13/08/2019 07:22
Μικρό καλάθι φαίνεται να κρατούν οι ειδικοί σε ότι αφορά τον αντίκτυπο που θα έχουν στη διεθνή αγορά υδρογοναθράκων οι ενεργειακές εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο, ενώ σταχυολογούν τις προϋποθέσεις που θα πρέπει να πληρούνται ώστε να αδράξουν καρπούς οι χώρες της περιοχής.
Η ανακάλυψη πρόσθετων κοιτασμάτων στην κυπριακή και στις γειτονικές ΑΟΖ δημιούργησε προσδοκίες ότι η περιοχή θα καταστεί σημαντικός παίκτης στα ενεργειακά.
Έκθεση του Oxford Institute of Energy Studies έρχεται να προσγειώσει τις προσδοκίες, σημειώνοντας ότι η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου έχει σχετικά χαμηλά αποθέματα υδρογοναθράκων και σχετικά ψηλό κόστος παραγωγής έναντι περιοχών όπως το Κατάρ, η Ρωσία ή οι ΗΠΑ.
Η έκθεση, με τίτλο «The Geopolitics of East Med Gas: Hyped Expectations and Hard Realities», τονίζει ότι είναι σημαντικό οι κυβερνήσεις της ανατολικής Μεσογείου, να μην έχουν υπερβολικές προσδοκίες σε σχέση με το μέγεθος των πιθανών αποδόσεων από τις πρόσφατες ανακαλύψεις φυσικού αερίου. Υποστηρίζει πως η ανάπτυξη των κοιτασμάτων ΦΑ, θα μπορούσε κατ’ αρχήν, να εξυπηρετήσει τις εγχώριες ανάγκες των χωρών της περιφέρειας.
Επισημαίνεται παράλληλα, ότι υπάρχουν πλεονεκτήματα στην χρήση κοινών υποδομών για μείωση του κόστους, ιδιαίτερα εάν οι ανακαλύψεις αποθεμάτων είναι μικρές.
Ωστόσο καταγράφονται προκλήσεις σε ότι αφορά το εμπόριο ΦΑ στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, οι οποίες αποδίδονται σε γεωπολιτικούς παράγοντες, σε θέματα ασφάλειας στην παροχή του ΦΑ, σε θέματα τιμολόγησης και στην προτίμηση που επιδεικνύεται στο υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Σε ότι αφορά το υγροποιημένο φυσικό αέριο, εκτιμάται ότι εάν η κάθε χώρα προχωρήσει από μόνη της, η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου θα καταστεί λιγότερο ελκυστική.
Ως συμπέρασμα, αναφέρεται ότι η ανατολική Μεσόγειος δεν μπορεί να αλλάξει τα ενεργειακά δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο και πως δεν είναι ρεαλιστική η ιδέα ότι το ΦΑ της περιοχής μπορεί να επηρεάσει το ευρωπαϊκό ενεργειακό ισοζύγιο, με τρόπο που να ανταγωνιστεί το ρωσικό μερίδιο αγοράς.
Σύμφωνα με τα ευρήματα των ειδικών, η επίδραση των ενεργειακών εξελίξεων στην ανατολική Μεσόγειο, μπορεί να είναι περισσότερο περιφερειακή. Αυτό όπως αναφέρεται θα συμβεί, εάν αναπτυχθεί το περιφερειακό εμπόριο ΦΑ και εάν οι χώρες, μοιραστούν κοινές υποδομές.
Σημειώνεται επίσης, ότι αποτέλεσμα μπορεί να υπάρξει και για τις χώρες της περιοχής μεμονωμένα, εάν τα αποθέματα αναπτυχθούν και αξιοποιηθούν.
Χαμηλές οι ποσότητες, ψηλό το κόστος
Σχολιάζοντας στη StockWatch τα ευρήματα του Oxford Institute of Energy Studies ο ειδικός σε θέματα υδρογονανθράκων Χαράλαμπος Έλληνας, συμφώνησε με τις επισημάνσεις αναφέροντας ότι οι ποσότητες φυσικού αερίου, αν και σημαντικές για την περιοχή, σε παγκόσμιους όρους είναι μικρές καθώς ανέρχονται μόνο στο 2% των παγκόσμιων αποθεμάτων.
Σημείωσε ότι τα κοιτάσματα είναι σε βαθιά νερά και πως η ανάπτυξή τους είναι ακριβή, επισημαίνοντας τις περιορισμένες υποδομές για περιφερειακές εξαγωγές. «Για όλους αυτούς τους λόγους οι τιμές ‘break-even’ του ΦΑ της ανατολικής Μεσογείου είναι πολύ ψηλές για να ανταγωνιστούν το ρωσικό ΦΑ στην Ευρώπη», αναφέρει ο κ. Έλληνας, σημειώνοντας ότι η μόνη προσδοκία αφορά στις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις δύο εγκαταστάσεις της Αιγύπτου που βρίσκονται στις περιοχές Idku και Damienta.
Εξηγεί ότι η επένδυση σε αυτά τα εργοστάσια έχει ήδη ανακτηθεί καθιστώντας χαμηλότερο το κόστος υγροποίησης και πως οι εξαγωγές από τα δύο εργοστάσια μπορούν να φτάσουν σε σημεία που θα είναι ανταγωνιστικά στις παγκόσμιες αγορές.
Μιλώντας στη StockWatch, κ. Έλληνας εκφράζει την εκτίμηση ότι στις υπόλοιπες περιπτώσεις θα υπάρξουν δυσκολίες εκτός εάν οι τιμές ΦΑ επιστρέψουν σε ψηλά επίπεδα παγκοσμίως, κάτι το οποίο δεν αναμένεται να συμβεί, όπως υποστηρίζει.
Προσθέτει ότι γι’ αυτό οι ανακαλύψεις των αποθεμάτων Λεβιάθαν και Αφροδίτη, το 2010 και το 2011, δεν μπορούν να εξασφαλίσουν αγορές εξαγωγών και πως η μόνη πιθανότητα βρίσκεται στο ενδεχόμενο συμφωνίας για το Αφροδίτη με το Idku της Αιγύπτου η οποία, όπως υποστηρίζει, θα εξαρτηθεί από την τιμή ενώ, σημειώνει πως είναι πιθανότερο να δοθεί προτεραιότητα στο αιγυπτιακό φυσικό αέριο εάν είναι διαθέσιμο.
Δύσκολο εγχείρημα η εξαγωγή ΦΑ
Ο κ. Έλληνας αναφέρει ότι με τις προκλήσεις όπως τις περιγράφει, το μεγαλύτερο μέρος του ΦΑ της ανατολικής Μεσογείου δεν θα μπορεί να εξαχθεί στις διεθνείς αγορές λόγω της τιμής, σημειώνοντας ότι στους κινδύνους και το κόστος προστίθενται οι περιφερειακές διαμάχες, καθιστώντας το εγχείρημα ακόμη πιο δύσκολο.
Ένα μέρος, όπως αναφέρει, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε περιφερειακό επίπεδο και προσθέτει ότι η εγχώρια ζήτηση στην Αίγυπτο είναι ψηλή και μπορεί να αξιοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας παραγωγής ΦΑ. Σε ότι αφορά το Ισραήλ, σημειώνει ότι βρίσκεται σε παρόμοια θέση, προσθέτοντας ότι πολλοί στο Ισραήλ υποστηρίζουν ότι το ισραηλινό ΦΑ πρέπει να κρατηθεί για την κάλυψη μακροπρόθεσμων αναγκών της χώρας.
Η Κύπρος, σύμφωνα με τον κ. Έλληνα, χρειάζεται τις αγορές εξαγωγών καθώς η εγχώρια ζήτηση είναι πολύ μικρή. Επισημαίνεται ότι με δεδομένες τις προκλήσεις των διεθνών αγορών, πιθανή αγορά για τέτοιες εξαγωγές θα μπορούσε να είναι η Τουρκία η οποία θα πρέπει να ανανεώσει τα συμβόλαια εισαγωγής ΦΑ το 2021 με 2025. Ωστόσο εκφράζει την εκτίμηση ότι χωρίς την επίλυση του κυπριακού προβλήματος, αυτό δεν είναι δυνατό (not possible) να συμβεί.
Ο κ. Έλληνας, εκφράζει την προσδοκία ότι η εξαγωγή ΦΑ της ανατολικής Μεσογείου θα καταστεί ακόμα πιο δύσκολη μακροπρόθεσμα και πως με την ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την επικράτηση του άνθρακα (coal) στην Ασία, το ΦΑ θα πρέπει να είναι ανταγωνιστικό για να εξασφαλίσει αγορές εξαγωγών, γεγονός που καθιστά την προσπάθεια ακόμα δυσκολότερη.
Σε ότι αφορά την Κύπρο, σημειώνει ότι η μόνη ελπίδα είναι ότι θα υπάρξουν κι άλλες ανακαλύψεις ώστε να δικαιολογούν τη δημιουργία τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου στο νησί για εξαγωγές στην Ασία. Σε σχέση με το μέγεθος των αποθεμάτων που θα δικαιολογούσαν κάτι τέτοιο, ο κ. Έλληνας αναφέρεται σε 400 δισ. κυβικά μέτρα, έτσι ώστε να μειωθεί το κόστος για τη μονάδα υγροποίησης, όπως σημειώνει.
Επισημαίνει μάλιστα, αναφορά εκ μέρους της ExxonMobil σύμφωνα με την οποία η εταιρεία θα εξέταζε μια τέτοια επιλογή εάν οι ποσότητες ΦΑ το δικαιολογούσαν και εάν θα ήταν ανταγωνιστικό. «Ακόμα και τότε θα απαιτείτο επίλυση περιφερειακών προβλημάτων για μείωση των κινδύνων, κάτι που μειώνει τις πιθανότητες», σύμφωνα με τον κ. Έλληνα.