25/07/2021 06:25
Η αύξηση του κόστους των πρώτων υλών στις κατασκευές θα συγκρατήσει τις τιμές των ακινήτων, όχι μόνο των καινούργιων, αλλά και των ακινήτων τα οποία βρίσκονται ήδη στην αγορά, δήλωσε ο CEO του ομίλου Ζαβός και μέλος του συνδέσμου επιχειρηματιών ανάπτυξης γης και οικοδομών, Μιχάλης Ζαβός.
Στη συνέντευξη του στη StockWatch, ο κ. Ζαβός εξηγεί πως η αύξηση του κόστους πρώτων υλών σε κάποια υλικά φθάνει μέχρι και το 30%.
Διευκρινίζει ότι οι τιμές των πολυτελών διαμερισμάτων δεν έχουν μειωθεί μετά την κατάργηση του επενδυτικού προγράμματος και υποστηρίζει ότι συνεπεία της επιδημιολογικής κρίσης δεν έχει ανακάμψει ακόμη η αγορά ακινήτων.
Προσθέτει πως ωστόσο, ότι παρατηρείται μεγάλο ενδιαφέρον από πλούσιους ευρωπαίους για να αποκτήσουν δεύτερη μόνιμη στέγη στην Κύπρο .
Ο κ. Ζαβός εκφράζει την εκτίμηση, ότι η συγκεκριμένη συγκυρία είναι πολύ καλή για να επενδύσει κάποιος στα ακίνητα ή να αγοράσει τη στέγη του.
Εκτιμά ακόμα, ότι το μέλλον του τουρισμού είναι ευοίωνο αν και στο παρόν στάδιο υποφέρει η τουριστική βιομηχανία.
Ακολουθεί η συνέντευξη.
Η αγορά ακινήτων μετά το ΚΕΠ
-Οι τιμές των πολυτελών ακινήτων μετά την κατάργηση τους επενδυτικού προγράμματος έχουν μειωθεί;
Όχι, μπορεί να γίνονται κάποιες εκπτώσεις, δεν σημαίνει όμως ότι μειώθηκαν οι τιμές, διότι δεν κτίζονται πλέον άλλοι πύργοι και επειδή ακόμη δεν έχει περάσει η πανδημική κρίση για να έχουμε κάποια ένδειξη ότι δεν υπάρχει ζήτηση για αυτού τους είδους τα πολυτελή ακίνητα. Θέλουμε να δώσουμε λίγο χρονικό περιθώριο στην αγορά.
-Υπάρχει μεγάλο στοκ των πολυτελών αυτών ακινήτων;
Δεν υπάρχει, διότι αυτά που βρίσκονται υπό κατασκευή έχουν ήδη προπωληθεί και αυτά που έχουν ολοκληρωθεί, είναι επίσης πουλημένα.
Κάτι άλλο που θα ήθελα να επισημάνω είναι ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για ενοικίαση τουλάχιστον στη Λεμεσό όπου υπάρχει έλλειψη διαμερισμάτων προς ενοικίαση. Η ζήτηση είναι και από ντόπιους και από ξένους, ειδικά όμως από τους ξένους οι οποίοι έρχονται στην Κύπρο να εργαστούν. Βλέπω να κυκλοφορούν αρκετά αυτοκίνητα ενοικιάσεων από ξένους που έρχονται να εργαστούν στην Κύπρο 2-3 χρόνια σε διάφορες εταιρείες ή εταιρείες πληροφορικής ή εταιρείες συναλλάγματος. Η συγκυρία αυτή ανεβάζει και την τιμή των ενοικίων. Ένα διαμέρισμα που ενοικιαζόταν στα €1000 πριν 4-5 χρόνια, σήμερα ενοικιάζεται €1400.
-Μετά την κατάργηση του επενδυτικού προγράμματος μπορεί να πείτε ότι είχαν γίνει υπερβολές με την απότομη αύξηση των πολυώροφων κτηρίων;
Δεν υπήρξε καμία υπερβολή. Το επενδυτικό πρόγραμμα κατέρρευσε επειδή δεν υπήρχε σωστή εποπτεία. Δεν υπάρχει οποιαδήποτε άλλη αιτιολογία για να αποδώσουμε την κατάργηση του προγράμματος. Το γεγονός ότι δόθηκαν κυπριακά διαβατήρια σε ανθρώπους που δεν δικαιούνταν δεν σημαίνει ότι ευθύνονται τα ακίνητα, αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό. Οι μεγάλοι developers είχαν στα σκαριά μεγάλα αναπτυξιακά έργα τα οποία θα δημιουργούσαν εκατοντάδες θέσεις εργασίας και ανάπτυξη στον τόπο, τα οποία όμως δεν θα υλοποιηθούν μετά την κατάργηση του προγράμματος.
Εν αναμονή νέου επενδυτικού προγράμματος
-Πιστεύετε ότι μπορεί να έρθει δεύτερο επενδυτικό πρόγραμμα και ποιες με ποια χαρακτηριστικά;
Πιστεύω πως ναι, αλλά με διαφορετικούς όρους και προϋποθέσεις και σίγουρα δεν θα μπορεί κάποιος ξένος επενδυτής να πολιτογραφηθεί στην Κύπρο τόσο εύκολα. Ίσως ένας από τους όρους να προϋποθέτει ότι ο επενδυτής θα πρέπει να ζήσει στην Κύπρο 2-3 χρόνια και να διατηρεί την κατοικία του και μετά να πολιτογραφείται, ή να μεταφέρει τις επαγγελματικές του δραστηριότητες στην Κύπρο και άλλες παρόμοιες προϋποθέσεις.
-Οι πωλήσεις ακινήτων προς ξένους έχουν ανακάμψει μετά την κατάργηση του επενδυτικού προγράμματος και την επαναλειτουργία των αεροδρομίων;
Δυστυχώς, ακόμη υπάρχουν περιορισμοί διότι δεν αποκαταστάθηκαν όλες οι πτήσεις, κυρίως από χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα που παραδοσιακά επενδύουν στην Κύπρο. Παρατηρείται όμως, έντονο ενδιαφέρον από πλούσιους αγοραστές από ευρωπαϊκές χώρες, που δεν υπήρχε παλαιότερα, όπως από τη Σουηδία, τη Γερμανία και την Αγγλία, οι οποίοι αγοράζουν ακίνητα του €1 εκατ. και των €2 εκατ., διότι επιθυμούν να αποκτήσουν μια δεύτερη μόνιμη στέγη στην Κύπρο ή γιατί βλέπουν τη χώρας ως μια σύγχρονη και ασφαλή χώρα με ήλιο και φως και μετά τον εγκλεισμό λόγω του κορωνοϊού, αναγνωρίζουν ακόμη περισσότερο τα πλεονεκτήματα αυτά της Κύπρου.
Φυσικά όμως, τους επενδυτές που έρχονταν στην Κύπρο για να αποκτήσουν κυπριακή υπηκοότητα, τους έχουμε χάσει διότι το πρόγραμμα αποτελεί πλέον παρελθόν.
-Η εξέταση των αιτήσεων που είχαν κατατεθεί πριν την κατάργηση του επενδυτικού προγράμματος και εκκρεμούν ενώπιον του υπουργείου Εσωτερικών προχωρά, πόσες βρίσκονται σε εκκρεμότητα;
Είναι η πρώτη φορά που μπορώ να πω ότι ξεκίνησε η εξέταση των αιτήσεων και αυτό επειδή η κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει μέχρι τον Αύγουστο αναφορά στην ΕΕ, για τον αριθμό των αιτήσεων που έχουν εγκριθεί και τον αριθμό που έχουν απορριφθεί.
-Και επειδή ασχολείστε με την τουριστική βιομηχανία πως βλέπετε το μέλλον της βιομηχανίας μετά την πανδημική κρίση;
Το μέλλον της τουριστικής βιομηχανίας είναι πολύ καλό, αυτό όμως που μας βασανίζει είναι το παρόν, διότι η βιομηχανία περνά δύσκολες στιγμές. Σε όλο αυτό όμως παρατηρείται και ένα παράδοξο: Τους δύο τελευταίους μήνες τα πολυτελή ξενοδοχεία είναι πλήρη, διότι η πλειοψηφία των ρώσων τουριστών επιλέγει τα ξενοδοχεία των πέντε αστέρων. Τα ξενοδοχεία όμως των τεσσάρων, τριών και δύο αστέρων υποφέρουν. Η επαρχία Αμμοχώστου δουλεύει με την εγχώρια αγορά και τους Ρώσους, όπως και η Λεμεσός είναι πρώτη στις επιλογές των ρώσων. Η Πάφος δουλεύει κάπως με την εγχώρια αγορά και λιγότερο με ρώσους.
Η επίδραση της αύξησης στο κόστος πρώτων υλών
-Οι τιμές των ακινήτων που απευθύνονται στην εγχώρια αγορά έχουν μειωθεί σε σχέση με το 2019;
Όχι, μάλλον κινήθηκαν προς τα πάνω, ανάλογα βέβαια από την περιοχή. Η αύξηση κυμαίνεται από 5% έως 10% για δύο λόγους: την αύξηση της τιμής των οικοδομικών υλικών και την εκτόξευση της τιμής της γης και των οικοπέδων.
-Πόσο επηρεάζει την αγορά ακινήτων η αύξηση του κόστους πρώτων υλών (τσιμέντου, σιδήρου, ξύλου και άλλων υλικών);
Θα έλεγα ότι δημιουργείται ένα νέο μομέντουμ, που επηρεάζει γενικά όλες τις τιμές των ακινήτων, ειδικά βέβαια περισσότερο τα καινούργια έργα, διότι κάποια υλικά έχουν αυξηθεί μέχρι και 30% με αποτέλεσμα να είμαστε πλέον αναγκασμένοι να τιμολογήσουμε πιο ψηλά τα ακίνητα. Πιστεύω ότι η αύξηση θα λειτουργήσει γενικότερα υπέρ των τιμών, δηλαδή θα τις συγκρατήσει στα επίπεδα που είναι σήμερα με ανοδική τάση. Ακόμη και οι τιμές των ακινήτων που κτίστηκαν πριν 2-3 χρόνια θα ακολουθήσουν το γενικότερο κλίμα που θα επικρατήσει στην αγορά.
-Αν παραταθεί αυτή η αύξηση σκέφτεστε να αναστείλετε έργα;
Όχι, καθώς δεν νομίζω ότι η αύξηση έχει σχέση με τις πωλήσεις, αλλά με το κόστος κατασκευής των ακινήτων, συνεπώς αν κάποιος πωλεί γιατί να σταματήσει να κτίζει;
Από την άλλη, η συγκεκριμένη συγκυρία είναι πολύ βοηθητική για να αγοράσει ή να επενδύσει κάποιος σε ακίνητα, καθώς το επιτόκιο στα στεγαστικά δάνεια που παρέχουν οι τράπεζες είναι μεταξύ 2% έως 3%, δηλαδή υπερβολικά χαμηλά, ενώ τα καταθετικά επιτόκια είναι σχεδόν μηδενικά γεγονός που βοηθά και την ντόπια αλλά και ξένη αγορά διότι ο κόσμος αναζητά άλλες λύσεις για να επενδύσει τα χρήματα του, αντί να τα έχει στην τράπεζα. Οι τράπεζες επίσης χρεώνουν με 0,5% τις καταθέσεις άνω των €100.000.
-Το κόστος από την αύξηση των τιμών πρώτων υλών θα μετακυλιστεί στους αγοραστές ή θα το απορροφήσουν οι developers;
Νομίζω ότι θα είναι ένας συνδυασμός και των δύο. Ένας developer για να πωλήσει πρέπει να απορροφήσει ένα μέρος της αύξησης του κόστους, από την άλλη όμως, δεν μπορεί να μην αυξήσει τις τιμές διότι θα ζημιώσει. Εκτιμώ ότι περισσότερο θα επηρεαστούν τα ακίνητα που αφορούν τη λεγόμενη προσιτή κατοικία, διότι το περιθώριο κέρδους είναι χαμηλότερο σε σχέση με τα πολυτελή ακίνητα, ειδικά τα ακίνητα στις τουριστικές περιοχές, που έχουν μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους.
Τα μεγάλα project του ομίλου
-Ποια είναι τα νέα μεγάλα έργα που προωθεί ο όμιλος Ζαβός;
Μέχρι τέλος του χρόνου θα έχει ολοκληρωθεί πλήρως το μεγάλο μας project, το Del Mar. Ένα σημαντικό έργο των €400 εκατ. το οποίο περιλαμβάνει δύο πύργους από τους οποίους έχει πουληθεί ήδη το 80%. Περιλαμβάνει ένα εμπορικό κέντρο με 31 καταστήματα τα οποία επίσης, έχουν πουληθεί όλα, συν ένα μικρό ξενοδοχείο το οποίο θα λειτουργεί με σουίτες.
Προωθούμε επίσης το σχέδιο ‘Ζ κατοικία και Ζ επένδυση’ το οποίο αποτελείται από διάφορες πολυκατοικίες που προσφέρουν την προσιτή κατοικία (διαμερίσματα από €195 χιλ) και απευθύνονται στην εγχώρια αγορά, με στεγαστικά δάνεια και διευκολύνσεις και μηδενικά επιτόκια, τα οποία επιχορηγούνται από το κράτος. Η εταιρεία διαθέτει επίσης, διαμερίσματα που απευθύνονται σε επενδυτές και προγραμματίζουμε αρκετά έργα, τα οποία είναι αδειοδοτημένα και θα ξεκινήσουν με το πέρας της πανδημικής κρίσης.