You are here

«Μια εικόνα χίλιες λέξεις» για τις αυξήσεις των τιμών των αγαθών

30/08/2022

Από το τέλος του προηγούμενου έτους παρακολουθούμε τις τιμές των αγαθών στην Κύπρο, στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και σε όλο τον κόσμο, να αυξάνονται γοργά.

Οι αυξήσεις στις τιμές που παρατηρούμε τους τελευταίους μήνες προκύπτουν κυρίως από δύο σημαντικούς παράγοντες: Πρώτον, από την αυξημένη ζήτηση από τις στρεβλώσεις που έχουν παρατηρηθεί στην εφοδιαστική αλυσίδα μετά την άρση των αυστηρών μέτρων για τον περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού, δεύτερον και σημαντικότερο, από την αύξηση των τιμών των πρώτων υλών ενέργειας (πετρέλαιο, φυσικό αέριο κλπ.), η οποία έχει επιταχυνθεί μετά τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Το να αυξάνονται οι τιμές των αγαθών σε περιόδους αυξήσεων του κόστους και αυξημένης ζήτησης είναι φυσικό επακόλουθο και δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει. Ωστόσο, με τον κορωνοϊό να οδεύει από πανδημία σε ενδημία, την αισθητή μείωση του κόστους των καυσίμων και την υποχώρηση στην τιμή των σιτηρών δεν είδαμε να συμβαίνει το αντίθετο, και να μετακυλίονται στο καλάθι του καταναλωτή.

Ο διευθυντής της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Εμπορίου, Κωνσταντίνος Καραγιώργης, σε δηλώσεις του στη StockWatch την περασμένη Πέμπτη, 25/08/2022, με θέμα «Παραμένουν στα ύψη οι τιμές βασικών προϊόντων», σημείωσε ότι «θα ανέμενε κάποιος ότι η μείωση στις τιμές των καυσίμων θα είχε ήδη αντανάκλαση στις υπηρεσίες ή στις τιμές των προϊόντων που παράγουν οι επιχειρήσεις, ανάλογα με το βαθμό εξάρτησης τους από τα καύσιμα.  Παρ’ όλα αυτά όμως, μέχρι στιγμής δεν έχουμε διαπιστώσει κάμψη στις τιμές βασικών προϊόντων όπως στο γάλα, το ψωμί και άλλα βασικά αγαθά πρώτης ανάγκης».  Επίσης, ο πρόεδρος του συνδέσμου καταναλωτών, Μάριος Δρουσιώτης, για το ίδιο ζήτημα, εξέφρασε την εκτίμηση ότι «τουλάχιστον για το τρέχον έτος δεν πρόκειται να μειωθούν οι τιμές», υποδεικνύοντας ότι «ιστορικά τα στοιχεία δείχνουν ότι όταν ανέβουν οι τιμές δύσκολα κατεβαίνουν».  Που λοιπόν οφείλεται αυτό το παράδοξο;

Το 1990 αυτό το ιδιόμορφο και αλλόκοτο φαινόμενο έγινε γνωστό στους οικονομικούς κύκλους ως “Rockets and Feathers”, και περιγράφει την κατάσταση όπου οι τιμές ανεβαίνουν σαν πύραυλος (rocket) και πέφτουν σαν φτερό (feather).  Για παράδειγμα, όταν τα καύσιμα ακριβαίνουν, τότε οι τιμές των αγαθών ακολουθούν σαν… ρουκέτες.  Όμως όταν οι τιμές των καυσίμων πέφτουν, οι τιμές των προϊόντων εδώ ακολουθούν την πτώση όπως τα… φτερά.  O πρώτος που χρησιμοποίησε την φράση “Rockets and Feathers” (πύραυλοι και φτερά) ήταν ο Robert Bacon το 1990, στη μελέτη του με τίτλο «Rockets and feathers: The asymmetric speed of adjustment of UK retail gasoline prices to cost changes».[1]  Ο Robert Bacon, σ’ αυτήν την σπουδαία πρωτοποριακή εργασία, πριν τρεις δεκαετίες, περιγράφει το paradigm (pattern, μοντέλο, μοτίβο), την ασύμμετρη ταχύτητα προσαρμογής των λιανικών τιμών της βενζίνης στο Ηνωμένο Βασίλειο στις αλλαγές κόστους.  Για όσους ενδιαφέρονται αυτή η μελέτη είναι προσβάσιμη στο διαδίκτυο.

Προφανώς αυτή η πρακτική, (οι αυξήσεις των τιμών χονδρικής να μετακυλίονται πολύ γοργά στους καταναλωτές, ενώ οι πτώσεις να μεταβάλλονται πολύ αργά) παραμένει ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα διότι με την εν λόγω υπερχρέωση λίγοι επιτυγχάνουν υπερβολικά κέρδη εις βάρος των πολλών καταναλωτών.

Καθοδηγούμενος λοιπόν από το γνωστό ρητό «μία εικόνα χίλιες λέξεις» και εμπνευσμένος από το επίκαιρο πνεύμα της γιορτής του οινοπνεύματος (κρασιού) και του κεφιού στη Λεμεσό, και μέσα στα πλαίσια της έκθεσης «Οινογελοιογραφίες 2022», σχεδίασα την επισυναπτόμενη γελοιογραφία που αποδίδει το πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο “Rocket and Feather” (πύραυλος και φτερό) με εύθυμο και ανεβασμένο χιούμορ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Συγγραφέας, Γελοιογράφος, MBA, MSc Finance & Banking