You are here

Οι πρόνοιες της Πολυμερούς Φορολογικής Σύμβασης (Multilateral Instrument) που υιοθέτησε η Κυπριακή Δημοκρατία

23/04/2019 09:21

Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και η ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών είναι στις προτεραιότητες της πολιτικής των κρατών μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). O ΟΟΣΑ, στο πλαίσιο του προγράμματος για την καταπολέμηση της «Διάβρωσης Φορολογικής Βάσης και Μετακίνηση Κερδών» (BEPS), έχει εκδώσει Σχέδιο Δράσης (BEPS Action Plan) για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής των επιχειρήσεων σε παγκόσμια κλίμακα, μέσα από συντονισμένες ενέργειες των κρατών. Ο κύριος σκοπός του σχεδίου, είναι η παύση της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης των κερδών σε δικαιοδοσίες με χαμηλό φορολογικό συντελεστή και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο δίκαιο χαρακτήρα των εθνικών φορολογικών συστημάτων.

H κατάχρηση Συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας συμβάλλει σημαντικά στη διάβρωση της φορολογικής βάσης και στη μετακίνηση κερδών. Κατάχρηση συμβαίνει όταν ένα πρόσωπο επιδιώκει να επωφεληθεί από μια φορολογική σύμβαση που συνάπτεται από δύο συμβαλλόμενα κράτη, για να αποκτήσει οφέλη από τη φορολογική σύμβαση που δεν θα μπορούσε να λάβει διαφορετικά. Για παράδειγμα,η εταιρεία Α, φορολογικός κάτοικος στις Μπαχάμες, θέλει να παραχωρήσει άδεια χρήσης πνευματικής ιδιοκτησίας στην εταιρεία Γ, που είναι φορολογικός κάτοικος της Νοτίου Αφρικής. Ωστόσο, η Νότιος Αφρική δεν έχει συνάψει φορολογική σύμβαση με τις Μπαχάμες και θα είχε έτσι το δικαίωμα να εφαρμόσει τον εθνικό συντελεστή παρακράτησης φόρου στα εξερχόμενα δικαιώματα. Η Εταιρεία Α ιδρύει την Εταιρεία Β, που είναι εταιρεία «κέλυφος» σε μια ευρωπαϊκή χώρα που έχει συνάψει φορολογική σύμβαση με τη Νότιο Αφρική, η οποία σύμβαση προβλέπει για μειωμένο συντελεστή παρακράτησης φόρου επί των δικαιωμάτων. Επίσης, η χώρα αυτή δεν επιβάλλει η ίδια φόρο παρακράτησης σε εξερχόμενα δικαιώματα. Ουσιαστικά, η Εταιρεία Α εκτρέπει τις πληρωμές δικαιωμάτων μέσω της εταιρείας Β, για να επιτύχει τον χαμηλότερο συντελεστή παρακράτησης φόρου, που είναι διαθέσιμος στο πλαίσιο της φορολογικής σύμβασης μεταξύ της Νοτίου Αφρικής και της εν λόγω ευρωπαϊκής χώρας.

Βάση των προνοιών της Δράσης 15 του Σχεδίου, ο ΟΟΣΑ θέσπισε την Πολυμερή Φορολογική Σύμβαση (Multilateral Convention to Implement Tax Treaty Related Measures), με σκοπό την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων για την καταπολέμηση της κατάχρησης των συμβάσεων και για τη βελτίωση των μηχανισμών επίλυσης διαφορών σε υφιστάμενες διμερείς φορολογικές συμβάσεις, με συγχρονισμένο και αποτελεσματικό τρόπο. Η Πολυμερή Φορολογική Σύμβαση τροποποιεί την εφαρμογή χιλιάδων διμερών φορολογικών συμβάσεων και αναμένεται να ενισχύσει το επίπεδο προστασίας για την αντιμετώπιση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού στην ενιαία αγορά και τη διατήρηση, παράλληλα, του πλήρους φορολογικού ανταγωνισμού.

Η Κυπριακή Δημοκρατίαυπήρξε πάντα υπέρμαχος της φορολογικής διαφάνειαςκαι επί τούτου, στις 7 Ιουνίου, 2017, συνυπόγραψε με άλλες 70 δικαιοδοσίες την Πολυμερή Φορολογική Σύμβαση σε τελετή υπογραφής που έλαβε χώρα στο Παρίσι στα κτίρια του ΟΟΣΑ. Η Κυπριακή Δημοκρατία, ως συμβαλλόμενο μέρος στη Πολυμερή Φορολογική Σύμβαση, έχει εναρμονιστεί πλήρως με τα ελάχιστα πρότυπα (minimum standards) των Δράσεων 6 (Αποφυγή της χορήγησης των ωφελημάτων της Συνθήκης σε ακατάλληλες περιπτώσεις) και 14 (Διευκόλυνση αποτελεσματικότερων μηχανισμών επίλυσης διαφορών) του Σχεδίου Δράσης του ΟΟΣΑ για την Πρόληψη της Διάβρωσης της Φορολογικής Βάσης και της Μεταφοράς των κερδών. Αναμένεται δημοσιοποίηση επικύρωσης στην επίσημη εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίαςπριν το τέλος του χρόνου και εφαρμογή της Πολυμερούς Φορολογικής Σύμβασης από τον Ιανουάριο του 2020.

Η Πολυμερής Φορολογική Σύμβαση επιτρέπει την ταχεία τροποποίηση εκείνων των Συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας, στις οποίες τόσο η Κύπρος όσο και τα αντισυμβαλλόμενα κράτηαφενός έχουν υπογράψει την Πολυμερή Φορολογική Σύμβαση και αφετέρου, έχουν υιοθετήσει το περιεχόμενο των ελάχιστων προτύπων, όπως αυτά περιλαμβάνονται στη σχετική Σύμβαση του ΟΟΣΑ.

Τα ελάχιστα πρότυπα όπως αυτά ορίζονται στην Πολυμερή Σύμβαση, αποτελούν νομοθετικές πρόνοιες για περιορισμό της διπλής φορολόγησης και για απαγόρευση της χορήγησης των φορολογικών πλεονεκτημάτων που παρέχει μια Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας σε περιπτώσεις καταχρήσεων των πλεονεκτημάτων αυτών, με απώτερο στόχο την φοροαποφυγή ή τη μηδαμινή φορολόγηση. Συγκεκριμένα, δίνεται το δικαίωμα σε ένα φορολογούμενο να παρουσιάσει μια υπόθεση στην αρμόδια αρχή ενός από των δυο συμβαλλόμενων κρατών εντός τριών (3) ετών από την πρώτη κοινοποίηση της πράξης, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την επιβολήφορολογίας η οποία είναι αντίθετη με τις διατάξεις της φορολογικής σύμβασης. Επιπλέον, δίνεται στις φορολογικές αρχές των συμβαλλόμενων κρατών ένα αποτελεσματικό μέσο για την αντιμετώπιση συμφωνιών (όπως στο παράδειγμα πιο πάνω) που έχουν τεθεί σε εφαρμογή, με κύριο σκοπό την απόκτηση των πλεονεκτημάτων μιας Συμβάσης αποφυγής διπλής φορολογίας, αφού κανένα φορολογικό πλεονέκτημα μιας φορολογικήςσύμβασης (είτε χορήγηση απαλλαγής ή μείωση παρακρατηθέντων φόρων) δεν θα παρέχεται, όταν ο κύριος λόγος ή ένας από τους κύριους λόγους οποιασδήποτε συμφωνίας, είναι η εκμετάλλευση των ωφελημάτων αυτών και από τα περιστατικά μιας συγκεκριμένης υπόθεσης εύλογα συνάγεται ότι η χορήγηση του πλεονεκτήματος αντιβαίνει του αντικειμένου και του σκοπού της συγκεκριμένης διμερούς φορολογικής σύμβασης που παρέχει το φορολογικό πλεονέκτημα.

Καταληκτικά, ο ΟΟΣΑ και η ΕΕ απαιτούν διαφάνεια στη φορολόγηση των επιχειρήσεων και καλύτερο συντονισμό και συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. Η Πολυμερής Φορολογική Σύμβαση επιτρέπειμια πιο εύρυθμη και λειτουργική εφαρμογή των Συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας, στις οποίες η Κυπριακή Δημοκρατία είναι συμβαλλόμενο μέρος. Οι πρόνοιες που αφορούν τα ελάχιστα πρότυπα έχουν απώτερο σκοπό την καταπολέμηση των «επιθετικών» φορολογικών σχεδιασμών πολυεθνικών εταιρειών, οι οποίες εκμεταλλεύονται φορολογικά κενά στις Συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας. Η ανάγκη ύπαρξης πραγματικών επιχειρηματικών λόγων και όχι φορολογικών για τη δημιουργία συγκεκριμένης δομής είναιαναπόφευκτη, αν οι πολυεθνικές εταιρείες, και γενικά όλοι οι φορολογούμενοι, θέλουν να απολαμβάνουν τα οφέλη μιας Συμβάσης αποφυγής διπλής φορολογίας.

Μιχάλης Χάλιος, Διοικητικός Σύμβουλος, KPMG Limited, 24 200 222, [email protected]