You are here

Το μήνυμα της αποχής

24/05/2011

Ήταν καιρός να «ωριμάσει» η κυπριακή δημοκρατία και να αρχίζει να βιώνει τις εμπειρίες των χωρών της Δυτικής Ευρώπης, που από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 καταγράφουν αυξημένη αποχή των πολιτών από την εκλογική διαδικασία.


Μπορεί το 21% της αποχής στις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής να μας ξαφνιάζει, είναι όμως σχετικά μικρό αν το συγκρίνουμε με τα δεδομένα και τις τάσεις που επικρατούν διεθνώς.


Στη Βρετανία, στο μέσο της οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης το 2010, προσήλθε στις κάλπες μόλις το 65% των ψηφοφόρων και ήταν μάλιστα αυξημένη η συμμετοχή σε σχέση με τις εκλογές του 2005 (61%).


Στη Γερμανία το 2009 ψήφισε το 71% των ψηφοφόρων.


Μάλιστα αυτές είναι οι ύψιστες σε σημασία εκλογές σε αυτές τις χώρες, αφού έχουν κοινοβουλευτικό σύστημα, αντί προεδρικό, όπως το δικό μας.


Από την άλλη, όμως, υπάρχουν τρεις τουλάχιστον λόγοι που θα πρέπει να μας ανησυχούν για το ποσοστό αποχής στις κυπριακές βουλευτικές εκλογές.


Ο πρώτος είναι ότι σε αντίθεση με πολλές χώρες, η ψηφοφορία στην Κύπρο είναι υποχρεωτική.  Το 21% επέλεξε να παραβιάσει την έστω τυπική νομική υποχρέωση που έχει να ψηφίσει.


Ο δεύτερος είναι η απότομη αύξηση της αποχής κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες.  Αλλού χρειάστηκαν δεκαετίες για να αυξηθεί η αποχή όσο αυξήθηκε στην Κύπρο εντός της τελευταίας πενταετίας.


Ο τρίτος και πιο σημαντικός, ίσως, είναι ότι σε άλλες χώρες η αποχή από την εκλογική διαδικασία μετριάζεται και αντισταθμίζεται από την ύπαρξη μιας ισχυρής και αυτόνομης κοινωνίας των πολιτών, που προσφέρει εναλλακτικούς τρόπους πολιτικής συμμετοχής, πέραν της ψήφου σε εκλογές.  Στην Κύπρο η κοινωνία των πολιτών είναι σχεδόν ανύπαρκτη και προσκολλημένη στα κόμματα και στο πολιτικό κατεστημένο.  Δεν είναι ούτε ισχυρή, ούτε αυτόνομη.


Αυτοί οι λόγοι καθιστούν την αποχή ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο που χρήζει εξήγησης.


Ένας πιθανός παράγοντας που επηρεάζει την αποχή ίσως να σχετίζεται με το Κυπριακό.  Η συζήτηση του είναι απαραίτητη, σημαντική και χρήσιμη αλλά το Κυπριακό δεν αγγίζει την καθημερινότητα των περισσότερων ανθρώπων.  Αναλώνουμε τεράστιους πολιτικούς πόρους να συζητούμε ένα θέμα που δεν συνδέεται με τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η κοινωνία.  Και που συζητείται με ένα νομικίστικο, κάπως αφηρημένο τρόπο, που αποξενώνει πολλούς πολίτες, κυρίως τους νέους.


Ένας άλλος λόγος σχετίζεται με την συμπεριφορά των πολιτικών κομμάτων, που δίνουν την εντύπωση ότι δρουν με βασικό γνώμονα την κατάληψη και κατανομή εξουσίας, αντί της υλοποίησης του προγράμματός τους. 


Το ότι σήμερα συζητείται πίσω από κλειστές πόρτες ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της βουλής στη βάση του πάρε-δώσε θέσεων εξουσίας αντί στη βάση των προγραμματικών αρχών και θέσεων, ενισχύει την εντύπωση ότι η εξουσία είναι αυτοσκοπός αντί το εργαλείο για βελτίωση της καθημερινότητας μας.


Αντώνης Α. Έλληνας


Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών


Πανεπιστήμιο Κύπρου

6 σχόλια
Soto on 24/05/2011
ΘΕΩΡΩ ΟΤΙ ΑΝ ΡΩΤΗΣΟΥΜΕ ΕΝΑ ΠΡΟΣ ΕΝΑ ΤΟΥΣ ΑΠΕΧΟΝΤΕΣ ΘΑ ΑΚΟΥΣΟΥΜΕ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΕΣ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΟΜΩΣ ΑΝ ΤΙΣ ΑΝΑΛΥΣΕΤΕ (ΟΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΙΜΙΑΚΟΙ) ΘΑ ΚΑΤΑΛΗΞΕΤΕ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ - ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ-
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΑΝΤΟΥ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΟΣΑ ΤΕΚΤΕΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΜΑΚΡΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΜΒΕΙ ΣΤΗΝ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥΣ.
ΓΙ ΑΥΤΟ ΑΠΕΧΕΙ.
phylarchus on 24/05/2011
Αυτό που μού κάνει τη μεγαλύτερη εντύπωση είναι η μαζική δαιμονοποίηση της αποχής αντί της αποδοχής της, ως μιας σοβαρής και σεβαστής δημοκρατικής επιλογής.
Τι σημαίνει αποχή γενικά; Σημαίνει άρνηση να λάβει κανείς μέρος σε κάτι. Με ρωτάς και δεν απαντώ, με καλείς και δεν έρχομαι, μού τηλεφωνείς και στο κλείνω στα μούτρα, μού διαφημίζεις και σε κάνω ζάππτ, με κερνάς και δεν το τρώγω, με δελεάζεις και δεν σε πιστεύω.
Απλά κύριοι αυτό που δίνετε δεν το θέλει ένα μεγάλο μέρος του κόσμου και πολλοί από αυτούς που ψηφίζουν το κάνουν είτε από συνήθεια, είτε γιατί φοβούνται μήπως και έχουν δίκαιο οι δαιμονοποιούντες, ή φυσικά γιατί έχουν κάποιο άμεσο συμφέρον. Ερμηνείες όπως: πρόκειται για αδιαφορία ή για (φυσιολογικό) διεθνές φαινόμενο ή ότι η λύση πρέπει να βρεθεί από μέσα από το (αποτυχόν) σύστημα, είναι εκ του πονηρού και τείνουν να διαιωνίσουν την επιδημία εκ των έσω αποδημοκρατικοποίησης της κοινωνίας μας. Το θέμα είναι απλό: Δώστε στον κόσμο επιλογές! Αφήστε τον να διαλέγει ελεύθερα τους προσφιλείς του ηγέτες απ' όλους τους χώρους, αυτό είναι ένα συνενωτικό όσο κανένα άλλο μέτρο, μην τού βάζετε παρωπίδες, μην ενσπείρετε μίση, μην οργώνετε την απαίσια παρανοϊκή διάσπαση ακόμη και στα γήπεδα. Καθορίστε δημοψηφίσματα τα οποία να έχουν υποχρεωτική εφαρμοσιμότητα όταν υποστηρίζονται από ένα μεγάλο αριθμό πολιτών. Επανακαθορίστε ορισμούς των κομμάτων ως σχηματισμών που να συνάδουν με τις ευρύτερες επιδιώξεις των μελών τους ως Κυπρίων και όχι των ατομικών τους συμφερόντων. Ξεφύγετε από τα παλιά μίση που φέρνουν τη διάσπαση του κόσμου μόνο και μόνο για να δικαιολογείτε την ύπαρξη των κομμάτων σας. Δώστε στους πολίτες αυτού του τόπου επί τέλους υπόσταση, το δικαίωμα να αισθάνονται ελεύθεροι και περήφανοι για την υπόστασή τους αυτή. Άμα τα κάνετε όλα αυτά και σταματίσετε να τους αλυσιοδένετε, να τους μπερδεύετε και να τους κοροϊδεύετε και από πάνω ότι ξέρετε τι σας γίνεται, θα δείτε ότι θα σας ψηφίζουν κιόλας!
Κάποιος...... on 24/05/2011
Μπράβο Φύλαρχε… δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω μαζί σου περισσότερο.

Η αποχή είναι επιλογή και σχετίζεται με το ότι ο Κύπριος ψηφοφόρος άρχισε επιτέλους να συνειδητοποιεί ότι όλοι οι πολιτικοί αγωνίζονται για την καρέκλα, τους παχυλούς μισθούς, τα ωφελήματα και τα εφάπαξ (και την δόξα φυσικά) και όχι για το καλό του πολίτη ή του τόπου.

Εκτιμώ ότι το ποσοστό της αποχής θα συνεχίσει να ανεβαίνει όσο περνά ο καιρός και θα φτάσει σε επίπεδα μεγαλύτερα από αυτά άλλων χωρών της Ευρώπης. Ειδικά όταν λείψει ο φόβος της τιμωρίας του νόμου, αφού αυτό ήταν που οδήγησε αρκετούς στην κάλπη. Και θα λείψει ο φόβος αυτός τόσο γιατί δεν μπορεί το κράτος να τιμωρήσει ένα τόσο μεγάλο ποσοστό των πολιτών του αλλά και γιατί κάποιοι μπορεί να προσφύγουν σε ευρωπαϊκά δικαστήρια με απρόβλεπτες συνέπειες για το κράτος.

Οι νέοι αποστασιοποιούνται από τους πολιτικούς και την πολιτική. Και καλά κάνουν, έτσι όπως έχουν τα πράγματα. Εμείς οι μεγαλύτεροι που τόσο καιρό ψηφίζαμε (δεκαετίες ολόκληρες) τι έχουμε καταλάβει; Τι καλό έχουμε δεί;

Μόνο κοροϊδία από τον κάθε πολιτικό (ή κόμμα) προεκλογικά, και από μακριά το φαγοπότι που ακολουθεί στην πλάτη μας και με την ψήφο μας μετά τις εκλογές…

Φτάνει πια …..
Neoklis on 25/05/2011
Συμφωνω σε γενικές γραμμές αλλά προσωπικά πιστεύω η αποχή επιβραβέβει το συστημα που θελουν οι απεχοντες να πολεμησουν. διοτι στο τελος της ημερας μονο τα ψηφοδελτια μετρουν, αρα αυτοι που πηγαν να ψηφισουν θα αποφασισουν την μοιρα σου εστω και αν εσυ απεχεις. Για μενα η ψηφος ειναι για το πιο πανω λογο διπλα αναγκαια. Εστω και αν δεν συμφωνεις με τα παντα ενος συγκεκριμενου κομματος, η ψηφος σου πρεπει να δινεται σαν απαντηση της πληρης διαφωνιας σου με καποιο αλλο κομμα. π.χ. εαν δεν συμφωνεις με τους χειρισμους του ΑΚΕΛ και της κυβερνησης, πρεπει να ψηφισεις καποιο αλλο κομμα, οποιο και αν ειναι αυτο, μονο και μονο για να δειξεις οτι διαφωνεις με κατι. Το να μην ψηφισεις απλα δινεις το δικαιωμα σε οποιο κομμα κυβερνα να αποφασιζει για σενα. Γι'αυτο συγγνωμη αλλα το να μην ψηφισης ειναι σημαδι ανωριμοτητας, οπως δηλαδη ενα ανηλικο παιδι που ολες οι αποφασεις παιρνονται απο τους γονεις. λοιπον εγω εχω ενηλικιωθει και δεν χαριζω την ψηφο μου ή οποιοδηποτε αλλο απο τα δικαιωματα μου σε κανενα.
on 26/05/2011
υπάρχουν δύο είδη αποχής, η αποχή λόγω άποψης (π.χ. δεν εκφράζουν τον πολίτη τα κόμματα, οι πολιτικοί, το σύστημα κτλ.) και η αποχή λόγω αδιαφορίας. το χειρότερο είδος είναι το δεύτερο
phylarchus on 27/05/2011
Και όμως, υπάρχει και η ψήφιση λόγω αδιαφορίας...Και αυτή είναι ίσως χειρότερη από άλλες επιλογές.