You are here

Παρατηρήσεις από την Αυστραλία

Παρατηρήσεις από την Αυστραλία

18/05/2011

Κατά τις διακοπές του Πάσχα βρέθηκα στη Μελβούρνη (Αυστραλία) μετά από πρόσκληση του τμήματος χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης για ένα σεμινάριο και ερευνητική συνεργασία με ένα μέλος του ακαδημαϊκού προσωπικού.  Η Αυστραλία είναι ωραία χώρα και ήταν χρήσιμο να βρεθείς ξαφνικά σε μία χώρα που αναπτύσσεται οικονομικά και άρα έχει ισχυρό νόμισμα (και άρα δυστυχώς για τον Κύπριο ταξιδιώτη είναι πολύ ακριβή).  Ήταν ευχάριστο να βρίσκεσαι σε μία χώρα που το Ελληνικό χρέος δεν είναι πρώτη οικονομική είδηση στα ΜΜΕ. Ο κύριος λόγος ανάπτυξης της Αυστραλίας είναι οι εξαγωγές ορυκτών και ο κύριος πελάτης είναι η υπόλοιπη Ασία (και πρωτίστως η Κίνα).  Σταδιακά, επίσης, ο τομέας της μόρφωσης μέσω φοιτητών από την Ασία συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη της χώρας.  Άρα, όσο συνεχίζεται η ανάπτυξη στην Ασία, τόσο θα συνεχίζεται και η οικονομική ανάπτυξη στην Αυστραλία.  Εκτός από τις φυσικές ομορφιές της χώρας, δύο πράγματα μου έκαναν εντύπωση. Το πρώτο έχει να κάνει με το Πανεπιστήμιο και το επίπεδο των διδάκτρων του.  Το Πανεπιστήμιο δεν είναι ιδιωτικό αλλά δημόσιο.  Τα δίδακτρα όμως κυμαίνονται ανά είδος πτυχίου (προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό) και ειδικότητας.  Επίσης, για τους Αυστραλούς τα δίδακτρα είναι περίπου $25 χιλ. και για τους ξένους (συνήθως Κινέζους φοιτητές) είναι περίπου $30 χιλ. για τα προπτυχιακά προγράμματα, με τα μεταπτυχιακά λίγο περισσότερο ακριβά.  Και αν διερωτάστε, δεν είναι φτηνό το Αυστραλέζικο δολάριο, η ισοτιμία είναι περίπου 0.72 ευρώ προς ένα δολάριο.  Ερχόμενος από την Ευρώπη, και ειδικότερα την Κύπρο, όπου τα δίδακτρα στα δημόσια σχολεία είναι μία ιερή αγελάδα, το επίπεδο των διδάκτρων μου έκανε τρομερή εντύπωση.  Θα άκουσαν και αυτοί σε κάποιο στάδιο μάλλον την ιδέα ότι το κράτος δεν πρέπει να χρηματοδοτεί σε τόσο μεγάλο βαθμό αυτούς που σε τελική ανάλυση θα καρπωθούν τους ψηλότερους μισθούς από τα πανεπιστημιακά διπλώματα. Το δεύτερο έχει να κάνει με τη μετανάστευση στην Αυστραλία.  Είναι δύσκολο να πει κανείς με βεβαιότητα αλλά μέχρι και οι μισοί κάτοικοι σε μεγάλα κομμάτια της Αυστραλίας (πχ στη Μελβούρνη) έχουν γεννηθεί εκτός της χώρας.  Η οικονομική ανάπτυξη φέρνει ζήτηση για εργασία και ανάγκη για εισαγωγή εργατικού δυναμικού.  Στην Αυστραλία έχουν το λεγόμενο «σύστημα βαθμών» («point system») με το οποίο τα επαγγελματικά και ακαδημαϊκά προσόντα παίρνουν βαθμούς με τους οποίους μπορεί κάποιος να πάρει άδεια εργασίας στη χώρα.  Επειδή η χώρα είναι ανοικτή σε αυτό τον τρόπο μετανάστευσης, πολλοί ξένοι επιλέγουν τα πανεπιστήμια της χώρας για τη μόρφωση τους, ξέροντας από πριν ότι αυτοί οι βαθμοί από τα πτυχία θα μπορούν να μεταφραστούν σε επαγγελματική αποκατάσταση στο μέλλον, με τη χώρα στην οποία σπούδασαν να είναι μια πιθανή επιλογή. Η Αυστραλία το 1865 είχε περίπου 750 χιλ. κατοίκους, τώρα έχει περίπου 25 εκ. και με τη δυναμική στην οικονομία της και στον πληθυσμό της (αν η Κίνα συνεχίσει με τον ίδιο ρυθμό ανάπτυξης), πολύ σύντομα θα είναι μία μικρή υπερδύναμη του μεγέθους της Αγγλίας.  Ο κόσμος όντως αλλάζει…  Ο Αλέξανδρος Μιχαηλίδης είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

5 comments
kax on 18/05/2011
Πραγματικά είναι πολύ ενδιαφέρον το άρθρο.Πλούσια χώρα η Αυστραλία και τυχερή να έχει μεγάλους και πλούσιους γείτονες.Τυχεροί σαν αποτέλεσμα και εκείνοι που δεν βρίσκουν καλές δουλειές στις χώρες τους και γίνονται δεκτοί σαν μετανάστες.Για το σημείο όμως που εγείρει ο Κος Μιχαηλίδης για τα δίδακτρα έχω την απορία αν δηλαδή οι Αυστραλοί θέλουν να αποθαρρύνουν τους πολλούς να σπουδάσουν η έρχονται μετά με υποτροφίες και βοηθούν τους φτωχούς φοιτητές.Στην Αμερική όπου τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι πολύ ακριβά,( μολις που καλύπτουν με τα δίδακτρα τα μισά τους έξοδα) ουσιαστικά όσων δεν έχουν μεγάλο εισόδημα οι γονείς τους ,τα τελευταία χρόνια σπουδάζουν δωρεάν η σχεδόν δωρεάν.Σαν αποτέλεσμα ο αριθμός των αιτήσεων έχει ανεβεί δραματικά αφού είναι προσιτά σε όλα τα κοινωνικά στρώματα.Στην Ευρώπη όμως όπου υπάρχουν δίδακτρα είναι χαμηλά οπότε η Κύπρος και αν ακόμα εισάξει δίδακτρα στα πανεπιστήμια δεν θα μπορεί να χρεώσει ακριβά. Πολιτειακά πανεπιστήμια είναι φτηνά και στην Αμερική.Ίσως στην Αυστραλία λόγω των πολλών δουλειών να μην υπάρχει ανάγκη για πολλούς απόφοιτους.Στην Κύπρο νομίζω ότι αν επιβληθούν δίδακτρα πρέπει να δίδεται και βοήθεια στους φοιτητές,όπου είναι αναγκαίον.Να μην στερείται της δυνατότητας μόρφωσης κάποιος που πέρασε ανταγωνιστικές εξετάσεις λόγω έλλειψης χρημάτων.
Alexander Michaelides on 18/05/2011
Δεν διαφωνώ. Είναι δύσκολο να πει κάποιος ποιό είναι το βέλτιστο σύστημα (και από άποψη ποιότητας και από άποψη δίκαιης κατανομής κόστων αυτής της ποιότητας). Αλλά κάποιο σύστημα με δίδακτρα όπου αυτοί που μπορούν πληρώνουν (και οποιαδήποτε στόχευση προυποθέτει την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής πρώτα) και αυτοί που δεν μπορούν παίρνουν υποτροφίες (βασικά όπως τώρα που δεν υπάρχουν δίδακτρα) είναι μακροπρόθεσμα περισσότερο διατηρήσιμο από το τωρινό σύστημα από άποψη διατήρησης της ποιότητας της εκπαίδευσης και της δίκαιης κατανομής του κόστους.
Andreas on 19/05/2011
Έχω σπουδάσει στην Αυστραλία και βρίσκω το σύστημα λογικό και δίκαιο. Καταρχάς, η πανεπιστημιακή μόρφωση αποτελεί όπως αναφέρετε και εσείς ένα είδους επένδυσης που εξαργυρώνεται στις πλείστες περιπτώσεις με πιο καλή και υψηλόμισθη εργασία. Κάθε Αυστραλός πολίτης που εξασφαλίζει θέση σε πανεπιστήμιο καλείται να πληρώνει κάθε εξάμηνο δίδακτρα, τα λεγόμενα HECS, την πληρωμή των οποίων ωστόσο μπορεί να αναστείλει και να αρχίσει να πληρώνει με μικρές δόσεις μετά το τέλος των σπουδών του και εφόσον εξασφαλίσει εργασία με κάποιο ελάχιστο μισθό. Η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών επιλέγει αυτό τον τρόπο εξόφλησης, με τον οποίο φυσικά υπάρχει και η ανάλογη επιβάρυνση στο ολικό χρέος με την καταβολή τόκων. Το σύστημα είναι δίκαιο και δουλεύει πολύ καλά τόσο για τους φοιτητές όσο και για το κράτος για τους εξής λόγους:

α. Καταβολή διδάκτρων συνήθως σημαίνει αυξημένη χρηματοδότηση στα πανεπιστήμια, άρα συνεπάγεται καλύτερου επιπέδου πανεπιστημιακές υποδομές, καλύτερο προσωπικό (όχι κατ’ ανάγκη περισσότερο) και κατ' επέκταση καλύτερο επίπεδο σπουδών.

β. Εάν ένας φοιτητής έχει την οικονομική άνεση και επιθυμεί να εξοφλά τα δίδακτρα κάθε εξάμηνο, τότε επωφελείται με ένα ποσοστό έκπτωσης όπου αποφεύγει τη συσσώρευση τόκων. Τελειώνοντας τις σπουδές του και ξεκινώντας εργασία δεν θα έχει οποιοδήποτε χρέος.

γ. Εάν ο φοιτητής δεν έχει την οικονομική άνεση να πληρώνει τα δίδακτρα κάθε εξάμηνο (ή την έχει και δεν επιθυμεί), τότε μπορεί να αναστείλει την πληρωμή τους μέχρι την αποπεράτωση των σπουδών του και εξεύρεση εργασίας με ένα ελάχιστο μισθό. Με την εξεύρεση εργασίας από ένα μισθό και πάνω, ξεκινά το κράτος να του αποκόβει ένα μικρό ποσοστό από το μισθό του. Η αγορά εργασίας στην Αυστραλία είναι εξαιρετική με πολύ μικρά ποσοστά ανεργίας κλπ και πολύ σπάνια συναντάς αποφοίτους πανεπιστημίων άνεργους ή που υποαπασχολούνται με χαμηλούς μισθούς. Επομένως πολύ σπάνια το κράτος αδυνατεί να εισπράξει τα οφειλόμενα. Από την άλλη, οι απόφοιτοι προστατεύονται από τυχών κρίση, κακή πορεία της οικονομίας και αυξημένη ανεργία και δεν έχουν καμία απολύτως υποχρέωση να καταβάλουν δόσεις για οφειλές σπουδών εάν δεν έχουν μια αξιοπρεπή εργασία.

Μπορεί στην Κύπρο (και πολύ χειρότερα στην Ελλάδα) να μην πληρώνει δίδακτρα ο φοιτητής, έρχεται όμως αντιμέτωπος με άλλα πολύ σοβαρά προβλήματα. Χιλιάδες οικογένειες ξοδεύουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ το χρόνο για τις σπουδές των παιδιών τους (προπάντων αυτοί που έχουν παιδιά σε ΗΠΑ και Βρετανία) και επιστρέφοντας στην πατρίδα τους, ειδικά τον τελευταίο καιρό, έρχονται αντιμέτωποι με την ανεργία, την υποαπασχόληση, τους μισθούς που δεν ανταποκρίνονται στο σημερινό κόστος ζωής και στην απολύτως ΜΗΔΕΝΙΚΗ στήριξη της πολιτείας διαχρονικά στους νέους επιστήμονες. Μακάρι η αγορά εργασίας να ανακάμψει, να εκμεταλλευτεί επιτέλους η Κύπρος τους νέους και καταξιωμένους επιστήμονες της και ας επιβάλει και εδώ δίδακτρα η πολιτεία με επιλογές εξόφλησης παρόμοιες με τις προαναφερθείσες.
Vasilis on 21/06/2012
θα ηθελα περισσοτερες πληροφοριες για το γ)
Panayiotis on 19/05/2011
Καλό το σύστημα της Αυστραλίας. Το ίδιο ισχύει περίπου και για τους Αμερικάνους φοιτητές.

Όσο αφορά τις χιλιάδες οικογένειες που ξοδεύουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ το χρόνο για τις σπουδές των παιδιών τους, πιστεύω ότι δεν ξοδεύουν αλλά κάνουν επένδυση. Κανείς μέχρι τώρα δεν είπε ότι ξοδεύω δεκάδες χιλιάδες για το εξοχικό, οπότε ας προσέχουμε τι λέμε.

Το να έρθει ένας νεοεισερχόμενος στην αγορά αντιμέτωπος με την ανεργία πρέπει να θεωρείτε δεδομένο. Κανείς δεν πρέπει να εγγυάται σε κάθε φοιτητή ότι αμέσως μόλις τελειώσει τις σπουδές του θα βρει και δουλειά.

Ίσως το λάθος της πολιτείας δεν είναι η "ΜΗΔΕΝΙΚΗ στήριξη της πολιτείας διαχρονικά στους νέους επιστήμονες" αλλά το ότι τους επιχορηγεί με επιδόματα να σπουδάσουν κάτι το οποίο ίσως να μην ήταν η πρώτη ή η δεύτερη επιλογή του φοιτητή αλλά και να μην υπάρχει αγορά στην Κύπρο. Έχει ευθύνη το κράτος αν στην Κύπρο, παραδείγμα, υπάρχουν 200 άνεργοι Interior Designers που δεν έχουν δουλέψει ποτέ στην ζωή τους σε οποιαδήποτε δουλειά;