You are here

Εφιάλτης για φορολογούμενους τα κακά δάνεια

20/08/2012 08:14
Στο μεγαλύτερο εφιάλτη των φορολογουμένων τείνουν να εξελιχθούν τα κακά δάνεια που έδωσαν οι τράπεζες τα τελευταία χρόνια, καθώς το κράτος θα κληθεί να πληρώσει λογαριασμό δισεκατομμυρίων για την ταχύρρυθμη μεγέθυνση των πιστωτικών χαρτοφυλακίων τραπεζών.

Η αλόγιστη, όπως αποδεικνύεται, ανάπτυξη των τραπεζών αλλά και η απρόσμενη αλλαγή των χρηματοπιστωτικών και μακροοικονομικών δεδομένων, δημιουργούν μεγάλη τρύπα στους ισολογισμούς των τραπεζών, το μέγεθος της οποίας ενδέχεται να ξεπεράσει τις ζημιές €4 δισ. που είχαν οι τράπεζες από τα ελληνικά ομόλογα.

Μέσα σε λίγα χρόνια οι τράπεζες υπερδιπλασίασαν το ενεργητικό τους σε σημείο που το κυπριακό κράτος να είναι ανήμπορο πλέον να τις στηρίξει.

Το δανειστικό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών Κύπρου και Λαϊκή το 2002 ανερχόταν στα €13 δισ., που αντιστοιχούσε με το 120% του κυπριακού ΑΕΠ.

Μέσα σε οκτώ μόλις χρόνια, και κάτω από τη μύτη ή με τη στήριξη των πολιτειακών αρχών, τα €13 δισ. έγιναν €54 δισ. (βλέπε πίνακα), με αποτέλεσμα οι δύο μεγάλες τράπεζες να αποτελούν το 2010 το 320% του κυπριακού ΑΕΠ.

Μέρος των νέων δανείων δόθηκε στην Ελλάδα, όπου η Τρ. Κύπρου και η Λαϊκή, είχαν θέσει στόχο την απόκτηση μεριδίου αγοράς 5% και 7%, αντίστοιχα.

Ραγδαία ήταν όμως και η πιστωτική επέκταση στην Κύπρο, αφού μέσα σε τρία μόνο χρόνια, το σύνολο των δανείων στο σύστημα σχεδόν διπλασιάστηκε, φθάνοντας από τα €31 δισ. το 2006 στα €58 δισ. το 2009 (βλέπε πίνακα).

Διοχετεύθηκαν δηλαδή στο εγχώριο σύστημα νέα δάνεια €27 δισ. μέσα σε τρία χρόνια, που αντιστοιχούν με το 160% του κυπριακού ΑΕΠ.

Μεγάλο μέρος των δανείων διοχετεύθηκε στην αγορά ακινήτων, όπου οι τράπεζες δημιούργησαν μεγάλα χρηματοδοτικά ανοίγματα με developers που αδυνατούν σήμερα να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους.

Τα απλήρωτα δάνεια σε Ελλάδα και Κύπρο άρχισαν να μετατρέπονται σε επισφάλειες, κτυπώντας τα κεφάλαια των τραπεζών, που ζητούν από το κράτος να δανειστεί από το μηχανισμό για να καλύψει το κεφαλαιακό κενό.

Το κεφαλαιακό κενό είναι πολύ μεγαλύτερο από ότι θα ήταν πριν λίγα χρόνια, καθώς οι εποπτικές αρχές έχουν υιοθετήσει σε Κύπρο και Ευρώπη πολύ πιο αυστηρούς κεφαλαιακούς κανόνες, ζητώντας υπερδιπλάσια κεφάλαια σε σχέση με αυτά που ζητούσαν τον καιρό της οικονομικής άνθισης.

Ακόμα και χωρίς τις αλλαγές αυτές όμως, δεν είναι βέβαιο αν οι τράπεζες θα μπορούσαν να απέφευγαν την κρατικοποίηση τους, αφού οι επισφάλειες διογκώνονται.

Όπως φαίνεται και από τον πίνακα, οι επισφάλειες της Λαϊκής Τράπεζας αυξήθηκαν απότομα το 2011 στα €1,2 δισ. από €266,1 εκ. το 2010.

Η αύξηση για την Τρ. Κύπρου ήταν μικρότερη με τις επισφάλειες να αυξάνονται στα €426 εκ. το περασμένο έτος από €375 εκ. το 2010.

Το συνολικό μέγεθος των κεφαλαιακών αναγκών παραμένει άγνωστο αλλά είναι βέβαιο ότι θα είναι μεγαλύτερο από τα €3 δισ. που γνωστοποιήθηκαν για τη Λαϊκή (€2,5 δισ.) και την Τρ. Κύπρου (€0,5 δισ.).

Είναι ενδεικτικό της τάσης, ότι η Λαϊκή, που είχε ανακοινώσει το Φεβρουάριο του 2012 ότι καθάρισε τα βιβλία της προχωρώντας σε μεγάλες προβλέψεις μετά από διαγνωστικούς ελέγχους δύο οίκων, προϊδέασε πριν λίγες μέρες για τις δραματικές επιπτώσεις που έχει η ελληνική κρίση στην ποιότητα του χαρτοφυλακίου της.

Ανακοίνωσε την Τρίτη ότι το τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ελλάδα ενδέχεται να φθάσουν στα €4 δισ. στο εξάμηνο, παρουσιάζοντας δηλαδή αύξηση €1,1 δισ. από το πρώτο τρίμηνο του 2012.

Η απότομη αύξηση εκτιμάται ότι οφείλεται εν μέρει στην επικείμενη αλλαγή της μεθοδολογίας για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, στα οποία δεν περιλαμβάνονται σήμερα όσα δάνεια έχουν πλήρη εξασφάλιση.

Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων της CPB έφθασε το 2011 στο 13,9% από 7,3% το 2010.

Το ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων της Τρ. Κύπρου έφθασε το 10,2% από 7,3% το 2010.

Το πρόβλημα δεν είναι βέβαιο μόνο κυπριακό. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της PWC, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ευρωπαϊκών τραπεζών άγγιζαν το 2011 το €1,05 τρισ. παρουσιάζοντας αύξηση 9% σε σχέση με το 2010.

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν αυξηθεί σημαντικά σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία, που χτυπήθηκαν από την ύφεση και την ανεργία. Στην Ελλάδα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν κατά 50%, στην Ιταλία κατά 37% και στην Ισπανία κατά 23%.

Η διαφορά είναι όμως στο μέγεθος των κυπριακών τραπεζών που είναι υπερδιπλάσιο του κράτους.

Αν τελικά ο λογαριασμός για τους φορολογούμενους καταλήξει στα €6 δισ., όπως ελπίζει η κυβέρνηση, μόνοι οι τόκοι θα είναι €200 εκ. ετησίως – περισσότεροι από το ότι οι ετήσιοι προϋπολογισμοί των υπουργείων εξωτερικών και εμπορίου μαζί.

Γ.Χ.