You are here

Αυτο-επαληθευόμενες προφητείες

Αυτο-επαληθευόμενες προφητείες

10/08/2011
Στο περίφημο οικονομικό μοντέλο Diamond-Dybvig, το οποίο αναλύει με απλά μαθηματικά τη σημασία του τραπεζικού συστήματος για τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις, αλλά και δείχνει τη ροπή του προς την αστάθεια, η σταθερότητα του συστήματος είναι απλά και μόνο ένα τέχνασμα εμπιστοσύνης.  Στο μοντέλο αυτό, αλλά και σε πολλά άλλα, μια φήμη – καλόπιστη ή κακόβουλη - ότι υπάρχει πρόβλημα ρευστότητας είναι αρκετή για να δημιουργήσει κρίση ρευστότητας.  Όταν υπάρχει υποψία ότι υπάρχει έστω και μικρή πιθανότητα να υπάρξει πρόβλημα ρευστότητας, τότε είναι προς το ιδιωτικό όφελος όλων των επενδυτών να αποσύρουν τις καταθέσεις τους το συντομότερο.  Δηλαδή έστω και μια φήμη μπορεί να προκαλέσει κρίση ρευστότητας με συνεπακόλουθο τη χρεοκοπία της τράπεζας.  Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται αυτο-επαληθευόμενη προφητεία (self-fulfilling prophecy).

Σε αυτό το μοντέλο, η εμπιστοσύνη των καταθετών διασφαλίζεται από την ασφάλιση των καταθέσεων, η οποία μπορεί να γίνει χωρίς κανένα κόστος εφόσον η αρχή που προσφέρει την ασφάλιση αυτή είναι αξιόπιστη.  Η σταθερότητά του συστήματος είναι ξεκάθαρα θέμα εμπιστοσύνης των επενδυτών στο σύστημα.

Το μοντέλο αυτό δικαιολογεί επίσης και το ρόλο της Κεντρικής Τράπεζας ως δανειστή εσχάτου καταφυγίου (lender of last resort).  Έρχεται επίσης ως απάντηση στους οικονομολόγους της Αυστριακής Σχολής, όπως ο Friedrich Hayek και ο πιο σύγχρονος Lawrence White, οι οποίοι πιστεύουν στην ανωτερότητα της πλήρους ελευθερίας του τραπεζικού συστήματος, χωρίς δηλαδή την αναγκαιότητα να υπάρχει Κεντρική Τράπεζα ή άλλες ρυθμιστικές και νομισματικές αρχές.   Σύμφωνα με τη Σχολή αυτή, το τραπεζικό σύστημα αυτορυθμίζεται, η κάθε τράπεζα τυπώνει το δικό της νόμισμα, χωρίς να υπάρχει καν ανάγκη για νομισματική πολιτική, λόγω του ότι η υπόληψη λειτουργεί από μόνη της ως ρυθμιστικός παράγοντας.

Στην πραγματικότητα η ύπαρξη και μόνον Κεντρικών Τραπεζών σε όλες τις χώρες του κόσμου επιβεβαιώνει από μόνη της ότι η Αυστριακή Σχολή δεν έχει πείσει για την ορθότητα των απόψεων της.  Ακόμη και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς αντιλαμβάνονται το σταθεροποιητικό ρόλο που επιτελούν οι κεντρικές τράπεζες.  Η ελάχιστη απαίτηση που υπάρχει για τις κεντρικές τράπεζες και γενικότερα τις νομισματικές και ρυθμιστικές αρχές διεθνώς είναι ότι υφίστανται για να δημιουργούν κλίμα εμπιστοσύνης προς το χρηματοπιστωτικό σύστημα και φυσικά πρέπει να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα ούτως ώστε να μη βρεθεί σε τρωτή θέση. 

 Αυτά ως μακροσκελής εισαγωγή. Προχωρώ στο κύριο μου θέμα, το οποίο είναι η σημερινή κρίση εμπιστοσύνης που έχει ήδη δημιουργηθεί για την Κυπριακή οικονομία.

 Την τελευταία βδομάδα – και εν μέσω διακοπών - έδωσα πολλές συνεντεύξεις σε ξένους δημοσιογράφους για την κατάσταση στην Κύπρο, αρχίζοντας με την Αμερικάνικη New York Times, προχωρώντας στο Νορβηγικό (Norwegian Business Daily) και το Γερμανικό τύπο (Die Welt) και συνεχίζοντας με τον Economist.  Δεν γνωρίζω πως και γιατί επέλεξαν να ακούσουν τη γνώμη μου.  Εκείνο όμως που αντιλήφθηκα ήταν ότι η άποψη ότι η Κύπρος βρίσκεται σε κατάσταση πολιορκίας, δηλαδή στα πρόθυρα του μηχανισμού στήριξης, δεν δημιουργήθηκε μέσα από ξένες συνωμοσίες εναντίον της Κύπρου και ούτε μέσα από ανώνυμες φήμες.  Δημιουργήθηκε πρώτιστα από την ίδια την αρχή η οποία έχει την ευθύνη να διαφυλάξει τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας.  Και αυτό γιατί η Κεντρική δεν περιορίσθηκε σε εμπιστευτική επιστολή προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η οποία μάλιστα θα μπορούσε να κοινοποιηθεί στην υπόλοιπη πολιτική ηγεσία της χώρας, αλλά, εν τη σοφία της, δημοσιοποίησε την σχετική ανακοίνωσή της για τον κίνδυνο ένταξης της Κύπρου στο μηχανισμό στήριξης τόσο στον εγχώριο όσο και στο διεθνή τύπο.

Και αν ακόμη δεχθούμε ότι αυτό έγινε για να εξασκηθεί περισσότερη πίεση στο εσωτερικό για λήψη επιπρόσθετων μέτρων λιτότητας – δεν εξετάζω εδώ αν αυτά είναι αναγκαία ή όχι – το αυτογκόλ παραμένει.  Γιατί φαίνεται ότι η Κεντρική δείχνει να μην αντιλαμβάνεται πόσο άρρηκτα συνδεδεμένη είναι στην πράξη, με τα σημερινά δεδομένα, η εμπιστοσύνη προς το τραπεζικό σύστημα με την εμπιστοσύνη προς το Κυπριακό κράτος. 

Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι η μείωση της εμπιστοσύνης προς το Κυπριακό κράτος σε αυτή την επικίνδυνη περίοδο, όταν οι επενδυτές είναι νευρικοί, θα μπορούσε εύκολα να οδηγήσει σε κρίση ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα πολύ πριν η Κύπρος οδηγηθεί στην αγκαλιά των Ευρωπαίων και του ΔΝΤ.  Το «καυτό» χρήμα εξαφανίζεται με ακόμη περισσότερη ταχύτητα από αυτήν που έχει αποκτηθεί.  Τέτοια εξέλιξη θα επηρεάσει πρώτα το τραπεζικό σύστημα της χώρας εφ’ όσον η εξεύρεση νέων κεφαλαίων σε τέτοιες συνθήκες θα είναι σχεδόν αδύνατη, ενώ η διαχείριση της ελλιπούς ρευστότητας και των εκροών θα μετατραπεί σε ένα καθημερινό πονοκέφαλο για τις τράπεζες.  Το κράτος, και αν ακόμη καταφέρει να καλύπτει τις δικές του ανάγκες από τις αγορές - κάτι που είναι αμφίβολο όταν υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης - θα υποχρεωθεί να προσφύγει στο μηχανισμό στήριξης για να ενισχύσει τις τράπεζες με νέα κεφάλαια. 

Πολλοί – κυρίως οι του ιδιωτικού τομέα – έχουν την ψευδαίσθηση ότι τα μέτρα που θα επιβληθούν από την ευρωζώνη και το ΔΝΤ θα επηρεάσουν μόνο αυτούς που εργάζονται στο δημόσιο.  Άλλοι – κυρίως εργοδότες - νομίζουν ότι θα είναι ευκαιρία να μειώσουν τους μισθούς και να καταργήσουν την ΑΤΑ.  Δεν αντιλαμβάνονται όμως ότι η επιβίωση των επιχειρήσεών τους δεν είναι δεδομένη.  Το μόνο που είναι δεδομένο, αν η Κύπρος υποχρεωθεί εκ των πραγμάτων να καταφύγει στο μηχανισμό στήριξης, είναι ότι η ζωή θα αλλάξει για όλους.  Όχι προς το καλύτερο, αφού η οικονομική συρρίκνωση και η ανεργία θα επηρεάσει τους πάντες.

Είναι πολύ πιθανό επίσης να επηρεασθεί το φορολογικό καθεστώς της Κύπρου, πάνω στο οποίο στηρίζεται ένα μεγάλο και ίσως το πιο πετυχημένο μέρος του ιδιωτικού τομέα.  Αν αύξηση 1% του εταιρικού φόρου ήταν επαχθής, διερωτώμαι ποιά θα είναι η αντίδραση όταν η αύξηση είναι της τάξης του 10%.

Πιστεύω όμως – ότι παρά το αυτογκόλ της Κεντρικής, το οποίο σίγουρα έχει αναστατώσει τους επενδυτές και ώθησε την Κύπρο πιο κοντά στο μηχανισμό στήριξης – όλα δεν έχουν ακόμη χαθεί.  Γιατί η πραγματικότητα είναι ευτυχώς κάπως πιο πολύπλοκη από τα οικονομικά μοντέλα, όσο κομψά και αν είναι τα τελευταία.

Μιλώντας με τους ξένους δημοσιογράφους και αναλυτές απεκόμισα την εντύπωση ότι ο ουσιώδης λόγος που πιστεύουν ότι η Κύπρος θα χρειασθεί το μηχανισμό στήριξης είναι ότι επικρατεί η λανθασμένη άποψη ότι η Κύπρος είναι λίγο-πολύ όπως και η Ελλάδα.  Όταν εξήγησα στο Γερμανό τις μεγάλες διαφορές, που έχουν να κάνουν κυρίως με την ιστορία, και περιλαμβάνουν το διαφορετικό νομικό σύστημα, την υψηλού επιπέδου δημόσια της υπηρεσία, τις πολύ πιο υπεύθυνες συντεχνίες, και γενικά τους καλύτερους θεσμούς, αντιλήφθηκε (μετά από μια ώρα συζήτηση) ότι δεν υπάρχει σύγκριση.  Το αποτέλεσμα ήταν το άρθρο της Die Welt, με τίτλο «Γιατί η Κύπρος θα τα καταφέρει από μόνη της».

Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι αν όλοι οι οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες συμπεριφερθούν υπεύθυνα και εργασθούν με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, τότε οι ξένοι επενδυτές γρήγορα θα πεισθούν ότι τα θεμελιώδη της οικονομίας είναι γερά και τα χειρότερα θα αποφευχθούν.

Πανίκος Δημητριάδης
Καθηγητής Οικονομικών
Πανεπιστήμιο του Leicester
34 comments
Αντρέας on 10/08/2011
Πολύ καλό άρθρο. Συμφωνώ απόλυτα με το θέμα του "αυτογκόλ" της κεντρικής.

Ποια είναι η άποψη σας κύριε καθηγητά για τις δηλώσεις στις οποίες προέβη πρόσφατα η Διοίκηση της Τράπεζας Κύπρου;
L.G. on 10/08/2011
Για όσα ανάποδα μας συμβαίνουν στον πολιτικό τομέα φταίνε ... οι ξένοι !!!
Για την καταστροφή στο Μαρί φταίει ... το πραξικόπημα του '74 !!!
Και φυσικά για όλα τα κακά και ανάποδα της οικονομίας φταίει ... ο Ορφανίδης !!!
Μ΄αυτά και μ΄αυτά οι κυβερνώντες δεν είναι μόνο άμοιροι ευθυνών αλλά αξίζουν συγχαρητηρίων αφού με τέτοιους και τόσους πολλούς να μας κατατρέχουν κατάφεραν να μας πάρουν μόνο 50 και όχι 100 χρόνια πίσω.
Άλλα σχόλια νομίζω περιττεύουν.
FM on 10/08/2011
I wish all the structural problems faced by the economy to disappear with words. Unfortunately for us they won't. Our failure to comprehend that we have been walking on a wrong path for many years now is going to catch up with us soon.
Harris on 10/08/2011
Μα κύριε Δημητριάδη, πώς τολμάτε και ασκείτε κριτική στην Κεντρική Τράπεζα του κυρίου Ορφανίδη; Σας παρακαλώ... Ελπίζω να μη λείπουν στα παράλια οι γνωστοί υπερασπιστές του πάντα σωστού, μετρήμένου, μη εγωιστή και θέτοντα το κρατικό συμφέρον πάνω από τις ατομικές κόντρες διοικητή της κεντρικής μας τράπεζας. Για να αρχίσουν και πάλι τα γνωστά ποιηματάκια...
Πανίκος on 10/08/2011
Δυστυχώς η αλήθεια έχει καιρό που αποκρύβεται και έτσι αναγκάστηκαν κάποιοι (Διοικητής, Τρ. Κύπρου) να βγουν προς τα έξω και να τα πουν ωμά. Πόσο καιρό να ακούν τον πρώην Υπουργό Οικονομικών, τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο και τον κ. Α. Κυπριανού να λεν τα δικά τους;;;

Από την άλλη συμφωνώ ότι λεγοντας την πικρή αλήθεια, σπρώχνεις περισσότερο τα πράγματα προς το χειρότερο, πολύ απλά επειδή οι αγορές είναι απίστευτα ευαίσθητες σε "νέα".
Christos Savva on 10/08/2011
Δυστηχώς αντιλαμβάνομαι ότι ουδεμίαν ιδέα έχεις τι εστί αγορά ομολόγων ή τουλάχιστον δεν την παρακολουθείς. Διότι εάν το έκανες θα διαπίστωνες ότι η αγορά αντιδρούσε πάρα πολύ αρνητικά όταν παρουσιάζονταν οι προυπολογησμοί του κράτους και φυσικά μετά το Μαρί. Για αυτό μπορείς να ανατρέξεις στα ιστορικά δεδομένα της αγοράς. Επίσης επειδή εγώ καθημερινά μιλώ με διαπραγματευτές ομολόγων της ΚΔ που από τα κεφάλαια τους εξαρτώνται και τα δανειστικά επιτόκια μας , σε ενημερώνω ότι ο λόγος που μας έχουν αποκλέισει από τις δεν είναι διότι τους είπαι ο Ορφανίδης ή οι οίκοι αξιολόγησεις. Δεν πληρώνονται εκατομύρια για να ακούν ακολουθούν ως αρνιά κανένα. Ο μεγαλύτερος λόγος που δεν αγοράζουν πλέον τα ομόλογα μας είναι διότι ενώ τα έσοδα μας παραμένουν τα ίδια, τα έξοδα μας ανεβαίνουν σημαντικά και εμείς δείχνουμε ότι δεν μπορούμε να τα ελέξουμε. Ακόμα υποστηρίζουμε ότι παρόλα τα ελλείμματα που έχουμε δημιουργήσει εμείς θα συνεχίσουμε την ίδια πορεία. Αυτό σε συνδιασμό με τις ευρήτερες αγορές που είναι και αυτές χάλια και την έκθεση των Τραπεζών μας στα Ελληνικά ομόλογα και τώρα και στα Κυπριακά είναι οι κύριοι λόγοι που οι ξένοι δεν επενδύουν πλέον.
Αναφορικά με τον Ορφανίδη, αυτός έκανε και τα δικά του λάθη αφού στην αρχή της κρίσης επέτρεψε στις Τράπεζες να αυξήσουν τα δανειστικά επιτόκια των υφιστάμενων δανείων τους. Αυτό το έκανε με την ανοχή όλων, και αυτό έφερε μεγαλύτερη ύφεση. Επίσης ο Ορφανίδης άφησε τις Τράπεζες να διανέμουν μερίσματα την στιγμή που τα κεφάλαια αυτά θα μπορούσαν να αυξήσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Τέλος δεν έπρεπε να εμπλακεί σε πολιτικές κόντρες με κανένα αλλά έχει δίκιο όταν λέει ότι πρέπει να ελέξουμε τα έξοδα μας. Και αυτό το λέει γιατί γνωρίζει την αγορά ομολόγων καλά και γνωρίζει ότι είναι αυτό ακριβώς το πρόβλημα που έχουν οι επενδυτές για τα ομόλογα μας.
Andreas on 11/08/2011
Δηλαδή υποστηρίζετε ότι οι δηλώσεις του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας δεν λαμβάνονται σοβαρά απο τους οίκους αξιολογήσεων και τους επενδυτές?
on 10/08/2011
Dr. Demetriades,

Let me please start with a definition:

Definition of Rumor
: talk or opinion widely disseminated with no discernible source
: a statement or report current without known authority for its truth
: a story or statement in general circulation without confirmation or certainty as to facts.

So, I am really surprised that you call Dr. Orphanides statement a rumor. If something is backed by facts is by definition not a rumor.

You seem to underestimate the markets ability to see through the RUMORS disseminated by the government to mask the real problems in the economy.
panayiotis on 10/08/2011
Οι ομοιότητες με την Ελλάδα είναι ότι έχουμε και οι δύο μεγάλη κυβερνητική μηχανή που απορροφά μεγάλα ποσά. Αυτό δεν αλλάζει αν είναι πιο ικανοί οι κυβερνητικοί της Κύπρου που δεν είναι, ειδικά στο εξωτερικών και άμυνας, αν είναι πιο υπεύθυνες οι συντεχνίες, που δεν είναι, κλπ.

Oι διάφορες είναι ότι η οικονομία της Κύπρου είναι πιο παγκοσμιοποιημένη από της Ελλάδας και σε περισσοτέρους τομείς, έτσι το ρίσκο σκορπάτε σε περισσότερες οικονομίες που επηρεάζονται διαφορετικά η κάθε μια στην ίδια χρονική περίοδο.

Το θέμα του αυτογκόλ της Κεντρικής, είναι περισσότερο προσέγγιση παρά εφαρμογή.

Δηλαδή θέλατε η Κεντρική τράπεζα να έστελνε μια εγκύκλιο στις εμπορικές τράπεζες και να τους έλεγε, "κοπέλια, μειώστε κατά 50% τα ομόλογα σας της ΚΔ σε 12 μήνες από σήμερα" και μετά να έστελνε την 413η επιστολή στον Xριστόφια που από ότι ακούω κλείνει το ράδιο για να μην ακούει της διαφήμισης τον υπεραγορών Ορφανίδη γιατί το όνομα κάμει του τσουννες.

Γιατί αυτό που θέλετε να έκαμνε η Κεντρική το έκαμε η Τράπεζα Κύπρου με την ανακοίνωση της και την παράλληλη προειδοποίηση στην κυβέρνηση ότι να μην θεωρούν δεδομένη την ανανέωση €400 εκατομμυρίων ομολόγων που λήγουν τον Οκτώβριο.
Ομφαλοσκόπος on 10/08/2011
Κύριε Δημητριάδη, την άποψή σας για τις δηλώσεις Ορφανίδη μας τις είχατε πει σε προηγούμενο άρθρο, δεν ξέρω γιατί χρειαζόταν και δεύτερο.

Αυτό που περιμένουμε να ακούσουμε από σας είναι την άποψή σας για τα προτεινόμενα μέτρα. Βλέπουμε σήμερα ότι η κυβέρνηση υπαναχώρησε πάλι και προτείνει κυρίως φορολογίες. Το μόνο διαρθρωτικό μέτρο που αφορά τους δημοσίους υπαλλήλους είναι αύξηση της συνεισφοράς για τις συντάξεις για χήρες και ορφανά κατά 1.2%.

Ποια είναι κατά την άποψή σας τα καταλληλότερα μέτρα;
Christos Savva on 10/08/2011
Τότε Σωθήκαμε....
Δεν υπάρχει "εσωτερικός" και "εξωτερικός" δανεισμός.
Είμαστε όλοι εντός Ευρωπαϊκής Αγοράς. Η τιμή πώλησης ομολόγων μεταξύ Κύπρου και υπόλοιπης αγοράς δεν μπορεί να διαφέρει κατά πολύ. Ο Μόνος τρόπος για να σωθούμε είναι να αναχρηματοδοτήσουμε το χρέος μας σε λογικά επιτόκια. Για να το επιτύχουμε αυτό, Τα επιτόκια που διαπραγματεύονται αυτή τη στιγμή στις δευτερογενείς αγορές πρέπει να χαμηλώσουν. Αυτό, εάν είχαμε δική μας Κεντρική Τράπεζα ήδη θα γινόταν διότι θα επέμβαινε στις δευτερογενείς αγορές (και μάλιστα με κέρδος) αφού θα εξαγόραζε πίσω χρέος πολύ πιο φτηνά από ότι εκδόθηκε, και θα χαμήλωνε τα επιτόκια που θα μπορούσε η Κυπριακή Δημοκρατία να δανειστεί και να αναχρηματοδοτήσει. Εάν είχαμε δική μας Κεντρική Τράπεζα το ίδιο θα έπραττε και για τις Κυπριακές Τράπεζες σε μετοχές και ομόλογα. Η Κυπριακή Κυβέρνηση μπορεί να πράξει το ίδιο, εφόσον ρευστότητα ακόμα υπάρχει. Μπορεί να επέμβει στις Δευτερογενείς αγορές και να χαμηλώσει τα επιτόκια στα οποία σήμερα διαπραγματεύονται. Αυτό μαζί με σοβαρές δημοσιονομικές αλλαγές, που την ίδια στιγμή δεν θα αποθαρρύνουν την επένδυση και την ανάπτυξη , θα ξεκινήσουν να επανακτούν την αξιοπιστία μας στις δευτερογενείς αγορές και θα έφερνε τα αναχρηματοδοτικά επιτόκια σε πιο λογικά επίπεδα. Και εάν πετύχουμε πιο βατά επιτόκια τότε και μόνο τότε σωθήκαμε..
Χρίστος Σάββα
John Taylor on 10/08/2011
I agree with the Professor and Andreas and Harris.

I remember vividly when our Poor old MoF with allhis flaws was on a roadshow to try and sell our bonds to international investors and at the very same time Dr O was talking down His Own Country by emphasising our structural fiscal problems.

To the guy that understands international bond markets very well please explain to us that don't why our 10 year Bond on the secondary Market trades at 11.8% yield when we have say 61% debt to GDP ratio whereas for Italy and Spain the yield is around 6%. of course Italian and Spanish bond markets are much more deep and liquid with primary dealers something that does not occur with us but this liquidity premium could at best explain a 2% higher yield than Spain or Italy. Italy also has a lot of domestic lenders thus allowing it to have a debt to GDP ratio above 100% but still it makes no sense to me despite our structural problems why are bond yields 6% above Spain and Italy when economic fundamentals are generally better in Cyprus. Lower debt lower deficit and up until now higher growth. Is perhaps this great international bond Market not as efficient as some people believe? Are the rating agencies really justified to have a triple a rating on the uk?
And back to our good MIT alumnus who knows banking regulation from the cot. How come he allowed our banks assets to expand to 9times our GDP? Is it wise that he gave subsidiary licenses to all Greek banks? Is it wise that a bank with 3.4 bn euro in Greek Gov bonds and 40% of it's banking book in Greece with a stock price worth cents to be regulated and in case of failure to be saved by tiny Cyprus. Oh sorry this is all irrelevant what is important is to firmly anchor inflation expectations, fix our structural problems and create fiscal space so our citizens can shoulder the burden of irresponsible and overpaid bank executives who expand in vanity by buying junk bonds and lending to credit worthy entities. If we had fiscal space we would be like Luxembourg!
panayiotis on 10/08/2011
Maybe because our lenders know more than what you read in the papers.

Maybe because they also know that Cyprus does not have the capacity to save our banks.

By the way, why save our banks? They made their own decisions, they should be on their own. We have to remove the moral hazzard from their decisions.

What is going to get the whole of Cyprus under is the following: Οι περί Σύστασης και Λειτουργίας Σχεδίου Προστασίας Καταθέσεων Κανονισμοί έχουν τροποποιηθεί στις 24 Ιουλίου 2009. Οι κύριες τροποποιήσεις είναι οι ακόλουθες:

- Το ανώτατο ποσό αποζημίωσης, ανά καταθέτη και ανά τράπεζα, αυξάνεται από €20.000 σε €100.000.

- Καλύπτονται όλα τα νομίσματα των καταθέσεων ενώ προηγουμένως καλύπτονταν μόνο τα νομίσματα των κρατών-μελών της ΕΕ

- Καταργείται το ποσοστό συνασφάλισης, ούτως ώστε οι απαιτήσεις καταθετών για ποσά μέχρι €100.000 να ικανοποιούνται πλήρως (ενώ προηγουμένως καταβαλλόταν μόνο το 90% της κάθε απαίτησης).

http://www.centralbank.gov.cy/nqcontent.cfm?a_id=2794

Now that you are really worried, it will be nice to have someone calculate the damage that each one of us will have to pay when MPB or BoC go under.
Christos Savva on 10/08/2011
What you say regarding the bank executives is absolutely correct. We have to pay for their wrong business and trading decisions. I don't think we have 61% to GDP if you account for the pension liability and the social insurance liability(which we can only guess). In addition we suffer from the geopolitical risk of Turkey which has to do with the natural gas extraction. Our Country is too small to have any debt, we should only issue debt for investments in infrastructure not so that we can pay our day to day expenses. My main point is we can't borrow because investors don't want to buy our debt. This it is not a philosophical discussion, it is about finding borrowers that are willing to lent us money at a reasonable rate, it has nothing to do with justice. What do we do to avert all these "misfortunes"? We do nothing other than declare that this is not fair?
P. Demetriades on 10/08/2011
I thought readers might be interested in the following excerpts from a speech given by the Governor of the Bank of Japan, a month after the most disastrous earthquake that hit the country in March 2011:

"The most important thing for a central bank during a crisis is to ensure the stability of settlement systems and financial markets." p.1

"The very next business day after the earthquake, we decided to significantly increase the amount of its asset purchases, mainly of risk assets, with a view to preventing any deterioration in business sentiment or excessive increase in risk aversion from adversely
affecting economic activity. As a result of these measures, financial markets, which became somewhat jittery in the period immediately after the earthquake occurred, have regained stability." p.6.

The whole speach, which is a lesson for disaster management, not just for central banks but also for everyone else, is available at:

http://www.boj.or.jp/en/announcements/press/koen_2011/data/ko110415a.pdf
CG on 10/08/2011
Συμφωνώ πλήρως με αυτά που αναφέρει ο κος Δημητριάδης, τα οποία βασίζονται σε αντικειμενικά στοιχεία χωρίς τις υπερβολές και τις ''θερμόαιμες'' τοποθετήσεις που είδαμε στη συγκεκριμένη στήλη τις τελευταίες βδομάδες.

Υπερβολές στις τοποθετήσεις βλέπουμε και στα σχόλια των L.G., Christos Savva και panayiotis πιο πάνω, οι οποίες δείχνουν υποκειμενικότητα.

Όσον αφορά τον κο Ορφανίδη, το γεγονός είναι ότι ελάχιστα έκανε για την ευθύνη που του ανάθεσε η πολιτεία, δηλαδή την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος. Το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου ήταν (και είναι) τόσο σημαντικό για τη χώρα και όφειλε να το εποπτεύσει πιο προσεκτικά. Πιστεύω ότι η αμέλεια που επέδειξε ο κος Ορφανίδης χαρακτηρίζεται το λιγότερο ως απαράδεκτη.
phylarchus on 10/08/2011
Panicos Demetriades, a professor at the University of Leicester in England, said, adding that the banks have large businesses in Russia. “However, the problem is that a small country like Cyprus cannot afford to support such a large banking system if it gets into trouble.”
Για να είμαστε συνεπείς, με τη λογική του κ. Δημητριάδη η δήλωσή του στη NYT ότι οι κυπριακές τράπεζες δε θα μπορούν να στηριχθούν από την κυβέρνηση αν έχουν προβλήματα, θα πρέπει να έκανε πολύ περισσότερη ζημιά στην Κύπρο από τη δήλωση του κ. Ορφανίδη όπου ότι η καταστροφή στο Ζύγι μας έφερε σε όμοια μοίρα όπως μετά την εισβολή και ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα σοβαρά μέτρα.
Πάντως αρχίζω να εμπεδώνω το άσχετο: Όταν τα λόγια έχουν τόσο μαγικές δυνάμεις ώστε να φέρνουν καταστροφές μεγαλύτερες από την σε λίγα δευτερόλεπτα διάλυση του μισού ηλεκτρισμού μιας χώρας, τότε δεν είναι παράξενο ότι στην Κύπρο είμαστε έρμαιο επαγγελματιών λογάδων..
P. Demetriades on 10/08/2011
I am only an academic and I have expressed an opinion about the banking system's large exposures, one that I have been expressing for a long time and which, in any case, does not differ from that of all the rating agencies. That could not have been news to anyone.

It is most flattering that you think that I can have as much an influence on the markets as the CBC!

Have your read Die Welt and the Economist?
CPP on 10/08/2011
Κ. Δημητριαδη,

Γιατι δεν μας λετε τι αποδοσεις ειχαν τα κυπριακα ομολογα πριν και μετα τις αυτοκαταστροφικες, οπως χαρακτηριζετε, δηλωσεις του διοικητη της κεντρικης?

Οι αγορες Κ. Δημητριαδη δεν χρειαζονται αποψεις αξιωματουχων για να εχουν αποψη. Οι ψευδεις και κρυφες δηλωσεις το μονο που μπορουν να καταφερουν ειναι να παρατεινουν το κακο για λιγο καιρο. Η αγορα πριν το καταλαβεις θα το αντιληφθει και θα σε τιμωρησει. Και τοτε θα εχεις και προβλημα εγκυροτητας, οτι και να πεις μετα θα ειναι πολλες φορες πιο δυσκολο να σε πιστεψουν (τα παραδειγματα απο την κριση χρεους ειναι αμετρητα)
The Invisible Hand on 10/08/2011
Άν ο Διοικητής της ΚΤΚ δεν μιλούσε, και αν δεν δήλωνε σήμερα και ο κ Κυρίτσης ότι το έλλειμα 2011 της κυβέρνησης θα είναι 1.1 δις ή 7% του ΑΕΠ, είμαι βέβαιος ότι οι κουτόφραγκοι δεν θα έπαιρναν χαπάρι τα χάλια μας και θα μας αξιολογούσαν ΑΑΑ.

Μήπως η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη από ότι μας λέν, εφ όσον η διαχείρηση του δημόσιου χρέους αφαιρέθηκε πρόσφατα από τη ΚΤΚ κα την ανέλαβε το ΥπΟικ, με τη γνωστή του δημιουργική λογιστική που απεπλάνησε τους ανήλικους βουλευτές μας για την Eurocypria και θα τους ξανααποπλανήσει με τη Cyprus Airways και με την ΑΗΚ σε κανένα δυό μήνες;

Και έχει προσέξει κανείς ότι από την μέρα που διορίστηκε ο Διοικητής έχουν χειροτερέψει οι ανομβρίες και οι καρκίνοι στη Παρεκκλησιά;
P. Demetriades on 10/08/2011
Readers might be interested to know that the above post was published first on my own blog one week ago - before the Economist's balanced article on Cyprus - see:
http://neapolitikioikonomia.blogspot.com/

They may also be interested to read the following announcement by Cyprus News Agency about an announcement made by the BoC in the Sunday Times.

You can draw your own conclusions about why they needed to do this.

-------------------------------------------
Βρετανικός Τύπος – Τράπεζα Κύπρου ΗΒ - Καταθέτες ΚΥΠΕ - Κυριάκος Τσιούπρας - ΛΟΝΔΙΝΟ-Βρετανία 8/8/2011 8:53:18 πμ

--------------------------------------------------------------------------------
Σε δήλωση της στη βρετανική εφημερίδα Sunday Times που δημοσιεύθηκε στη χθεσινή της έκδοση, η Τράπεζα Κύπρου Ηνωμένου Βασιλείου (Bank of Cyprus UK) δίδει τη διαβεβαίωση ότι οι καταθέτες της καλύπτονται από το σχέδιο προστασίας καταθετών της κυπριακής Κυβέρνησης για 100,000 ευρώ για κάθε καταθέτη. Αυτή η προστασία, όμως, προσφέρεται σαν έσχατη λύση.

Οπως διευκρινίζει η Τράπεζα Κύπρου, σε περίπτωση που η κυβέρνηση μιας χώρας – μέλους της Ευρωζώνης δεν μπορεί να βοηθήσει μια τράπεζα της που αντιμετωπίζει δυσκολίες, υπάρχει σχέδιο δανεισμού της για ενίσχυση της κεφαλαιουχικής βάσης της τράπεζας.

Η δήλωση της Τράπεζας Κύπρου Ηνωμένου Βασιλείου περιλαμβάνεται στο προαναφερθέν δημοσίευμα, το οποίο αφήνει αμφιβολίες γύρω από την προστασία Βρετανών δανειστών-καταθετών της, τους οποίους η εφημερίδα υπολογίζει γύρω στις 50,000. Το δημοσίευμα, υπό τον τίτλο «Cyprus bank fear for savers» (Aνησυχία για καταθέτες κυπριακής τράπεζας), αναφέρεται στις γνωστές εκτιμήσεις για τους κινδύνους των κυπριακών τραπεζών λόγω του ότι είναι εκτεθειμένες στις πιεστικές καταστάσεις της ελληνικής οικονομίας, ύψους, όπως υπολογίζεται, 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, καταλήγει με το ότι η Τράπεζα Κύπρου Ηνωμένου Βασιλείου δεν συμμετέχει στο Σχέδιο Προστασίας Καταθετών των Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών του Ηνωμένου Βασιλείου, που προσφέρει κάλυψη 85,000 στερλινών για ένα καταθέτη και 170.000 για κοινούς λογαριασμούς.

(ΚΥΠΕ/ΚΤ/ΓΒA)
Thanasis on 10/08/2011
Μάλιστα όταν ο κ.Ορφανίδης από την άνοιξη του 2008 προειδοποιούσε για τους χαλεπούς καιρούς που έρχονταν η κυβέρνηση του 'ικανού' προέδρου έδεινε πασχαλινό επίδομα σε όλους ανεξαιρέτως τους συνταξιούχους.

Οταν ο κ. Ορφανίδης έλεγε από το 2008 ότι έπρεπε να παρθούν κάποια μέτρα απο τώρα για να μην τρέχουμε μετά και τα μέτρα να είναι πολύ επώδυνα η κυβέρνηση του 'ικανού' προέδρου μας έλεγε η οικονομία μας είναι δυνατή και δεν φοβάται. Τύφλα να είχε ο Ροκκυ Μπαλπόα ένα πράμα.

Τρία χρόνια μετά και αφού οι πολιτικές του 'ικανού' προεδρου μας έχουν πάρει 37 χρόνια πίσω όντως φταίει το τάχατες αυτογκολ του κ. Ορφανίδη. Μάλιστα!
kax on 10/08/2011
Πιστεύω ότι η οικονομική τύχη της Κύπρου είναι συνυφασμένη με τις εξελίξεις στην Ελλάδα και τις τράπεζες που ενδεχομένως κληθεί να διασώσει.Δεν συμφωνώ ότι οι συντεχνίες είναι υπεύθυνες στην Κύπρο,αντίθετα επέβαλαν δια πυρός και σιδήρου τις θέσεις τους.Από τις δύο αερογραμμες πέρασαν ανάωτατοι διευθυντές των 3 τραπεζών μας χωρίς να μπορέσουν να μεταγγίσουν την επιτυχία που είχαν ως τραπεζίτες.Οι τράπεζες ήταν πάντα ευνοούμενες γι αυτό και κέρδιζαν.Το πακέττο που πάει στην βουλή και το άλλο που συμφώνησαν είναι έκδηλα ανεπαρκές και τα θέματα που εγείρονται άπτονται της κοινωνικής δικαιοσύνης,τον ρόλο των πολιτικών κομμάτων ,συντεχνιών.Από οικονομικής απόψεως δεν λύει το πρόβλημα κανένα μέτρο τώρα,μόνο εξωτερικό θαύμα,γι αυτό και δεν δεχόταν κανένας να γίνει Υπουργός.
Από την υπόθεση της Τράπεζας Κύπρου εγώ σημειώνω μόνο αυτό που επανειλημμένα τόνισε ο Taylor.Οι Άγγλοι δεν εγγυώνται τις καταθέσεις στην δική μας τράπεζα ενώ εμείς εγγυόμαστε τις κατγαθέσεις στις Ελληνικές τράπεζες.
John Taylor on 10/08/2011
The governor who worked at the Fed and keeps talking to bloomberg and Dow Jones Newswires and goes to Jackson Hole for the annual fed gathering should have been much more careful in writing an open letter about his own country to his president. Even if he is 100% correct which he isn't as he did exaggerate he should have sent a private letter or used other means to express his worries if they were genuine and not for self promotion.
The well known fans of the governor on this blog will of course hotly deny any wrongdoing by this supervisory genius but of course they love to ignore his big mistakes in bank regulation. 9 times our GDP oh sorry it's just the structural issues. Exposure to Greek bonds and Greek loans don't worry let's create fiscal space to bail out the banks. And not forget at these times of economic depression don't forget that inflation expectations are well anchored. The most important thing are the tools a central bank has when nominal int rates approach zero. Only that the ECB has been raising interest rates to anchor even more German inflation and who cares about the periphery they'll just balloon the ECB's balance sheet with sovereign bonds.
kkyriacou on 10/08/2011
Mr Demetriadi,
There's a saying on Wall Street: stop trying to put off the alarm, and deal with the fire instead. I am sure that there is some merit to what you are saying about rumors, but capital has a cunning ability to getting to get to the facts much faster that you can imagine. Mr. Orfanides’ statement have affected markets momentarily, but given a European sovereign debt crisis, the Cy connection to Greece, the decimation of half of the country's electric power production and a government in place that does not seem to know which way is up, I would say are sufficient uncertainties to drive yields higher for any country, let alone Cyprus that has the disadvantage of being a peripheral and a tiny economy. I was not too pleased with Mr. Orfanides statement either, but I saw it more as a desperate attempt by the CB to talk to a government that that has been turning a deaf ear to all the calls to get the house in order. That suspicion was soon confirmed by BofCyprus subsequent public call to the government along the same lines. I may be overestimating their intellect but I would like to think that BofCyprus, would know better than shooting itself on the foot; but like the CB, they judged that the temporary negative "rumor" effect (the fire alarm) was much less important than causing the government to deal with the real problems (the fire). Those calls seem to be getting some traction from Mr. Kazamias.

I would like to thank you for your attempts to calm the markets by talking to the press (and you seem to be proud of it) but unless our gov gets its act together and convince the markets that the capital borrowed and the interest promised will be paid back in FULL and in a TIMELY FASHION, there's not much you can say to cause me or other investors to put our money in Christofias hands. Unfortunately, for the time being, in the eyes of the capital markets, Cyprus is a pig that needs much more than lipstick.

P.S. Mr. Taylor, Have you thought what MoM would be saying to those investors on the road show now, had they bought the bonds at 6-7% yield (the same investors Cy will be going back in early 2012 to refinance a couple of billion)? Or do you still think yields would not have gone up had it not been for Mr. Orfanides or the rating agencies?
phylarchus on 10/08/2011
Δεν κατάλαβα σε ποιο σημείο ο "Economist" αναφέρεται στη "συνομιλία του" με τον κ. Δημητριάδη, ή στον επηρεασμό του από τον ίδιο ή και από τις δηλώσεις Ορφανίδη. Πιο κάτω τα κύρια σημεία του άρθρου του περιοδικού που μας αφορούν:
"Cyprus, a midget within the monetary union, has been pushed to the brink of a bail-out".
"The government’s ability to support the banks is in doubt following an explosion on July 11th that destroyed the Vasilikos power station, taking out half of the country’s electricity supply".
"Progress on reform of Cyprus’s bloated public sector, already faltering, has broken down completely following the explosion".
"The finance ministry insists that it can cover debt repayments for the rest of the year but a daunting €1.1 billion ($1.6 billion) of debt matures in January and February next year. Refinancing this at current yields (see chart) would be impossible".
Θα πρέπει να συμφωνήσετε μαζί μου ότι το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει. Το περιοδικό βασίστηκε μόνο σε σκληρά οικονομικά στοιχεία και στη χειροτέρεψή τους με την έκρηξη και αναφέρεται ονομαστικά στον παραφουσκωμένο δημόσιο τομέα, κάτι το οποίο ο κ. Δημητριάδης επιμελώς αποφεύγει να πράξει και περιορίζεται στις "ευθύνες" Ορφανίδη και τραπεζών.

Όσο για το αν διάβασα πρώτα το σχετικό άρθρο ναι, προφανώς το διάβασα και πιο κάτω είναι το δημοσιευθέν σχόλιό μου στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού:

phylarchus wrote: Aug 5th 2011 11:32 GMT The debt mentioned in the article does not include the treasury bills (short term debt). Still rest asssured, that the Republic of Cyprus and the Cypriots we will survive, even after the terrible sudden accident which cost us besides precious human lives the ruin of half of our electricity production. To-day, 28 days after the desaster, no more power cuts are needed. Our Republic, with God's help, will gradually stand again on her own feet and we will come stronger out of this misfortune. Our survival over several thousand years, including over 300 years of dark Ottoman rule, a subsequent selfish British colonial rule and the recent cruel turkish invasion and partial occupation of our territory, should suffice as a proof for that.
- Τη Βελτ δεν τη διαβάζω.
P. Demetriades on 11/08/2011
Here's what Phileleftheros made of the economist's aticle on Cyprus:

http://www.philenews.com/el-gr/Oikonomia-Kypros-XAK/3353/76097

Indeed they did interview me but did not mention my name in the article.

Politis has a summary of Welt's article on Cyprus, which was perhaps the most positive, concluding that Cyprus will cope on its own:

http://www.politis-news.com/cgibin/hweb?-A=210510&-V=articles
Ομφαλοσκόπος on 12/08/2011
Ο Economist έγραψε (http://www.economist.com/node/21525458):

At first glance, the island’s fiscal situation does not look particularly precarious.

Σε όλα τα ρεπορτάζ στην Κύπρο, αυτό το "εκ πρώτης όψεως" αγνοήθηκε.
John Taylor on 10/08/2011
The yields would still have gone up but were given an extra lift by our all knowing governor and the rating agencies that saw the sub prime mortgage crisis and have now become holier than God. I wonder how they do their ratings based just on momentum of reform? that is part of it, but the uk with riots and a debt of close to 80% of GDP with bank assets 5 times their GDP is not that much better than Cyprus even if they have their own monetary policy (to warrant a triple a rating) that has many problems structural, bank assets 9 times GDP but debt at least via latest IMF and ECB estimates at 61% of GDP...
αθηνα on 10/08/2011
Με αυτά και με κείνα οι υποβαθμίσεις συνεχίζονται - σήμερα τρίτωσε το κακό με τους Fitch - και μείς, με την εσωστρέφεια που μας διακρίνει, ασχολούμαστε ποιός πέτυχε περισσότερα αυτογκόλ.Μα πως να μας πάρουν στα σοβαρά οι ξένοι οίκοι,όταν λέει ο κ.Καζαμίας πως αποπυροδοτήθηκε η ωρολογιακή βόμβα του συνταξιοδοτικού, γιατί λέει,οι νεοεισερχόμενοι στη δημ.υπηρεσία θα ενταχθούν στο ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων.Δηλαδή, ζήσε Μάη να φας τριφύλλι μετά από 35 χρόνια που θα βγούν στη σύνταξη.Δεν ξέρω αλλά αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα.
mariaki on 12/08/2011
σημαινει βρε συ ότι ένα ποσοστο από τις απολαβές τους(το αντιστοιχο μάλλον αυτο των υπαλλήλων που δουλευουν στον ιδιωτικό τοέα) θα εντάσσεται στο ταμειο κοινωνικών ασφαλίσεων. Δημιουργείται δηλαδή μια επιπλέον χρηματική εισροή στο ταμείο που δεν υπήρχε πριν. Συνεπώς μάλλον δεν κατάλαβες καλα.
Yiannis Papamichael on 10/08/2011
Διαβάζω με προσοχή όλα τα άρθρα του κυρίου Δημητριάδη. Ο τρόπος όμως με τον οποίο αντιμετωπίζει τα λεγόμενα ή τις ενέργειες η μή ενεργειες του Κυρίου Ορφανίδη, δείχνει εμπαθεια προς το πρόσωπο του διοικητη. Και για να μη παρεξηγηθώ, δεν συγκαταλέγομαι σε εκείνους που πιστεύουν ότι ο διοικητής είναι αλάνθαστος.Το γεγονός δε ότι η ηγεσία του ΑΚΕΛ (που αποδεινύει καθημερινά πόσο σκαμπάζει απο οικονομικα), διαφωνεί πάντα και παντού με τις θέσεις του, του προσθέτει πόντους και εκτίμηση απο την πλειοψηφία των σκεφτόμενων πολιτών.
αθηνα on 11/08/2011
Κύριε Δημητριάδη,όπως ίσως θα έχετε προσέξει,είμαι σφόδρα ενάντια στις απόψεις σας.Ομως σας πιστώνω με τον ίδιο τουλάχιστον πατριωτισμό για τον τόπο.Εχουμε εμπεδώσει την κάθετη διαφωνία σας με τον διοικητή της ΚΤ,όπως έχουμε δει και σε άλλο post σας,την αντίδρασή σας στις υποβαθμίσεις.Εκείνο που δεν είδαμε,ήταν μιά καθαρή θέση γιά τη μέχρι τώρα οικονομική πολιτική του κ.Χριστόφια.Δηλαδή την κρίνετε θετικά;
Christos Savva on 11/08/2011
Οφείλουμε όλοι να δώσουμε τα συγχαρητήρια μας στον Κ Δημητριάδη, η συζήτηση αυτή ήταν εξαιρετική.