You are here

Λιτότητα και ανάκαμψη

29/09/2011
 Για αρκετό καιρό τώρα είχα την απορία γιατί τόσο πολλοί οικονομολόγοι, αλλά και πολιτικοί, δεν αντιλαμβάνονται ότι τα μέτρα λιτότητας υπονομεύουν την ανάκαμψη των οικονομιών της Ευρώπης.  Πριν μερικές βδομάδες μάλιστα διάβασα άρθρο του Γερμανού ΥΠΟΙΚ κ. Σόιμπλε στην FT που λίγο - πολύ επιμένει ότι το φάρμακο που έδωσε η τρόικα στην Ελλάδα – δηλαδή οι μεγάλες περικοπές και αυξήσεις φόρων – είναι ορθό αλλά χρειάζεται μεγαλύτερη δόση για να επανέλθει η εμπιστοσύνη στην οικονομία της χώρας.

 Την απορία μου την έλυσε ένα πολύ ενδιαφέρον πρόσφατο άρθρο του Paul Krugman στο Eastern Economic Journal.  Μεταξύ άλλων ο Krugman αναφέρει τα εξής:

 “But what became clear in the policy debate after the 2008 crisis was that many economists — including many macroeconomists — don’t know the simplest multiplier analysis. They literally know nothing about models in which aggregate demand can be determined by more than the quantity of money. I’m not saying that they have looked into such models and rejected them; they are unaware that it's even possible to tell a logically consistent Keynesian story. We’ve entered a Dark Age of macroeconomics, in which much of the profession has lost its former knowledge, just as barbarian Europe had lost the knowledge of the Greeks and Romans.”

 Πιο πάνω ο Krugman εξηγεί με πολύ όμορφο τρόπο πως χάθηκαν οι γνώσεις τα τελευταία 30 χρόνια.  Οι γνώσεις εκείνες οδηγούσαν στο συμπέρασμα, μεταξύ άλλων, ότι η δημοσιονομική πολιτική έχει επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία, οι οποίες είναι συνήθως πολλαπλάσιες των αρχικών περικοπών, η οικονομία οδηγείται σε ύφεση και σαν αποτέλεσμα τα έσοδα του κράτους από έμμεση και άμεση φορολογία καταρρέουν.

 Ο Krugman αναφέρει τη μαθηματικοποίηση των οικονομικών, η οποία οδήγησε σε μοντέλα γενικής ισορροπίας με την επιβολή ορθολογικών προσδοκιών – από τα οποία όλα τα ενδιαφέροντα προβλήματα αποκλείονται εξ’ υποθέσεως – περιθωριοποίησε πιο παλιά αλλά σοφά Κευνσιανά μοντέλα τα οποία θεωρήθηκαν αφελή (ad-hoc).  Στα νέα και όμορφα μοντέλα αυτά η δημοσιονομική πολιτική είναι, σε γενικές γραμμές, μη αποτελεσματική.  Με απλά λόγια, αν το κράτος μειώσει σήμερα τις δαπάνες του, η κατανάλωση δεν θα μειωθεί γιατί τα νοικοκυριά αντιλαμβάνονται ότι αυτό σημαίνει λιγότερους φόρους στο μέλλον.  Και αυτό γιατί τα νοικοκυριά έχουν ορθολογικές προσδοκίες, γνωρίζουν το πραγματικό μοντέλο της οικονομίας, το οποίο έχει μια και μοναδική λύση ισορροπίας. 

 Όταν έκανα τις προπτυχιακές μου σπουδές την περίοδο 1978-81 αυτά τα νέα μοντέλα είχαν κάνει δειλά-δειλά την είσοδο τους στα μακροοικονομικά.  Τότε τα μοντέλα αυτά αντιμετωπίσθηκαν ως κάτι μεταξύ αστείου και σοβαρού.  Οι υποθέσεις που έκαναν, όσον αφορά τις πληροφορίες που χρειάζονται οι καταναλωτές/εργάτες/νοικοκυριά για να προβλέψουν το μέλλον σε συνθήκες αβεβαιότητας ήταν εξωπραγματικές.  Οι λύσεις τους ήταν ακόμη περισσότερο αστείες π.χ. προέβλεπαν ότι όλη η ανεργία είναι εθελοντική.  Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια πολύ αποτελεσματική κριτική που έκανε ο Willem Buiter στο Economic Journal, το οποίο λίγο - πολύ τα γελοιοποιούσε (The Macroeconomics of Dr Pangloss).

 Δυστυχώς όμως αυτά τα προβληματικά μοντέλα επικράτησαν για τρείς δεκαετίες και εξελίχθηκαν στα σημερινά DSGE, τα οποία, όπως έχω εξηγήσει σε προηγούμενο άρθρο, έχουν μεγάλο μέρος της ευθύνης για την οικονομική κρίση και την κρίση των οικονομικών (παρόμοια ανάλυση κάνει και ο Krugman, ο Willem Buiter και ο Bradford DeLong).  Ο κύριος λόγος – κατά την άποψή μου – γι’ αυτή την εξέλιξη είχε να κάνει με το πολιτικό κλίμα της εποχής Ρήγκαν-Θάτσερ, το οποίο ήθελε να περιορίσει το ρόλο του κράτους στην οικονομία.  Μάλιστα κάποιος υπουργός Εργασίας της κυβέρνησης Θάτσερ έλεγε στους άνεργους να πάρουν το ποδήλατο τους και να βρουν δουλειά (δηλαδή ουσιαστικά τους έλεγε ότι η ανεργία είναι προϊόν της δικής τους τεμπελιάς).

 Οι οικονομολόγοι όμως που δεν γνωρίζουν οτιδήποτε άλλο εκτός από τα μοντέλα DSGE βρίσκονται σήμερα σε αμηχανία ή/και άρνηση.  Και επιμένουν σε πολιτικές που μόνο περισσότερα δεινά θα φέρουν.

 Η δουλειά για να γυρίσει ο ήλιος, η οποία είναι φυσικά πολλή, έχει όμως αρχίσει.  Σε πρόσφατο συνέδριο του MMFRG στο Πανεπιστήμιο Birmingham ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Cambridge, Giancarlo Corsetti, παρουσίασε αποτελέσματα νέας έρευνας που εκτιμά τον πολλαπλασιαστή των δημόσιων δαπανών με έντεχνο τρόπο, χρησιμοποιώντας στοιχεία από απότομες μειώσεις τοπικών δαπανών στην Ιταλία, που προέρχονταν από εξωγενείς παράγοντες.

 Στην Ιταλία το κράτος έχει το δικαίωμα να απολύσει εκλεγμένους σε τοπικές διοικήσεις όταν προκύψουν στοιχεία για διασυνδέσεις με τη μαφία.  Οι διορισμένοι που τους αντικαθιστούν σταματούν εντελώς όλα τα τοπικά έργα για να σταματήσουν τη ροή χρημάτων προς τη μαφία.  Αυτό το «πείραμα» επιτρέπει στους ερευνητές να εκτιμήσουν τον πολλαπλασιαστή, ο οποίος θεωρητικά πρέπει να είναι μικρός γιατί οι τοπικές οικονομίες είναι πολύ πιο ανοικτές από την οικονομία της χώρας.  Το αποτέλεσμα; Ακριβώς το αντίθετο.  Ο πολλαπλασιαστής είναι 1.4 τον πρώτο χρόνο και 0.6 τον επόμενο, δηλαδή 2.0 συνολικά.  Δηλαδή μείωση δημόσιων δαπανών κατά €100 εκ. μειώνει το ΑΕΠ κατά €140 εκ. τον πρώτο χρόνο και κατά ακόμη €60 εκ. το δεύτερο.

 Αν χρησιμοποιήσουμε αυτό τον πολλαπλασιαστή για να υπολογίσουμε τη μείωση που θα επέλθει στο ΑΕΠ της Κύπρου από τις προτεινόμενες περικοπές στον κρατικό προϋπολογισμό του 2012, οι οποίες σύμφωνα με άρθρο της Stockwatch ανέρχονται σε περίπου €500 εκ., μπορούμε να προβλέψουμε ότι το ΑΕΠ της Κύπρου θα μειωθεί κατά €700 εκ. το 2012 (δηλαδή σχεδόν κατά 4.0%) και κατά ακόμη €300 εκ. (1.7%) το 2013.

 Οι επίσημες εκτιμήσεις της κυβέρνησης για τις επιπτώσεις των δημοσιονομικών μέτρων στο ΑΕΠ, σύμφωνα και πάλι με το ίδιο άρθρο της Stockwatch, μιλάνε για μείωση της τάξης των €180 εκ., δηλαδή μείωση 1%.   

 Από τον πιο πάνω αριθμό προκύπτει ότι οι τεχνοκράτες του ΥΠΟΙΚ υπολογίζουν τον πολλαπλασιαστή περίπου στο 0.36.  Ελπίζω φυσικά να είναι σωστοί. 

 Προσωπικά όμως θα έβαζα περισσότερα χρήματα στις εκτιμήσεις του κ. Corsetti.

 Πανίκος Δημητριάδης
Καθηγητής Οικονομικών
Πανεπιστήμιο του Leicester
46 σχόλια
The Invisible Hand on 29/09/2011
Όπως πάντα έχετε δίκαιο στα μακροοικονομικά και τους πολλαπλασιαστές. Και σωστά ο Krugman εισηγείται κι'άλλο QE για να ξεφύγει η χώρα του από δεύτερη ύφεση. Αλλα... Οι ΗΠΑ μπορουν να τυπώνουν χρήμα. Εδώ είναι Κύπρος.

Στο τόπο μας, εκτός αν αλλάξει πολιτική η Ευρωπαϊκή Κεντρική, τα ελλείματα της κυβέρνησης πρέπει να καλυφθούν από αυξημένη φορολογία ή από δάνεια που "κλωτσούν το τενεκεδάκι πιό πέρα".

Τα δάνεια φαίνεται τέλειωσαν. Μακάρι ο ΥπΟικ να τα καταφέρει με τους Ρώσσους, σίγουρα θα βοηθούσε στην ανάκαμψη τώρα, με μικρό ή μεγάλο πολλαπλασιαστή, και το μέλλον ας το λύσουν τα παιδιά μας!

Άν όμως, τα εξωτερικά δάνεια είναι δυσκολόβρετα, θα χρηματοδοτούμε ελλείματα και αποπληρωμές παλαιών χρεών με πρόσθετους νέους φόρους ή με δανεισμό από τοπικούς οργανισμούς. Έχει γίνει καμμιά μελέτη για την (αρνητική) επίδραση στο ΑΕΠ και τον πολλαπλασιαστή στα λεφτά αυτά που αφαιρεί η Κυβέρνησις από τους πολίτες και από τες εγχώριες τράπεζες, και αν αυτή η μείωσις του ΑΕΠ (ίδε Ελλάδα) είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη από την αύξηση που θα προκύψει από τα πρόοσθετα έξοδα που θα πραγματοποιήσει η κυβέρνηση;
Taylor on 29/09/2011
Very interesting Analysis.
Ομφαλοσκόπος on 29/09/2011
Δηλαδή:

Η κυβέρνηση προβλέπει ανάπτυξη 1% με τις περικοπές των 500 εκ.

Δηλαδή αν ο κος Δημητριάδης είναι σωστός, αν δεν γίνουν οι περικοπές θα έχουμε ανάπτυξη 5%;

Δεν μου φαίνεται πολύ λογικός ο πολλαπλασιαστής του κυρίου Corsetti.
P. Demetriades on 29/09/2011
I didn't say that. If the government doesn't do any cuts Prof. Corsetti's multiplier suggests no change in GDP.

D(GDP) = k x DG

where D is change, G=government spending and k=multiplier.

Sorry for the math. But it is not advanced, it is the old fashioned ad-hoc type that , according to Krugma,has been forgotten.
P. Demetriades on 29/09/2011
Μερικά επιπρόσθετα σημεία γιά τους προυπολογισμούς του κράτους και παρεμεφερή:

1. Αντιλαμβάνομαι πλήρως ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα πρέπει να μειωθεί. Αντιλαμβάνομαι επίσης ότι οι επιλογές είναι περιορισμένες.

2. Οι πολιτικές αποφάσεις, τόσο αυτές της κυβέρνησης, όσο και της Βουλής, πρέπει να λαμβάνονται με πλήρη αντίληψη των κινδύνων. Δεν είμαι σίγουρος οτι αυτό γίνεται, γιατι μου φαίνεται ότι οι τεχνοκράτες του υπουργείου έχουν το μονοπώλιο των προβλέψεων.

3. Αν σε ένα χρόνο οι περικοπές οδηγήσουν σε μείωση του ΑΕΠ κατά 4%, και όχι 1% που υπολογίζει το υπουργείο, τα έσοδα του κράτους θα είναι χαμηλότερα από τις εκτιμήσεις του υπουργείου, και το έλλειμμα μεγαλύτερο. Επίσης η ανεργία θα είναι και αυτή πιο ψηλή. Ολα αυτά έγιναν στην Ελλάδα το 2010. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Κανείς δε θα βγεί κερδισμένος από μιά βαθειά και παρατεταμένη ύφεση.

4. Θα ήταν συνετό να μελετηθεί η δυνατότητα μεγαλύτερης φορολογίας του πλούτου και μείωσης των περικοπών. Εκτός από ότι τέτοια φορολογία είναι κοινωνικά δίκαιη, θα εχει λιγότερες αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία παρά οι περικοπές οι οποίες επηρεάζουν κυρίως τη μεσαία τάξη. Οι τελευταίες θα μειώσουν την κατανάλωση και τα έσοδα του κράτους από έμμεση και άμεση φορολογία. Η φορολογία του πλούτου θα μειώσει το συσσωρευμένο πλούτο, αλλά δε θα μειώσει τόσο την κατανάλωση ούτε και τα εσοδα του κράτους. Αν γιά παράδειγμα το κράτος θα μπορούσε να εισπράξει 250εκ περισσότερα από φορολογία πλούτου και τη φοροδιαφυγή, οι επιπτώσεις στο ΑΕΠ, χρησιμοποιώντας τον πολλαπλασιαστή 1.4, περιορίζονται σε μείωση 2% αντί 4%.

5. Γιατί όχι φορολογικός συντελεστής 40% γιά εισοδήματα πάνω από 100,000 Ευρώ; Στη Βρετανία ο συντελεστής αυτός αρχίζει στις £35,000. Μάλιστα υπάρχει και συντελεστής 50% γιά εισοδήματα πάνω από £150,000 (τον οποίο δε συστήνω, μάλιστα έχω εισηγηθεί, μαζί με 19 αλλους οικονομολόγους την κατάργηση του στην FT, εχω πρόβλημα όταν το κράτος παίρνει πάνω από το μισό του εισοδήματος). Και πάλι τέτοια φορολογία θα έχει λιγότερες επιπτώσεις στο ΑΕΠ από ανάλογες περικοπές, γιά τους λογους που εδωσα πιο πάνω.

6. Συστήνω ανεπιφύλακτα το τελευταίο τεύχος του Finance and Development, το οποίο μεταξύ άλλων αναπτύσσει επιχειρήματα γιά θετική σχέση μεταξύ ισότητας και αποδοτικότητας, απορρίπτοντας κάποιες παλίες απόψεις του Okun. Ενα άλλο άρθρο δείχνει τους κινδύνους γιά την ανάπτυξη από τα μέτρα λιτότητας:

http://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2011/09/pdf/fd0911.pdf

7. Ελπίζω τα πιό πάνω να προβληματίσουν ιδιαίτερα ολους αυτούς που πιστεύουν ότι με ακραία μέτρα λιτότητας (α) θα αυξηθεί η παραγωγικότητα και (β) θα σωθεί η οικονομία.
The Invisible Hand on 29/09/2011
Διεβάζουμε για το πολλαπλασιστή για να δείξουμε ότι 10 ευρώ περισσότερα έξοδα του κράτους αυξάνουν δήθεν το ΑΕΠ κατα 10+

Αυτό δυνατόν να ισχύει αν τα πρόσθετα έξοδα του κράτους χρηματοδοτηθούν από ξένους πόρους, δωρεές, ή δάνεια εξωτερικού, ή πετρελαιοπηγές στην υφαλοκρηπίδα.

Αν τα πρόσθετα έξοδα του κράτους χρηματοδοτηθούν από εγχώρια δάνεια ή φόρους, η αύξησις του ΑΕΠ από τα έξοδα του κράτους εξουδετερώνεται από τη μείωση του ΑΕΠ απο τον ισόποσο περιορισμό των διαθέσιμων εξόδων των Κύπριων δανειστών ή φορολογουμένων.

Είναι απλή αριθμητική αυτό το παιγνίδι μηδενικού αθροίσματος, και η εσκεμμένη άρνησις του θυμίζει τα voodoo της Αϊτής.

Φυσικά μπορεί να υπάρχουν μικροδιαφορές στο πολλαπλασιαστή των εξόδων των μεν και των δε. Σίγουρα όμως όχι νουμερα σαν του κ. Κορσέττι.

Αν η όλη φιλοσοφία του Δρ Δημητριάδη είναι η πιό "δίκαιη" ή "κοινονική" κατανομή των εισοδημάτων μεταξή πλουσίων, μεσαίων και φτωχών θα ήταν καλύτερα να διεξαχθεί σε αυτό το θέμα μια καθαρή ιδεολογική συζήτησις (Marx versus Adam Smith? Proudhon versus Hayek?) αντί να το θέτουμε λανθασμένα σαν τρόπο σωτηρίας της οικονομίας μας που πληρώνει τώρα τα λάθη 50 ετών, αριστερών και δεξιών κυβερνήσεων.
P. Demetriades on 29/09/2011
The balanced budget multiplier in a simple Keynesian model (which is a lot more plausible than DSGE models that rely on artificial realities imposed by the modeller) is +1. In other words an increase in G by 100 financed entirely by taxation raises GDP by 100. You need to brush up on EC101. Or perhaps you are one of those economists that Krugman alludes to in his article i.e. you were never taught anything about multipliers?

Moreover, there is abslolutely no need to run a balanced budget when the nominal growth rate is above the interest rate on public debt. Even 100% debt ratios can be sustainable if there is a healthy difference between the two.

Without a growing pie, there will no doubt be more conflict between various income groups. I suggest you read the IMF's Finance and Development September 2011 issue. It has an excellent article on equality and efficiency. You may be shocked by one of its conclusions:

"Over longer horizons, reduced inequality and sustained growth may be two sides of the same coin."

You are clearly very keen to force old-fashioned ideological discussions on how the pie should be shared. I wonder why. Times have moved on. Even the IMF has changed.

In any case my views on economic policies, which have not changed much in the last twenty years (I happen to be among those economists that were never convinced by the lure of the free market) are pretty clear in my writings, all of which are in the public domain:

http://ideas.repec.org/e/pde5.html

I suggest that as a minimum you read my paper on the political economy origins of financial markets (read the WEF working paper version). You will find some new insights into Adam Smith. You may even want to re-consider the choice of pseudonym after that. You may even want to reconsider your take on economics. Enjoy.
The Invisible Hand on 30/09/2011
Voodoo 101 or economics 101?

Robert J. Barro, Weinberg Professor of economics at Harvard University suggests that the multiplier for government spending is 0.8. He also estimates that the tax increases necessary to finance it have a fiscal multiplier of -1.1, which results in a net DECREASE of GNP.

Now we both know that some economics is ideology driven, and the multiplier numbers can be massaged up or down depending on the statistics one likes best. But the conclusion that the net GDP effect is the addition of a plus and a minus is a Math for pre-schoolers. Why do some economists dislike math? (Prof Barro's undergraduate degree was in Physics, does this affect the numbers?)

I hope this is not the start of a new great controversy between Cambridge UK and Cambridge MA.

Perhaps you understand now why I first want to get the ideology clear?
The Invisible Hand on 30/09/2011
Sorry, not Weinberg, Warburg!
P. Demetriades on 30/09/2011
I have no doubt that there are lower estimates of the multiplier than Corsetti's.

Let me remind you I was talking about a fiscal contraction in my post (and this make's Corsetti's multiplier more relevant than Barro's - please however send me the reference to the latter and I will put it through my critical filter). The multiplier would be less for an expansion, especially if the extra spending is financed by taxation.

As for ideologically-driven economics, in the last 30 years the main culprits have been those advocating free for all, at nleast when it comes to banking and finance, without due regard to the evidence, with well known consequences. Btw see my latest paper in Economica (early view, now online) where we show who was massaging the evidence.

It is funny that ideologically driven economists, who have done a big dis-service to economics, want to see the rest of us, who are more pragmatists and are willing to question various 'axioms', in the same light, just because we provide the hard facts to show they are wrong.
The Invisible Hand on 04/10/2011
The Barro paper is:


MACROECONOMIC EFFECTS FROM GOVERNMENT PURCHASES AND TAXES
Robert J. Barro
Charles J. Redlick
Working Paper 15369

http://www.nber.org/papers/w15369.pdf
panayiotis on 30/09/2011
Η παραγωγικότητα δεν αυξάνεται επειδη ο κρατικός τομέας διαθέτει ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας. Αν το παραχωρήσει όμως στον ιδιωτικό τομέα θα αυξηθεί η παραγωγικότητα και τα έσοδα του κράτους. Καλύτερο παράδειγμα από τα αεροδρόμια δεν υπάρχει στην Κύπρο και ας φωνάζουν μερικοί ότι είναι πιο ακριβές οι υπηρεσίες. Πιο ακριβές αλλά καλύτερες.
on 30/09/2011
ne agapite mu ala iparxoun ipiresies pou ine nevralgikes. I idiotes tha ekmetaleftoun to gegonos ke tha kataxreosoun to kosmaki. Afto nomizo idi ine emfanes se kapia industries tis ikonomias.
panayiotis on 30/09/2011
Γράψε τρεις τέτοιες υπηρεσίες.
Andreas on 30/09/2011
Υπάρχει παράδειγμα που με την ιδιωτικοποίηση το κράτος έχασε έσοδα, ο κοσμάκης πληρώνει πολύ πιο ακριβά την υπηρεσία που του παρέχεται και αρκετά χρήματα έχουν ‘αφαιρεθεί’ από την οικονομία λόγω πολύ χαμηλότερων μισθών. Δυστυχώς δεν μπορώ να αναφερθώ ονομαστικά.
on 29/09/2011
Θα μπορούσαν επίσης να γίνουν ιδιωτικοποιήσεις πολλών οργανισμών στους οποίους οι μισθοί καμιά σχέση δεν έχουν με την παραγωγικότητα.
ΑΠ on 29/09/2011
Κύριε Καθηγητά ειλικρινά εκτιμώ τις απόψεις και συμφωνώ ότι η θεωρίες του Keynes δεν πρέπει να υποτιμούνται αλλά και ασφαλώς ούτε να αγνοούνται. Αυτό που διαφωνώ μαζί σας είναι αν κάποιο ποσό από τα κυβερνητικά ταμεία ξοδεύεται λανθασμένα ή δυσανάλογα, θα πρέπει να συνεχίσει η κυβέρνηση να τα δίνει χάρη της ανάπτυξης? Η αναδιάρθρωση των κυβερνητικών εξόδων και οι στοχευμένες παροχές δεν σημαίνει μείωση της ανάπτυξης. Και θέλω ειδικά την άποψη σας πάνω στους μισθούς των καθηγητών μέσης εκπαίδευσης και του ποσού που δίνει η κυβέρνηση για έρευνα. Αν κάποια λεφτά δίνονται λανθασμένα και παύσουν να δίνονται τότε δεν νομίζω να είναι λάθος.
P. Demetriades on 29/09/2011
Φυσικά δεν είμαι υπέρ της δυσανάλογων η λανθασμένων δαπανών. Διερωτούμαι γιατί διαφωνείτε με κάτι το οποίο δεν είπα!

Σε πολλές μελέτες που δημοσίευσα έχω τονίσει τη σημασία της χρηστής διοίκησης γιά την ανάπτυξη.

Οι μισθοί στη μέση εκπαίδευση στην Κύπρο δεν είναι ιδαίτερα ψηλοί (Α8-Α12). Η παιδεία υψηλού επιπέδου είναι μιά άλλη σημαντική βάση γιά την ανάπτυξης, όπως και γιά την ισότητα και την κοινωνική συνοχή.

Τα κονδύλια της έρευνας είναι πολύ χαμηλά σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ.

Πιστεύω ότι φορολογικός συντελεστης 40% γιά μεγάλα εισοδήματα είναι πιό δίκαιος και θα έχει λιγότερες αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη παρά οι περικοπές των μισθών μεσαίων υπαλλήλων.
αθηνα on 30/09/2011
Αν θεωρείτε ότι οι κλίμακες Α8-Α12 δεν είναι ψηλές γιά την μέση εκπαίδευση,διερωτούμαι αν προτείνετε να ανέβουν κι'άλλο,στα πλαίσια της κοινωνικής συνοχής και της ισότητας.Δεν ξέρω,αλλά κάτι δεν πάει καλά.
P. Demetriades on 30/09/2011
Dear Athina:

I believe that most teachers In Cyprus are on A8 and then rise to A10. Headteachers are A11-A12.

I am not suggesting they go up. But I am concerned that Cyprus may be rapidly moving towards the UK system of schoolng where good teachers and especially headteachers are underpaid and difficult to find, classes are large and the quality of state schooling is mediocre at best and very por at worst. The middle classes, at least those who value education end up sending their kids to fee paying schools (which tend to be very good and pay teachers better) and struggle financially to do so. The class divide continues. A bad equilibrium indeed. QED.

Incidentally, as you say you are a doctor, how do you feel about slashing the health budget and with that doctors' and nurses' salaries?
αθηνα on 30/09/2011
Κύριε καθηγητά,παρόλο που το θέμα μας δεν είναι η ποιότητα της παρεχόμενης υγείας στην Κύπρο,αφού το θίξατε δεν αντέξω τον πειρασμό να σας απαντήσω.Ο προυπολογισμός του υπ.Υγείας κοντεύει το 1 δις και σχέδιο υγείας δεν έχουμε.Θεωρητικά το 85% του πληθυσμού δικαιούται δωρεάν περίθαλψη,είτε γιατί είναι δημ.υπάλληλοι,είτε με εισοδηματικά κριτήρια.Επιπλέον 150000 κοινοτικοί,ελλείψει σχεδίου υγείας δεν πληρώνουν σεντ στα νοσοκομεία.Και να έρχεται ο Πρόεδρος που απ'ότι αντιλαμβάνομαι τον έχετε στο απυρόβλητο,να παραπέμπει το ΓΕΣΥ στις ελληνικές καλένδες,γιατί λέει είναι κρίμα να πείς στον κόσμο με τέτοια κρίση,να πληρώνει 3% των εισοδημάτων του γιά το σχέδιο υγείας.Περιμένετε με τέτοια νοοτροπία να ανέβεί το επίπεδο υγείας και να μην καταρρεύσει το σύστημα;
αθηνα on 02/10/2011
Aπεναντίας,ο προυπολογισμός του Υπ.Υγείας κοντεύει το 1 δις.Ελλείψει όμως ΓΕΣΥ, σε λίγα χρόνια το σύστημα θα καταρρεύσει.
panayiotis on 30/09/2011
Κόστος εκπαίδευσης στην δημόσια δημοτική εκπαίδευση = €6,350 για το 2011 (προϋπολογισμός κράτους)

Κόστος εκπαίδευσης στην δημόσια μέση εκπαίδευση = €8,500 για το 2011 (προϋπολογισμός κράτους)

Κόστος εκπαίδευσης για γυμνάσιο και λύκειο σε ιδιωτικό σχολείο στο κέντρο της Λευκωσίας = μέσος όρος €6,000 το χρόνο. (Ίντερνετ)

Φορολογία 40% σε εισοδήματα €80,000 και πάνω = €3,000,000 το χρόνο (Σύμφωνα με το ΥπΟικ, η πρόσφατη αύξηση από 30% στο 35% θα αποφέρει €5 εκ)

1 μέρα εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων = €10,577,000
(€2.7 δις μισθολόγιο υπαλλήλων ευρύτερου δημόσιου τομέα σε 260 εργάσιμες ημέρες)

Για οικονομολόγος θα περίμενα περισσότερη σπουδή να μελετήσετε τους αριθμούς.
ΒΣ on 03/10/2011
Δηλαδή να κλείσουμε τα δημόσια και να στείλουμε τους μαθητές στα ιδιωτικά που έχουν χαμηλότερο κόστος ανά μαθητή; Είναι εισήγηση αυτή; Και αφου πάμε έτσι, με τη δική σας λογική, ας κλείσουμε και τα δημόσια πανεπιστήμια που το κόστος ανά φοιτητή είναι σαφώς ψηλότερο. Και με την ίδια λογική, ας μειωθούν και οι μισθοί των ακαδημαϊκών, αφού ελάχιστες ώρες διδάσκουν και αμοίβονται Α14-Α16 ++++. Γιατι για δασκάλους και καθηγητές ο χρόνος εργασίας ισούται στην αντίληψη κάποιων με τις ώρες διδασκαλίας, ενώ για τους διδάσκοντες στην τριτοβάθμια που διδάσκουν το πολύ 3 ώρες την εβδομάδα μετράμε αλλιώς;
Δώστε αληθινά στοιχεία αν κάνω λάθος και αιτιολογήστε τους μισθούς των ακαδημαϊκών στην Κύπρο και το κόστος ανά φοιτητή.
panayiotis on 04/10/2011
ΝΑΙ, ΝΑΙ, ΝΑΙ και ΝΑΙ και έχεις δίκαιο.

Το κυπριακό μοντέλο ανάπτυξης δεν μοιάζει με τα πετυχημένα διεθνώς. Δεν μπορούμε να χειριστούμε μεγάλες μονάδες όπως ένα υπουργείο Παιδείας με 500 σχολεία.

Αλλά φαντάστηκες τι θα εγινόταν στην Κύπρο αν υπήρχαν 500 σχολεία τα οποία το κάθε ένα ανταγωνιζόταν το άλλο για μαθητές, τι είδους προγράμματα θα εφαρμόζονταν, τι επιτυχίες και τι επίπεδα γνώσεων θα αναπτύσσονταν μεταξύ των μαθητών μας;

Φαντάστηκες να μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε το επίπεδο των φροντιστηρίων με το κανονικό σχολείο και αυτό σε χαμηλότερο κόστος;

Καταλαβαίνω είναι εφιάλτης για εσένα αλλά εμένα καλά μου ακούγεται.
ΑΠ on 30/09/2011
Κύριε Δημητριάδη ο λόγος που το λέω αυτό είναι επειδή μιλάτε γενικά για τις περικοπές που θα κάνει η Κυβέρνηση και τις βάζετε στο ίδιο καζάνι ενώ παράλληλα λέτε ότι οι εκπαιδευτικοί δεν είναι ιδιαίτερα υψηλόμισθοι. Από τη στιγμή που δεν θα βρείτε καθηγητή στο δημόσιο να παίρνει κάτω από 2,000 ευρώ (χωρίς να υπολογίζονται τα μαύρα από τα απογευματινά ιδιαίτερα που έχουν ελεύθερα) ενώ στον ιδιωτικό τομέα για παράδειγμα οι δικηγόροι δεν αμείβονται με περισσότερο από 1,300-1,400 ευρώ για πρώτο μισθό, τότε ΝΑΙ υπάρχουν δίνονται δυσανάλογα τα κυβερνητικά ποσά και χρειάζονται διαρθρωτικές αλλαγές. Ως φορολογούμενοι που πληρώνουμε τους καθηγητές οφείλουμε να ζητησουμε τα λεφτά μας να δίνονται εύστοχα και όχι επιπόλαια, με όλο το σεβασμό στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού.

Επίσης η ΕΡΕΥΝΑ στην Κύπρο και η σημασία που δίνεται από την κυβέρνηση είναι για κλάματα. Απλά η διαφορά είναι ότι οι νέοι ερευνητές (οι πλείστοι κάτοχοι διδακτορικού) δεν είναι οργανωμένοι σε σύνολα για να κερδίζουν την προσοχή της κυβέρνησης, αντίθετα με τους καθηγητές που «κατσιαριζουν» και απειλούν με απεργίες…
P. Demetriades on 30/09/2011
You have every right to demand good value for money from the taxes that you pay. My concern is twofold: (a) Once public sector wages and salaries start declining, unless the tax burden declines too (there is no sign of that), all that it will achieve is to put downward pressure on private sector salaries; the notion that productivity of the private sector will automatically rise is misleading, at best (b) paying teachers, doctors and nurses less means a reduction in the quality of front line public services; this is much more detrimental to the poor and the middle classes than the rich, who can afford to opt out of public schooling and public health.
Andreas on 30/09/2011
Of course, right to demand good value of their money have only those persons who pay their taxes normally
Panayiotis on 01/10/2011
Rich people are already out of public schooling and public health.

How can you make the argument that private sector salaries will come under pressure, when they are 30-50% lower than public wages?

Are you aware or not that the public sector wages are at an average of €40,000 per employee, while the average pay is currently €24,000 including public sector wages?

As far as concerning a reduction in the quality of front line public services, they are already low. Schools are producing students with an average of 8 or 9 out of 20 and public hospitals are so far away from even competing with the private hospitals.

Do you actually visit Cyprus?
Panayiotis on 01/10/2011
Ο Κύπριος Εκπαιδευτικός είναι ο μόνος υπάλληλος στο δημόσιο που δεν δίνει συνέντευξη για να εργοδοτηθεί και έχει πρωτο εισόδημα €2,500 το μήνα.
ΒΣ on 03/10/2011
Δε δίνει μία μόνο συνέντευξη αλλά περνά ένα χρόνο προϋπηρεσιακή κατάρτιση και εξετάζεται σε ένα σωρό μαθήματα, στη διδακτική πράξη και σε ένα σωρό εργασίες. Σε βαθμό που αμφισβητείται το πτυχίο του πανεπιστημίου, ενώ η χρονιά της προϋπηρεσιακής έχει τόση πίεση που δεν έχει βιώσει κανένας εργαζόμενος προτού εξασφαλίσει μια εργασία για την οποία έχει περάσει με επιτυχία εξετάσεις πανεπιστημίου.
Στη συνέχεια, παρακολουθείται για δύο χρόνια από επιθεωρητή και μέντορα και αξιολογείται η δουλειά του για να μείνει στην υπηρεσία. Και όταν γίνει μόνιμος επί δοκιμασία, περνά από σειρά αξιολογήσεων για δύο χρόνια προτού μονιμοποιηθεί. Ο πρώτος του μισθός είναι 2.000 ακαθάριστα και όχι 2.500. Γι αυτό κύριε Παναγιώτη, σας παρακαλώ να ελέγχετε τις πηγές των πληροφοριών σας προτού τις δώσετε δημόσια.
panayiotis on 04/10/2011
Απολογούμαι που είχα λάθος πληροφόρηση στις €2,500.

Οι περίοδοι αξιολόγησης υπάρχουν και στον ιδιωτικό τομέα οπότε δεν είναι θέμα μόνο αξιολόγησης του εκπαιδευτικού.

Το επιχείρημα μου όμως είναι ξεκάθαρο. Ο εκπαιδευτικός για αυτά που προσφέρει σε σύγκριση με το τι αμείβεται είναι δυσανάλογα.
ΒΣ on 04/10/2011
Κύριε Παναγιώτη, σας καλώ να τεκμηριώσετε με ερευνητικά στοιχεία:
1. Το επίπεδο των φροντιστηρίων που, από το προηγούμενο σημείωμά σας φαίνεται ότι θεωρείτε ανώτερο από τα δημόσια σχολεία.
2. Το επίπεδο των ιδιωτικών σχολείων, σε σύγκριση με το δημόσιο.
3. Τι εννοείτε δυσανάλογα; Υποθέτω ότι για να τεκμηριωθεί η θέση σας πρέπει να ληφθούν υπόψη οι πραγματικές αμοιβές σε σχέση με (α) προσόντα, (β) πραγματικό χρόνο εργασίας και όχι τα παραπλανητικά που κυκλοφορούν αυτές τις μέρες και (γ) τα πραγματικά καθήκοντα.
Να σας πληροφορήσω, πρώτον, ότι αυτό έχει ζητηθεί επανειλημμένα από το τους εκπαιδευτικούς, για να συζητάμε με τον εργοδότη μας με αντικειμενικά κριτήρια και, δεύτερον, ότι προσωπικά δε θεωρώ ότι θα είναι εφιάλτης για μένα, αντιθέτως, θα φανεί πραγματικά η δουλειά που κάνω κι εγώ και οι συνάδελφοί μου.
Τέλος, με τις προηγούμενες εισηγήσεις σας ζητάτε ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης, για να γίνουν τα σχολεία ανταγωνιστικά; Πώς σχολιάζετε τότε την πάγια θέση του Υπουργείο για παροχή ίσων ευκαιριών μόρφωσης σε όλα τα παιδιά. Διευκρινίζω ότι στα δημόσια παιδιά φοιτούν παιδιά με προβλήματα υγείας, με ειδικές ανάγκες, αναπηρίες, δυσλεξίας, αλλόγλωσσα, παιδιά μεταναστών, και διάφορες άλλες κατηγορίες μειονεκτούντων ομάδων (μειονεκτούντων με κριτήρια οικονομικά, κοινωνικά, γλωσσικά, αναπηρίες). Έχει ή δεν έχει χρέος το δημόσιο σχολείο απέναντι σε όλους ανεξαίρετα τους πολίτες;
Loucas on 01/10/2011
Νομίζω ότι κάποιοι 'οταν μιλούν νομίζουν ότι απευθύνονται σε αθίγγανους.
Δεν εξηγείται άλλιως όταν προσπαθούν να μας πείσουν για το υψηλό επίπεδο της παιδείας μας(προτωβάθμιας και δευτεροβάθμιας). Ίσως να συγχίσουν τους υψηλούς μισθούς των εκπαιδευτικών με το επίπεδο παιδείας. Το επίπεδο ειναι τόσο υψηλό για αυτό και ο μεγαλύτερος προυπολογισμός μιας οικογένειας είναι τα φροντιστήρια.
ΒΣ on 03/10/2011
Πρώτον δεν αντιλαμβάνομαι το ρατσιστικό σας σχόλιο για τους αθίγγανους, κύριε Λούκα. Όσο για τα άλλα, στοιχειώδης αντίληψη των συστημάτων επιβάλλει να δούμε όλους τους παράγοντες που ευθύνονται για το όποιο επίπεδο της παιδείας και όχι μόνο τον ένα (εκπαιδευτικό) αλλά και τους κοινωνικούς λόγους για τους οποίους οι γονείς στέλλουν τα παιδιά τους στα φροντιστήρια, ακόμη κι αν έχουν τον καλύτερο καθηγητή του δημοσίου στην τάξη. Θεωρώ πως τα σχόλια σε ένα σοβαρό άρθρο και σε ένα σοβαρό ιστολόγιο πρέπει να αφήσουν κατά μέρος το εύκολο "κυνήγι των μαγισσών" και να ασχοληθούν πιο επιστημονικά με το θέμα. Προς προβληματισμό δύο ερωτήματα:
1. Γνωρίζει κάποιος τι κέρδος έχουν τα ιδιωτικά σχολεία;
2. Θα σας ενδιέφερε να ζητήσετε από το Υπουργείο να δημοσιοποιήσει τα (πραγματικά) αποτελέσματα των κατατακτήριων εξετάσεων από τα ιδιωτικά στα δημόσια, για να δούμε τι επιπέδου παιδεία παρέχεται σε κάθε σχολείο;
3. Ρωτήστε το Υπουργείο πόσα τμήματα εξεταζόμενων μαθημάτων στις Παγκύπριες Εξετάσεις ΔΕΝ δημιουργήθηκαν φέτος, γιατί ο αριθμός των μαθητών ήταν μικρότερος του απαιτούμενου; Ποια λύση εισηγείται το Υπουργείο στο γονιό όταν το παιδί του πρέπει υποχρεωτικά να εξεταστεί π.χ. στα αρχαία, τα λατινικά, τα γαλλικά, για πρόσβαση σε συγκεκριμένα τμήματα του πανεπιστημίου, αλλά το σχολείο με οδηγίες του Υπουργείου, δεν του παρέχει το μάθημα; Τον στέλλει ή δε τον στέλλει στο φροντιστήριο;
Loucas on 01/10/2011
Είναι αστείο επίσης να λέμε ότι οι μειώσεις μισθών στο δημόσιων τομέα θα επιφέρουν μειώσεις στον ιδιωτικό. Αν τα χρήματα που εξοικονομηθούν επενδυθούν σε έργα υποδομής θα έχομε περισσότερη κερδοφορία των επιχειρήσεων και συνεπώς και υψηλότερους μισθούς για τους εργαζόμενους τους. Η συνεισφόρα π.χ του τουρισμού στην κυπριακή οικονομία ήταν τεράστια. Τά χρήματα που πήρε το κράτος αντί να τα επενδύσει στην τουριστική ανάπτυξη προτίμησε να τα δώσει σε μισθούς δημοσίου. Το αποτέλεσμα ήταν η ατμομηχανή της κυπριακής οικονομίας να ακολουθήσει φθίνουσα πορεία. Συμπαράσυρε σε αυτό και τους εργαζόμενους στην τουριστική βιομηχανία που παλιά ήταν ορθώς καλύτερα αμειβόμενοι από τους κρατικούς σε μισθούς πείνας
... on 01/10/2011
Παραθέτω, αν σας ενδιαφέρει ως case study, συγκεκριμένα και μετρήσιμα στοιχεία, που φωτίζουν νομίζω πτυχές της συζήτησης, ιδιαίτερα όσον αφορά τις συνέπειες των περικοπών:

Είμαι εκπαιδευτικός στην κλίμακα Α10, μετά από 17 εργασία, αφού διορίστηκα στα 32 και έχω δύο παιδιά φοιτητές. Δηλαδή έπαιρνα (πριν τα μέτρα) καθαρά 3000 ευρώ το μήνα, μετά την αποκοπή των 900 για ΤΚΑ και φόρο. Προηγουμένως έκανα σπουδές (μεταπτυχιακό και διδακτορικό) και εργάστηκα για λίγο στον ιδιωτικό τομέα. Δεν κάνω φροντιστήρια, παρ'όλες τις πιέσεις γονιών και μαθητών, γιατί δίνω την ψυχή μου στο δημόσιο σχολείο. Δεν κληρονόμησα περιουσίες άρα μόλις που τα βγάζω πέρα με σπουδές φοιτητών, δάνειο οικιστικό, κτλ. Εννοείται ότι για τις σπουδές των παιδιών μου έχω κάνει δάνεια, που θα αποπληρώνω μέχρι να αφυπηρετήσω - αν προλάβω. Γι αυτό και διδάσκω (νόμιμα) σε ένα τμήμα με 15 μαθητές στο Κρατικό Ινστιτούτο, για το οποίο αμοίβομαι ελάχιστα (περίπου 60 ευρώ την ώρα) πάνω στα οποία πληρώνω 30% φόρο. (Συγκρίνετε με αυτά που πληρώνουν οι μαθητές στα ιδιωτικά φροντιστήρια και θα δείτε τι θα κέρδιζα αν παρανομούσα, ενώ έχω επιλέξει συνειδητά να μην το πράξω). Δεν παραπονιέμαι. Θεωρώ φυσιολογικό να κατακρατείται και αυτός ο φόρος. Σημείωση: Δεν έχω κανένα πρόβλημα να δημοσιοποιηθεί η φορολογική μου δήλωση, ούτε να μου γίνει έλεγχος για το "πόθεν έσχες". Παρεπιμπτόντως, η σύζυγός μου έχει χαμηλότερο εισόδημα, μη φορολογήσιμο, αλλά αυτό δε με απαλλάσσει από οποιονδήποτε φόρο εισοδήματος, αφού στην Κύπρο οι φορολογικές δηλώσεις δε γίνονται ανά οικογένεια αλλά ανά άτομο. (εντελώς άδικο όταν εργάζεται μόνο ο ένας, ή όταν ο ένας από τους δύο έχει πολύ χαμηλό εισόδημα)
Το κράτος μου δίνει τη δυνατότητα, όταν χρειάζομαι γιατρό, να επισκέπτομαι το νοσοκομείο. Αυτό σημαίνει ότι για μια εξέταση ρουτίνας π.χ. αναλύσεις, καρδιογράφημα ή για ένα απρόβλεπτο περιστατικό, πρέπει να απουσιάσω από το σχολείο το πρωί. Επιλέγω (όπως και η συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων μου) να μην απουσιάσω, γιατί έχω επίγνωση της ευθύνης μου, εφόσον διδάσκω εξεταζόμενα μαθήματα και ο χρόνος πιέζει για να καλυφθεί η ύλη και οι μαθητές μου να μη χρειάζονται φροντιστήρια. Άρα επιλέγω τον απογευματινό ιδιώτη γιατρό, έστω κι αν ο μισθός μου μόλις μου το επιτρέπει. Αυτός φυσικά δε μου δίνει απόδειξη. Εγώ τη ζητώ πάντοτε, όχι γιατί έχω ασφάλεια υγείας (ο οικογενειακός προϋπολογισμός δε μου το επιτρέπει), αλλά για σκοπούς νομιμότητας.
Με το 1ο πακέτο μέτρων ο μισθός μου θα μειωθεί κατά 7%, δηλαδή κατά 210 ευρώ το μήνα. Δεν παραπονιέμαι. Πρέπει να συνεισφέρω. Απλώς θα περιορίσει όλη η οικογένεια κάποια έξοδα, απαραίτητα μεν, αλλά όχι πρώτης ανάγκης (π.χ. για ρουχισμό αντί από τη μπουτίκ της γειτονιάς, από το μεγαλοκατάστημα, και φυσικά λιγότερη κατανάλωση σε όλα). Ποιοι θα την πληρώσουν και ποιοι θα επωφεληθούν;

Με το 2ο πακέτο ο οικονομικός προϋπολογισμός θα επηρεαστεί σημαντικά. Θα χάσουμε ως οικογένεια τις δύο φοιτητικές χορηγίες και το επίδομα τέκνου, που μας επέτρεπαν να καλύπτουμε κάποιο μέρος των εξόδων σπουδών τους, εφόσον ΟΛΑ τα εισοδήματά μας είναι δηλωμένα. Παρεμπιμπτόντως: Ο συγκάτοικος του γιου μου, με πατέρα δικηγόρο και μητέρα λογίστρια παίρνει και το φοιτητικό πακέτο και προφανώς θα συνεχίσει να παίρνει και το επίδομα τέκνου και τη φοιτητική χορηγία, γιατί, όπως μου είπαν, πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια γιατί "δηλώνουν όσα θέλουν". Εγώ δεν μπορώ φυσικά. Ανησυχώ για την αύξηση του κόστους ζωής, εφόσον μάλιστα όχι μόνο δε θα πάρω την ΑΤΑ, αλλά μέχρι στιγμής τα εισοδήματα της οικογένειας φαίνεται ότι θα μειωθούν κατά 10 - 15%. Σκέφτομαι τι θα περικόψω από τα αναγκαία ψώνια της οικογένειας. Τέρμα η ψαραγορά, θα αγοράζω κατεψυγμένα εισαγόμενα που είναι πιο φτηνά. Τέρμα η φρουταρία, θα αγοράζω από μεγάλες υπεραγορές. Τέρμα το μηνιαίο εστιατόριο, κι αντί να πάμε στο θέατρο, ας δούμε τηλεόραση.
Τολμώ να διαμαρτυρηθώ για τις περικοπές σε παρέα φίλων ελεύθερων επαγγελματιών, που μέχρι πρότινος με κοροϊδευαν που εργάζομαι στο δημόσιο με τόσα προσόντα, αφού "δεν μπορούσα να αγοράσω ούτε ένα αυτοκίνητο της προκοπής!" ενώ περνούσα τις Κυριακές μου διαβάζοντας και διορθώνοντας, αντί να πηγαίνουμε παρέα έξω για φαγητό. Πέφτουν πάνω μου ως να ευθύνομαι για όλα τα κακά που βρήκαν τον τόπο μας. "Τολμάς και μιλάς εσύ που ανήκεις στους προνομιούχους του χρήματος;". Σωπαίνω και προβληματίζομαι:
1. Αν αφήσω την επαγγελματική μου συνείδηση και από τώρα και στο εξής πηγαίνω το πρωί για όλες τις ιατρικές εξετάσεις και τα φάρμακα στο νοσοκομείο, τι θα γίνει; Θα περιμένω για ώρες; Δεν με πειράζει καθόλου. Οι μαθητές ας κάνουν κενές. Στο κάτω κάτω δικαιούμαι κάποιες μέρες άδεια ασθενείας, άσχετο αν δεν τις έπαιρνα ποτέ. Τώρα θα τις παίρνω. Δε θα βγάλω την ύλη και θα τρέχω να δανείζομαι επιπλέον ώρες; Όχι, θα τη βγάλω στα γρήγορα κι ό,τι καταλάβουν. (Αυτό, αν δεν κάνω λάθος, ονομάζεται υποβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στο δημόσιο;). Θα αξιολογηθώ χαμηλά; Αφού και τώρα που δίνω την ψυχή μου, ενώ διαθέτω και τόσα προσόντα, αξιολογούμαι το ίδιο με όλους, αναλόγως δηλαδή των χρόνων υπηρεσίας. Άρα, γιατί να σκοτώνομαι στη δουλειά; Για να με λένε αργόσχολο και ανίκανο από πάνω; (Αυτό ονομάζεται νομίζω "μη αξιοποίηση ανθρώπινων πόρων από το δημόσιο";)
2. Κι αν πάλι δεν τα βγάζω πέρα, τι θα κάνω; Αυτό που ξέρω καλά: να διδάσκω. Αφού με κατηγορούν έτσι κι αλλιώς για φροντιστήρια και μαύρα λεφτά, για πόσο θα αντέχω και να μην υποκύπτω στις πιέσεις των γονιών για ιδιαίτερα μαθήματα; Αφού το φιλότιμο, την αξιοπρέπεια και την εντιμότητά μου, τα έχουν εξευτελίσει, γιατί να με απασχολεί τόσο "η προσφορά στο δημόσιο σχολείο"; Κι άμα τα δημόσια σχολεία γίνουν "κόλαση" ή κλείσουν με τις περικοπές στην παιδεία ή περάσουν στα χέρια των ιδιωτών, με τα προσόντα μου, μπορώ να επιλέξω να διδάσκω στον ιδιωτικό τομέα με περισσότερα χρήματα, αφού τα ιδιωτικά θα γίνουν ανάρπαστα. Θα σκεφτώ τις κοινωνικές συνέπειες γι αυτούς που δε θα μπορούν να πληρώσουν για την εκπαίδευση των παιδιών τους; Κορόϊδο είμαι; Και που τις σκέφτομαι τώρα, τι βγαίνει ή ποιος το καταλαβαίνει; Απλώς προσπαθώ ακόμη να διδάσκω με την ίδια όρεξη, έστω κι αν αισθάνομαι βαθύτατη απογοήτευση από τον απαξιωτικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται το επάγγελμά μου, ακόμη και από ανθρώπους μορφωμένους, από τους οποίους ανέμενα ότι θα κατανοούσαν πως δεν είμαι προνομιούχος, αλλά προσοντούχος επαγγελματίας.

Δεν είμαι οικονομολόγος για να εκφράσω με οικονομικούς όρους τις συνέπειες για την ανάπτυξη από τα μέτρα που έχουν προταθεί, ούτε κοινωνιολόγος για να δώσω με όρους τις κοινωνικές διαστάσεις του θέματος, αλλά νομίζω πως η ιστορία μου - καθ' όλα αληθινή - έχει πολλά να σας πει.
Απολογούμαι αν σας κούρασα.
αθηνα on 04/10/2011
Πραγματικά κουραστήκαμε, όπως παραδέχεστε.Γιατί αν είχατε δίκιο,με δυο-τρείς προτάσεις θα μας πείθατε.
ΒΣ on 04/10/2011
Προς Αθηνά: Έλπιζα ότι οι λεπτομέρειες που έδωσα θα φώτιζαν πτυχές που θα προκαλούσαν γόνιμη δημόσια συζήτηση. π.χ. οι κοινωνικές πτυχές του θέματος
Προς Παναγιώτη: Λυπάμαι για την παρανόηση. Όχι φίλε μου, δεν κρατιέμαι για να μην παρανομήσω. Αγωνίζομαι για το δημόσιο αγαθό της παιδείας και αυτό ήθελα να δείτε με την ιστορία μου. Και δε θεωρώ υποβάθμιση για έναν επιστήμονα να προσφέρει την επιπλέον γνώση του στο δημόσιο σχολείο. Γι αυτό και επέλεξα συνειδητά τη Μέση Εκπαίδευση, αν και θα μπορούσα να εργοδοτηθώ αλλού. Φαίνεται ότι θεωρείτε τους εκπαιδευτικους "ρομαντικούς" όπως κάποτε μας αποκάλεσε ο τέως Υπουργός Παιδείας για να ειρωνευτεί την αγωνία μας για το δημόσιο σχολείο.
panayiotis on 05/10/2011
Αγαπητέ ΒΣ.

Δυστυχώς δεν υπάρχουν στοιχεία, αλλά σε παρακαλώ διάβασε τα επιχειρήματα μου.

Επειδή υπήρξα και εγώ μαθητής θα σσυμφωνήσεις μαζί μου ότι αν θα μάθει ή όχι ο μαθητής αυτό εξαρτάται από τον/την εκπαιδευτικό.

Οπότε όπου και να είναι ο εκπαιδευτικός, στο δημόσιο, στο ιδιωτικό ή κάτω από μια ελιά, ο μαθητής θα μάθει.

Επίσης θα συμφωνήσεις μαζί μου ότι σκοπός της εκπαίδευσης είναι να διαμορφώνει ανθρώπους μέσα σε ένα γενικό πλαίσιο παιδείας. (για μένα ένα πράγμα η εκπαίδευση, άλλο η παιδεία όπου ρόλο παίζει η οικογένεια, η κοινωνία και η πολιτεία)

Σε ιεράρχηση, θα έβαζα τα ακόλουθα στοιχεία σαν σημαντικά.

1. Το σχολείο εκπαιδεύει άτομα τα οποία να μπορούν να σκέφτονται σωστά ανάλογα με τις κλασσικές και διαχρονικές αξίες της κοινωνίας μας. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούν να συμμετέχουν συλλογικά και εποικοδομητικά στα κοινά.

2. Το σχολείο εκπαιδεύει άτομα τα οποία οι εργοδότες να θέλουν να εργοδοτήσουν και οι τράπεζες να θέλουν να δανείσουν για να έχουν την δική τους δουλειά. Με αυτό τον τρόπο θα υπάρχει ευημερία στην κοινωνία.

Στην Κύπρο, η πολιτεία αποφασίζει σε πιο σχολείο θα πάει ο μαθητής και τι ύλη θα διδαχθεί. Ο γονιός δεν έχει επιλογή ούτε για το ένα και ούτε για το άλλο.

Αυτό δημιουργεί στρεβλώσεις γιατί 1. ο πελάτης γονιός/ μαθητής δεν έχουν επιλογή από ποιόν θα πάρουν υπηρεσίες 2. ο εκπαιδευτικός και ο εργοδότης του δεν είναι υπόλογος στο πελάτη του 3. ο γονιός και ο μαθητής που θέλουν κάτι διαφορετικό θα πρέπει να πληρώσουν δίδακτρα σε ιδιωτικό σχολείο ή σε φροντιστήριο επιπλέον από την φορολογία που πληρώνουν για να παίρνουν εκπαίδευση (τίποτα δεν είναι δωρεάν)

Για να σταματήσουν οι στρεβλώσεις θα πρέπει να αλλάξει ο τρόπος επιλογής σχολείου. Έτσι αν ένα σχολείο έχει καλύτερους εκπαιδευτικούς θα μπορεί να δέχεται αιτήσεις εισδοχής και από άλλες κοινότητες, πόλεις, κλπ και με αυτό το τρόπο το Υπουργείο θα πρέπει να το χρηματοδοτεί διαφορετικά αλλά και να αμείβει διαφορετικά το προσωπικό από το σχολείο στο οποίο δεν θέλει κανένας να φοιτήσει. Τότε πραγματικά θα φανεί η δουλειά που κάνεις σαν εκπαιδευτικός.

Πως το κάνεις αυτό; Στην Σουηδία, το κράτος δίνει κουπόνι σε κάθε μαθητή που μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να "πληρώσει" σε "free" σχολείο.

Όσον αφορά τα παιδιά με προβλήματα υγείας, ... πιστεύω ότι το πιο πάνω μοντέλο θα τους βόλευε καλύτερα γιατί πάλι αυτοί κάνουν την επιλογή και όχι το υπουργείο.

Οπότε το κράτος έχει την υποχρέωση να προσφέρει εκπαίδευση σε όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως προέλευσης και δυνατοτήτων αλλά έχει και υποχρέωση αυτή η εκπαίδευση να είναι αποτελεσματική και να είναι και αποδοτική.
panayiotis on 04/10/2011
Σε ευχαριστώ που μοιράστηκες τις δικές σου καταστάσεις.

Το συμπέρασμα μου είναι ότι σε ενοχλεί πάρα πολύ η φοροδιαφυγή και ότι σε με νύχια και δόντια κρατιέσαι από το να παρανομήσεις με το να διδάξεις ιδιαίτερα.

Γιατί όμως με μεταπτυχιακό και διδακτορικό αποφάσισες να γίνεις καθηγητής;

Η απόφαση που πήρες μπορεί να έγινε με κριτήρια του 1994 και οι καταστάσεις τότε να ήταν διαφορετικές, αλλά γιατί πιστεύεις ότι ο εργοδότης σου είναι υποχρεωμένος να σε εργοδοτεί με τους ίδιους όρους του 1994;

Γιατί επέτρεψες στον εαυτό σου με τόσο ζήλο που μιλάς για την προσφορά σου στην τάξη να έχεις γίνει μη-εργοδοτήσιμος με μεταπτυχιακό και διδακτορικό στον ιδιωτικό τομέα;

Ο τρόπος που λειτουργεί η ανακατανομή εσόδων (επιδόματα, μισθοί, μίζες, σπατάλες και συμβόλαια) στο σύστημα στην Κύπρο έχει ως αποτέλεσμα να μην μεγεθύνει την πίτα αλλά να την μοιράζει. Αυτή την εποχή, η πίτα έχει μικράνει. Συνεπώς ο κάθε καθηγητής πιστεύει ότι πρέπει να συνδικαλίζεται με μαχητική διεκδίκηση, και όχι να συμβάλλει με προτάσεις που προϋποθέτουν παραγωγική εργασία.

Καταφεύγει στον λαϊκισμό με τα εισοδήματα των βουλευτών, κλπ, που αποτελεί βασικό συστατικό οποιουδήποτε θέλει να μεταθέσει την ευθύνη αλλού.

Έτσι καταλήξαμε να έχουμε καθηγητές και δασκάλους που ανεξάρτητα από την πραγματική τους θέση στην παραγωγή και στη διανομή, νιώθουν σαν να ανήκουν στην πιο αδύναμη τάξη δημοσίων υπαλλήλων. Δεν σας αφορά πώς θα παραχθεί ο πλούτος, ούτε αν πρέπει η αναδιανομή να γίνει πρώτα σε άλλους, πιο αδύναμους. Την ευθύνη την έχουν άλλοι.
Σοφοκλής Μιχαηλίδης on 03/10/2011
My belated comment relates to the debate between Professor Demetriades and the Invisible Hand regarding multipliers. In every closed economy, the number of multipliers is double the number of institutional sectors in which the system is divided. The percentages reflect how the income and expenditure of households, entrepreneurs, financiers, governments, etc, are modified by variations in external liquidity. The latter emanate from the banking, fiscal and international sectors, the liabilities of which are acceptable as means of payments.
In every closed economic system forming a vector space, sector revenue and outlay respond to additions or subtractions of external liquidity so that the corresponding percentage changes sum up to 100%. In other words, a fall of €1000 in the money supply is distributed among institutional sectors so that their aggregate income and expenditure decline by €1000. The exact multipliers depend on the economic behavior of institutional sectors and the relevant time horizon.
In every closed economic system obeying the laws of mathematics, the overall multiplier is always equal to 1 (one). In other words, a €1000 decline in external liquidity will be accompanied by €1000 fall in aggregate income and expenditure. Every institutional sector will bear a share of the burden that is proportional to the multiplier affecting its revenue and outlay. Ceteris paribus, with zero change of the money supply all ‘multiplier effects’ are zero.
ΒΣ on 05/10/2011
Φίλε Παναγιώτη, όταν κρίνεις το μορφωτικό αγαθό με κριτήρια της αγοράς, οι πραγματικοί κίνδυνοι για την κοινωνία φοβάμαι ότι πολλαπλασιάζονται. Συμφωνώ με αυτά που λες στην αρχή, αν και θα μπορούσα να προσθέσω κι άλλους λόγους για τους οποίους πρέπει να υπάρχει το σχολείο, που δεν παρέχει μόνο εκπαίδευση αλλά και παιδεία. Για να υιοθετηθεί το μοντέλο που εισηγείσαι σημαίνει: (α) ότι όλοι οι γονείς είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται τι είναι ποιοτική παιδεία για τα παιδιά τους (κάτι που δεν ισχύει, αν λάβεις υπόψη την ποικιλία στο μορφωτικό επίπεδο των γονιών, και αυτό μπορώ να το πω με βεβαιότητα). Αυτό συνεπάγεται ότι δε θα υπάρχουν ίσες ευκαιρίες μόρφωσης, αλλά ότι το σχολικό σύστημα θα αναπαράγει εκ των προτέρων τις κοινωνικές ανισότητες. Να επιστρέψουμε στις θεωρίες του κοινωνικού ντετερμινισμού; Αυτό ποιους βολεύει;
(β) ανατρέπεις τα νέα παιδαγωγικά μοντέλα που στηρίζονται στην αρχή της συνεργασίας και όχι του ανταγωνισμού, μετατρέποντας το χώρο της παιδείας σε ένα αυστηρά χρησιμοθηρικό χώρο, με μακροπρόθεσμες σοβαρές συνέπειες στον κοινωνικό γίγνεσθαι και τον επιστημονικό προσανατολισμό. Χρειαζόμαστε πολίτες κοινωνικά ωφέλιμους ή εργαζόμενους / επιστήμονες με γνώσεις χρήσιμες μόνο για τον εαυτό τους;

Εγώ εισηγούμαι κάτι άλλο, μακροπρόθεσμο μεν, αλλά σε συνδυασμό με λογικές περικοπές των περιττών εξόδων για την παιδεία (συν το πρώτο πακέτο που δόθηκε που το θεωρώ κοινωνικά δίκαιο) θα έδινε αποτελέσματα. Πολύ απλά. Ορθολογική διαχείριση των ανθρώπινων πόρων και αξιοκρατία. Και αυτά να ισχύουν για όλο το δημόσιο τομέα, απλώς για κάθε υπηρεσία τα κριτήρια να είναι αναλόγως καθηκόντων. Δηλαδή; (α) Διευθυντικές και άλλες νευραλγικές θέσεις αναλόγως μετρήσιμων προσόντων και προαγωγές μέσα από διαδικασίες εξωτερικής αξιολόγησης (δηλ. ούτε όπως γίνεται σήμερα μόνο με τα χρόνια υπηρεσίας, ούτε με τον κίνδυνο να κυριαρχήσει το μέσο). (β) Εναλλαξιμότητα / δυνατότητα απώλειας νευραλγικής θέσης, αναλόγως της εργασίας που παράγεις. (γ) Κίνητρα στους εργαζομένους. (δ) Αξιοποίηση όλου του προσωπικού εκεί όπου αποδίδει καλύτερα και όπου διαθέτει τα προσόντα.
Για να καταλάβεις τι γίνεται σήμερα, αυτοί που αξιολογούν τους εκπαιδευτικούς (επιθεωρητής με ελάχιστο προσόν το μάστερ, στηρίζεται στην έκθεση του διευθυντή σχολείου με ελάχιστο προσόν πτυχίο) έχουν συχνά λιγότερα προσόντα (τυπικά και ουσιαστικά) από τους αξιολογούμενους. Ανάλογα γίνεται και στην υπόλοιπη δημόσια υπηρεσία. Πώς θα αναλάβουν νευραλγικές θέσεις (διοίκησης, επιμόρφωσης, συντονισμού εργασιών, διαχείρισης πόρων) οι άξιοι, για να μη γίνεται σπατάλη δημόσιων πόρων, με συστήματα αξιολόγησης που αναπαράγουν τη μετριότητα; Φαύλος κύκλος. (Νομίζω η έκθεση Πολυβίου έδωσε πολύ καλά την εικόνα της δημόσιας υπηρεσίας, για να αντιληφθεί όλος ο κόσμος τι δεν πάει καλά). Ξέρεις πόση σπατάλη γίνεται και σε κεντρικό επίπεδο σε όλο το δημόσιο, και λόγω γραφειοκρατίας αλλά και λόγω ανεπάρκειας ή/και ανικανότητας εκείνων που κατέχουν διευθυντικές θέσεις να αξιοποιήσουν τους υφιστάμενούς τους παραγωγικά;
Τι λες για το 40% που εισηγήθηκε ο κ. Δημητριάδης σε εισοδήματα άνω των 100.000 και φορολόγηση των επιδομάτων Υπουργών και διάφορων άλλων υψηλόμισθων;
ΒΣ on 05/10/2011
Και κάτι άλλο, για το Σουηδικό μοντέλο σχολείου στην Κύπρο: Ξέρεις ποιο σχολείο θα επιλέγουν οι γονείς; Εκείνο που θα δίνει ψηλότερους βαθμούς στα παιδιά τους και όχι εκείνο που θα παρέχει καλύτερη μόρφωση.
panayiotis on 06/10/2011
Κατανοώ το επιχείρημα ότι αρκετοί γονείς δεν θα μπορούν να διαλέξουν, αλλά γνωρίζεις πολύ καλά ότι θα πρέπει να μάθουν. Και όπως διαλέγουν αυτοκίνητο, σχιπέττο ή κρουαζιέρα θα πρέπει να το μάθουν και αυτό.

Τώρα το ποιους βολεύει και εσύ και εγώ γνωρίζουμε ότι βολεύει αυτούς που ξέρουν και χειρίζονται τις καταστάσεις και εκμεταλλεύονται την κρατική μηχανή.

Ο ανταγωνισμός που προτείνω είναι μεταξύ σχολείων και όχι μεταξύ μαθητών παρόλο που πιστεύω ότι χρειάζεται και ανταγωνισμός μεταξύ τον μαθητών. Φυσικά το αντίθετο είναι να φτιάξεις Σούπερ μαθητές που στην πρώτη δυσκολία στον χώρο εργασίας τα κάνουν πάνω τους.

Συμφωνώ με τις εισηγήσεις σου. Η δυσκολία όμως είναι ότι αυτά που προτείνεις θα έπρεπε να είναι η σημαία της ΟΕΛΜΕΚ, ΟΛΤΕΚ και ΠΟΕΔ. Αυτό από μόνο του θα έδινε τόση αξιοπιστία στις οργανώσεις που δεν θα μπορούσαν οι πολιτικοί να τις αγγίξουν.

Αντιλαμβάνομαι πλήρως όσα λες για τις αξιολογήσεις και για το υπουργείο παιδείας παρόλο που δεν είμαι στην εκπαίδευση αλλά είχα εμπειρία σαν γονιός από τον υπουργό και κάτω. Κοίταξε αυτό για να καταλάβεις πως φτάσαμε σε αυτό το χάλι. http://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Principle

Για το θέμα της φορολογίας, δεν θα το πρότεινα γιατί τα έσοδα είναι πολύ λίγα για τον κόπο. Αν το υπουργείο υπολόγιζε ότι για να πάει ο φόρος από 30% στο 35% για όσους έχουν φορολογητέο εισόδημα πάνω από 60,000 θα έπαιρνε 5 εκ. το χρόνο, για να πάει από το 35% στο 40% για όσους έχουν φορολογητέο εισόδημα πάνω από 100,000 τότε μιλάμε για 1-2 εκ. το χρόνο. Οι μισθοί τον δημοσίων υπαλλήλων είναι 10 εκ την ημέρα.

Το επιδόματα που αναφέρεις δεν πρέπει να τα φορολογήσουμε αλλά να τα καταργήσουμε. Αλλά εδώ έχω πρόβλημα με το ότι δεν μπορείς να δίνεις 80,000 σε ένα υπουργό παιδείας ή 70 χιλιάδες ευρό σε ένα διευθυντή δημοτικής όταν ο πρώτος έχει να διαχειριστεί προϋπολογισμό 1.1 δις και ο άλλος προϋπολογισμό 300 εκ. Αν ήταν ιδιωτικός τομέας θα είχαν μισθό πάνω από 200,000. Το θέμα όμως είναι ότι και να κάνεις 200,000 το μισθό, πάλι θα διορίζονται από τον πρόεδρο βάση λίστας από τα κόμματα για να κάνουν τα ρουσφέτια τους και δεν θα διορίζονται οι ικανοί. Αυτός και αν είναι φαύλος κύκλος.

Όσον αφορά το πιο σχολείο θα διάλεγαν οι γονείς, δεν ξέρω για τους άλλους αλλά εγώ θα διάλεγα αυτό που παιδεύει τα παιδιά μου περισσότερο γιατί έτσι μαθαίνουν παρά αυτό που θα ήταν λούφα γιατί έτσι θα είναι ανεπαρκείς για το υπόλοιπο της ζωής τους.
Επιλήσμων on 06/10/2011
Στην 9η παράγραφο, ο κ.Καθηγητής γράφει, " Η δουλειά γιά να γυρίσει ο ήλιος, η οποία είναι φυσικά πολλή ...."
Αυτή του η αναφορά, μας ταξιδεύει άμεσα στο κορυφαίο ποίημα τού Ελύτη, και φυσικά στη μελωδία του Θεοδωράκη -
"Γιά να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή ..."
Μιά δροσερή ανάσα ανάμεσα στα οικονομικά μοντέλα και τους multipliers.