You are here

Το ευρώ, ο Krugman και η Κύπρος

24/11/2011
 Πριν λίγες μέρες έφθασε στο γραφείο μου – και υποθέτω και στο γραφείο πολλών άλλων ακαδημαϊκών – μια προσωπική πρόσκληση, η οποία πρέπει να ομολογήσω μου φάνηκε, αρχικά τουλάχιστον, κάπως περίεργη. 

 Η πρόσκληση ανακοίνωνε ένα νέο βραβείο στα Οικονομικά – το Βραβείο Wolfson - με χρηματική αξία £250,000 για την καλύτερη απάντηση στην ερώτηση:

 «Εάν κάποια κράτη μέλη αποχωρήσουν από την Οικονομική και Νομισματική Ένωση, ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος διαχείρισης της οικονομικής διαδικασίας ώστε να εξασφαλιστούν τα ισχυρότερα θεμέλια για τη μελλοντική οικονομική αύξηση και ευημερία των ενεργών κρατών μελών;»

 Η επιστολή που πήρα, την οποία υπογράφει ο Λόρδος Wolfson, μεταξύ άλλων αναφέρει τα εξής:

 “Like anyone, the prospect of a break-up of the Economic and Monetary Union gives me deep concern about its economic consequences…But in recent months, any reasonable observer will recognise that the prospect of a damaging break-up has become a possibility in need of serious thought.

 Quite understandably, political leaders and central banks cannot publicly discuss their contingency planning.  They are, quite naturally, focusing their time on keeping the monetary union together.

 But the need for contingency planning remains.  While the break-up of the monetary union is likely to be painful, some approaches will be less painful than others.

 The objective of the Wolfson Economics Prize is to focus the best minds in the world on this complex question…”

 Μελετώντας προσεκτικά όλα τα έγγραφα – τα οποία είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του βραβείου – αντιλήφθηκα ότι πρόκειται για μια πολύ σοβαρή, ώριμη και λογική ιδέα (και ότι δεν πρέπει να αντιδρώ με τόση καχυποψία σε επιστολές λόρδων).  Ανάμεσα στους κριτές του βραβείου περιλαμβάνεται και ένας από τους πιο καταξιωμένους οικονομολόγους στη Βρετανία, ο ομότιμος καθηγητής του LSE και πρώην μέλος  της νομισματικής επιτροπής της Τράπεζας της Αγγλίας, Charles Goodhart, ως επίσης και 3 άλλοι κορυφαίοι ακαδημαϊκοί.

 Η ευρωζώνη πρέπει να προετοιμασθεί και μάλιστα όσον το δυνατό το συντομότερο να διαχειρισθεί τη διαδικασία εξόδου, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές επιπτώσεις από μια χαώδη κατάρρευση, η οποία πιθανόν να προκύψει από έλλειψη του κατάλληλου σχεδιασμού, αν και όταν αρχίσει η αποχώρηση χωρών από τη νομισματική ένωση.  

 Δυστυχώς τους τελευταίους μήνες το όνειρο των λαών της ευρωζώνης για οικονομική ευημερία από τη νομισματική ένωση έχει μετατραπεί σε εφιάλτη .

 Σε πρόσφατο άρθρο του στην εφημερίδα New York Times, το οποίο αναδημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Πολίτης την περασμένη Κυριακή με τίτλο «Το τέλος του ευρώ;» ο Paul Krugman αναλύει πως φθάσαμε στη σημερινή κατάσταση όπου «...είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι θα επιβιώσει το ευρώ». 

 Ο Krugman αποδίδει τη σημερινή θλιβερή κατάσταση στο γεγονός ότι οι χώρες της ευρωζώνης έχουν υποβιβάσει τον εαυτό τους σε τριτοκοσμικά κράτη που δεν έχουν τη δυνατότητα να «τυπώσουν χρήμα ούτε καν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης».  Ο δεύτερος λόγος που παραθέτει απορρέει από τον πρώτο.  Επειδή δεν μπορούν να δανεισθούν και καταλήγουν στις [μη αποδοτικές] αγορές, αναγκάζονται να επιβάλλουν άγρια μέτρα λιτότητας τα οποία επιδεινώνουν την κατάσταση.  Συγκεκριμένα αναφέρει τα εξής:

 «Η λιτότητα απέτυχε όπου κι αν εφαρμόστηκε, καμιά χώρα με μεγάλο χρέος δεν κατάφερε να το περικόψει και να επιστρέψει σε καλή σχέση με τις χρηματαγορές».

 Ο Paul Krugman επίσης αντικρούει την άποψη ότι οι χώρες βυθίστηκαν στην κρίση λόγω του ότι βαρύνονται από δυσβάστακτες δημόσιες δαπάνες, παραθέτοντας μάλιστα το παράδειγμα της Σουηδίας, μιας χώρας που φημίζεται για τις κοινωνικές παροχές της και της οποίας το ΑΕΠ της είναι τώρα υψηλότερο από ότι ήταν πριν από την κρίση.

 Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «..το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας είναι πως πρέπει να προσέχουμε τις ιδεολογίες που προσπαθούν να καπηλευθούν την ευρωπαϊκή κρίση για λογαριασμό των προτεραιοτήτων τους».

 Οι τακτικοί μου αναγνώστες αντιλαμβάνονται, υποθέτω, ότι τα λόγια του Paul Krugman ακούγονται σαν μουσική στα αυτιά μου, γιατί συνάδουν πλήρως με αυτά που γράφω τα τελευταία δύο σχεδόν χρόνια.

 Να προσθέσω ότι δεν είναι μόνο ο Κρούγκμαν (και ο γραφών) που έχει τέτοιες απόψεις.  Παρόμοιες απόψεις εκφράζουν τώρα και ο Roubini, ο Eichengreen, ο Brad De Long, ο Stiglitz, ο Quiggin, το Wall Street Journal κ.α. και, τουλάχιστον όσον αφορά το μέλλον του ευρώ, ακόμη και ο Rogoff.  Επίσης, αν θέλετε και μια σοβαρή Βρετανική άποψη για το που οδηγείται η Ευρώπη με τα μέτρα λιτότητας συστήνω ανεπιφύλακτα ένα πρόσφατο πρόγραμμα του BBC που συγκρίνει τι γίνεται σήμερα με τη δεκαετία του 1930.  

 Εν τω μεταξύ στην μικρή Κύπρο, με λίγες εξαιρέσεις (όπως π.χ. το εξαίρετο άρθρο του Π. Πούρου στον Πολίτη της περασμένης Κυριακής), το επίκεντρο της συζήτησης είναι πόσο άγρια θα πρέπει να είναι τα μέτρα λιτότητας που θα παρθούν.  Δυστυχώς ή ευτυχώς, λόγω των προαναφερθέντων, είναι δύσκολο να πείσουν οιονδήποτε αντικειμενικό παρατηρητή, εντός ή εκτός Κύπρου, ότι όσον αυστηρά και να είναι τα μέτρα λιτότητας θα επιλύσουν το πρόβλημα χρέους.  Μάλλον το ερώτημα σήμερα για τους ρεαλιστές είναι πόσο θα το επιδεινώσουν. 

 Ένα χρέος της τάξης του 65% του ΑΕΠ είναι χαμηλότερο από το μέσο όρο της ευρωζώνης και πολύ χαμηλότερο από εκείνο της Γερμανίας, και φυσικά της Ιταλίας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας.  Ούτε και το 6% έλλειμμα είναι ιδιαίτερα ψηλό παρά τις προσπάθειες διάφορων να πείσουν το αντίθετο, οι οποίες εξηγούνται, όπως είπε και ο Κρούγκμαν, μόνο από την προσπάθεια να καπηλευθούν την κρίση για δικούς τους λόγους. 

 Άρα συμπέρασμα: Το πρόβλημα της Κυπριακής οικονομίας σήμερα είναι περισσότερο πρόβλημα ρευστότητας παρά πρόβλημα φερεγγυότητας, όπως είναι επίσης και το πρόβλημα των περισσότερων οικονομιών της ευρωζώνης.  

 Ένα πρόβλημα ρευστότητας όμως μετατρέπεται σε πρόβλημα φερεγγυότητας λόγω ελαττωματικού σχεδιασμού της ευρωζώνης ο οποίος έχει δημιουργήσει μια ανάπηρη κεντρική τράπεζα που δεν μπορεί να δανείσει στα κράτη μέλη.  Και αυτό γιατί τα υψηλότερα επιτόκια δανεισμού των κρατών - που είναι αποτέλεσμα ελλιπούς ρευστότητας - από μόνα τους επιβαρύνουν τα δημόσια οικονομικά και δημιουργούν κρίση φερεγγυότητας. 

 Εκείνο που κατά την ταπεινή μου γνώμη θα έπειθε τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης να αναβαθμίσουν την Κύπρο θα ήταν μέτρα τα οποία θα περιόριζαν την ενδεχόμενη στήριξη του κράτους προς τις τράπεζες - η οποία τώρα εκτιμάται στο 20-25% του ΑΕΠ - στυλ δακτυλίου ασφαλείας γύρω από τις σημαντικές υπηρεσίες που στηρίζουν την κυπριακή οικονομία (βλ. π.χ. τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις στη Βρετανία οι οποίες αναμένεται να μειώσουν το επίπεδο στήριξης του κράτους προς στις τράπεζες στο 1/3-1/6 του σημερινού).  Αυτό φυσικά μπορεί να είναι εφικτό μεσοπρόθεσμα και όχι βραχυπρόθεσμα.  Προς το παρόν όμως δεν έχω ακούσει τίποτα για τέτοιο σχεδιασμό από την εποπτική αρχή, η οποία το μόνο που κάνει τελευταία είναι να προσπαθεί μάταια να απαλλαγεί των δικών της ευθυνών για τη σημερινή κατάντια του τραπεζικού συστήματος.

 Από μόνο του αυτό το μέτρο δεν θα ήταν επαρκές γιατί ακόμη και το 60% χρέος προς το ΑΕΠ δεν είναι βιώσιμο χωρίς ανάπτυξη και χωρίς χαμηλά επιτόκια δανεισμού.  Προς αυτή την κατεύθυνση εκείνο που χρειάζεται είναι η χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους από μη ευρωπαϊκές πηγές (όπως π.χ. η Ρωσία και η Κίνα) σε συνδυασμό με επενδύσεις που στηρίζουν την ανάπτυξη.  Τα μέτρα λιτότητας θα πρέπει να περιορισθούν σε δημόσιες δαπάνες οι οποίες δεν είναι παραγωγικές και φορολογίες που προωθούν την κοινωνική συνοχή.  Η ανισότητα, όπως έχω εξηγήσει σε προηγούμενο μου άρθρο, είναι ο εχθρός της βιώσιμης ανάπτυξης.

 Αυτή ίσως να είναι και η μαγική συνταγή για τη μικρή Κύπρο, μέχρι τουλάχιστον ν’ αποφασισθεί το μέλλον του ευρώ.

 Γιατί δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι οι ευρωπαϊκές λύσεις, εφόσον αυτές προέρχονται από τη σημερινή Γερμανική κυβέρνηση, μόνο περισσότερα προβλήματα θα δημιουργήσουν.  

 Πανίκος Δημητριάδης

Καθηγητής Οικονομικών Πανεπιστήμιο του Leicester

Μέλος της Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών του Ηνωμένου Βασιλείου
69 σχόλια
Aganaktismenos on 24/11/2011
"Η ανισότητα είναι ο εχθρός της βιώσιμης ανάπτυξης" όπως λες και εσύ Κύριε Δημητριάδη αλλά και εγώ με τη σειρά μου θα πω ότι η κοινωνική ανισότητα φέρνει έκρηξη οργής.....Με πια λογική (ο υπουργός) θα έρθει να ζητήσει επιπλέον εισφορά από τους υποτίθεται "υψηλόμισθους ιδιωτικούς υπαλλήλους" όταν ο εν λόγω υπάλληλος ήδη πληρώνει 12% (Κοινωνικές Ασφαλίσεις και Ταμείο Προνοίας), την φορολογία εισοδήματος την ξεχνώ γιατί την πληρώνουν έτσι και αλλιώς όλοι. Επίσης η δουλειά του δεν έχει μονιμότητα άρα και ούτε ασφάλεια για το μέλλον, συν το ότι κανένας δεν γνωρίζει αν ήδη δέχθηκε τελευταίως 20% μείωση για να μην χάσει τη δουλειά του. Α ξέχασα να αναφέρω ότι μπορεί και να δουλεύει 45 με 50 ώρες την εβδομάδα και φυσικά να μην πληρώνεται ούτε μισή ώρα υπερωρία.

Αυτούς τους ιδιωτικούς "υψηλόμισθους" θα έρθει να τους ζητήσει έκτακτη εισφορά;
Σωφρόνης on 24/11/2011
Ο Krugman απευθύνεται στους Ρεπουμπλικάνους, οι οποίοι νομίζουν ότι η Σουηδία είναι Κούβα. Το επιχείρημά του είναι ότι το να έχεις κοινωνικό κράτος δεν είναι κατ' ανάγκην πρόβλημα. Και αυτό ασφαλώς είναι σωστό. Ένα νοικοκυρεμένο και οργανωμένο κράτος όπως η Σουηδία μπορεί να παρέχει πολλές κοινωνικές υπηρεσίες στους πολίτες (και για αυτό οι πολίτες είναι πρόθυμοι να πληρώνουν φόρους χωρίς να διαμαρτύρονται).

Αυτό που είναι πρόβλημα είναι το να παρουσιάζεις συνεχώς ελλείμματα και να συσσωρεύεις χρέος. Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας και της Ιταλίας ήταν πάνω από το 100% το 2007 (πριν την κρίση). Δεν είναι έκπληξη που σήμερα έχουν πρόβλημα. Πρόβλημα θα έχει σύντομα και το Βέλγιο, του οποίου το χρέος το 2007 ήταν στο 84%.

Σαφώς όμως, ενώ τα υγιή δημόσια οικονομικά είναι απαραίτητα για να προστατευτείς σε περιόδους κρίσης, δεν είναι αρκετά. Η Ιρλανδία και η Ισπανία είχαν χαμηλό χρέος, όμως προδόθηκαν από τον τραπεζικό τομέα και τη φούσκα στα ακίνητα.
Alexandros Michaelides on 24/11/2011
Πανίκο,

ίσως εκπλαγούν οι επισκέπτες του blog αλλά συμφωνώ με το άρθρο σου εκτός από το χρέος. Είναι η αλλαγή από 48% σε 65% που είναι το πρόβλημα και όχι το επίπεδο. Και είναι η σύνθεση αυτής της αλλαγής που είναι επίσης ανησηχυτική. Για αυτό το λόγο συμφωνώ πολύ με αυτή την παράγραφο σου:

"Από μόνο του αυτό το μέτρο δεν θα ήταν επαρκές γιατί ακόμη και το 60% χρέος προς το ΑΕΠ δεν είναι βιώσιμο χωρίς ανάπτυξη και χωρίς χαμηλά επιτόκια δανεισμού. Προς αυτή την κατεύθυνση εκείνο που χρειάζεται είναι η χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους από μη ευρωπαϊκές πηγές (όπως π.χ. η Ρωσία και η Κίνα) σε συνδυασμό με επενδύσεις που στηρίζουν την ανάπτυξη. Τα μέτρα λιτότητας θα πρέπει να περιορισθούν σε δημόσιες δαπάνες οι οποίες δεν είναι παραγωγικές και φορολογίες που προωθούν την κοινωνική συνοχή. Η ανισότητα, όπως έχω εξηγήσει σε προηγούμενο μου άρθρο, είναι ο εχθρός της βιώσιμης ανάπτυξης."

Δυστυχώς, αν κοιτάξεις τους προυπολογισμούς παιδείας και υγείας, είναι μόνο οι παραγωγικές δαπάνες που μειώνονται το 2012, αντί τα αστόχευτα βοηθήματα που το μόνο που κάνουν είναι να αυξάνουν τα διάφορα δίδακτρα/τιμές απο τους ιδιώτες παραγωγούς. Που κάνει τη σύγκριση με το μοντέλο της Σουηδίας άδικο (εκείνοι προσφέρουν ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες και εμείς αστόχευτα βοηθήματα). Και για αυτά τα προβλήματα μπορούν οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι του λαού να κάνουν κάτι σχετικά άμεσα, ειδικά διότι αυτές οι αλλαγές είναι μέσα στο πνεύμα των προτάσεων του νυν Υπουργού Οικονομικών κ. Καζαμία.
Παρατηρητής on 24/11/2011
Αγαπητέ Αλέκο , ειλικρινά διερωτάμαι, αν ισχύουν οι ΣΩΣΤΕΣ επισημάνσεις που έχεις κάνει στα προηγούμενα σου άρθρα, πως είναι δυνατόν να συμφωνείς και με τι ακριβώς συμφωνεις από τις εισηγήσεις του κ.Δημητριάδη? Συμφωνείς για παράδειγμα με τη θέση ότι "είναι δύσκολο να πείσουν οιονδήποτε αντικειμενικό παρατηρητή, εντός ή εκτός Κύπρου, ότι όσον αυστηρά και να είναι τα μέτρα λιτότητας θα επιλύσουν το πρόβλημα χρέους. Μάλλον το ερώτημα σήμερα για τους ρεαλιστές είναι πόσο θα το επιδεινώσουν". Δηλαδή συμφωνείς στο να μην πάρουμε μέτρα λιτότητας γιατί...θα επιδεινώσουν το πρόβλημά μας???
Σοφία on 26/11/2011
Αγαπητέ παρατηρητή,
νομίζω πως είναι αυτονόητο το τι θα κάνουν οι συνετοί πολίτες που έχουν πληγεί από τα μέτρα λιτότητας (π.χ. μεσαίας κοινωνικής τάξης μισθωτοί του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που ως τώρα ζούσαν αξιοπρεπώς με το μισθό τους χωρίς όμως να μπορούν να επενδύουν οπουδήποτε και που κλήθηκαν να πληρώσουν την κρίση όσο κανένας άλλος) και που βλέπουν ότι η αγοραστική τους δύναμη θα συρρικνώθεί κι άλλο με τα νέα μέτρα. Απλώς θα περιορίσουν τις δαπάνες τους (όχι σε είδη πολυτελείας, γιατί έτσι κι αλλιώς δεν μπορούσαν) σε είδη που δεν είναι απαραίτητα για την επιβίωση της οικογένειάς τους, αλλά που κρατούσαν ζωντανό τον ιδιωτικό τομέα, κυρίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τι σημαίνει για την κυπριακή οικονομία το "μούδιασμα" της αγοράς που ήδη παρατηρείται; Είναι αυτονόητο ότι τα μέτρα λιτότητας θα φέρουν περαιτέρω μείωση των αγορών σε ρουχισμό, οικιακό εξοπλισμό, βιβλία, μείωση των εξόδων για ψυχαγωγία (εστιατόριο, θέατρο, συναυλία), επιλογή του δημόσιου τομέα υγείας, αφού το κονδύλι του μέσου μισθωτού δε θα αρκεί για ιδιώτη γιατρό, φάρμακα και αναλύσεις; Επίλυση ή επιδείνωση του προβλήματος???
Εκτός κι αν αυτό που μας ενδιαφέρει είναι πώς θα τη βγάλουν καθαρή οι επιχειρήσεις - κολοσσοί, τα golden boys των τραπεζών, οι φοροδιαφυγάδες και οι πραγματικά υψηλόμισθοι που πλήττονται έτσι κι αλλιώς λιγότερο, εφόσον παίρνουν ήδη πολλά...
on 24/11/2011
Ma kirie Dimitriadi i koultura to Soidou ine i idia me tu ellina i tou Italou. Emis zoume se mia coultura, apou fai ke apou ekmetalefti. Zoume se ena politiko sistima me adiafania ke miza pou oloi gnorizoun ke kanenas den mila.

I Suidoi exoun en sistima opou doulevoun collectively san koinonia eno emis san atoma. O kathenas to simferon tou. to ena koma ftei to allo, o dimosios plironete ke den paragi, o forodiafigas den plironi ke den diloni ke kanenas den ton endiaferi efoson ine kala ekinos. Anto rotisi gia na prosferi tha sou pi piase apo to alon.
ΚΚΚ on 24/11/2011
κ. Δημητριάδη ευχαριστούμε πολύ για το άρθρο και για τον πολύ ωραίο τρόπο που συνθέτετε αυτό που γίνεται στον κόσμο με την δική μας πραγματικότητα.

Οι σκέψεις της κυβέρνησης είναι να μην δώσει αυξήσεις στους υπαλλήλους του δημοσίου τομέα. Και η όλη συζήτηση είναι για αυτό, όχι για δραστικές, ακραίες, νεοφιλελεύθερες περικοπές.

Μπορείτε σας παρακαλώ να το σχολιάσετε αυτό; Πως τοποθετείστε στην πρόθεση της κυβέρνησης να παγώσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, δηλαδή να μην πάρουν αύξηση 4-5% το 2012;
P. Demetriades on 24/11/2011
I have noticed that the BBC link I gave in my post is wrong, here is the correct one:

http://news.bbc.co.uk/1/hi/programmes/newsnight/9631129.stm

It's worth watching!
alkis on 24/11/2011
Where is the BBC documentary actually? The link posted leads to a WSJ article only. Could you please rewrite/fix the right link.

Thank you
Best regards
phylarchus on 24/11/2011
Για το βραβείο Wilson και τις διάφορες απόψεις σχετικά με τη διάλυση του "καπιταλιστικού" ευρώ (και φυσικά αν είναι δυνατό κάθε ίχνους της μισητής Ευρωπαϊκής Ένωσης) μπορεί ο καθένας να έχει τη γνώμη του και οι Άγγλοι τη δικιά τους.
Ό,τι όμως και να σάς έπεισε να ασχοληθείτε με το φλέγον πρόβλημα στην Κύπρο, είναι θετικό ότι το κάνατε επί τέλους. Εγώ συμφωνώ μαζί σας στο ότι είναι οι ανισότητες που προκαλούν τα προβλήματα, γι' αυτό άλλωστε και μόνο με την απάλειψη των τεράστιων διαφορών μεταξύ του υπερμεγέθους (65000 εργαζόμενοι) και υποεραμειβόμενου (καπιταλιστικού σε σχέση με τουε κοινούς θνητούς, αν προτιμάτε) ευρύτερου δημόσιου τομέα και άλλων μέτρων όπως στόχευση των τελείως αψυχολόγητων κοινωνικών παροχών που δόθηκαν τα τελευταία χρόνια (στάληκε και στον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατία Γ. Βασιλείου πασχαλινό δώρο 300 ευρώ) και της φοροδιαφυγής που όπως και στην Ελλάδα είναι εθνικό σπορ λόγω αναποτελεσματικών κυβερνητικών υπηρεσιών, αστυνομίας και δικαστικής εξουσίας, θα επέλθει μερική ανακούφιση της κυπριακής οικονομίας.
Όσον αφορά στις τράπεζες, ας μη ξεχνάμε ότι το 65% χρέος μάς προέκυψε πολύ πριν αρχίσει το κράτος να σκέφτεται ότι πιθανό να χρειαστεί να τες στηρίξει. Είναι λοιπόν η υποβάθμιση ελληνικών και κυπριακών χρεογράφων από τους οίκους αξιολόγησης (με τα οποία ειρήσθω εν παρόδω ότι είναι φορτωμένα και τα Συνεργατικά) που έχουν ζημιώσει τελειωτικά τις τράπεζες, και όχι οι τράπεζες την οικονομία. Για να μην αναφέρω την συστηματική αφαίμαξη της οικονομίας λόγω του υπέρμετρου εσωτερικού δανεισμού της κυβέρνησης. Σύμφωνα πάντως με την πολεμική σας εναντίον της Κεντρικής Τράπεζας, για να είστε συνεπής και πιστευτός θα πρέπει να πείτε ότι έπρεπε να απαγορεύει στα πιστωτικά ιδρύματα να αγοράζουν όχι μόνο τα ελληνικά αλλά τελικά και τα κυπριακά (παρόλο που είναι η ίδια που τα...πουλάει)!
ΚΑΙ on 24/11/2011
Το πρόβλημα δεν είναι το ύψος του σημερινού ποσοστού του χρέους επί το ΑΕΠ αλλά στο που θα φτάσει αν το κράτος κληθεί να στηρίξει τις τράπεζες. Με βάση υπολογισμούς, ενσεχομένως να υπερβεί το 85% του ΑΕΠ. Αναφορικά με τα ομόλογα, και πάλιν το πρόβλημα δεν είναι τα ελληνικά ομόλογα, αλλά η έκθεση σε ελληνικά ομόλογα σαν ποσοστό επί της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών μας (DIVERSIFICATION?) Τέλος, αναφορικά με τα κυπριακά ομόλογα είναι άξιον απορίας αν οι δικές μας τράπεζες δεν στηρίζουν το δικό μας κράτος γιατί να αναμένεται από τιο κράτος να τις στηρίξει αυτές? Επιπλέον, γιατί στήριξαν το Ελληνικό κράτος? Τέλος, υπάρχουν τράπεζες που δεν στηρίζουν τη χώρα καταγωγής τους?
Kleanthis Ioannides on 24/11/2011
Εξαιρετικό το άρθρο. Πραγματικά βάζει το θέμα εντός του πραγματικού του πλαισίου , δηλαδή ότι ο πρώτιστος λόγος αύξησης των spreads του κράτους μας είναι η έκθεση των τραπεζών μας στην Ελλάδα σε ποσοστό δυσανάλογο του μεγέθους της οικονομίας μας.
Taylor on 24/11/2011
I agree with Kleanthis 100%.
Επιλήσμων on 24/11/2011
Με την τελευταία παράγραφο του άρθρου σας μας λέτε ότι τώρα πρέπει να ξεχάσουμε την περίπτωση να βοηθήσει η Γερμανία την ευρωζώνη με ένα νέο,φιλόδοξο Σχέδιο ΜΑΡΣΑΛ
όπως ελπίζατε/διερωτώσασταν,σε παλαιότερο άρθρο σας στις 6 Οκτωβρίου 2011. Και φυσικά να ξεχάσουμε και το Δωρεάν Γεύμα.
Η μαγική συνταγή σας γιά τη μικρή Κύπρο, πιστεύω είναι ορθή. Το πρόβλημα μας όμως είναι ότι δεν έχουμε κανένα από τα 4 υλικά της συνταγής.
Καί παρά τις φιλότιμες καί απεγνωσμένες προσπάθειες του φίλου κ.Κίκη Καζαμία, που από ότι αντιλαμβάνομαι κινείται στα πλαίσια της συνταγής σας, στο τέλος θα αναγκαστούμε να πάρουμε TAKE AWAY,έτοιμο,MADE IN ......?
P. Demetriades on 24/11/2011
Δυστυχώς είναι η κ. Μέρκελ που πρώτα ανακοίνωσε και μετά ξέχασε το σχέδιο Μάρσαλ, και οχι εγώ, λόγω των αντιδράσεων που αντιμετωπίζει στη Γερμανία.

Οι λύσεις υπάρχουν γιά να διασωθεί το ευρώ, αλλά όλες περνούν μέσα από τη Γερμανία, η οποία προς το παρόν δείχνει απρόθυμη να τις υιοθετήσει.

See the article on the ECB in last week’s Economist:

http://www.economist.com/node/21538753

See also the comments of CDU secretary about Baroso supporting "le dolce vita" in Spiegel’s most interesting analysis:

http://www.spiegel.de/international/business/0,1518,799692,00.html
phylarchus on 24/11/2011
ΚΑΙ αντιλαμβάνομαι ότι αναφέρεστε σε μένα.
Το πρόβλημα θα υφίστατο, φυσικά σε μικρότερο βαθμό, και χωρίς τις τράπεζες όπως άλλωστε μαρτυρεί η σταδιακή, απότομη διολίσθηση του δημόσιου χρέους, η ανεργία κλπ.
Φυσικά και φταίει η έκθεση στα ελληνικά ομόλογα, για δε τη διασπορά των επενδύσεων μπορείτε άνετα να μέμφεσθε τους άσχετους-υπεύθυνους των κυπριακών τραπεζών, όχι όμως την Κεντρική. Η Κεντρική ευθύνεται για το μεγάλο μέγεθος που έφθασαν οι τράπεζες χωρίς τις αναγκαίες βαλβίδες ασφαλείας όπως επαρκή ίδια κεφάλαια. Όχι φυσικά για επενδυτικές/ποιοτθκές αποφάσεις εταιρειών ιδιωτικής ιδιοκτησίας! Από την άλλη όμως η στρατηγική απόφαση για μεγάλη επέκταση των τραπεζών λήφθηκε και άρχισε να εφαρμόζεται ήδη από την αίρα Αυξεντίου και συνεχίστηκε κυρίως επί Χριστοδούλου χωρίς ούτε λέξη να ακούγεται ή κάποια απόφαση να παίρνεται γι' αυτά τα θέματα. Είναι γι' αυτό που κατά την άποψη μου το να τα ρίχνει κανείς όλα τώρα στον Ορφανίδη θεωρώ ότι είναι άηθες ή υστερόβουλο.
on 24/11/2011
Ma an i trapezes den ixan provlima tote ta downgrades to oikon aksiolofisis den tha itan tetia. (sta reports tous o protos logos gia to downgrade, vazoun to kindino to kipriakon trapezon sta ellinka omologa).

Epomenos to kratos tha mporouse pio evkola na vgi stis agores ke den tha danizetoun egxoria ke na pniksi tin agora.

I kefaliaki eparkia pou xriazete mia trapeza ti opia epivlepi i kentriki trapeza exertate apo Risk Weighed assets tis trapeza. Afto eprepe na epivlepi i Kentriki trapeza. Fysika to Basell II afini parathyrakia gia to sovereign debt.

Kata ti ti diki m gnomi eprepe na epemvi i kentriki giati to risko stin elada itan terastio ke oxi na krivete piso apo nomikistikes paragrafous ton kanonon ke na vgazi tin oura tis apekso.

O eleghos eprepe na ine ousiastikos gia to prgmatiko risko ton trapezon stin ellada - "SUBSTANCE OVER FORM"- kati pou den egine ke idou ta apotelesmata.
ΚΑΙ on 24/11/2011
Συμφωνώ μαζί σας ότι το πρόβλημα θα υφίστατο και χωρίς τις τράπεζες. Θα ήταν όμως πολύ διαφορετικό καθώς τα επιτόκια δανεισμού τοτυ κράτους θα ήταν κατά πολύ χαμηλότερα από τα σημερινά.
Δεν έριξα ευθύνη στην Κεντρική. Ρίχνω ευθύνη όμως σε όλο το σύτημα τόσο λήψης αποφάσεων όσο και εποπτείας (αν αντιλαμβάνομαι σωστά συμφωνείται με αυτό καθώς αναφέρεστε σε 2 πρώην Διοικητές, άποψη με την οποία συμφωνώ). Ο κ. Ορφανίδης δεν μπορεί να είναι άμοιρος ευθυνών. Η κρίση άρχισε καλοκαίρι του 2007 στην Αμερική και ο κ. Ορφανίδης είχε αναλάβει Διοικητής τον Μάιο του έτους εκείνου. Σας παρακαλώ να ανατρέξετε στα μεγέθη των ισολογισμών των τραπεζών μας από το 2007 μέχρι το 2010 ώστε να δείτε την ραγδαία αύξησή τους, συγκρίνοντας τα πάντοτε με το μέγεθος της οικονομίας. Η προληπτική εποπτεία υπάρχει για να τα προλαμβαίνει αυτά. Δυστυχώς, αυτό δεν έγινε. Συνεπώς, ευθύνες υπάρχουν παντού μηδενός εξαιρουμένου. Σχετικώς, πρέπει να σημειώσω ότι Υπουργός Οικονομικών κατά την περίοδο της ευφορίας και της εισαγωγής στην Κύπρου 'ζεστού χρήματος' (ή cash flow bonanzas αν θυμάμαι σωστά από τα οικονομικά) ήταν ο κ. Σαρρής. Κατά την άποψή μου μερίδιο της ευθύνης ανήκει και σε αυτόν.
achilleas on 24/11/2011
http://blogs.ft.com/gavyndavies/2011/11/20/when-should-the-ecb-buy-sovereign-debt/#axzz1ecpLzEVn

BOE's governor advocates QE for UK but explains why ECB should not do QE.
P. Demetriades on 24/11/2011
He is wrong, like he was in dealing with the Northern Rock crisis and how he has failed to see the sub-prime crisis coming, although the warnings were there (e.g. the BIS was warning them).

The distinction between a liquidity crisis and a solvency crisis is not as clear cut as King makes it to be. Moreover, a liquidity crisis can easily turn into a solvency crisis if not extinguished early enough.

The crisis is now a liquidity crisis, everything we have seen in the last few weeks points to that e.g. the Spanish change of government that WSJ analyses in the link I have provided. The Economist article I gave above strongly argues even more strongly that the crisis has now entered a self-fulfilling panic stage and that only the ECB can reverse that. I could not agree more.

Mervyn, I am afraid, will go down in history as the Governor who misdiagnosed 3 crises and survived to tell the tale. However, he is very good handling interest rates at more normal times.
Michael Olympios on 24/11/2011
Έχω διαβάσει το άρθρο του Krugman στον ΠΟΛΙΤΗ της περασμένης Κυριακής και ομολογώ ότι ξαφνιάστηκα με το παράδειγμά του με τη Σουηδία. Αν και συμφωνώ με το μεγαλύτερο μέρος του άρθρου αλλά και με άλλα συγράμματα του Krugman (Depression Economics) έχω την άποψη ότι δεν μπορεί κανείς να αναφέρετε στις μεγάλες κρατικές δαπάνες στη Σουηδία χωρίς να κοιτάξει άλλους δείκτες της οικονομίας. Στη Σουηδία για παράδειγμα δεν φαίρνουν νερό με βουρβουλάδες για να πέρνει χορηγίες η Ομόνοια, ούτε πλασάρουν στη βουλή σχέδια διάσωσης κρατικών εταιρειών ύψους δεκάδων εκατομμυρίων και μετά από μερικούς μήνες οδηγούνται σε πτώχευση. Ούτε έχουν τον Χατζηπέτρου να υπερασπίζεται υπερπρονόμια των δημοσίων υπαλλήλων και να αρνείται να γίνουν σχέδια αξιολόγισης της παραγωγικότητας στον δημόσιο τομέα. Ούτε βέβαια στη Σουηδία οι δημόσιοι υπάλληλοι ξεκινούν να δουλεύουν (σ.σ. κανονική δουλειά) μετά τις 2:30. Και φυσικά τα επιδόματα παραστάσεων και έγκαιρης προσεύλευσης στην εργασία ούτε υπάρχουν αλλά ούτε και συντάξημα είναι.

Το πρόβλημα της κυπριακής οικονομίας δεν είναι τόσο το μεγάλο κράτος αλλά κυρίως ο κρατισμός.
Παρατηρητής on 24/11/2011
Ολύμπιε χαίρομαι ιδιαίτερα που αυτή τη φορά συμφωνώ με τις επισημάνσεις σου.
Παρατηρητής on 24/11/2011
¨Όσον αφορά το σχόλιο του κ.Δημητριάδη ότι " η εποπτική αρχή, το μόνο που κάνει τελευταία είναι να προσπαθεί μάταια να απαλλαγεί των δικών της ευθυνών για τη σημερινή κατάντια του τραπεζικού συστήματος" έχω να πω τα εξής: η εποπτική αρχή και πιο συγκεκριμένα ο Διοικητής της ήταν ο ΜΟΝΟΣ που προειδοποιούσε από την αρχή για την λανθασμένη πορεία που είχε πάρει η κυπριακή οικονομία και μάλιστα προειδοποιούσε ΠΡΙΝ την κρίση σε αντίθεση με όλους τους άλλους. Γι' αυτό και μεταξύ άλλων επέβαλε τους επιπρόσθετους περιορισμούς στα δάνεια για αγορά ακίνητης περιουσίας ακριβώς γιατί ήταν ο ΜΟΝΟΣ που έβλεπε την ύπαρξη της φούσκας όταν όλοι οι άλλοι τον ειρωνεύονταν. Στην συνέχεια και μετά την έναρξη της διεθνούς κρίσης και την επιδείνωση της δημοσιονομικής κατάστασης στην Κύπρο όχι λόγω της κρίσης βέβαια αλλά της κρατικής σπατάλης, προειδοποιούσε για το που θα καταλήγαμε. Και εδώ που καταλήξαμε, στην απώλεια δηλαδή κάθε αξιοπιστείας εκ μέρους της κυβέρνησης και στην εκτόξευση των επιτοκίων των κυπριακών κυβερνητικών ομολόγων στα ύψη, δεν ευθύνεται ποσώς ο τραπεζικός τομέας όσα λάθη και αν έγιναν και εκεί (με πρωταγωνιστές και πάλι εκείνους τους παράγοντες που πρωτοστάτησαν στον πόλεμο κατά Ορφανίδη π.χ Βγενόπουλος).

Επομένως αντί κάποιοι να ζητούν και τα ρέστα ας προβληματιστούν και ας πιέσουν προς την ορθή κατεύθυνση ο οποία δεν είναι ασφαλώς η μη λήψη μέτρων λιτότητας (όπως ουσιαστικά εισηγείται ο κ.Δημητριάδης λες και δεν συμβαίνει απολύτως τίποτε) αλλά η λήψη δραστικών μέτρων λιτότητας όπως εισηγείται (αλλά υποσκάπτεται δυστυχώς συστηματικά από το ίδιο του το κόμμα) ο Κ. Καζαμίας.
Taylor on 25/11/2011
Regulation 101 dictates that asset bubbles are pricked via raising loan to value as they are occuring not Afterwards to crash land a property market which is reminiscent of Greenspan and his Fed...
Α. Γεωργίου on 26/11/2011
Αγαπητέ

Το μόνο πράμα που έκαμνε ο -αποδεδειγμένα λαμπρός ακαδημαϊκά-διοικητής τα 2 πρώτα χρόνια της θητείας του ήταν να ετοιμάζει ακαδημαϊκές μελέτες για συνέδρια στο εξωτερικό...
Τουλάχιστον έτσι έλεγαν συνεργάτες του και μέλη του προσωπικού της ΚΤ τότε...αν δεν ευσταθεί ας βγουν έστω και τώρα να το διαψεύσουν...αυτό καθεαυτό για μένα μόνο θετικό είναι.. Αλλά αν δεν παραγνώριζε ή αν έδινε την ίδια σημασία στα τησ κύπρου...δυστυχώς όταν αποφάσισε ν ασχοληθεί και με την Κύπρο, το πλοίο είχε πάρει την κλίση του....

Όσο δε για τον Βγενόπουλο, ο τρόπος αντιμετώπισης του από την κυπριακή κοινωνία και τα ΜΜΕ είναι απόδειξη των μαύρων μας χαλιών....ο κύριος αυτός ήρθε κι εξύβριζε κάθε θεσμό πριν λίγα χρόνια. Συμπεριλαμβανομένου και του διοικητή της ΚΤ, με τον οποίον όσο κι αν διαφωνώ με την άποψη του σε κάποια ζητήματα, θεωρώ ένα κρατικό θεσμό που ο καθένας πρέπει να σέβεται και να προστατεύει. Αντίς αυτού όμως, είδαμε τους κκ βουλευτές μας να του κάνουν πίσκαλα και τεμεναλδες όταν αυτός ο κύριος δεν άφηνε θεσμό στο απυροβώλητο...σήμερα ο ίδιος κύριος, μετά τα χάλια που προκάλεσε στη Μαρφίν, μετά το συστημικό κίνδυνο που δημιούργησε στα θεμέλια της κυπριακής οικονομίας, την έκανε μ ελαφρά πηδηματάκια ζητώντας και ρέστα.... Κι αντίς η δικαιοσύνη και οι νομικές αρχές να κινηθούν δικαστικά εναντίον του, άλλοι του αφιερώνουν εκπομπές των 60 λεπτών....
αθηνα on 26/11/2011
Δηλαδή κ.Α.Γεωργίου,κατά τη γνώμη σου το μόνο μας πρόβλημα είναι ο Ορφανίδης.Χωρίς να αμφισβητώ τις όποιες ευθύνες του,ως εκ της θέσης του bank regulator,για την έκθεση των τραπεζών στο ελλ. χρέος,εν τούτοις είναι μόνο μία παράμετρος για το χάλι μας το μαύρο.Ξεχάσαμε την εγκληματική αδράνεια στη λήψη μέτρων,βλέποντας το τσουνάμι να έρχεται, διαλύσαμε την ενεργειακή μας υποδομή εν μιά νυκτί για το χατήρι του Ασσαντ,ξοδεύουμε 3 εκατ.ευρώ το μήνα στους λαθρομετανάστες,δίνουμε δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε όλους τους Τουρκοκύπριους,ανεξάρτητα αν είναι πλούσιοι ή όχι,δίνουμε εκατοντάδες εκατομμύρια σε έξοδα παραστάσεως -να συνεχίσω; Και βρήκαμε τον ιδανικό αποδιοπομπαίο τράγο για να του φορτώσουμε τις ασήκωτες ευθύνες μιάς απροβίβαστης διακυβέρνησης.
Σοφία on 26/11/2011
Αγαπητέ Παρατηρητή,
νομίζω η τόση έμφαση στην υπεράσπιση της εποπτικής αρχής αναιρεί στα μάτια ενός απλού πολίτη την αξιοπιστία όσων λέτε. Πολύ απλά, γιατί, δε συνάδει από τη μια η εποπτική αρχή και συγκεκριμένα ο διοικητής της ΚΤ να γνώριζε και να προειδοποιούσε (όπως λέτε), και από την άλλη να έχουν αφεθεί οι κυπριακές τράπεζες να επενδύσουν τόσο ριψοκίνδυνα, χωρίς κανένας να μπορεί να τους σταματήσει. Μήπως ο ρόλος της ΚΤ δεν είναι και να προλαβαίνει και να εμποδίζει τέτοιες ενέργειες; Τι έκανε επί τούτου, εφόσον λέτε ότι ο Διευθυντής της γνώριζε τους κινδύνους; Λυπάμαι που σας το επισημαίνω, αλλά στα λόγια σας υπάρχει μεγάλη αντίφαση.
Και μόνο όποιος εθελοτυφλεί δε βλέπει ότι οι απλοί πολίτες, που πληρώνουν τώρα την κρίση, είναι πολύ θυμωμένοι με τη στάση της εποπτικής αρχής απέναντι στις τράπεζες και θα θυμώνουν όλο και περισσότερο με όσα τους επιβάλλονται για να σωθούν οι τράπεζες.
Παρατηρητής on 28/11/2011
Γιώργο και Σοφία

Το κυπριακό πλοίο δεν πήρε την κλίση του ούτε λόγω της διεθνούς κρίσης, ούτε λόγω της ελληνικής κρίσης. Το κυπριακό πλοίο άρχισε να βυθίζεται-δεν πήρε απλώς κλίση-λόγω της κάκιστης δημοσιονομικής διαχείρησης και της ανεξέλεκτης επέκτασης των κρατικών δαπανών από την παρούσα κυβέρνηση. Οι αριθμοί μιλούν και αποτυπώνουν αυτή την πραγματικότητα. Σας παραπέμπω για παράδειγμα στα άρθρα του Αλέξανδρου Μηχαηλίδη εδώ στην stockwatct όπου γίνεται μια εξαιρετική άνάλυση της όλης κατάστασης.
Παρατηρητής on 25/11/2011
Ολύμπιε διευκρινίζω ότι το πιο πάνω σχόλιο για την εποπτική αρχή δεν απευθύνεται σε εσένα, κατά λάθος το έχω βάλει ως απάντηση κάτω από το δικό σου σχόλιο...
Επιλήσμων on 24/11/2011
The question of Lord Wolfson refers to the prospect of a break-up of the Economic and Monetary Union.
By Monetary Union I understand we refer to the Eurozone.
By Economic Union he means the European Union itself? (including the UK). Πιθανό καλώς αντιδρούσατε μέχρι τώρα με καχυποψία σε επιστολές λόρδων.
Το Ομηρικό "Φοβού τους Δαναούς καί δώρα φέροντας" ισχύει διαχρονικά αντικαθιστώντας το υποκείμενο.
The Invisible Hand on 24/11/2011
Είναι αξιοσημείωτο ότι η μόνη χώρα που μπήκε στο μηχανισμό στήριξης λόγω της χρεωκοπίας των τραπεζών της που της κόστισε δημοσιονομικό έλλειμα 35%, είναι η Ιρλανδία, η οποία τώρα έχει καταφέρει να έχει σήμερα δημοσιονομικά πλεονάσματα και αναμένεται να επανέλθει στες αγορές σε ένα ή δύο χρόνια.

Δεν υποτιμώ το μελλοντικό πρόβλημα στη Κύπρο από το τραπεζικό κλάδο. Αλλά είναι ευκαιριακή και αντιεπιστημονική η δικαιολογία ότι η κρίσις στη Κύπρο ΧΘΕΣ και ΣΗΜΕΡΑ προέκυψε από την πιθανή χρεοκοπία των τραπεζών ΑΥΡΙΟ.

Περιλαμβάνεται το "causality principle" στο πολυθρύλητο Econ101;

Δυστυχώς φαίνεται να υπάρχουν στο blog και άτομα που σχεδόν αδημονούν για τραπεζικό κραχ για να φορτώσουν στους τραπεζίτες (και στο PhD του MIT) τες αμαρτίες μιας ανίκανης διακυβέρνησης.

Κατά τα άλλα συμφωνώ, βέβαια, με το καθηγητή: ΑΝ βρούμε φτηνά δανεικά από τους Ρωσους και Κινέζους και ΑΝ τα διαθέσουμε στην απαραίτητη ανάπτυξη, θα βγεί οι οικονομία μας γρηγορότερα από τη σημερινή κρίση της κακοδιαχείρησης (και τη μελλοντική κρίση του ενδεχομένου μελλοντικου κόστους διάσωσης τραπεζών). Αλλά φοβούμαι ότι ο φημολογούμενος εξ ανατολών πακτωλός θα εξαντληθεί τάχιστα σε αναδιάρθρωση παλαιοτέρων δανείων και στο αδηφάγο κράτος.
Taylor on 24/11/2011
The Irish debt rose from 35% of GDP to 90% because of bailing out 3 huge banks Anglo Irish, allied Irish and Bank of Ireland.
We are more similar to the Irish case than to the Greek or Italian case (fiscal mismanagement) in my humble opinion.
I would be crazy to hope for our banking system to fail as all of us the Cypriot taxpayer would pay.
The obsession by some Katestimena to protect the MIT PhD is amazing though.
The Invisible Hand on 24/11/2011
SOME DAY SOON we may be more similar to the Irish case if/when our banks go belly up.

RIGHT NOW the similarity to Greece, albeit with a small time lag, is striking:

Irresponsible public spending, gross overmanning in the greater civil service, inefficient government enterprises, giveaways to households without income or wealth considerations, a debt to GDP ratio increasing from about 40% to over 60% in four years BEFORE any assistance to distressed Banks. Not to mention the devastating loss of lives, wealth and business confidence after the accident at Mari and the incompetent management of the aftermath.

Let's tar and feather the bankers, when the time comes, for their irrational exhuberance. But they cannot be the αποδιοπομπαίοι τράγοι for the cardinal sins commited by the political leadership and the civil service.

I never, never thought that I would miss Tassos...
Taylor on 25/11/2011
I miss Tassos as well, however me must agree that World Economic circumstances were such that added tax revenues from the property boom were adding to the governments coffers therefore hiding the fiscal structural problems, in the good years no attempt was made by the then Finance minister to fix our fiscal structural issues yet today he is saying we should go to the mechanism!! The biggest mistake we could ever make as a country get in the technocrats to change our national interests.
Right now we are not Greece because debt at around 65% to GDP is not that much of a problem, we are not INSOLVENT as a country we face a short term LIQUIDITY crisis hence the help from our Orthodox brothers the Russians. May I remind all readers that Greece has Debt around 160% of GDP, Italy 112% of GDP, Belgium 100% of GDP Portugal and Ireland around 90% of GDP. (Even France and Germany have levels of Debt higher than us) any debt level above 70% of GDP is very dangerous as interest payments are very high. Debt at around 60-65% is still Sustainable IF there is growth in the economy and IF your budget deficits are in control...these are the problems the rating agencies and the EU Comission are highlighting not the absolute level of our debt, the incease from 48% to 65% is unfortunate but if today that level was stable it would NOT be aproblem on its own!!!
The matter is that we are close to the Irish case exactly because our bank assets are multiples of our GDP like Ireland and Iceland's...when these Cypriot banks that have lots of assets do NOT manage to raise the required 9% core tier 1 capital by July 2011 requested by the European Banking Authority (including the BlackRock effect on Greek NPL's) then our state with 65% Debt to GDP will automatically go to 90% of GDP with one stroke of genius, the solution of that is not to have "fiscal space" to bail out banks that are too big too fail like the MIT PhD is preaching that is bad bank regulation and creates moral hazard that allows banks to be irresponsible knowing the state will always bail them out.
You stop your banks from doing bad loans or lending to european sovereigns under your NATIONAL financial stability mandate which is a national affair. You do not use excuses that the ECB is buying government bonds as part of its monetary policy mandate which is Eurozone wide, when the ECB is subject to NO haircut on these peripheral bonds, as along with the IMF it is an institution that faces no haircuts on its bond holdings. On the other hand your commercial banks do face haircuts. If you want to help our brothers and the motherland the GREEK TAXPAYER not the Greek bank executives you should be supporting a 75% to 80% haircut on GGB's to help lighten the burden on our brothers...
This is the big difference in our opinion dear invisible I am not saying that fiscal prob;ems are not there i'm saying that what will push us to the mechanism is not the absolute level of our debt but the bad decisions of our overpaid bank executives and our genius bank regulator.
May I also remind readers that regulation 101 does not say that you give a blanket guarantee on all your banks as the Irish did. What a Government does is to guarantee to bail out a Solvent but illiquid bank, it is bad regulation to save an insolvent bank as that is throwing good money after bad.
Also I agree that interest rates in our economy our high but the reason is simply that deposit rates are also high say 4.25% that is the cost of funds or price of money of our banks therefore it is logical that our banks charge a "spread" over that for their loans, this is how the Cypriot banking system works its liquidity are the deposits of the Cypriot and Russian depositors. Cypriot banks are NOT reliant on ECB liquidity assisstance NOR do they borrow in the interbank market as Northern Rock did (wholesale funds) that are much more volatile short term funding that evaporates in times of crisis like today.
Taylor on 25/11/2011
http://www.telegraph.co.uk/news/interactive-graphics/graphic-of-the-day/8868729/Graphic-European-debt-crisis-explained.html

To correct myself Portugal's debt is 106% of GDP
Irelands 109%
France 82%
Germany 86%
The only large country in Eurozone with the same debt as us is the Netherlands with 65% and Sweden is the only one loer than us with 40%.
KKyriacou on 24/11/2011
The Germans /ECB at the end will do what they have to in order to save the Euro. Currently ECB is talking tough on one end and on the other they are buying bonds to keep yields in check. While this 'game of chicken' with the market may prove catastrophic, one cannot blame them for trying to put some order in places like Greece and Italy while they still have some leverage. But one cannot blame them for the crisis itself. There's a falacy in your argument in that it exonerates governments and puts all blame on Germany and the ECB. The problem is not as clear cut as you present it. The fact that ECB is not taking the role of lender of last resort to salvage the situation, does not mean that the politicians were right to over blow their budget, which you seem to supprort.
αθηνα on 24/11/2011
To πρόβλημά μας εδώ στην Κύπρο,μακάρι να ήταν μόνο δημοσιονομικό.Δυστυχώς έχουμε κυρίως πρόβλημα πολιτικό'ι'δεολογικό.Διότι δεν μπορεί ο υπ.Οικονομικών να προτείνει μέτρα και να του βάζει τρικλοποδιά το κόμμα του.Και το κυριότερο,δεν γίνεται να ερωτάται ο πρόεδρος για το τελεσίγραφο Ρεν,και να λέμε ότι αυτή είναι η Ε.Ε. Δηλαδή να υποθέσω ότι η οικονομία μας πάει πρίμα και μας αδικούν;E τότε γιατί δεν αποχωρούμε απο ένα προβληματικό οργανισμό;Aντιθέτως,''προβάρουμε τα καλά μας '' για να κορδώνουμε στην προεδρία της προβληματικής αυτής Ενωσης,το καλοκαίρι.Να δούμε τι άλλο θ'ακούσουμε.
achilleas on 24/11/2011
Mervyn King:

" In other words, it would be a mechanism of transfers from the surplus to the deficit countries. And that’s why the European Central Bank feels, I think – and with total justification - that it’s not the job of a central bank to do something which a government could perfectly well do itself, but doesn’t particularly want to admit to doing."

this is King's argument. What i understood is that QE by the ECB will result in (stealth) transfers from surplus countries to deficit countries. the ECB is reluctant to do that because it is more of a poltical problem rather than technocratic decision.

So to make it clear, Dr. Demetriades, and Krugman, DeLong etc. you believe that the ECB should go on and do QE, therefore bypassing the politicians and do 'stealth' transfers?
P. Demetriades on 24/11/2011
At extraordinary times central banks need to do extraordinary things, that is what LLR is about.

Only the ECB can avert a full blown crisis and deflation now.

There are ways to intervene that are not tantamount to (the perception of) stealth transfers. Have a look at this article from tomorrow's Economist:

http://www.economist.com/node/21540259

The eurozone not only needs QE but also needs close to 0 interest rates to avert an impending disaster.

Raising capital requirements and inflicting mark to market accounting on government bonds in the middle of the crisis was a pretty bad idea.
Σάββας Τταντής on 24/11/2011
¨Αμεσα πρέπει να κάνει 2 πράγματα η Κυβέρνηση

1. Να μειώσει το έλλειμα της στο 0% το 2012 και το 2013 να περάσει σε πλεονάσματα έτσι ώστε να βρίσκει έυκολα δανεισμό και ρευστότητα και να προβαίνει σε αναπτυξιακά έργα μεγάλα ώστε να δινει εργάσια και δουλειές στην οικονομια...να χρηματοδοτά προγραματα προσληψης ανέργων κλπ κλπ

2. Να κρατικοποιήσει τις τράπεζες η να τους δώσει κεφάλαια με προνομιούχες μετοχές και να τους επιβάλει μείωση επιτοκίων , τα καταθετικά επιτόκια να είναι 1% και τα δανεια 3-4%. Αυτό θα βοηθήσει την ανάπτυξη, θα μειώσει ανεργία, δεν θα χρεωκοπήσουν χιλιάδες επιχειρήσεις.

Οι τράπεζες όπως 'εχω εξηγήσει πολλές φορες πνίγουν την οικονομία με τα ψηλά επιτοκια που έχουν αυτη την στιγμή στην προσπαθεια τους να αντλήσουν ρευστοτητα. Αυτο που γίνετε τώρα το αποκαλώ οικονομικά κανιβαλισμό....οι τραπεζες "σκοτώνουν" την οικονομία με τα ψηλα επιτοκια, η κυβερνηση "σκοτώνει" την οικονομοια με ψηλοτερες φορολογίες και οι οικονομία θα "σκοτώσει" τις τραπεζες και περισσότερες χρεωκοπίες ετερειών και κατεπέκταση μεγαλύτερες ζημιες για τις τραπεζες. Επίσης, η οικονομία θα σκοτώσει τα οικονομικά του κράτους με λιγοτερους φορους απο μειωμένη κατανάλωση και μεγαλύτερη φοροδιαφυγη.

τα πράγματα είναι πολύ απλά , δεν χρειάζονται περιπλοκες ακαδημαικες θεωρίες για να αντιληφθουμε τι πάθαμε η τι πρέπει να κάνουμε , τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, χρεωκόπησαν οι τράπεζες μας οπως παθανε και οι Ισλανδικες πριν μερικά χρόνια,(οπως πάθανε οι Ιρλανδικες, οι Αγγλικες κλπ κλπ) τώρα το κράτος πρέπει να πράξει οτι έκανε η Ισλανδια, να κρατικοποιησει τις τραπεζες. Οσο καθυστερά να γίνει αυτο τοσο πιο πολυ θα καθυστερησει να ξεπεραστει αυτη η κρίση.......(χωρις κρατικοποιηση τραπεζων θα διαρκέσει τουλάχιστον 10 χρονια)........

αυτό που ζούμε και θα ζήσουμε τα επομενα χρονια είναι μια οικονομική κρίση πολύ πολύ απλη στην κατανόηση της αλλά δύσκολη και επώδυνη σε διαρκεια και επιπτώσεις.........
Επιλήσμων on 25/11/2011
O.K. η Κυβέρνηση μειώνει το έλλειμα σε 0% καί το 2013 περνά σε πλεόνασμα.
Πως θα προβαίνει σε ΜΕΓΑΛΑ αναπτυξιακά έργα,να δίνει εργασία καί δουλειές καί να χρηματοδοτά προγράμματα πρόσληψης ανέργων?
Ο εύκολος δανεισμός που αναφέρεστε είναι δανεικά καί αγύριστα?
Συμφωνώ ότι η ανάπτυξη (economic growth) είναι το κλειδί που θα μας απεγκλωβίσει από την οικ. κρίση, αλλά απορώ με το πλεόνασμα.
Παρατηρητής on 24/11/2011
Αν ο Krugman ερχόταν στην Κύπρο και είχε μπροστά του τα οικονομικά δεδομένα των τελευταίων 4 χρόνων από την "οικονομική" διαχείρηση της παρούσας κυβέρνησης, δεν νομίζω πως θα μας πρότεινε το μοντέλο της Σουηδίας ως άμεση λύση στο πρόβλημά μας. Θα έλεγε σε κάποιους να πάνε πρώτα να μάθουν τη βασική οικονομική θεωρία (ανεξάρτητα από επιμέρους σχολές σκέψης), να κατανοήσουν κάποιοι πως δεν μπορούν να πληρώνονται περισσότερα από όσα παράγουν (αύξηση μισθών που δεν συνδέεται ποσώς με την αύξηση της παραγωγικότητας), πως δεν μπορείς να σπαταλάς τα χρήματα και τους κόπους άλλων (φορολογούμενου πολίτη) που δεν σου ανοίκουν όπου σου καπνίσει για να κερδίζεις ψήφους, πως δεν μπορούν να υπάρχουν προνομιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι εις βάρος ολόκληρου του πληθυσμού ούτε και κυβερνώσες συντεχνίες οι οποίες σώνει και καλά θέλουν να ρίξουν τημ Κύπρο στον γκρεμμό και η κυβέρνηση να τις κουρτίζει και από πάνω, πως δεν μπορείς να θέτεις ΤΟ ΚΟΜΜΑ και τα συμφέροντά του πάνω από τα συμφέροντα της οικονομίας. Και άμα γίνουν αυτά και αλλάξουμε και κυβέρνηση/νοοτροπία με δημοκρατική και όχι καθεστωτική κουλτούρα, τότε ας συζητήσουμε και το Σουηδικό μοντέλλο. Για την ώρα μας αρκεί νομίζω και μας υπερκαλύπτει το κουβανέζικο!

.
Επιλήσμων on 25/11/2011
Αγ. Παρατηρητή,
Μα γιατί τα έχετε με την κυβέρνηση μας?
Τα άλλα Ευρωπαϊκά κράτη που αντιμετωπίζουν οικ. κρίση, έχουν ή είχαν καλύτερη καί δημοκρατικότερη κυβέρνηση?
Από πού θα βρούμε καλύτερη κυβέρνηση? Από άλλο πλανήτη?
(Οταν λέω "καλύτερη", εννοώ κυβέρνηση που θα μας βγάλη από την οικ. κρίση, ή καλύτερα, εάν την είχαμε εδώ καί καμμιά δεκαετία, θα αποφεύγαμε την οικ. κρίση.
Η Ελλάδα είχε καί τον Καραμανλή καί τον Παπανδρέου. Τι άλλο μπορούσε να κάνει η καϋμένη η Ελλάδα?
Δες καί την Ισλανδία,Ιταλία,Ιρλανδία,Ισπανία κλπ.
Παρατηρητής on 28/11/2011
Φίλε Επιλήσμων,
τα έχω με την κυβέρνησή μας γιατί στη δική μας περίπτωση τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Στη Ισλανδια και την Ιρλανδία την κρίση την προκάλεσε ο τραπεζικός τομέας και όχι η δημοσιονομική σπατάλη. Στην Κύπρο και την Ελλάδα η αλόγιστη δημοσιονομική σπατάλη. Για την οποία αποκλειστική ευθύνη έχει η κυβέρνηση Χριστόφια (για την Κύπρο εννοώ) για την εγληματική αμέλεια που επέδειξε καταρχήν για να πάρει μέτρα να θωρακίσει την οικονομία από το επερχόμενο τσουνάμι και μετά γιατί ακόμα και όταν έφτασε το τσουνάμι πάει να ρωτήσει τις συντεχνίες να της δώσουν άδεια να πάρει μέτρα.Και επειδή δεν της έδωσαν αποφάσισε να αφήσει το τσουνάμι να μας πνίξει. Η τελευταία ευκαιρία δίνεται σήμερα με τη συνάντηση Αναστασιάδη Χριστόφια. Αν ήμουν ο Αναστασιάδης θα απαιτούσα την υπογραφή Χριστόφια σε ότι δεσμευτεί σήμερα. Διαφορετικά τίποτε δεν πρόκειται να γίνει, η "αξιοπιστεία" Χριστόφια είναι γνωστή...
Σάββας Τταντής on 24/11/2011
Για να καταλάβουμε όλοι την σοβαρότητα και την ζημία που κάνουν σήμερα οι τράπεζες στην πραγματικη οικονομία ας το δουμε με αριθμούς

Δάνεια σε κυπριακές επιχηρησεις και ιδιώτες 50 δις ,,,,,1% μείωση στα επιτοκια δανείων = 500,000,000 ευρώ . 3% μείση στα επιτοκια δανείων =1,500,000,000 ευρω λιγότερα "εξοδα" για την πραγματική οικονομία .......

Δανεισμος στο σύστημα σε σχέση με το ΑΕΠ μας 300%. Τεράστιος.....άρα μείωση επιτοκίων = βοηθεια στην πραγματική οικονομία
on 25/11/2011
file tanti afto pou les den ginete. I trapeze exoun cash problem ke gia nakratisoun tis katathesisi tou prosferoun psilo epitokio epomenos xreonoun psilo.

Miosi tou epitokiou tha feri miosi tou epitokiou ton katatheseon i opies tha figoun ke etsi den tha exoun cash ke tha kanoun default for sure.

Fysika mporoun na miosoun ta epitokia ton danion xoris na miosoun ton katatheseon ke na periorisoun ta kerdi.

Ala milame gia trapeze den nomizo na thysiasoun to kerdos gia to koino kalo. Edo kanis den ine diathetimenos na to kani tha to kanoun i trapezes
zoid on 25/11/2011
Θα ηθελα να ρωτήσω ξανά απλά. Τόσο μεγάλο πρόβλημα θα δημιουργήσει στον πληθωρισμό και τόση μεγάλη υποτίμηση του ευρώ θα έχει η εκτύπωση χρήματος από ΕΚΤ που κάνει την Γεραμνία να μην δέχεται? Δηλαδή οι Αμερικάνοι που το κάνουν είναι ηλίθιοι? Μήπως κρύβεται κάτι άλλο πίσω από όλα αυτά? Μήπως ένα παγκόσμιος οικονομικός πολεμος με έπαθλο την οικονομική διακυβέρνυση όλων των χωρών?

Ευχαριστώ.
on 25/11/2011
Ο πληθωρισμός είναι ο αχυρένιος παμπούλας με τον οποίο τρομοκρατούν τον κόσμο, ιδιαίτερα το Γερμανικό λαό.

Εκείνο που κρύβεται πίσω από αυτή την προσπάθεια, μεταξύ άλλων, είναι η προσπάθεια της ΕΚΤ (Τρισέ, Ορφανίδης κ.α.) να επιβάλει τις δικές της δογματικές απόψεις πάνω σε δημοκρατκά εκλελεγμένες κυβερνήσεις, όπως επίσης και η προσπάθεια των Γερμανών χριστιανο-δημοκρατών να κάνουν κουμάντο στην ευρωζώνη.

http://www.nytimes.com/2011/11/09/opinion/euro-crisiss-enabler-the-central-bank.html?_r=2&ref=opinion

Στο βωμό του ευρώ έχει θυσιασθεί και θα συνεχίσει να θυσιάζεται η δημοκρατία και η κοινωνική ευημερία.
zoid on 25/11/2011
Ειναι τόσο ΄"απλό" που είναι αδύνατο να μην το βλεπουν. Ας υπάρξει πληθωρισμός. θα βοηθηθουν τα κράτη και θα υπάρξει ρευστοτητα και ανάπτυξη. Μέσω της ανάπτυξη θα καλυφθεί και ο πληθωρισμός και όταν επιστρέψειη εμπιστοσύνη, τοτε μπορεί η ΕΚΤ να εφαρμόσει σφιχτή πολιτικη αφαιρόντας από το σύστημα την υπερβάλουσα ρευστότητα.

Δεν ξέρω αν είνα τόσο απλά αλλά αν κάποιος έχει διαφορετική άποψη για τις επιπτώσεις μπορεί να την παραθέσει.

Ευχαριστώ
Taylor on 25/11/2011
No just the Germans have bitter memories from the hyperinflation of the Weimar Republic and thus think inflation is the root of all evil and they are monetarists at the core. At the time may I remind you that Germany had inflation say at the levels seen today in Zimbabwe.
However the question is the following are their inflation risks today when the risk of DEFLATION and recession is higher? In my humble opinion no, and What Olivier Blanchard the French Economist working in the US has said is that an inflation target of 2% is TOO LOW in this economic environment and 4% target is better however the inflation hawks at the Bundesbank and by extension ECb do not agree.
As part of the now discredited consensus it was thought that a Central Bank's mandate must be one to fight inflation at all costs as this helps long term growth, the sub prime crisis in 2008 in the US starting from the banks that quickly transformed itself to a Sovereign Debt Crisis in Europe has taught us otherwise that central banks should have two mandate one to fight inflation via monetary policy (done at the ECB level) another a Financial Stability mandate to prevent asset bubbles and threats to the banking system (done at the National level as we speak) but perhaps to be transfered to the ECB via The European Systemic Risk Board or Council.
CPP on 25/11/2011
"Τα μέτρα λιτότητας θα πρέπει να περιορισθούν σε δημόσιες δαπάνες οι οποίες δεν είναι παραγωγικές και φορολογίες που προωθούν την κοινωνική συνοχή. "

Κ Δημητριαδη, μπορειτε να μας δωσετε παραδειγματα? Ποσο πρεπει να ειναι η μειωση δαπανων σε σχεση με αυξηση φορολογιας? Επισης, μερικοι μισθοι και μερικα επιδοματα πεφτουν μεσα στις μη παραγωγικες δαπανες η οχι?

Ευχαριστω
P. Demetriades on 25/11/2011
Ελπίζω να υπάρχουν ακόμη περιθώρια γιά περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, χωρίς να επηρεασθεί η ανάπτυξη. Οπως εξήγησε ο κ. Πούρος ακόμη και όταν μειώνεται η κατανάλωση, η ανάπτυξη [και ο ιδιωτικός τομέας] επηρεάζεται αρνητικά, αν δεν υπάρχει ανάλογη αντιστάθμιση από αύξηση της εξωτερικής ζήτησης.

Είναι δύσκολο χωρίς να γνωρίζω λεπτομέρειες να δώσω παραδείγματα. Θα ενεθάρρυνα όμως τις υπηρεσίες να κάνουν τις δικές τους προτάσεις γιά εξοικονομήσεις (μάλιστα θα έδινα και βραβείο γιά τέτοιες).

Σε γενικές γραμμές θα έλεγα

(α) η αύξηση του ΦΠΑ είναι ένας απλός, εύκολος και σχετικά δίκαιος τρόπος γιά σημαντική αύξηση των εσόδων του κράτους (γιατί παρακάμπτει το πρόβλημα της φοροδιαφυγής).

(β) θα μείωνα θέσεις σε υπηρεσίες που είναι κατά κύριο λόγο γραφειοκρατικές, με απλούστευση διαδικασιών

(γ) θα προστάτευα την υγεία και την παιδεία αλλά θα ενεθάρρυνα μεταρρυθμίσεις ποι μειώνουν το κόστος και αυξάνουν την συμβολή στην οικονομία, δύο τομείς που μπορούν να προσφέρουν πολλά, π.χ.

http://neapolitikioikonomia.blogspot.com/2010/04/blog-post.html
on 25/11/2011
Πολύ ενδιαφέρον. Σίγουρα αξίζει τον κόπο κάποιος να προβληματιστεί για το μέλλον της ευρωζώνης.
Σάββας Τταντής on 25/11/2011
Φίλε Επιλησμων, πρώτα να γυρίσει σε πλεονάσματα να νοικοκυρευτεί και μετά να ξεκινισει αναπτυξιακά έργα, η κρίση θα είναι εδω για χρόνια, δεν τελειώνει σε 1-2 χρονια. Αρα όσο πιο γρήγορα σταματήσουν τα ελλειματα τοσο πιο γρηγορα θα μπορεί το κράτος να βοηθήσει την οικονομία. Οταν έχει πλεονάσματα το κράτος τοτε θα μπορει να αποπληρώνει και τον δανεισμό του.

Φίλε Ανώνυμε, για αυτό επιμένω οτι οι τραπεζες πρέπει να κρατικοποιηθουν άμεσα, για να τους δοθουν κεφάλαια, να αποκτησουν ρευστοτητα και άρα να μειώσουν τα επιτόκια. Επίσης, δεν νομίζω οτι οι ξένες καταθέσεις ειναι εδώ στην Κυπρο για τα ψηλα επιτοκια μας αλλά για 2 λόγους

1. Πλυντηρια

2. αξιοπιστία τραπεζικού συστηματος.

Οσο αφορά το δέυτερο, αυτή η αξιοπιστια αρχισε να χάνετε σιγα σιγα λόγο υποβαθμισεων και λόγο πραγματικών προβληματων.......Πιστέυω οτι αυτος είναι λόγος να φύγουν κεφάλαια, και αυτό είναι ακομα ενας λόγος που πιστευω οτι θα στηρικτουν έμεσα οι τράπεζες με κεφαλαια έτσι ώστε να παραμείνουν αξιοπιστες.......
αθηνα on 25/11/2011
Τις τελευταίες ώρες ή μέρες δίνεται η εντύπωση απο φιλοκυβερνητικούς κύκλους ότι το παιχνίδι είναι λίγο-πολύ χαμένο,άρα και μέτρα να πάρουμε,τίποτα δε θα βγει και θα φορτωθούμε και το πολιτικό κόστος.Ενώ αν μας τα επιβάλουν θα φταίει ο κακός καπιταλισμός και όχι η φιλολα'ι'κή μας κυβέρνηση.Μάλιστα για να ενισχύσει την άποψή του, σήμερα στο ''Απο μέρα σε μέρα'' του ΡΙΚ ο κ.Λουκα'ί'δης του ΑΚΕΛ είπε πως ακόμα και η Γερμανία έχει προβλήματα,άρα '' αυτά συμβαίνουν και εις Παρισίους ''.Ναι αλλά η Γερμανία μπορεί να έχει πρόβλημα με επιτόκιο 5%,ενώ εμείς με το 15% και βάλε.Αυτό σκόπιμα το αποσιωπούμε.
kax on 25/11/2011
Παρατηρώ ότι διαμορφώνεται κλίμα εναντίον της ΕΕ στην Βρεττανία.Ειδικά από τα tabloids όπως την Express γίνονται πρωτοσέλιδα για τα λεφτά που πληρώνουν οι Βρεττανοί φορολογούμενοι για να συντηρούν την γραφειοκρατία των Βρυξελλών.Είναι νομίζω φανερό ότι πολλοί Βρεττανοί θέλουν να φύγει η χώρα τους από την ΕΕ και ίσως το βραβείο του Λορδου θέλει να προβληματίσει προς αυτήν την κατεύθυνση.
Στην μόνιμη συζήτηση για τα προβλήματα με τα ομόλογα και το αποφασισμένο haircut διερωτώμαι αν κάποιος που ξέρει για ομόλογα να εξηγήσει τι είδος διαπραγματεύσεις γίνονται τώρα μεταξύ της Ελλάδας και των τραπεζών.Ύπάρχουν αναφορές ότι η Ελλάδα ζητά το NPV να είναι 25% της αρχικής ενώ οι τράπεζες πέριξ του 40%.Σημαίνει ότι έπαυσε να ισχύει η συμφωνία του 50% η είναι κάτι άλλο?Δηλαδή η Ελλάδα ζητά πέραν του haircut,χαμηλότερα επιτόκια και παρατάσεις που ρίχνουν το NPV η επιδιώκει καλύτερη συμφωνία ?
Σάββας Τταντής on 26/11/2011
Το 2012 θά είναι η χειρότερη χρονία για τήν οικονομία μας για τα τελευταία 30 χρόνια. Χιλιάδες επιχειρήσεις και ιδιώτες θα χρεωκοπήσουν, μαγαζία θα κλείσουν και η ανεργία θα συνεχίσει να ανεβαίνει και θα περάσει το 8%. Το ΑΕΠ θα συρικνωθεί........

Τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει αυτή την κρίση..για να περάσει αυτή η κρίση πιο γρήγορα πρέπει να γίνουν αυτά που ανεφέρω με την κρατικοποιησει τραπεζών.....Μπήκαμε σε φαυλο κίύκλο.....

επίσης πριν το τέλος του 2012 η Ευρώπη θα αλλάξει μορφή, δεν μπορεί να υπάρξει ένα νομισμα με 17 διαφορετικες κυβερνήσεις , με 17 διαφορετικές οικονομικές πολιτικές....και 17 διαφορετικές νοοτροπίες ....και όταν για την Ελλάδα μια σχετικά μικρή χώρα σε σχέση με την Ιταλια δεν κατάφεραν ακομα να συντονιστουν , τι θα γίνει όταν θα ξεκινήσουν τα προβλήματα της Ιταλιας, Βελγίου και μετά της Γαλλίας????

this is the end.......
Σάββας Τταντής on 26/11/2011
Διάβασα με προσοχή πολλά σχόλια πιο πάνω, διάφοροι αριθμοί , διάφορες θεωρίες, σωστοί αριθμοί αλλά περιγράφουν ολα τα γεγονότα που είναι γεγονός και δεν περιλαμβάνουν το σύντομο μέλλον. Ολοι λέμε έχουμε δανεισμο σε σχέση με το ΑΕΠ 65%, που είναι τα 7 Δις χρεος του κράτους προς το ΤΚΑ? αυτό ανεβάζει τον συνολικό δανεισμό του κρατους στο 120% του ΑΕΠ.

Η Ευρώπη ζητησε απο τις τράπεζες 3.6 δις εως 30-6-2012, για να πάνε ΤΙΕΡ 1 κεφαλαια 9% ????? ΛΑΘΟΣ! δεν υπάρχει περιπτωση το 9% να είναι επαρκή για αυτή την κρίση. Εως το τέλος του 2012 θα χρειαστούνε ξανά κεφάλαια οι τράπεζες......δεν έχουν υπολογιστεί σωστά οι ζημίες απο χορηγήσεις που έγιναν στην Ελλάδα ουτε ζημιες απο απομειώσεις επενδυσεων, (βλέπε επενδυση Λαικης στην ΜΙΓ, και "αερας" 1.6 δις στα βιβλια της Λαικης)

Επίσης , κανένας δεν μπορεί να εκτιμησει σωστά τις ζημιες που θα προκαλέσει ο Οικονομικος Κανιβαλισμος που περιγραφω πιο πάνω ο οποιος ξεκινησε,,,,,,,(θα μειωθουνε φοροι, θα αυξηθουνε ανεργια και χρεοκωπίες , θα αυξηθουνε ζημίες για τράπεζες, κλπ κλπ κλπ) μπήκαμε σε φάυλο κυκλο οπως έγινε στην Ελλάδα.......
Επιλήσμων on 27/11/2011
Printing of money should have been a prerequisite for the ECB. Now, this may not be enough. ECB must be able to control credit and protect the value of its currency.
European integration proceeded in an unbalanced way.
Monetary Union without corresponding Political Union might prove to be the kiss of death for the EU.
The current crisis seems to be acting like a centrifugal force to the European Union.
We will have to wait and see if the center has enough power and the will to hold it together.
Nicos on 27/11/2011
The Cypriot economy is at a critical stage. We need to take desperate measures. And the Government spokesman's claims (continuously repeated by AKEL in a coordinated fashion) that this Government has taken more measures than any other previous Government are probably accurate but completely irrelevant. We elect Governments to deal with the issues the economy will face. Real time. This Government is faced with unprecedented challenges. They need to take unprecedented measures. Stopping the 6 month unemployment benefit and similar measures are all necessary but are hardly enough. Despite the fact that they are more than what previous Governments have done. A lot more need to done. Does the current administration have the ability and/or willingness to take them? They may make them unpopular and it may harm their chances for reelection. And opposition may (will) capitalise. Irrelevant. The measures need to be taken to save the economy and we need a responsible Government that will stand up to be counted. And not waste time desperately trying to bring everybody on board to make this a collective responsibility and save face.

The MoF seems to be a very responsible person and deserves a chance to try and get us out of the mess we all got ourselves into. I hope AKEL can rise above their ideological blocks and support him. And I hope the opposition parties can stop playing party politics and vote in measures like VAT increase. Otherwise someone else will take much harsher measures for us and we'll all be suffering whilst our politicians will be busy blaming each other for what should or should not have been done and by whom.
Anonymous on 27/11/2011
Stop throwing responsibilities to the government.
Yes, they have make many mistakes but the crisis with have an impact to cyprus anyway.
The solution to our problem, as Mr Demetriades stated above is the borrowing from countries out of the eurozone with low interest and kick start growth again.
Taylor on 27/11/2011
To finish my thoughts let us look at the numbers of debt to GDP to see what the markets are saying.
The Netherlands have 65% debt to GDP and its 10 year bond yields 2.7%
Belgium has 96% debt to GDP and its 10 year bond yields just below 5%.
Italy has nearly 120% debt to GDP and the bond yields 7.2%
Cyprus has 65% debt and our bond yield is 10%+.
This eithereans the markets are inefficient or there is another reason to explain this anomaly.
There are a few reasons that can be used to explain the high yield on Cypriot bonds that has blocked us from external borrowing.

1. The market in Cypriot bonds is shallow and illiquid. Therefore foreign banks and pension funds who are the main investors in bonds require a "liquidity premium" to invest in our bonds as they will probably be forced to buy and hold them to maturity. Why because there are no big banks acting as primary dealers in the secondary market for Cypriot bonds. This fact means that our bond yield increases. Say by another 4% over the Dutch bond. So 6.7% yield is logical. What about the additional 4% that brings our yield to above 10%??

2 things can be happening:
A) international investors distrust our politicians and their declarations for measures so much that they have blocked us from more borrowing by demanding a very high yield. (possible but unlikely that this alone can explain a further spread on our bonds)

B) international investors are factoring in the fact that our banks need to raise capital until July 2012. This amount will be more than what currently envisioned due to the Non Performing Loans especially in Greece that will be announced by BlackRock end of December. So this contingent liability of our two large and systemically important banks will crystallise in our country's balance sheet raising our Debt to GDP to around 90% minimum (this probably better explains the additional 4% spread taking is to 10%+ the markets have already factored in this very real risk now!)

The other idea that we will run out of liquidity can't be used to explain the high yield as we have obtained a 2.5bn Euro loan from Russia that covers our refinancing needs until June 2012. Our needs for 2012 are 80% covered by the Russian loan and only 20% will have to be found that equates to around 500m euro.
kax on 27/11/2011
You are raising very interesting points.I wonder if the high yields on Cyprus and all bonds really are affected by losses on Greek bonds.I have asked but nobody answered and I wonder if you have any idea what the negotiations between Greece and its borrowers are about.They talk of NPV of 25.My reading is that once the banks give away the 50% of the nominal value of the bonds they hold,they will get 15% cash and new bonds which by definition should be worth 35.Instead the terms will be so bad,and chances of default so high that they will immediately trade at around 33.Reports say that banks want higher expected NPV of 40(i.e bonds to trade at around 60)If this is so which I find difficult to understand it means bond losses on all banks will be much higher .It also means nobody will touch bonds , issued by Cyprus and most other countries.
It is strange everybody throws numbers and nobody explains what they mean.Besides the details that are not known they talk of NPV without bothering to say how they calculate it.In any case the 50% is higher than the 50%,without apparently saying so.In these circumstances I feel fundamentals do not matter,nobody will buy Cypriot bonds before there is some return to normality.Of course I agree that the ratings are primarily because of the expected problems of our banks but somehow I doubt that in this envinonment anybody would buy direct from Cyprus bonds,even if the banks raised all needed capital on their own and the government adresses the deficits.When after agreeing (?)to losses they are asked for more losses they are sure to avoid bonds for a long time.The same way they are forced to take losses on Greek debt they might be forced to take losses in the future on other government debt.
Nicos on 28/11/2011
I will not pretend i understand how markets work and the extend to which they are efficient or inefficient (probably the latter). But any inefficiencies of the markets should not be used as an excuse for Cyprus not to take measures to control the state finances. And I don't mean harsh measures that will affect people simply for the sake of taking measures (which may not have the necessary result). I mean measures that will deal with the many inefficiencies built into the system, measures that will for once link pay to productivity, measures that will help us move towards creating a lean public sector. A crisis is a terrible thing to waste!
Taylor on 28/11/2011
Although I don't know fo sure I believe your reading of the NPVs is correct, but as you say one should just not throw out a Net Present Value final figure without listing the assumptions put into the calculation.
P. Demetriades on 27/11/2011
The yield puzzles you allude to seem consistent with ambiguity aversion, a definition of which can be found at:

http://en.wikipedia.org/wiki/Ambiguity_aversion

See also Peter Wakker's CUP book Prospect Theory for Risk and Ambiguity, 2010.

Compared to Netherlands or even Italy, Cyprus is an unknown risk for most international investors. It is, therefore, best avoided altogether.

Recent events have added to the ambiguity surrounding government bonds of all countries in the eurozone and have probably amplified differences.

We just cannot assign probabilities to events such as the eurozone breaking up, which country will leave first, what does it mean for its ability to service its debt etc. There is no previous historical evidence on such events.

There is, therefore, no way the markets can price such risks, so investors will likely try and avoid them altogether. No prizes for guessing what happens next.

For a gentle introduction to behavioral economics see:

http://www.le.ac.uk/economics/sd106/Elsevier2.pdf
Επιλήσμων on 28/11/2011
I have taken the liberty to click on your suggested link "For a gentle introduction to behavioral economics".
I am not sure if "gentle" is the correct term to use.
I was overwhelmed by the number of mathematical equations.
When Prof.Stephen Hawking was writing his book " A Brief History of Time", he was told that he would lose half his readers every time he mentioned a mathematical equation.
He permitted himself only one equation, E=mc2 (Einstein's famous equation).
Επιλήσμων on 28/11/2011
Στο ΡΙΚ2 έτυχε πρίν λίγο να παρακολουθήσω το πρόγραμμα ''America's Got Talent''. (σσ δεν το συστήνω).
Κατάλαβα όμως, αυτό που πάντα υποψιαζόμουν ως το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα της ΕΕ. Οι τελευταίοι διαγωνιζόμενοι παρουσίασαν το πρόγραμμα τους ''Proud to be American''. 'Ηταν οι μόνοι που πήραν standing ovation. Στο θέατρο υπήρχαν Τεξανοί,Καλιφορνέζοι,από Νέα Ορλεάνη κλπ. Όλους όμως τους κάλυπτε καί τους συγκινούσε η φράση ''Proud to be American''.
Σίγουρα αυτό απουσιάζει,σχεδόν παντελώς, στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η φράση ''Proud to be European'' τουλάχιστο μέχρι σήμερα δεν συγκινεί τους πολίτες των Κρατών Μελών της ΕΕ.
Παρά τις προσπάθειες κάποιων πολιτικών,πάρα πολλών διπλοματών καί τεχνοκρατών, καί αρκετών ακαδημαϊκών.
Γιά να διατηρηθεί αυτός ο 'γάμος' μεταξύ των Κρατών Μελών, πρέπει να υπάρχει όφελος - material/economic benefit.
Σε αυτό το 'ευτελές' κίνητρο, επένδυαν καί οι Founding Fathers της EE (ECSC τότε), με την ελπίδα ότι με την πάροδο του χρόνου τα Κράτη Μέλη θα ανέπτυσσαν Ευρωπαϊκή συνείδηση. (Όπως καί με τα συνοικέσια που προσβλέπουν ότι η αγάπη θα έρθει με την πάροδο του χρόνου).
Εάν όμως αντί όφελος (οικονομική ανάπτυξη) επέλθει οικονομική καταστροφή, το διαζύγιο είναι μία επιλογή που δεν μπορούμε να αποκλείσουμε.
Σε αυτό φαίνεται, συμφωνεί καί ο Λόρδος Wolfson.
Ανένταχτος on 28/11/2011
Μια ακόμη εξαιρετική ανάλυση απο τον κ. Δημητριάδη!