν πιστευω οτι θα αυξησει το επιτοκιο τον Ιουλιο και δε θα αφησει να εννοηθει σε 2 ημερες ο Τρισε αυξηση στο 1,5%.

Προσωπικη εκτιμηση βεβαια που φυσικα εχει σχεση με το οτι θα κινδυνεψει η ανακαμψη της Ισπανιας.
Και ετσι θα κοιταξω την στιγμη να σπεκουλαρω το (υπερτιμημενο) Ευρω.

Φυσικα διαφωνω με το αρθρο που αφηνει να εννοηθει οτι φταιει ο δογματισμος των Γερμανων και η προσηλωση τους στις αρχες του μονεταρισμου(!!!). Ελεος. Η Γερμανια εκτιμα αναπτυξη 3,7% του ΑΕΠ για το 2011! Δε χρειαζεται μεγαλο επιτοκιο?


Αυτο που φταιει ειναι οτι ολοκληρη η Ευρωζωνη ειναι ενα οικονομικο και πολιτικο εκτρωμα.
Οση σχεση εχω εγω με τον Μεσι αλλο τοσο εχουν οι οικονομιες των χωρων της περιφερειας με εκεινες του πυρηνα της Ευρωζωνης.