Τα ημίμετρα απλά επισημοποιούν το έγκλημα
Με ρωτούν αν κάποια νομοσχέδια για αναβολή εκποιήσεων και για επιβολή μειωμένων επιτοκίων στα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια και αλλά παρόμοια θα ήταν καλή εξέλιξη. Η αλήθεια είναι ότι δεν το μελέτησα. Όμως όπως έχω πει πρόσφατα, αυτά και άλλα παρόμοια δεν είναι παρά ημίμετρα που δεν μπορούν να φέρουν το ποθητό αποτέλεσμα. Δυστυχώς «το πουλλίν επέτασε» που λέγουν όταν παρόλες τις προειδοποιήσεις οι συνήθεις ύποπτοι, νομικοί, λογιστές, τραπεζίτες αλλά κυρίως πολιτικάντηδες έσπευσαν να ολοκληρώσουν το έγκλημα τους του 2013, με το να ξεπουλήσουν χωρίς κανένα έλεγχο στην ουσία τα μη βιώσιμα αλλά καλά εξασφαλισμένα δάνεια που απέσπασαν που τον ευκολόπιστο κόσμο και τις μικρές επιχειρήσεις. Σε 15% και 20% της αξίας τους και πρωτίστως χωρίς να τα προσφέρουν για εξαγορά σε αυτές τις τιμές ως ήταν υποχρέωση τους στον ίδιο το δανειολήπτη.
Φυσικά η οικονομική κατάσταση των θυμάτων τους έχει δυσχεράνει ακόμη περισσότερο για τους λόγους που ανάφερα, αλλά και επίσης η δυνατότητα τους για να αναλάβουν τώρα υπό το βάρος ενός διογκωμένου δανείου που έχει μεγιστοποιηθεί από συσσωρευμένους τόκους και χρεώσεις. Υπάρχει όμως ακόμη ένας πολύ σοβαρός λόγος γιατί είναι αργά και υπό αυτάς τις συνθήκες να είναι εφικτές και βιώσιμες τέτοιες αναδιαρθρώσεις. Η μέση ηλικία ενός δανειολήπτη όταν έλαβε αυτά τα μη βιώσιμα δάνεια θα πρέπει να ήταν υπό τις καλύτερες περιστάσεις 45 με 50 χρονών. Ο λόγος είναι απλός. Κάποιος 20 και 30 χρονών πολύ δύσκολα θα μπορούσε να προσφέρει τις εξασφαλίσεις στις τράπεζες «ζόμπι» μας (που ήταν και το ζητούμενο για αυτές). Μια δεκαετία μετά αυτοί οι δανειολήπτες θα είναι συνταξιούχοι ή σε μια ηλικία κοντά στην αφυπηρέτηση τους.
Ακόμη και να τους πρόσφεραν έστω και αργά την επιλογή μιας λογικής αναδιάρθρωσης του δανείου τους και αν ακόμα υποθέσουμε ότι είχαν καλό εισόδημα, δεν θα υπήρχε μπροστά τους η απαιτούμενη διάρκεια χρόνου για να μπορούν να το εξυπηρετήσουν και να ελπίζουν να καταφέρουν να το ξοφλήσουν. Οι αναδιαρθρώσεις έπρεπε να επιβληθούν προτού του ξεπουλήματος των δανείων στα Ταμεία γύπες και σίγουρα σύντομα μετά την τραπεζική κρίση του 2013. Και το κυριότερο στις τιμές που τα είχαν παραδώσει στους συνεργάτες τους και με τη φτηνή δικαιολογία ότι έτσι εξυγίαναν τις τράπεζες εφόσον τα αφαιρούσαν από τους ισολογισμούς τους.
Συχνά ακούμε, κυρίως από πολιτικούς τις δεκάρας, το σλόγκαν ότι «δεν υπάρχει οικονομία χωρίς τράπεζες». Εκτός του ότι είναι σχήμα οξύμωρο που προσβάλλει όχι μόνο την τσέπη μας αλλά και τη νοημοσύνη μας να λέγεται κάτι τέτοιο σε μια χώρα οπού τη δυστυχία μας την έφεραν οι καταστρεπτικές πρακτικές μη ελεγχόμενων τραπεζών, η αλήθεια είναι ακριβώς το αντίθετο. Χωρίς προοπτικές και θεμέλια για μια υγιή οικονομία ο ρόλος των τραπεζών είναι παρασιτικός και αποσκοπεί σε «μονοπωλιακά κέρδη» και στην απόσπαση περιουσιών μέσω πτωχεύσεων και εκποιήσεων.
Η λύση ήταν πάντα μια. Να κρατικοποιηθούν οι συστημικές τράπεζες, να προσφερθούν βιώσιμες αναδιαρθρώσεις (αντί του ξεπουλήματος των δανείων σε τρίτους που απαιτούν τώρα τις εξασφαλίσεις για να μεγιστοποιήσουν έτσι το κέρδος τους) και να ιδιωτικοποιηθούν άμα προκύψουν ξανά συνθήκες για υγιή ανάπτυξη της οικονομίας. Ακόμη και τώρα, αυτός ο δρόμος, αν υπήρχε πολιτικός που είχε την τόλμη να τον ακολουθήσει, θα μας οδηγούσε σε καλύτερα μέρη από αυτά που μόνο χειρότερα μπορεί να φέρουν για την ευημερία του κόσμου.
* Ο Σαββάκης Κ. Σαββίδης είναι οικονομολόγος που ειδικεύεται στην οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση έργων. Ήταν πρώην ανώτερος διευθυντής στην Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως και έχει διατελέσει τακτικός επισκεπτόμενος λέκτορας στο πανεπιστήμια του Harvard και Queen’s του Καναδά. Author Page: http://ssrn.com/author=262460.