Περαιτέρω μείωση παρουσίασαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια το τρίτο τρίμηνο του 2020 με αποτέλεσμα στο τέλος στο τέλος Σεπτεμβρίου να είναι κατά €381 εκατ. λιγότερα σε σχέση με το τέλος Ιουνίου. Από €5.495 εκατ. μειώθηκαν στα €5.331 εκατ. Στο τέλος Δεκεμβρίου 2019 τα ΜΕΔ ήταν €7.425 εκατ. Επομένως μέσα σε διάστημα εννέα μηνών τα κόκκινα δάνεια μειώθηκαν κατά €2.094 εκατ. και σε ποσοστό κατά 28,2%.

Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα, «η καθοδική πορεία των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων κατά το τρίτο τρίμηνο του 2020 οφείλεται, με σειρά σημαντικότητας, σε διαγραφές χορηγήσεων που γίνονται είτε στα πλαίσια αναδιαρθρώσεων και συνήθως αφορούν ποσά για τα οποία προϋπάρχουν προβλέψεις επισφάλειας στους λογαριασμούς των πιστωτικών ιδρυμάτων, είτε αφορούν μη συμβατικές ή "λογιστικές" διαγραφές έναντι ποσών που περιλαμβάνονται ήδη στις προβλέψεις με στόχο την πιο αντιπροσωπευτική απεικόνιση των χαρτοφυλακίων χορηγήσεων. Επίσης, στη συρρίκνωση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων συνέτειναν σημαντικά και οι αποπληρωμές δανείων, συμπεριλαμβανομένων των συμφωνιών ανταλλαγής χρέους με στοιχεία ενεργητικού (ακίνητη περιουσία) καθώς και τα δάνεια που έχουν επιτυχώς αναδιαρθρωθεί και επανενταχθεί στην κατηγορία των εξυπηρετούμενων χορηγήσεων με το πέρας της περιόδου παρακολούθησης».

Οι ίδιοι λόγοι ισχύουν και για όλη την προηγούμενη περίοδο του 2020, ενώ στην πολύ μεγάλη μείωση των ΜΕΔ από το 2014 και μετά, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η πώληση πακέτων δανείων σε εταιρείες διαχείρισης δανείων εκτός τραπεζικού συστήματος. Την ολοκλήρωση μιας τέτοιας πώλησης, για παράδειγμα, ανακοίνωσε σήμερα η Τράπεζα Κύπρου. Συγκεκριμένα ανακοινώθηκε συμφωνία πώλησης δανείων με μεικτή λογιστική αξία ύψους €545 εκατ. σε επενδυτικά ταμεία συνδεδεμένα με την Pacific Investment Management Company LLC.

Μια παρόμοια γνωστή περίπτωση μεταφοράς κόκκινων δανείων από το τραπεζικό σύστημα σε άλλη εταιρεία, είναι αυτή με τον πρώην συνεργατισμό όταν σημαντικό μέρος του χαρτοφυλακίου του μεταφέρθηκε στην ΚΕΔΙΠΕΣ, πριν αυτός καταλήξει στην Ελληνική Τράπεζα.

Το 2014 σε σύνολο χορηγήσεων €57,2 δισ. υπήρχαν μη εξυπηρετούμενα δάνεια πέραν των 90 ημερών ύψους €22 δισ. Σήμερα σε σύνολο δανείων €29,9 δισ. τα ΜΕΔ πέραν των 90 ημερών είναι €5,33 δισ. Υπάρχει, δηλαδή, μία τεράστια βελτίωση. Το πρόβλημα όμως είναι ότι σημαντικό μέρος της βελτίωσης που καταγράφεται οφείλεται στην πώληση δανείων. Επίσης στην εξόφληση δανείων στο πλαίσιο ανταλλαγής ακινήτων – χρέους. Στην πρώτη περίπτωση τα δάνεια έφυγαν από τις τράπεζες αλλά σε μεγάλο βαθμό παρέμειναν στην οικονομία. Στη δεύτερη οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά αποξένωσαν περιουσιακά τους στοιχεία, έγιναν περισσότερο φτωχά ή λιγότερο πλούσια και την ίδια στιγμή φορτώθηκαν οι τράπεζες ακίνητα που δεν ξέρουν τι να κάνουν. Ταυτόχρονα η αυξημένη προσφορά ακινήτων σε συνδυασμό με τη μειωμένη ζήτηση, συρρίκνωσαν σημαντικά τις τιμές των ακινήτων και άρα την αξία των περιουσιακών στοιχείων όλων.

Η κατάσταση είναι μεν βελτιωμένη όμως πόρρω απέχει από το επιθυμητό. Και το πρόβλημα είναι ότι εκεί που άρχισε να βελτιώνεται η οικονομία και τα οικονομικά των νοικοκυριών, τα πράγματα έχουν κάνει σημαντικά βήματα πίσω εξαιτίας των προβλημάτων που έχει επισωρεύσει η πανδημία. Και ένα από τα μεγάλα ερωτήματα της μετά πανδημίας εποχής αφορά τα προβληματικά δάνεια. Πόσων δανειοληπτών τα δάνεια, μετά τον τερματισμό της αναστολής των δόσεων, θα μετατραπούν σε μη εξυπηρετούμενα.

Τα εισοδήματα και η ανεργία είναι δύο σημαντικοί παράγοντες που καθορίζουν τη δυνατότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων ως προς την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών τους. Και οι δύο παράγοντες έχουν πληγεί σοβαρά. Στην Κύπρο η ανεργία έφτασε το 10,5% τον Οκτώβριο του 2020, από 9,3% το Σεπτέμβριο του 2020, ενώ χωρίς τα μέτρα της Κυβέρνησης θα ήταν πολλαπλάσια. Το ερώτημα είναι που θα κινηθεί το 2021. Πριν και το τελευταίο lockdown η Κυβέρνηση εκτιμούσε ότι το ποσοστό ανεργίας το 2020 θα κυμανθεί γύρω στο 9% του εργατικού δυναμικού και ότι θα μειωθεί γύρω στο 7.5% το 2021. Όμως αυτά είχαν υπολογιστεί τον Ιούνιο του 2020, πριν δηλαδή το δεύτερο μεγάλο κύμα κορωνοϊού το Νοέμβριο – Δεκέμβριο, τα πρόσθετα περιοριστικά μέτρα το Δεκέμβριο και το δεύτερο lockdown τον Ιανουάριο.

Όσον αφορά τη μείωση εισοδημάτων απλώς υπενθυμίζω ότι η τουριστική βιομηχανία ουσιαστικά είναι κλειστή από τον Οκτώβριο – Νοέμβριο του 2019, το λιανικό εμπόριο είναι στο μεγαλύτερό του βαθμό σε αναστολή εργασιών και οι πλείστοι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα έχουν δει τους μισθούς τους να μειώνονται σημαντικά. Και δυστυχώς πρόκειται για μειώσεις που για πολλούς ήρθαν για να παραμείνουν.

Όλα αυτά και πολλά άλλα που δεν αναφέρονταο, δεν παραπέμπουν σε μια αισιόδοξη εικόνα. Διότι, εκτός των άλλων έχουμε και τα τερτίπια των κομμάτων με τον κρατικό προϋπολογισμό και την κούρσα ποιος θα προτείνει και ποιος θα ψηφίσει μέτρα στο πόδι που τίποτα ουσιαστικό δεν προσφέρουν, αντίθετα δημιουργούν ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα.

Δυστυχώς.