24/06/2016 16:48
Τις συνέπειες που θα προκύψουν από την απότομη δυσμενή αλλαγή του εξωτερικού περιβάλλοντος μετρά η Κύπρος, λίγες ώρες μετά την απόφαση των Βρετανών να φύγουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οικονομολόγοι που μίλησαν στη StockWatch αναδεικνύουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν για την ήδη ευάλωτη κυπριακή οικονομία, τόσο σε μακροοικονομικό επίπεδο όσο και επίπεδο ευρωπαϊκών πολιτικών και συμμαχιών και τονίζουν την ανάγκη ταχείας προσαρμογής με πολιτικές πέραν της δημοσιονομικής περισυλλογής.
Ο καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Imperial College Business School, Αλέξανδρος Μιχαηλίδης, αναφέρει στη StockWatch ότι το Brexit δημιουργεί σοβαρά προβλήματα πρωτίστως στον τουρισμό καθώς η αγοραστική αξία της στερλίνας έχει μειωθεί σημειώνοντας ότι θα υπάρξει μια σοβαρή ύφεση στην αγγλική οικονομία αλλά και στην ευάλωτη ευρωζώνη.
«Αυτό θα προκληθεί από την αύξηση στην αβεβαιότητα (πολιτική και οικονομική) που λειτουργούν ενάντια στην οικονομική ανάπτυξη», σημειώνει.
«Με αυτούς τους εξωτερικούς κινδύνους και δεδομένου ότι οι αγορές δεν πίστευαν ότι αυτό θα συνέβαινε, πιστεύω ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα μιας παγκόσμιας ύφεσης και άρα μείωσης και της οικονομικής ανάπτυξης στην Κύπρο.
«Αυτό θα φανεί στους επόμενους 18 μήνες και δυστυχώς δεν είναι η κατάλληλη περίοδος δεδομένης της συσσωρευμένης «κούρασης» από την προηγούμενη οικονομική κρίση», τονίζει.
O καθηγητής χρηματοοικονομικών Σταύρος Ζένιος ανησυχεί περισσότερο για τις μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις που μπορεί να έχει η αβεβαιότητα σε μια εύθραυστη οικονομία όπως η κυπριακή και τις πολιτικές επιπτώσεις.
«Με επίπεδα χρέους 108% του ΑΕΠ η οικονομική ανάκαμψη επηρεάζεται εύκολα και έντονα από εξωγενείς παράγοντες. Με την διαδικασία Brexit υπό εξέλιξη, οι εξωγενείς παράγοντες είναι πολλοί, απρόβλεπτοι, και κατά κανόνα αρνητικοί», σημειώνει.
«Ούτε μια ΕΕ εσωστρεφής λόγω Brexit, ούτε ένα Ηνωμένο Βασίλειο διχασμένο από το δημοψήφισμα και σε αναζήτηση ηγεσίας μετά την παραίτηση του Πρωθυπουργού, μας ευνοούν. Δεν μας ευνοεί αν δυνάμεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν θετικά την Τουρκία εμφανίζονται αποδυναμωμένες σε μια κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων», σημειώνει.
Ο αναπληρωτής καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Σωφρόνης Κληρίδης επισημαίνει επιπλέον ότι η Κύπρος χάνει ένα σύμμαχο στα θέματα που σχετίζονται με τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
«Οι απόψεις και συμφέροντα της Κύπρου και του Ηνωμένου Βασιλείου συμπίπτουν σε αυτά τα θέματα και αυξάνεται ο κίνδυνος να υιοθετηθούν πολιτικές που να επηρεάζουν αρνητικά τη θέση της Κύπρου ως επιχειρηματικό κέντρο», αναφέρει.
«Πιο γενικά, ανατρέπονται οι ισορροπίες δυνάμεων στην ΕΕ. Χάνεται μια φωνή η οποία έστω και αποδυναμωμένη λόγω της μη συμμετοχής της στην ευρωζώνη λειτουργούσε ως αντίβαρο στις οικονομικές προσεγγίσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας. Με δεδομένη και την αδύναμη θέση της Γαλλίας, η Γερμανία θα αποκτήσει ακόμα πιο κυρίαρχο ρόλο, κάτι που δεν είναι ιδανικό σε μια Ένωση που κτίστηκε πάνω στην αρχή της συναίνεσης», τονίζει.
Ο Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών και Οικονομικής Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, Αλέξανδρος Αποστολίδης, αναφέρεται στις άμεσες επιπτώσεις που θα προκύψουν σημειώνοντας ότι η υποτίμηση της λίρας μειώνει το εισόδημα σε ευρώ ή των συνταξιούχων (κυπρίων ή Βρετανών) που ζουν στην Κύπρο.
Επίσης, αναφέρει ότι ο τουρισμός θα έχει επιπτώσεις καθώς οι Βρετανοί που έχουν σπίτια στην Κύπρο επιλέγουν να μην έρθουν μειώνοντας τις δαπάνες των τουριστών για τα οργανωμένα ταξίδια.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τον κ. Αποστολίδη, μπορεί να υπάρξει αντίκτυπος στις εξαγωγές στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Δράσεις Κύπρου
Αναφορικά με το τι πρέπει να κάνει η Κύπρος για να περιορίσει τις επιδράσεις ο κ. Μιχαηλίδης σημειώνει ότι θα πρέπει οι μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν μέχρι τώρα να γίνουν.
«Θα πρέπει να υπάρξει ένα όραμα για την οικονομία το οποίο να είναι πέραν από τη δημοσιονομική προσαρμογή», αναφέρει, ενώ πρέπει να προχωρήσουν οι διαδικασίες για το καζίνο και τις ιδιωτικοποιήσεις.
«Δυστυχώς αυτή η κρίση δεν έρχεται στην κατάλληλη στιγμή, και η συνέχεια θα είναι δύσκολη από οικονομική άποψη δεδομένου του υπερδανεισμού που υπάρχει (και από κράτη και τον ιδιωτικό τομέα, και σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην Κύπρο).
«Τα επιτόκια είναι ήδη αρνητικά από αρκετές Κεντρικές Τράπεζες και άρα οι παραδοσιακοί τρόποι αντίδρασης από νομισματική πολιτική είναι αρκετά περιορισμένοι. Δύσκολοι καιροί από οικονομική άποψη», σημειώνει ο κ. Μιχαηλίδης.
Της Γεωργίας Χαννή
Οικονομολόγοι που μίλησαν στη StockWatch αναδεικνύουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν για την ήδη ευάλωτη κυπριακή οικονομία, τόσο σε μακροοικονομικό επίπεδο όσο και επίπεδο ευρωπαϊκών πολιτικών και συμμαχιών και τονίζουν την ανάγκη ταχείας προσαρμογής με πολιτικές πέραν της δημοσιονομικής περισυλλογής.
Ο καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Imperial College Business School, Αλέξανδρος Μιχαηλίδης, αναφέρει στη StockWatch ότι το Brexit δημιουργεί σοβαρά προβλήματα πρωτίστως στον τουρισμό καθώς η αγοραστική αξία της στερλίνας έχει μειωθεί σημειώνοντας ότι θα υπάρξει μια σοβαρή ύφεση στην αγγλική οικονομία αλλά και στην ευάλωτη ευρωζώνη.
«Αυτό θα προκληθεί από την αύξηση στην αβεβαιότητα (πολιτική και οικονομική) που λειτουργούν ενάντια στην οικονομική ανάπτυξη», σημειώνει.
«Με αυτούς τους εξωτερικούς κινδύνους και δεδομένου ότι οι αγορές δεν πίστευαν ότι αυτό θα συνέβαινε, πιστεύω ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα μιας παγκόσμιας ύφεσης και άρα μείωσης και της οικονομικής ανάπτυξης στην Κύπρο.
«Αυτό θα φανεί στους επόμενους 18 μήνες και δυστυχώς δεν είναι η κατάλληλη περίοδος δεδομένης της συσσωρευμένης «κούρασης» από την προηγούμενη οικονομική κρίση», τονίζει.
O καθηγητής χρηματοοικονομικών Σταύρος Ζένιος ανησυχεί περισσότερο για τις μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις που μπορεί να έχει η αβεβαιότητα σε μια εύθραυστη οικονομία όπως η κυπριακή και τις πολιτικές επιπτώσεις.
«Με επίπεδα χρέους 108% του ΑΕΠ η οικονομική ανάκαμψη επηρεάζεται εύκολα και έντονα από εξωγενείς παράγοντες. Με την διαδικασία Brexit υπό εξέλιξη, οι εξωγενείς παράγοντες είναι πολλοί, απρόβλεπτοι, και κατά κανόνα αρνητικοί», σημειώνει.
«Ούτε μια ΕΕ εσωστρεφής λόγω Brexit, ούτε ένα Ηνωμένο Βασίλειο διχασμένο από το δημοψήφισμα και σε αναζήτηση ηγεσίας μετά την παραίτηση του Πρωθυπουργού, μας ευνοούν. Δεν μας ευνοεί αν δυνάμεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν θετικά την Τουρκία εμφανίζονται αποδυναμωμένες σε μια κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων», σημειώνει.
Ο αναπληρωτής καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Σωφρόνης Κληρίδης επισημαίνει επιπλέον ότι η Κύπρος χάνει ένα σύμμαχο στα θέματα που σχετίζονται με τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
«Οι απόψεις και συμφέροντα της Κύπρου και του Ηνωμένου Βασιλείου συμπίπτουν σε αυτά τα θέματα και αυξάνεται ο κίνδυνος να υιοθετηθούν πολιτικές που να επηρεάζουν αρνητικά τη θέση της Κύπρου ως επιχειρηματικό κέντρο», αναφέρει.
«Πιο γενικά, ανατρέπονται οι ισορροπίες δυνάμεων στην ΕΕ. Χάνεται μια φωνή η οποία έστω και αποδυναμωμένη λόγω της μη συμμετοχής της στην ευρωζώνη λειτουργούσε ως αντίβαρο στις οικονομικές προσεγγίσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας. Με δεδομένη και την αδύναμη θέση της Γαλλίας, η Γερμανία θα αποκτήσει ακόμα πιο κυρίαρχο ρόλο, κάτι που δεν είναι ιδανικό σε μια Ένωση που κτίστηκε πάνω στην αρχή της συναίνεσης», τονίζει.
Ο Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών και Οικονομικής Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, Αλέξανδρος Αποστολίδης, αναφέρεται στις άμεσες επιπτώσεις που θα προκύψουν σημειώνοντας ότι η υποτίμηση της λίρας μειώνει το εισόδημα σε ευρώ ή των συνταξιούχων (κυπρίων ή Βρετανών) που ζουν στην Κύπρο.
Επίσης, αναφέρει ότι ο τουρισμός θα έχει επιπτώσεις καθώς οι Βρετανοί που έχουν σπίτια στην Κύπρο επιλέγουν να μην έρθουν μειώνοντας τις δαπάνες των τουριστών για τα οργανωμένα ταξίδια.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τον κ. Αποστολίδη, μπορεί να υπάρξει αντίκτυπος στις εξαγωγές στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Δράσεις Κύπρου
Αναφορικά με το τι πρέπει να κάνει η Κύπρος για να περιορίσει τις επιδράσεις ο κ. Μιχαηλίδης σημειώνει ότι θα πρέπει οι μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν μέχρι τώρα να γίνουν.
«Θα πρέπει να υπάρξει ένα όραμα για την οικονομία το οποίο να είναι πέραν από τη δημοσιονομική προσαρμογή», αναφέρει, ενώ πρέπει να προχωρήσουν οι διαδικασίες για το καζίνο και τις ιδιωτικοποιήσεις.
«Δυστυχώς αυτή η κρίση δεν έρχεται στην κατάλληλη στιγμή, και η συνέχεια θα είναι δύσκολη από οικονομική άποψη δεδομένου του υπερδανεισμού που υπάρχει (και από κράτη και τον ιδιωτικό τομέα, και σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην Κύπρο).
«Τα επιτόκια είναι ήδη αρνητικά από αρκετές Κεντρικές Τράπεζες και άρα οι παραδοσιακοί τρόποι αντίδρασης από νομισματική πολιτική είναι αρκετά περιορισμένοι. Δύσκολοι καιροί από οικονομική άποψη», σημειώνει ο κ. Μιχαηλίδης.
Της Γεωργίας Χαννή