Διαχείριση Φυσικού Αερίου: Ερωτήματα και Εισηγήσεις
19/09/2011
Πριν λίγους μήνες κάποιος μας ρώτησε αν η ανεύρεση φυσικού αερίου θα μας κάνει περισσότερο σαν τη Νορβηγία ή περισσότερο σαν τη Λιβύη. Δεδομένης της παρουσίας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα θέλαμε να πιστεύουμε ότι η διαχείριση του φυσικού αερίου θα μας φέρει πιο κοντά στη Νορβηγία. Τελευταία, όμως, έχουμε αρχίσει να ανησυχούμε διότι το θέμα του φυσικού αερίου έχει τόσο διεθνείς διαστάσεις όσο και διαστάσεις εσωτερικής, οικονομικής και τεχνικής διαχείρισης, όπως ακριβώς και η παραλαβή και διαχείριση των εκρηκτικών. Ανησυχούμε, γιατί αν εξαιρέσουμε την απώλεια ζωών που δεν μετράται σε αριθμούς, η οικονομική πτυχή του φυσικού αερίου είναι τουλάχιστο δεκαπλάσιας σημασίας από ότι οι ζημιές στο Βασιλικό.
Η διαχείριση του φυσικού αερίου αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρόκειται για ένα θέμα υψίστης εθνικής σημασίας με τεράστιες γεωπολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις. Είναι ένα θέμα περίπλοκο που χρειάζεται προγραμματισμό και εμπειρογνωμοσύνη από πολλά και πολύ διαφορετικά επιστημονικά πεδία (μηχανικούς πολλών ειδικοτήτων, γεωλόγους, οικονομολόγους, πολιτικούς επιστήμονες και νομικούς, τουλάχιστον). Για ένα τόσο σημαντικό θέμα, αναμέναμε ότι θα διεξαγόταν ένας σοβαρός δημόσιος διάλογος, ότι θα υπήρχε μια διαδικασία λήψης αποφάσεων που θα αξιοποιούσε την επιστημονική γνώση, και ότι όλα αυτά θα κατέληγαν σε μια καλά σχεδιασμένη κρατική πολιτική η οποία θα εκφραζόταν με προσεκτικό τρόπο στο ανώτατο δυνατό επίπεδο.
Αντί αυτού, τι παρατηρούμε; Ο δημόσιος διάλογος είναι απελπιστικά ανεπαρκής. Η πληροφόρηση από πλευράς κυβέρνησης είναι σχεδόν ανύπαρκτη, ενώ η αντιπολίτευση δεν δείχνει να προβληματίζεται για το θέμα. Η ενεργειακή πολιτική της Κύπρου εκφράζεται κατά κύριο λόγο από το Διευθυντή της Υπηρεσίας Ενέργειας. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με αδιαφανή τρόπο στα ενδότερα του κρατικού μηχανισμού χωρίς να αξιοποιείται η υπάρχουσα επιστημονική γνώση. Οι προσφορές εμπειρογνωμοσύνης δεν βρίσκουν ανταπόκριση. Οι πολίτες δεν τυγχάνουν σωστής ενημέρωσης για ένα από τα κρισιμότερα ζητήματα που μας απασχολούν.
Το Κυπριακό κράτος χαρακτηρίζεται διαχρονικά από μια νοοτροπία μυστικοπάθειας και πατερναλισμού. Τα συρτάρια των υπουργείων είναι γεμάτα από εμπιστευτικές εκθέσεις για όποιο θέμα μπορεί να φανταστεί κανείς. Σύμφωνα με αυτή τη νοοτροπία, ο πολίτης δεν δικαιούται να γνωρίζει τι έγινε στην υπόθεση του αεροπλάνου της Ήλιος και δεν μπορεί να ξέρει σε ποιά κατάσταση βρίσκεται το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (από το οποίο θα εξαρτάται στα γεράματά του). Το κράτος γνωρίζει καλύτερα και θα φροντίσει για όλα.
Μετά τις 11-07-11, ο μύθος αυτός έχει καταρρεύσει. Οι πολίτες δεν εμπιστεύονται πλέον την πολιτική ηγεσία, ούτε το κράτος και τις δομές του. Ακόμα και στο θέμα του φυσικού αερίου, πολύ σημαντικές αποφάσεις καθυστέρησαν να ληφθούν (η έλευση φυσικού αερίου συζητιόταν από το 1995) και μερικές από τις σημαντικότερες αποφάσεις που έχουν ληφθεί (η απόφαση του 2007 για τον τρόπο έλευσης) έχουν αποδειχθεί λανθασμένες. Χρειάζεται να ξεκινήσει μια νέα εποχή διαφάνειας στα δημόσια πράγματα της Κύπρου. Στο πνεύμα αυτής της ανάγκης, εμείς ως προβληματισμένοι πολίτες και επιστήμονες, καταθέτουμε πιο κάτω τους προβληματισμούς και τις προτάσεις μας για τις τρεις κύριες πτυχές που συνθέτουν το πολύπλοκο θέμα της διαχείρισης του φυσικού αερίου.
Α. Η συμφωνία με τη Noble
Πιστεύουμε ότι κακώς η συμφωνία με τη Noble έχει χαρακτηριστεί ως απόρρητη. Ο πολίτης έχει το δικαίωμα να δει και να αξιολογήσει τη συμφωνία στην οποία κατέληξαν αυτοί που τον εκπροσωπούν. Υπάρχουν πολλά ερωτήματα για αυτό το θέμα:
1. Γιατί υπάρχει ρήτρα εμπιστευτικότητας που προβλέπει την πληρωμή προστίμου από την Κυπριακή Κυβέρνηση προς τη Noble αν η συμφωνία διαρρεύσει; Με βάση ποιά αρχή εταιρικής διακυβέρνησης για τη Noble έχει περιληφθεί τέτοια ρήτρα η οποία εμποδίζει τη διαφάνεια και δημιουργεί συνθήκες για διαφθορά; Ποιός από Κυπριακής πλευράς ήθελε ή συμφώνησε σε τέτοια ρήτρα; Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τη διαπλοκή (μίζες) και να εξασφαλίσουμε συνθήκες χρηστής διοίκησης όταν δεν υπάρχει διαφάνεια, μηχανισμοί ελέγχου αποφάσεων και ξεκάθαρη κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων;
2. Είναι αλήθεια ότι περιλαμβάνεται στη συμφωνία ο όρος ότι θα πρέπει πρώτα η Noble να αποσβέσει όλη την επένδυση πριν πάρει το κράτος οποιαδήποτε έσοδα; Σε άλλες συμφωνίες γίνεται ροή στα ταμεία του κράτους από την πρώτη μέρα της εμπορικής εκμετάλλευσης. Γιατί δεν απαντηθήκανε τα σχετικά ερωτήματα σε προηγούμενες δημοσιεύσεις τα οποία δημιουργούν εύλογες ανησυχίες;
3. Όταν θα παίρνουμε τον απολογισμό από τη Noble, πως θα μπορούμε να εξετάσουμε αν το κόστος εξόρυξης που δηλώνει η εταιρεία είναι ορθό και δικαιολογημένο; Γιατί δεν δημιουργήθηκε Εταιρεία Πετρελαίου –Φυσικού Αερίου Κυπριακών συμφερόντων η οποία θα έμπαινε σε κοινοπραξία με τη Noble και άλλες εταιρείες στο μέλλον ώστε να μπορούν να ελέγχονται τα έξοδα; Γιατί έχουν αγνοηθεί οι επανειλημμένες προτροπές να δημιουργηθεί μία τέτοια εταιρεία για να αποκτήσουμε την τεχνογνωσία που θα ανοίξει ακόμη ένα αναπτυξιακό τομέα στην κυπριακή οικονομία;
4. Γιατί η αντιπολίτευση δεν ζητά πλήρη διαφάνεια σε αυτό τον τομέα; Είναι η οικονομική πτυχή του θέματος υψίστης εθνικής σημασίας ή εξυπηρετούνται άλλες σκοπιμότητες; Θέτουμε αυτό το ερώτημα στην αντιπολίτευση επειδή για το πόρισμα Πολυβίου (που όλες οι μαρτυρίες παρέλασαν στους δέκτες μας), η αντιπολίτευση ήθελε πλήρη δημοσιοποίηση του τελικού πορίσματος. Για τους όρους αυτού του Συμβολαίου, που πιθανόν να μας δένει τα χέρια για πολλά χρόνια, και τα ποσά συμποσούνται σε δισεκατομμύρια ευρώ, δεν ακούσαμε καμία απαίτηση για διαφάνεια.
Σημειώνουμε ότι η αντίστοιχη συμφωνία του Ισραήλ με την ίδια εταιρεία είναι γνωστή και μάλιστα έχει τύχει αναθεώρησης προς όφελος του Ισραήλ μετά από μελέτη της Επιτροπής Sheshinski τον περασμένο χρόνο. Τα πορίσματα της μελέτης είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του Ισραηλινού Υπουργείου Οικονομικών όπου ο καθένας μπορεί να τα βρει και να τα μελετήσει.
Προτείνουμε: α) Την άμεση δημοσιοποίηση της συμφωνίας με τη Noble, β) τη σύσταση Εταιρείας Πετρελαίων-Φυσικού Αερίου και γ) τη σύσταση επιτροπής ειδικών η οποία θα διαχειρίζεται από εδώ και μπρος τα τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με την εξόρυξη του φυσικού αερίου από το οικόπεδο Αφροδίτη. Η επιτροπή θα πρέπει να αποτελείται από κυβερνητικούς τεχνοκράτες αλλά και εξωτερικούς εμπειρογνώμονες.
Β. Τα έσοδα
Ποια είναι τα αναμενόμενα έσοδα για την Κυπριακή Δημοκρατία και πότε να αναμένονται; Πώς θα αξιοποιηθούν αυτά τα χρήματα; Θα μπουν στα δημόσια ταμεία για να κατασπαταληθούν ή θα επενδυθούν για να ευεργετήσουν και τις επόμενες γενεές στις οποίες επίσης ανήκουν;
Προτείνουμε τη δημιουργία - στο πρότυπο της Νορβηγίας - ενός Κυπριακού Ταμείου Επενδύσεων Φυσικού Αερίου (ΚΤΕΦΑ) για λόγους ανταγωνιστικότητας, σωστής μακροπρόθεσμης επενδυτικής διαχείρισης και σωστής εταιρικής διακυβέρνησης το οποίο θα αναλάβει τη διαχείριση και επένδυση των προσόδων από το φυσικό αέριο. Είναι σημαντικό το Ταμείο αυτό να δημιουργηθεί πριν ξεκινήσει η ροή εσόδων και να το διαχειρίζεται μία ανεξάρτητη Επιτροπή από ανθρώπους ειδικούς, εγνωσμένου κύρους και αδιάβλητου χαρακτήρα.
Γ. Η πολιτική διαχείριση
Ποιος χειρίζεται το θέμα από πλευράς κυβέρνησης; Οι δύο κατ’ εξοχήν αρμόδιοι υπουργοί (Εξωτερικών και Εμπορίου) και η περί των Υδρογονανθράκων Επιτροπή των γενικών διευθυντών (που εξ όσων γνωρίζουμε συγκαλείται επιλεκτικά) έχουν γνώσεις στα θέματα αυτά; Ή μήπως έχουμε αφήσει ένα τεχνοκράτη να χειρίζεται ένα ζήτημα ύψιστης εθνικής σημασίας σε συνθήκες πλήρους αδιαφάνειας;
Εξαιτίας της 11ης Ιουλίου γνωρίζουμε ότι τα κανάλια επικοινωνίας μεταξύ τουλάχιστον ενός εκ των αρμοδίων υπουργών και του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν λειτουργούσαν κανονικά. Σε ποιο βαθμό είναι ενήμερος ο Πρόεδρος για τις ενέργειες που γίνονταν όλα αυτά τα χρόνια; Οι νέοι υπουργοί που μόλις έχουν αναλάβει χρειάζονται κάποιο χρόνο να προσαρμοστούν. Σε 17 μήνες έχουμε εκλογές και πιθανότατα να έχουμε νέους υπουργούς. Αυτή η συνεχής εναλλαγή προσώπων και η αποδεδειγμένη έλλειψη συντονισμού σε κυβερνητικό επίπεδο αφήνουν ένα τεράστιο κενό ηγεσίας. Το αποτέλεσμα είναι ένα ζήτημα ύψιστης εθνικής σημασίας να καταλήγει να τυγχάνει διαχείρισης από κρατικές υπηρεσίες, χωρίς να υπάρχει καθοδήγηση από μία ξεκάθαρη εθνική πολιτική.
Προτείνουμε όπως συσταθεί μια Εθνική Επιτροπή Διαχείρισης Φυσικού Αερίου. Το θέμα δεν είναι κομματικό, ούτε θέμα μιας κυβέρνησης. Αφορά ολόκληρο το λαό, καθώς και τις μελλοντικές γενιές. Είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί η συνέχεια και σταθερότητα της πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας πάνω σε αυτό το κρίσιμο θέμα.
Σωφρόνης Κληρίδης - Αναπληρωτής Kαθηγητής Οικονομικών, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Αλέξανδρος Μιχαηλίδης – Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Πάνος Παπαναστασίου – Καθηγητής Γεωμηχανικής Πετρελαίων, Κοσμήτορας Πολυτεχνικής Σχολής, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Η διαχείριση του φυσικού αερίου αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρόκειται για ένα θέμα υψίστης εθνικής σημασίας με τεράστιες γεωπολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις. Είναι ένα θέμα περίπλοκο που χρειάζεται προγραμματισμό και εμπειρογνωμοσύνη από πολλά και πολύ διαφορετικά επιστημονικά πεδία (μηχανικούς πολλών ειδικοτήτων, γεωλόγους, οικονομολόγους, πολιτικούς επιστήμονες και νομικούς, τουλάχιστον). Για ένα τόσο σημαντικό θέμα, αναμέναμε ότι θα διεξαγόταν ένας σοβαρός δημόσιος διάλογος, ότι θα υπήρχε μια διαδικασία λήψης αποφάσεων που θα αξιοποιούσε την επιστημονική γνώση, και ότι όλα αυτά θα κατέληγαν σε μια καλά σχεδιασμένη κρατική πολιτική η οποία θα εκφραζόταν με προσεκτικό τρόπο στο ανώτατο δυνατό επίπεδο.
Αντί αυτού, τι παρατηρούμε; Ο δημόσιος διάλογος είναι απελπιστικά ανεπαρκής. Η πληροφόρηση από πλευράς κυβέρνησης είναι σχεδόν ανύπαρκτη, ενώ η αντιπολίτευση δεν δείχνει να προβληματίζεται για το θέμα. Η ενεργειακή πολιτική της Κύπρου εκφράζεται κατά κύριο λόγο από το Διευθυντή της Υπηρεσίας Ενέργειας. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με αδιαφανή τρόπο στα ενδότερα του κρατικού μηχανισμού χωρίς να αξιοποιείται η υπάρχουσα επιστημονική γνώση. Οι προσφορές εμπειρογνωμοσύνης δεν βρίσκουν ανταπόκριση. Οι πολίτες δεν τυγχάνουν σωστής ενημέρωσης για ένα από τα κρισιμότερα ζητήματα που μας απασχολούν.
Το Κυπριακό κράτος χαρακτηρίζεται διαχρονικά από μια νοοτροπία μυστικοπάθειας και πατερναλισμού. Τα συρτάρια των υπουργείων είναι γεμάτα από εμπιστευτικές εκθέσεις για όποιο θέμα μπορεί να φανταστεί κανείς. Σύμφωνα με αυτή τη νοοτροπία, ο πολίτης δεν δικαιούται να γνωρίζει τι έγινε στην υπόθεση του αεροπλάνου της Ήλιος και δεν μπορεί να ξέρει σε ποιά κατάσταση βρίσκεται το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (από το οποίο θα εξαρτάται στα γεράματά του). Το κράτος γνωρίζει καλύτερα και θα φροντίσει για όλα.
Μετά τις 11-07-11, ο μύθος αυτός έχει καταρρεύσει. Οι πολίτες δεν εμπιστεύονται πλέον την πολιτική ηγεσία, ούτε το κράτος και τις δομές του. Ακόμα και στο θέμα του φυσικού αερίου, πολύ σημαντικές αποφάσεις καθυστέρησαν να ληφθούν (η έλευση φυσικού αερίου συζητιόταν από το 1995) και μερικές από τις σημαντικότερες αποφάσεις που έχουν ληφθεί (η απόφαση του 2007 για τον τρόπο έλευσης) έχουν αποδειχθεί λανθασμένες. Χρειάζεται να ξεκινήσει μια νέα εποχή διαφάνειας στα δημόσια πράγματα της Κύπρου. Στο πνεύμα αυτής της ανάγκης, εμείς ως προβληματισμένοι πολίτες και επιστήμονες, καταθέτουμε πιο κάτω τους προβληματισμούς και τις προτάσεις μας για τις τρεις κύριες πτυχές που συνθέτουν το πολύπλοκο θέμα της διαχείρισης του φυσικού αερίου.
Α. Η συμφωνία με τη Noble
Πιστεύουμε ότι κακώς η συμφωνία με τη Noble έχει χαρακτηριστεί ως απόρρητη. Ο πολίτης έχει το δικαίωμα να δει και να αξιολογήσει τη συμφωνία στην οποία κατέληξαν αυτοί που τον εκπροσωπούν. Υπάρχουν πολλά ερωτήματα για αυτό το θέμα:
1. Γιατί υπάρχει ρήτρα εμπιστευτικότητας που προβλέπει την πληρωμή προστίμου από την Κυπριακή Κυβέρνηση προς τη Noble αν η συμφωνία διαρρεύσει; Με βάση ποιά αρχή εταιρικής διακυβέρνησης για τη Noble έχει περιληφθεί τέτοια ρήτρα η οποία εμποδίζει τη διαφάνεια και δημιουργεί συνθήκες για διαφθορά; Ποιός από Κυπριακής πλευράς ήθελε ή συμφώνησε σε τέτοια ρήτρα; Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τη διαπλοκή (μίζες) και να εξασφαλίσουμε συνθήκες χρηστής διοίκησης όταν δεν υπάρχει διαφάνεια, μηχανισμοί ελέγχου αποφάσεων και ξεκάθαρη κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων;
2. Είναι αλήθεια ότι περιλαμβάνεται στη συμφωνία ο όρος ότι θα πρέπει πρώτα η Noble να αποσβέσει όλη την επένδυση πριν πάρει το κράτος οποιαδήποτε έσοδα; Σε άλλες συμφωνίες γίνεται ροή στα ταμεία του κράτους από την πρώτη μέρα της εμπορικής εκμετάλλευσης. Γιατί δεν απαντηθήκανε τα σχετικά ερωτήματα σε προηγούμενες δημοσιεύσεις τα οποία δημιουργούν εύλογες ανησυχίες;
3. Όταν θα παίρνουμε τον απολογισμό από τη Noble, πως θα μπορούμε να εξετάσουμε αν το κόστος εξόρυξης που δηλώνει η εταιρεία είναι ορθό και δικαιολογημένο; Γιατί δεν δημιουργήθηκε Εταιρεία Πετρελαίου –Φυσικού Αερίου Κυπριακών συμφερόντων η οποία θα έμπαινε σε κοινοπραξία με τη Noble και άλλες εταιρείες στο μέλλον ώστε να μπορούν να ελέγχονται τα έξοδα; Γιατί έχουν αγνοηθεί οι επανειλημμένες προτροπές να δημιουργηθεί μία τέτοια εταιρεία για να αποκτήσουμε την τεχνογνωσία που θα ανοίξει ακόμη ένα αναπτυξιακό τομέα στην κυπριακή οικονομία;
4. Γιατί η αντιπολίτευση δεν ζητά πλήρη διαφάνεια σε αυτό τον τομέα; Είναι η οικονομική πτυχή του θέματος υψίστης εθνικής σημασίας ή εξυπηρετούνται άλλες σκοπιμότητες; Θέτουμε αυτό το ερώτημα στην αντιπολίτευση επειδή για το πόρισμα Πολυβίου (που όλες οι μαρτυρίες παρέλασαν στους δέκτες μας), η αντιπολίτευση ήθελε πλήρη δημοσιοποίηση του τελικού πορίσματος. Για τους όρους αυτού του Συμβολαίου, που πιθανόν να μας δένει τα χέρια για πολλά χρόνια, και τα ποσά συμποσούνται σε δισεκατομμύρια ευρώ, δεν ακούσαμε καμία απαίτηση για διαφάνεια.
Σημειώνουμε ότι η αντίστοιχη συμφωνία του Ισραήλ με την ίδια εταιρεία είναι γνωστή και μάλιστα έχει τύχει αναθεώρησης προς όφελος του Ισραήλ μετά από μελέτη της Επιτροπής Sheshinski τον περασμένο χρόνο. Τα πορίσματα της μελέτης είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του Ισραηλινού Υπουργείου Οικονομικών όπου ο καθένας μπορεί να τα βρει και να τα μελετήσει.
Προτείνουμε: α) Την άμεση δημοσιοποίηση της συμφωνίας με τη Noble, β) τη σύσταση Εταιρείας Πετρελαίων-Φυσικού Αερίου και γ) τη σύσταση επιτροπής ειδικών η οποία θα διαχειρίζεται από εδώ και μπρος τα τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με την εξόρυξη του φυσικού αερίου από το οικόπεδο Αφροδίτη. Η επιτροπή θα πρέπει να αποτελείται από κυβερνητικούς τεχνοκράτες αλλά και εξωτερικούς εμπειρογνώμονες.
Β. Τα έσοδα
Ποια είναι τα αναμενόμενα έσοδα για την Κυπριακή Δημοκρατία και πότε να αναμένονται; Πώς θα αξιοποιηθούν αυτά τα χρήματα; Θα μπουν στα δημόσια ταμεία για να κατασπαταληθούν ή θα επενδυθούν για να ευεργετήσουν και τις επόμενες γενεές στις οποίες επίσης ανήκουν;
Προτείνουμε τη δημιουργία - στο πρότυπο της Νορβηγίας - ενός Κυπριακού Ταμείου Επενδύσεων Φυσικού Αερίου (ΚΤΕΦΑ) για λόγους ανταγωνιστικότητας, σωστής μακροπρόθεσμης επενδυτικής διαχείρισης και σωστής εταιρικής διακυβέρνησης το οποίο θα αναλάβει τη διαχείριση και επένδυση των προσόδων από το φυσικό αέριο. Είναι σημαντικό το Ταμείο αυτό να δημιουργηθεί πριν ξεκινήσει η ροή εσόδων και να το διαχειρίζεται μία ανεξάρτητη Επιτροπή από ανθρώπους ειδικούς, εγνωσμένου κύρους και αδιάβλητου χαρακτήρα.
Γ. Η πολιτική διαχείριση
Ποιος χειρίζεται το θέμα από πλευράς κυβέρνησης; Οι δύο κατ’ εξοχήν αρμόδιοι υπουργοί (Εξωτερικών και Εμπορίου) και η περί των Υδρογονανθράκων Επιτροπή των γενικών διευθυντών (που εξ όσων γνωρίζουμε συγκαλείται επιλεκτικά) έχουν γνώσεις στα θέματα αυτά; Ή μήπως έχουμε αφήσει ένα τεχνοκράτη να χειρίζεται ένα ζήτημα ύψιστης εθνικής σημασίας σε συνθήκες πλήρους αδιαφάνειας;
Εξαιτίας της 11ης Ιουλίου γνωρίζουμε ότι τα κανάλια επικοινωνίας μεταξύ τουλάχιστον ενός εκ των αρμοδίων υπουργών και του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν λειτουργούσαν κανονικά. Σε ποιο βαθμό είναι ενήμερος ο Πρόεδρος για τις ενέργειες που γίνονταν όλα αυτά τα χρόνια; Οι νέοι υπουργοί που μόλις έχουν αναλάβει χρειάζονται κάποιο χρόνο να προσαρμοστούν. Σε 17 μήνες έχουμε εκλογές και πιθανότατα να έχουμε νέους υπουργούς. Αυτή η συνεχής εναλλαγή προσώπων και η αποδεδειγμένη έλλειψη συντονισμού σε κυβερνητικό επίπεδο αφήνουν ένα τεράστιο κενό ηγεσίας. Το αποτέλεσμα είναι ένα ζήτημα ύψιστης εθνικής σημασίας να καταλήγει να τυγχάνει διαχείρισης από κρατικές υπηρεσίες, χωρίς να υπάρχει καθοδήγηση από μία ξεκάθαρη εθνική πολιτική.
Προτείνουμε όπως συσταθεί μια Εθνική Επιτροπή Διαχείρισης Φυσικού Αερίου. Το θέμα δεν είναι κομματικό, ούτε θέμα μιας κυβέρνησης. Αφορά ολόκληρο το λαό, καθώς και τις μελλοντικές γενιές. Είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί η συνέχεια και σταθερότητα της πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας πάνω σε αυτό το κρίσιμο θέμα.
Σωφρόνης Κληρίδης - Αναπληρωτής Kαθηγητής Οικονομικών, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Αλέξανδρος Μιχαηλίδης – Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Πάνος Παπαναστασίου – Καθηγητής Γεωμηχανικής Πετρελαίων, Κοσμήτορας Πολυτεχνικής Σχολής, Πανεπιστήμιο Κύπρου
12 σχόλια
on 19/09/2011
Εξαιρετική παρέμβαση. Η συσκότιση δεν έχει πλέον θέση σε σύγχρονες δημοκρατίες.
Να ξεχάσουν κάποιοι αυτά που ήξεραν - δηλαδή το κομματικό μοίρασμα της πίττας, εν αγνοία των υπολοίπων.
Μπράβο στο πανεπιστήμιο που παρεμβαίνει, έστω και αν ενοχλεί.
Να ξεχάσουν κάποιοι αυτά που ήξεραν - δηλαδή το κομματικό μοίρασμα της πίττας, εν αγνοία των υπολοίπων.
Μπράβο στο πανεπιστήμιο που παρεμβαίνει, έστω και αν ενοχλεί.
on 19/09/2011
πολυ καλα σχολια.Ειμαι 58 χρονων με 2 παιδια.Ουδεποτε εκαταλαβα στην Κυπρο αν α)Αφηνονται πραγματα στην τυχη η εσκεμμενα αφηνονται γιατι εχουμε δευτερεσ πονηρεσ σκεψεισ π.χ.τα containers καποια στιγμη να τα διναμε πισω στην Συρια.
on 19/09/2011
Συμφωνω με τα πιο πανω σε γενικες γραμμες. Φυσικα ομως το κοστος της επενδυσης ειναι τεραστιο και γι'αυτο πρεπει πρωτα να αποσβεσθει και μετα τα οποιαδηποτε οφελη θα περασουν και στην ΚΔ. Εχω και εγω ομως την εντυπωση οτι για πολιτικους λογουσ και λογους δημοσιου συμφεροντος εχουν γινει ολα παλι μυστικα για να μπορουν οι οποιοιδηποτε κυβερνωντες να επωφελουνται.
Παντως οποιος αναμενει οτι η κυβερνηση θα αποκομισει οικονομικο οφελος τα επομενα 4-5 χρονια πραγματικα ονειρευεται. Ομως οταν αρχισουν να ερχονται, πιστευω οτι ολα τα κερδη πρεπει να χρησιμοποιουνται σε αναπτυξιακα εργα και οχι να μπαινουν σε κρατικα ταμεια και να εξαφανιζονται με διαφορους τροπους.
Παντως οποιος αναμενει οτι η κυβερνηση θα αποκομισει οικονομικο οφελος τα επομενα 4-5 χρονια πραγματικα ονειρευεται. Ομως οταν αρχισουν να ερχονται, πιστευω οτι ολα τα κερδη πρεπει να χρησιμοποιουνται σε αναπτυξιακα εργα και οχι να μπαινουν σε κρατικα ταμεια και να εξαφανιζονται με διαφορους τροπους.
on 19/09/2011
Συγχαρητήρια κύριοι.
Εδώ και αρκετό καιρό γράφουμε πολλοί, μεταξύ αυτών και εφημερίδες όπως ο "Πολίτης" για το θέμα. Αγρόν ηγόρασαν οι αρμόδιοι. Ένας λειτουργός του Υπουργείου Εμπορίου, μόνος, συνέταξε και υπέγραψε συμφωνία αξίας αρκετών δισεκατομμυρίων που μπορεί ακόμη και σε πόλεμο να μάς εμπλέξει, χωρίς να καίγεται καρφί ούτε της κυβέρνησης, ούτε της Βουλής, ούτε της αντιπολίτευσης και έχει και την απαίτηση να μείνει μυστική. Χωρίς να υπονοώ τίποτα, αφού δεν έχω καθόλου στοιχεία, είναι γνωστές εκατοντάδες περιπτώσεις από την εποχή του διεθνώς πασίγνωστου δισεκατομμυριούχου Μίστερ 5% (Calouste Gulbenkian), που καρπώθηκε αμύθητα ποσά από τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής, μέχρι τα γνωστά αίσχη στην Ελλάδα με τα γερμανικά υποβρύχια και τις αμέτρητες μίζες. Ποιος έχει το θράσος και την αναλγησία μετά απ' όλα αυτά να αρνείται πλήρη διαφάνεια;
Και για να μην πολυλογώ ακόμη κάτι: ένας χρυσός κανόνας του μάνατζμεντ είναι ότι όσο πιο μεγάλη η συμφωνία, τόσο πιο ψηλό ποσό οφείλει να επενδυθεί για την κατοχύρωση και τον οικονομικό, νομικό περιβαλλοντολογικό και πολιτικό της έλεγχο. Τι έγινε με εμάς; Ποιος διεθνής εξειδικευμένος νομικός οίκος μας καθοδηγούσε; Ποιους εμπειρογνώμονες μηχανικούς εργοδοτήσαμε και μάς μάς συμβούλευαν; Ποιες άλλες μελέτες, των πιο πάνω τομέων εκπονήθηκαν και σιγουρεύτηκαν, μετά από πόσες συζητήσεις, διαφοροποιήσεις, συμπληρώσεις, βελτιώσεις; Η νέα Υπουργός Εμπορίου ας προσέξει πάρα πολύ..
Εδώ και αρκετό καιρό γράφουμε πολλοί, μεταξύ αυτών και εφημερίδες όπως ο "Πολίτης" για το θέμα. Αγρόν ηγόρασαν οι αρμόδιοι. Ένας λειτουργός του Υπουργείου Εμπορίου, μόνος, συνέταξε και υπέγραψε συμφωνία αξίας αρκετών δισεκατομμυρίων που μπορεί ακόμη και σε πόλεμο να μάς εμπλέξει, χωρίς να καίγεται καρφί ούτε της κυβέρνησης, ούτε της Βουλής, ούτε της αντιπολίτευσης και έχει και την απαίτηση να μείνει μυστική. Χωρίς να υπονοώ τίποτα, αφού δεν έχω καθόλου στοιχεία, είναι γνωστές εκατοντάδες περιπτώσεις από την εποχή του διεθνώς πασίγνωστου δισεκατομμυριούχου Μίστερ 5% (Calouste Gulbenkian), που καρπώθηκε αμύθητα ποσά από τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής, μέχρι τα γνωστά αίσχη στην Ελλάδα με τα γερμανικά υποβρύχια και τις αμέτρητες μίζες. Ποιος έχει το θράσος και την αναλγησία μετά απ' όλα αυτά να αρνείται πλήρη διαφάνεια;
Και για να μην πολυλογώ ακόμη κάτι: ένας χρυσός κανόνας του μάνατζμεντ είναι ότι όσο πιο μεγάλη η συμφωνία, τόσο πιο ψηλό ποσό οφείλει να επενδυθεί για την κατοχύρωση και τον οικονομικό, νομικό περιβαλλοντολογικό και πολιτικό της έλεγχο. Τι έγινε με εμάς; Ποιος διεθνής εξειδικευμένος νομικός οίκος μας καθοδηγούσε; Ποιους εμπειρογνώμονες μηχανικούς εργοδοτήσαμε και μάς μάς συμβούλευαν; Ποιες άλλες μελέτες, των πιο πάνω τομέων εκπονήθηκαν και σιγουρεύτηκαν, μετά από πόσες συζητήσεις, διαφοροποιήσεις, συμπληρώσεις, βελτιώσεις; Η νέα Υπουργός Εμπορίου ας προσέξει πάρα πολύ..
on 19/09/2011
Καιρός ήταν νομίζω να πάρει επιτέλους θέση και το Πανεπηστήμιο σε όλα αυτά τα σοβαρά ζητήματα όπως αυτό, όπως η οικονομική κρίση, όπως το ένκλημα στο Μαρί κλπ . Ελπίζω να υπάρξει και συνέχεια .....
on 19/09/2011
καλα ολα αυτα, εμεισ τι κανουμε?
ποιος θα απαντησει στα πιο πανω ερωτηματα?
ποιος θα απαντησει στα πιο πανω ερωτηματα?
on 20/09/2011
Συμφωνώ πλήρως με τους καθηγητές
on 20/09/2011
Dystyxws o xeirismos sovarwn thematwn apo merous mas ginetai symfwna me to MARI STYLE - H politiki mas den exei allaksei, epomenws aste ta pragmata ws exoun ws patatzei (na mas zisete Dimitri - Marko). Meta tin opoia tragwdia akoume to refrain "egw endjai........ "(na mas ziseis Artemaki gnisie Kypraie).
H diaxeirisi thematwn opows afto tou fysikou aeriou prepei na anatethei se SOVARH Epitropi apo egnwsmenous empeirognwmones - ksenous kai ntopoious - makria apo kommatika kai proswpika kritiria kai desmefseis. Ena tetoio swma tha prepei na diathetei kai kyros kai eksousies. Na eleftherwthoume apo ta syndroma tis propagandas kai tis proswpikis provolis sta opoia simeiwnoume katapliktikes epidoseis.
H diaxeirisi thematwn opows afto tou fysikou aeriou prepei na anatethei se SOVARH Epitropi apo egnwsmenous empeirognwmones - ksenous kai ntopoious - makria apo kommatika kai proswpika kritiria kai desmefseis. Ena tetoio swma tha prepei na diathetei kai kyros kai eksousies. Na eleftherwthoume apo ta syndroma tis propagandas kai tis proswpikis provolis sta opoia simeiwnoume katapliktikes epidoseis.
on 21/09/2011
ΝΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΕΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΕ ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΚΑΙ ΝΑ ΔΟΘΕΙ ΣΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ, ΥΠΟΥΡΓΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ.
on 22/09/2011
Συμφωνώ 100%. Τα οφέλη από την εξόρυξη φυσικού αερίου δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση τα τα δούμε με κοντόφθαλμη λογική αλλά με σωστές κινήσεις μπορεί να μετακυλιστούν και στις επόμενες γενιές.
Διερωτούμαι πραγματικά (αυτοί μας έδωσαν το δικαίωμα να διερωτώμαστε) αν κάποιος δημόσιος υπάλληλος είχε τις απαραίτητες γνωσεις να ασχοληθεί επαρκώς με την συμφωνία που έχει υπογραφτεί με την NOBLE έτσι ώστε να είναι προς το συμφέρον της Κ.Δ. Σίγουρα επακολουθούν αδειοδοτήσης άλλων οικοπέδων και η πρόσληψη έμπειρων επαγγελματιών του είδους από το εξωτερικό για λογαριασμό της Κ.Δ θα έπρεπε να είχε προηγηθεί.
Τα θέματα που αναφέρετε πιο πάνω και οι εισηγήσεις σας είναι ερωτήματα τα οποία απασχολούν πολλούς συμπατριώτες μας και θα πρέπει το πανεπιστήμιο και οι ακαδημαικοί ως μια ακτίδα φωτός που έχει μείνει σε αυτό τον τόπο να βγούν μπροστά και να τα θέσουν ευθέως σε αυτούς που πρέπει να απαντήσουν.
Ίσως η δημοσίευση και μόνο σε αυτό το Blog να μην είναι αρκετή. Κάποιοι δεν ενοχλούνται φαίνεται....
Διερωτούμαι πραγματικά (αυτοί μας έδωσαν το δικαίωμα να διερωτώμαστε) αν κάποιος δημόσιος υπάλληλος είχε τις απαραίτητες γνωσεις να ασχοληθεί επαρκώς με την συμφωνία που έχει υπογραφτεί με την NOBLE έτσι ώστε να είναι προς το συμφέρον της Κ.Δ. Σίγουρα επακολουθούν αδειοδοτήσης άλλων οικοπέδων και η πρόσληψη έμπειρων επαγγελματιών του είδους από το εξωτερικό για λογαριασμό της Κ.Δ θα έπρεπε να είχε προηγηθεί.
Τα θέματα που αναφέρετε πιο πάνω και οι εισηγήσεις σας είναι ερωτήματα τα οποία απασχολούν πολλούς συμπατριώτες μας και θα πρέπει το πανεπιστήμιο και οι ακαδημαικοί ως μια ακτίδα φωτός που έχει μείνει σε αυτό τον τόπο να βγούν μπροστά και να τα θέσουν ευθέως σε αυτούς που πρέπει να απαντήσουν.
Ίσως η δημοσίευση και μόνο σε αυτό το Blog να μην είναι αρκετή. Κάποιοι δεν ενοχλούνται φαίνεται....
on 23/09/2011
Καλά όλα τα πιο πάνω αλλά που μπορούμε να βρούμε αμερόληπτους συμβουλάτορες που να λειτουργούν μόνο για τον εκάστοτε εργοδότη χωρίς να μοιράζουν πληροφορίες και σε άλλους "αγαπημένους" τους;
Και όλοι αυτοί οι οικονομολόγοι / αναλυτές / guru τι πέτυχαν; Τη χειρότερη κρίση των τελευταίων χρόνων....
Και όλοι αυτοί οι οικονομολόγοι / αναλυτές / guru τι πέτυχαν; Τη χειρότερη κρίση των τελευταίων χρόνων....
on 23/09/2011
Αρκετα στοχευμενο αρθρο, με σωστούς προβληματισμούς και εφαρμόσιμες λύσεις. Κατι που λείπει γενικότερα την τελευταια δεκαπενταετία από τα Κυπριακά δρώμενα.
Ευστοχη η παρατήρηση περι μυστικοπάθειας της εκάστοτε κυβέρνησης και ιδιαίτερα της σημερινής. Επιπρόσθετα θα ήθελα να τονίσω και την συμβολή των ΜΜΕ στον σημερινό σκοταδισμό με την πλήρη έλλειψη κριτικής δημοσιογραφίας.
Δυστυχως στην Κυπρο εχει διαμορφωθει μια ελιτιστικη ολιγαρχία η οποία περιλαμβάνει περιπου 50 οικογένειες , οι οποίες ελέγχουν απόλυτα τον τόπο. Οι πολιτικοί ανακυκλόνονται οικογενειακά, οι επιχειρησεις αναπτυσονται με οικογενειακά και πολιτικά κριτηρια και δυστυχως το αποτέλεσμα είναι η διαρκής συρρικνωση του εθνικού προϊόντος γιατί όλα αυτά γίνονται σε βάρος της μεσαίας τάξης που αποδεδειγμένα ήταν η κύρια αιτία αναπτυξης. Με την συστηματική εξάρθρωση της μεσαίας τάξης, ο πλούτος συγκεντρώνεται στις 50 οικογενειες οι οποίες έχουν συνάμα και την εξουσία.
Και σαν να μην εφταναν όλα αυτά, η τύχη του τόπου εχει αφεθει σε ημιμαθείς - και αρα επικινδυνους - που εχουν ως χόμπι την μια λανθασμενη κινηση μετα την άλλη. Δεν δικαιολογειται διαφορετικά ότι βγηκαν τρεις φορες οι Τουρκοκυπριοι στους δρόμους για να διαμαρτυριθούν εναντίον της Τουρκίας και εμεις δεν μπορεσαμε να το εκμεταλευθούμε αυτό το γεγονός , την ωρα που η Τουρκία επικαλείτε το συμφερον των Τ/Κ για κάθε κινησή της. Ούτε οι αυξημένες κοινωνικές παροχές(ενας απο τους λογους) που εχουν εκτροχιασει την κυπριακή οικονομια , εχουν προβληθει με τον καταλληλο τρόπο. και ολα αυτα συμβαίνουν σε μια κοινωνία με τον υψηλότερο δείκτη πανεπιστημιακής μόρφωσης η οποία παρακολουθεί σχεδόν ατάραχη ένα θεατρο παραλόγου.
Ευχομαι για τα παιδιά μας , όλα αυτα που συμβαινουν να ταρακουνήσουν το συνολο της κοινωνιας και να αποβάλει συντομα όλους αυτούς που θέλουν σωνει και καλά να μας καταστρέψουν.
Ευστοχη η παρατήρηση περι μυστικοπάθειας της εκάστοτε κυβέρνησης και ιδιαίτερα της σημερινής. Επιπρόσθετα θα ήθελα να τονίσω και την συμβολή των ΜΜΕ στον σημερινό σκοταδισμό με την πλήρη έλλειψη κριτικής δημοσιογραφίας.
Δυστυχως στην Κυπρο εχει διαμορφωθει μια ελιτιστικη ολιγαρχία η οποία περιλαμβάνει περιπου 50 οικογένειες , οι οποίες ελέγχουν απόλυτα τον τόπο. Οι πολιτικοί ανακυκλόνονται οικογενειακά, οι επιχειρησεις αναπτυσονται με οικογενειακά και πολιτικά κριτηρια και δυστυχως το αποτέλεσμα είναι η διαρκής συρρικνωση του εθνικού προϊόντος γιατί όλα αυτά γίνονται σε βάρος της μεσαίας τάξης που αποδεδειγμένα ήταν η κύρια αιτία αναπτυξης. Με την συστηματική εξάρθρωση της μεσαίας τάξης, ο πλούτος συγκεντρώνεται στις 50 οικογενειες οι οποίες έχουν συνάμα και την εξουσία.
Και σαν να μην εφταναν όλα αυτά, η τύχη του τόπου εχει αφεθει σε ημιμαθείς - και αρα επικινδυνους - που εχουν ως χόμπι την μια λανθασμενη κινηση μετα την άλλη. Δεν δικαιολογειται διαφορετικά ότι βγηκαν τρεις φορες οι Τουρκοκυπριοι στους δρόμους για να διαμαρτυριθούν εναντίον της Τουρκίας και εμεις δεν μπορεσαμε να το εκμεταλευθούμε αυτό το γεγονός , την ωρα που η Τουρκία επικαλείτε το συμφερον των Τ/Κ για κάθε κινησή της. Ούτε οι αυξημένες κοινωνικές παροχές(ενας απο τους λογους) που εχουν εκτροχιασει την κυπριακή οικονομια , εχουν προβληθει με τον καταλληλο τρόπο. και ολα αυτα συμβαίνουν σε μια κοινωνία με τον υψηλότερο δείκτη πανεπιστημιακής μόρφωσης η οποία παρακολουθεί σχεδόν ατάραχη ένα θεατρο παραλόγου.
Ευχομαι για τα παιδιά μας , όλα αυτα που συμβαινουν να ταρακουνήσουν το συνολο της κοινωνιας και να αποβάλει συντομα όλους αυτούς που θέλουν σωνει και καλά να μας καταστρέψουν.