You are here

Α. Λοΐζου: Σε ύφεση μέχρι το 2013 τα ακίνητα

14/06/2011 07:39
Α. Λοΐζου: Σε ύφεση μέχρι το 2013 τα ακίνητα
Μείωση στη ζήτηση και στις τιμές των ακινήτων σε όλες σχεδόν τις επαρχίες προβλέπει ο εκτιμητής ακινήτων Αντώνης Λοΐζου, χωρίς να διαβλέπει ανάκαμψη της αγοράς πριν το τέλος του 2012. Σε συνέντευξη του στη StockWatch μιλά για την παρατεταμένη ύφεση που υπάρχει στην αγορά ακινήτων, για τη συρρίκνωση της βρετανικής αγοράς και για τις ελπίδες που δημιουργεί η ενίσχυση της ρωσικής αγοράς. Μιλά επίσης για τις χιλιάδες αδιάθετα ακίνητα, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου και για τη συμφωνία με το Κατάρ.

Της Ηρώς Ευθυμίου

Ερ:Πως βλέπετε να εξελίσσεται η πορεία των ακινήτων το 2011;

Απ.:
Η κατάσταση στον τομέα των ακινήτων πιστεύω ότι θα διατηρηθεί σε παρόμοια επίπεδα με το 2010, με μια ελαφριά βέβαια τάση προς τα κάτω. Θα είναι δηλαδή κάπως χειρότερα τα πράγματα από πέρσι. Aυτό θα αντανακλάται και στον τομέα της ζήτησης και των τιμών, που θα έχουν μια κάμψη της τάξης από 5-10% σε σχέση με το 2010, ανάλογα με την περιοχή. Δεν βλέπω βελτίωση της αγοράς πριν το τέλος του 2012.

Ερ:Ποιες περιοχές θα συνεχίσουν να επηρεάζονται αρνητικά;

Απ.:
Η Λάρνακα και η Πάφος, οι οποίες περίπου συμβαδίζουν, θα συνεχίσουν να βρίσκονται στη χειρότερη θέση. Το 30% στη μείωση των τιμών που παρατηρήθηκε το 2010 αναμένεται ότι θα μετατραπεί σε 35%, ίσως και 40%.

Ο Πρωταράς από την άλλη έχει το προνόμιο να είναι αρεστός στους Λευκωσιάτες. Κατά κάποιο τρόπο και η Λάρνακα, όμως τη μερίδα του λέοντος την κατέχει ο Πρωταράς. Γι’ αυτό δεν βλέπουμε τα ίδια προβλήματα μείωσης σε πωλήσεις όπως στην Πάφο και στη Λάρνακα.

Φυσικά υπάρχουν και στην επαρχία Αμμοχώστου κάποιες περιοχές όπου η κατάσταση είναι όσο καταθλιπτική όσο είναι για παράδειγμα στην Ορόκλινη και στη Λάρνακα. Οι περιοχές Κάπαρη στον Πρωταρά όπως και άλλες πιο απόμακρες περιοχές και κοινότητες της περιοχής.

Παρ’ όλα αυτά ο Πρωταράς εξακολουθεί να έχει καλές ευκαιρίες για αυτούς που διαθέτουν χρήματα.

Ερ:Τι παρατηρείται στα μεγάλα αστικά κέντρα;

Απ.:
Η πτώση στις τιμές ακινήτων στη Λευκωσία αναμένεται να είναι μικρότερη, γύρω στο 5%, και πολύ λιγότερο ίσως και καθόλου στα ακίνητα στη Λεμεσό λόγω της αύξησης της ζήτησης από τους Ρώσους.

Οι Ρώσοι αποτελούν όαση για τον τουριστικό και τον επενδυτικό τομέα της Κύπρου τη δύσκολη περίοδο της κρίσης, αλλά το 60% των Ρώσων προτιμούν τη Λεμεσό.

Το μοναδικό πρόβλημα που αναδεικνύουν και αυτοί όπως και οι άλλοι ξένοι που επιθυμούν να επενδύσουν σε ακίνητο είναι οι τίτλοι ιδιοκτησίας.

Ερ:Οι δηλώσεις χαλούν το κλίμα

Απ.:
Ένας άλλος παράγοντας που δεν επιτρέπει την εξομάλυνση της κατάστασης στην αγορά ακινήτων, ο οποίος ελπίζουμε τώρα που τελείωσαν οι βουλευτικές εκλογές να αλλάξει, είναι οι καθημερινές δηλώσεις και η κινδυνολογία για την πορεία της οικονομίας από όλα τα κόμματα.

Όλα αυτά προκαλούν αναστάτωση και πανικό στην αγορά και τούτο φαίνεται σε όλα τα επίπεδα της οικονομίας: Στις πωλήσεις αυτοκινήτων, στα εστιατόρια, στα ακίνητα κ.α.

Από την άλλη η φοροεισπρακτική πολιτική της κυβέρνησης εν μέσω οικονομικής κρίσης, όπως είπε και ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Αθανάσιος Ορφανίδης, δημιουργεί προβλήματα στην αγορά και στους επιχειρηματίες.

Η κυβέρνηση θα πρέπει μέσω της ανάπτυξης και όχι μέσω της επιβολής φορολογιών να δώσει ώθηση στην οικονομία.

Όταν λοιπόν οι επιχειρηματίες νιώθουν ότι τους κυνηγούν σε αυτό το βαθμό, φυσικά και δεν θα επενδύσουν.

Το ίδιο και η μερίδα εκείνων των κυπρίων όπως είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι, λογιστές και δικηγόροι που δεν έχουν επηρεαστεί και τόσο από την οικονομική κρίση. Αποφεύγουν να επενδύσουν αναμένοντας τις εξελίξεις.

Ερ:Πως βλέπετε να διαμορφώνεται η Βρετανική αγορά;

Απ.:
Κάποτε το 60% της κυπριακής αγοράς καλυπτόταν από βρετανούς και ένα άλλο σημαντικό ποσοστό από ρώσους. Σήμερα έχουν ανατραπεί τα δεδομένα.

Το 20% καλύπτεται από τη βρετανική αγορά και το 60% από τη ρωσική.

Οι βρετανοί διέθεταν ένα budget αγορών γύρω στο €0,5 εκ. και οι ρώσοι €1-3 εκ.

Τώρα οι βρετανοί έριξαν το ποσό στις €300 χιλ. και οι ρώσοι στο €0,5 εκ.

Ευτυχώς όμως αν και μειώθηκε το budget αυξήθηκε ο αριθμός των ρώσων που επενδυτών στην Κύπρο.

Ερ:Που αποδίδετε τη βελτίωση στη Ρωσική αγορά;

Απ.:
Η αύξηση του τουριστικού ρεύματος από τη Ρωσία προς την Κύπρο η οποία ήταν αποτέλεσμα συγκεκριμένων ενεργειών της κυβέρνησης όπως οι πτήσεις που αυξήθηκαν σε 80 το μήνα και η διευκόλυνση στην έκδοση βίζας, συνέβαλαν τα μέγιστα στη διαμόρφωση ευνοϊκών προοπτικών από τη ρωσική αγορά.

Οι τουρίστες από τη Ρωσία αναμένεται να ανέλθουν στις 400 χιλ. από 240 χιλ. το 2010. Φυσικά δεν θα αγοράσουν όλοι αυτοί σπίτι. Δημιουργούνται όμως οι προϋποθέσεις ώστε κάποια στιγμή κάποιοι να αγοράσουν σπίτια στην Κύπρο εάν μείνουν ευχαριστημένοι από την εδώ παραμονή τους.

Ερ:Και οι Βρετανοί;

Απ.:
Πρέπει να πούμε ότι η κινητικότητα που παρατηρείται είναι υποτονική. Η ζήτηση έπεσε κάτω από το ένα τρίτο της ζήτησης των καλών εποχών.

Ενόσω η οικονομική κατάσταση στη Βρετανία δεν βελτιώνεται, οι developers και οι μεσίτες στην Κύπρο δεν θα πρέπει να αναμένουν πολλά πράγματα.

Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Στο γραφείο μας στην Πάφο πουλήσαμε από την 1η του Γενάρη μέχρι σήμερα επτά σπίτια, έξι σε Ρώσους και ένα σε Βρετανό.

Στον Πρωταρά σε κανένα Ρώσο και σε κανένα Βρετανό, μόνο σε Κύπριους.

Στη Λάρνακα σε τρεις Βρετανούς, τέσσερις Ρώσους και δύο Κύπριους.

Ερ:Η Κύπρος δεν είναι πλέον ελκυστικός προορισμός για τους βρετανούς;

Απ.:
Αντίθετα. Είναι πολύ ελκυστικός προορισμός η Κύπρος για τους βρετανούς για πολλούς και διάφορους λόγους. Κυριότερος είναι ότι στην Κύπρο μιλούν όλοι αγγλικά. Δοκίμασε στη Γαλλία ή Ισπανία οι οποίοι είτε δεν ξέρουν αγγλικά ή αρνούνται να μιλήσουν. Επίσης στην Κύπρο οι βρετανοί έχουν κάθε εξυπηρέτηση, εφημερίδες, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα όλα στα αγγλικά. Μην ξεχνάμε και τη σχέση τους με τις Βάσεις.

Ερ:Υπάρχει ακόμη μεγάλη προσφορά ακινήτων;

Απ.:
Αν και κανείς δεν μπορεί να πει με ακρίβεια το μέγεθος του stock εντούτοις εκτιμάται ότι είναι τεράστιο.

Και όταν λέμε stock ακινήτων εννοούμε και αυτά που κτίζονται σποραδικά μεν αλλά κτίζονται λόγω του ότι κάποιοι έχουν δεσμευτεί ή για άλλους λόγους, και αυτά που ήδη διατίθενται στην αγορά εδώ και τρία χρόνια. Για να αντιληφθείτε την κατάσταση να σας πω ότι εμείς ένα μόνο γραφείο έχουμε 7,5 χιλ. μονάδες προς πώληση, υπολογίστε και όλους τους άλλους developers και μεσίτες και θα εξαγάγετε τα συμπεράσματα σας.

Ερ:Γιατί οι κύπριοι σταμάτησαν να εκμεταλλεύονται τις λεγόμενες ευκαιρίες που έφερε η κρίση στα ακίνητα;

Απ.:
Οι πολύ μεγάλες ευκαιρίες και τα καλά τεμάχια ήταν το 2009 – 2010 με τις μεταπωλήσεις κυρίως των βρετανών.

Όσο περνά ο καιρός αυτά εξαντλούνται με αποτέλεσμα να πέσει και η ζήτηση.

Ερ:Πως βλέπετε να διαμορφώνονται οι τιμές των ακινήτων εντός του έτους;

Απ.:
Όπως έχω ήδη αναφέρει θα μειωθούν μεταξύ του 5-10 % ανάλογα με την περιοχή.

Στη Λευκωσία ένα 5%, στη Λάρνακα και Πάφο ένα 10% ενώ η Λεμεσός θα παραμείνει σταθερή ή θα παρατηρηθεί ίσως κάποια αύξηση η οποία θα εξαρτηθεί και από τη ζήτηση που θα υπάρξει από τους ρώσους οι οποίοι προτιμούν τη Λεμεσό.

Ερ:Ο κλάδος των developers πόσο επηρεάστηκε από την κρίση;

Απ.:
Πάρα πολύ θα έλεγα. Πολλά από τα γραφεία και εταιρείες στον τομέα του real estate στηρίζονται από τις τράπεζες ευελπιστώντας ότι θα ξεπεραστεί η κρίση μετά το 2012 ή το 2013.

Εάν η τράπεζα αποφασίσει να μην τους στηρίξει θα αντιμετωπίσουν πραγματικό πρόβλημα. Κάποια γραφεία βέβαια έχουν βάλει ήδη λουκέτο, τόσο γραφεία εκτιμητών όσο και μεσιτών και developers.

Ερ:Πάντως, η εντύπωση είναι ότι παρά την κρίση οι τιμές δεν υποχωρούν…

Απ.:
Οι τιμές ακινήτων έχουν μειωθεί σε αρκετές περιπτώσεις κάτω και από το ποσοστό που διαφημίζεται.

Για ευνόητους λόγους μπορεί να διαφημίζουν μείωση της τάξης του 30% αλλά στη διαπραγμάτευση να πέφτει ακόμη πιο κάτω διότι εάν κάποιος έχει πουλήσει σε μια συγκεκριμένη τιμή τα δέκα διαμερίσματα και έχει άλλα δέκα απούλητα δεν μπορεί να διαφημίσει ότι τα ρίχνει κάτω από την τιμή που πούλησε τα υπόλοιπα.

Στη διαπραγμάτευση όμως προκειμένου να πουλήσει εάν έχει ανάγκη θα ρίξει και άλλο την τιμή.

Ερ:Η κυβέρνηση προχώρησε τελικά σε συμφωνία με το Κατάρ για την επένδυση απέναντι από το Χίλτον. Τι σημαίνει αυτό για τον κατασκευαστικό κλάδο;

Απ.:
Χαιρετίζω τη θετική εξέλιξη της συμφωνίας παρά το ότι το Κατάρ έκανε πίσω κάποια στιγμή διότι ενοχλήθηκε από την έντονη κριτική που δέχθηκε από τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Ευτυχώς η κυβέρνηση χειρίστηκε σωστά το θέμα και δεν πάθαμε όπως η Ελλάδα που τους είχαν στείλει επιστολή ότι απορρίπτουν την πρόταση τους.

Άλλωστε τα θετικά από αυτή τη συμφωνία θα είναι πολλαπλάσια για την οικονομία και τον κατασκευαστικό τομέα. Η ψήφος εμπιστοσύνης που πήρε η Κύπρος από τον Εμίρη του Κατάρ διανοίγει νέους ορίζοντες για την κυπριακή οικονομία και θα φέρει και άλλα projects αυτού του μεγέθους.

Θα ακολουθήσουν τον Εμίρη και άλλοι επιχειρηματίες από το Κατάρ αλλά και από άλλες αραβικές χώρες.

Θα δοθεί νέα ώθηση και στην πρωτεύουσα που σήμερα είναι η πιο φτωχή σε επενδύσεις πόλη της Κύπρου. Η Λεμεσός έχει τους ρώσους, η Πάφος και η Αμμόχωστος τους βρετανούς και άλλους ευρωπαίους, η Λευκωσία τώρα ελπίζουμε να αποκτήσει μερικές εκατοντάδες οικογένειες από το Κατάρ και από άλλες αραβικές χώρες.

Ερ:Πως εξηγείτε τη μεγάλη απόκλιση μεταξύ της δικής σας εκτίμησης και της πρότασης της κυβέρνησης (€135 εκ. έναντι €50 εκ.);

Απ.:
Δεν τίθεται έτσι το θέμα. Η πρόταση του Κατάρ κατά την άποψη μου είναι επιχειρηματικά πολύ λογική διότι εισηγήθηκε μεν στην κυβέρνηση να εκτιμηθεί η γη στα €50 εκ. υπό ορισμένες όμως προϋποθέσεις ώστε να καλυφθεί η διαφορά της εκτίμησης.

Για παράδειγμα να πουληθούν τα διαμερίσματα σε πιο ψηλές τιμές και να εισπράξει η κυβέρνηση όλο το επιπλέον κέρδος.

Η κυβέρνηση επίσης ζήτησε από το Κατάρ να καταβάλει ολόκληρο το ποσό των €50 εκ. και όχι το μισό.

Ερ:Υπάρχουν και άλλα παρόμοια τεμάχια τα οποία θα μπορούσαν να αποδώσουν σε μεγάλες επενδύσεις;

Απ.:
Υπάρχουν αρκετά χαλίτικα, μεγάλες εκτάσεις γης σε όλες τις πόλεις όχι μόνο στη Λευκωσία.

Πιστεύω ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να προωθήσει και άλλες παρόμοιες μεγάλες επενδύσεις σε ξένους αλλά να δώσει και ίσες ευκαιρίες σε κύπριους επιχειρηματίες.