You are here

Μυρίζει bail-out τραπεζών το σχέδιο Εστία

08/11/2018 06:52

Συνεχίζονται οι αντιδράσεις για το κυοφορούμενο σχέδιο Εστία με όλους τους οικονομολόγους να επικρίνουν τη βασική του φιλοσοφία και κάποιους να υποστηρίζουν ότι παραπέμπει, ουσιαστικά, σε έμμεσο bail-out των τραπεζών.

Η αναθεώρηση του σχεδίου από την κυβέρνηση με την εισαγωγή κλιμακωτών εισοδηματικών κριτηρίων δεν έχει αλλάξει τη γενικότερη αρνητική εικόνα που εκπέμπει το σχέδιο, καθώς δημιουργεί ηθικό κίνδυνο επιβράβευσης των κακοπληρωτών με την πληρωμή μέρους του δανείου τους από τους φορολογούμενους.

Αν και η κυβέρνηση επιμένει ότι το σχέδιο καλύπτει τις ευάλωτες ομάδες, στην ουσία τα εισοδηματικά κριτήρια καλύπτουν τη συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών και με το σχέδιο ευνοούνται οι δύο μεγάλες τράπεζες που θα καλύψουν γύρω στο €1,5 δισ. μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων με το Εστία.

Τα υπόλοιπα €2 δισ. αφορούν δάνεια που παραχώρησε η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα.

Το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε αλλαγές στο σχέδιο Εστία ορίζοντας εισοδηματικά κριτήρια για τη λήψη της κρατικής χορηγίας.  Τα κριτήρια στηρίζονται κυρίως στον αριθμό των εξαρτωμένων ατόμων κάθε νοικοκυριού.

Το σχέδιο Εστία θα καλύπτει και μικρομεσαίες επιχειρήσεις των οποίων οι μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις έχουν εξασφάλιση πρώτη κατοικία, δεδομένου ότι θα εμπίπτουν των κριτηρίων που διέπουν και τα φυσικά πρόσωπα.

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα λογιστικής και χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου Ανδρέας Μηλιδώνης σημειώνει στη StockWatch ότι οι τράπεζες (που θα κάνουν την πιο πολλή δουλειά για την επιλογή των δικαιούχων του Εστία) δεν έχουν κανένα αντικίνητρο να αποκλείσουν στρατηγικούς κακοπληρωτές, αφού θα ήταν προτιμότερο να τους στείλουν στο Εστία αντί να τους πιέσουν. Επίσης οι τράπεζες δεν φαίνεται να έχουν κάποιο κόστος από το Εστία, αφού τα ούτω-καλούμενα κουρέματα δανείων μάλλον βρίσκονται ήδη στις προβλέψεις τους», αναφέρει.

«Το Εστία μοιάζει πιο πολύ με τραπεζικό bail-out παρά βοήθεια προς ευάλωτους δανειολήπτες», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μηλιδώνης.

Ο κ. Μηλιδώνης σημειώνει ότι το σχέδιο Εστία παραμένει ένα κακό σχέδιο, ακόμα και μετά τις μικρο-αλλαγές της προηγούμενης βδομάδας.

Συγκεκριμένα, επισημαίνει, το σχέδιο παραμένει πολύ γενναιόδωρο, καλύπτει πέραν των ευάλωτων ομάδων και μεγάλο μέρος της μεσαίας τάξης που έχει μη-εξυπηρετούμενα δάνεια, στρατηγικούς κακοπληρωτές και τις τράπεζες.

«Το Εστία ήταν και παραμένει πηγή ηθικού κινδύνου που δίνει συνέχεια σε μια σειρά σχεδίων εμπλουτισμένα με ηθικό κίνδυνο όπως το σχέδιο φορολογικής αμνηστίας (πριν περίπου μια δεκαετία) και πολεοδομικής αμνηστίας (πιο πρόσφατα)», σημειώνει.

Ψηλά εισοδηματικά κριτήρια

Ο καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Σωφρόνης Κληρίδης αναφέρεται στα ψηλά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, καθώς και το αίσθημα αδικίας που δημιουργεί στους συνεπείς δανειζόμενους και τον συνεπακόλουθο ηθικό κίνδυνο.

«Η δική μου ερμηνεία ήταν από την αρχή ότι πρωταρχικός στόχος του Εστία δεν είναι η προστασία ευάλωτων ομάδων αλλά η μείωση των ΜΕΔ. Υπό αυτό το πρίσμα το σχέδιο έχει μεγαλύτερη λογική, χωρίς όμως ν’ αναιρούνται οι αδυναμίες του. Αν η ανάγκη μείωσης των ΜΕΔ είναι τόσο επιτακτική που να επιβάλλει τέτοιες λύσεις, τουλάχιστον το σχέδιο θα μπορούσε να γίνει πιο αποδεκτό με (α) καλύτερη στόχευση σε ευάλωτες ομάδες και (β) ένα μηχανισμό που να δίνει στο κράτος τη δυνατότητα να επανακτήσει σε βάθος χρόνου ένα μέρος τουλάχιστον του ποσού που θα δαπανήσει», σημειώνει.

Με το σχέδιο, οι φορογολούμενοι θα πληρώσουν γι’ απόκτηση περιουσιακών στοιχείων από τους δανειζόμενους.

Ως έχει, το σχέδιο δεν αποκλείει τη μελλοντική πώληση των περιουσιακών στοιχείων προς όφελος του δανειολήπτη.

Ο σύμβουλος επιχειρήσεων Νίκος Χατζηνικολάου σημειώνει ότι όλες οι πληρωμές που θα γίνουν από το κράτος προς όφελος του δανειολήπτη πρέπει να θεωρηθούν σαν επιβάρυνση επί του τίτλου της περιουσίας που θα επωφεληθεί.

«Όταν και εφόσον ο τίτλος θα μεταβιβασθεί σε άλλο ιδιοκτήτη (είτε σαν πώληση είτε σαν κληρονομιά) ο τελευταίος θα υποχρεούται να πληρώσει το οφειλόμενο ποσό στο κράτος», σημειώνει.

Με αυτόν τον τρόπο, επισημαίνει, θα μειωθούν πιθανές αδικίες στην κατάρτιση της κατάστασης δικαιούχων, δεν θα υπάρχει άμεσο κόστος για τον δανειολήπτη και το κόστος για το κράτος σε βάθος χρόνου θα είναι σχεδόν τίποτε.

Στα θετικά του σχεδίου, ο κ. Μηλιδώνης επισημαίνει το ότι η επιπρόσθετη περιουσία έχει προσαρμοστεί στο 80% (αντί 125% που ήταν) με οροφή τις €250 χιλ.  Επίσης τα εισοδηματικά κριτήρια έχουν προσαρμοστεί σε σχέση με τον αριθμό ατόμων στο νοικοκυριό.

Στα αρνητικά, είναι ότι τα εισοδηματικά κριτήρια έχουν ανέβει μέχρι €60 χιλ. ακαθάριστα (που καλύπτει το 90% των νοικοκυριών στη Κύπρο με βάση τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου για το 2016).

Επίσης, προσθέτει, η αξία της πρώτης κατοικίας παραμένει σε πολύ ψηλά επίπεδα (€350 χιλ.), συμπεριλαμβάνοντας έτσι νοικοκυριά με περιουσιακά στοιχεία μέχρι €600 χιλ. Οι στρατηγικοί κακοπληρωτές δεν αποκλείονται.

Επιπρόσθετα, ο κ. Μηλιδώνης αναφέρει ότι η ημερομηνία συμπερίληψης παραμένει στον Σεπτέμβριο του 2017, ο οποίος ήταν εντός της προεκλογικής περιόδου (άρχισε από τον Ιανουάριο του 2017) για τις προεδρικές 2018, που εμπεριείχε υποσχέσεις για κούρεμα δανείων. Ιδανικά η ημερομηνία συμπερίληψης θα ήταν τέλος του 2016 (δηλαδή να συμπεριλάβει τις επιπτώσεις της κρίσης αλλά να αποκλείσει τις αυτό-εκπληρούμενες υποσχέσεις).

Ενστάσεις στο σχέδιο Εστία εξέφρασε χθες και ο έφορος κρατικών ενισχύσεων χαρακτηρίζοντας το άδικο και απαράδεκτο.  Στον έφορο ζητήθηκε να γνωματεύσει για το σχέδιο μόλις χθες, μετά την πολύμηνη ετοιμασία και συζήτηση του με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Της Γεωργίας Χαννή