You are here

DBRS: Ενδεχόμενο αναταράξεων στην Κύπρο

10/01/2023 06:04

Η κυπριακή οικονομία ανέκαμψε ισχυρά από το σοκ του κορωνοϊού, αλλά η μικρή της οικονομία, που βασίζεται στις υπηρεσίες, ήταν πιο ευάλωτη σε εξωτερικούς κραδασμούς, αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης DBRS.

Σε έκθεσή του σημειώνει επίσης ότι η κυπριακή οικονομία μπορεί να αντιμετωπίσει περαιτέρω αναταράξεις που συνδέονται με τη σύγκρουση στην Ουκρανία.

Μειωμένη ανάπτυξη ΑΕΠ

Σύμφωνα με τα βασικά μακροοικονομικά σενάρια της DBRS Morningstar, αν και η κυπριακή οικονομία ανέκαμψε καλά από την πανδημία το 2022, η πρόβλεψη για το 2023 έχει μειωθεί στο 1,8% από 4,6%.

Επισημαίνεται ότι ο πιο ορατός αντίκτυπος στην κυπριακή οικονομία ήταν μέχρι στιγμής η έντονη μείωση των αφίξεων Ρώσων τουριστών.

Παρά την ισχυρή ανάκαμψη των αφίξεων μη Ρώσων τουριστών, η δραστηριότητα του τουριστικού τομέα δεν έχει φτάσει μέχρι στιγμής στα προ πανδημίας επίπεδα. Αυτό, όπως σημειώνεται, προκάλεσε επίσης ύφεση στην αγορά κατοικιών υψηλής ποιότητας.

Όσον αφορά τη νομισματική σύσφιξη της ΕΚΤ, αναφέρεται ότι μπορεί επίσης να αυξήσει τους κινδύνους ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων, καθώς μεγάλο μέρος των εγχώριων δανείων έχει κυμαινόμενα επιτόκια.

Οι παράγοντες πίεσης

Αναφορά γίνεται στην πιο πρόσφατη έκθεση της DBRS Morningstar για την Κύπρο, τον Οκτώβριο του 2022, που κάνει λόγο για ισχυρή κεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών, η οποία παρέχει ένα μαξιλάρι έναντι κάποιας αποδυνάμωσης της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων και της συνεχιζόμενης αδύναμης κερδοφορίας και αναφέρει τις δημοσιονομικές πιέσεις που ενδέχεται να προκύψουν από το Εθνικό Σύστημα Υγείας και τη σχεδιαζόμενη επέκταση της εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, ΚΕΔΙΠΕΣ.

Σημειώνεται ότι προκειμένου να αποφευχθούν οι κατασχέσεις για ευάλωτα νοικοκυριά, η ΚΕΔΙΠΕΣ σχεδιάζει να αποκτήσει επιλέξιμες πρωτογενείς κατοικίες (αυτές με αγοραία αξία κάτω των €250.000), οι οποίες έχουν χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να αφήσει αυτές τις κατοικίες σε ευάλωτα νοικοκυριά. (Το ΔΝΤ εκτιμά το κόστος σε 3,5 % του ΑΕΠ).

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, μεταξύ του έτους 2017 και του τρίτου τριμήνου 2022, σημειώθηκε μείωση κατά €17,8 δισ. των ΜΕΔ σε εγκεκριμένα πιστωτικά ιδρύματα (10,2% δείκτης ΜΕΔ το τρίτο τρίμηνο του 2022, έναντι 46,4% το 2016).

«Αυτό εξακολουθεί να είναι ένα μεγάλο ποσό σε σύγκριση με το μέγεθος της οικονομίας», τονίζει η DBRS Morningstar, ενώ επισημαίνεται ότι ένα αξιοσημείωτο μέρος της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά €17,8 δισ. αφορά στα δάνεια ονομαστικής αξίας €7,3 δισ. που παρέμειναν στην υπολειπόμενη οντότητα (μετονομασία σε ΣΕΔΙΠΕΣ) με την παράδοση τραπεζικής άδειας της ΣΚΤ και τη μεταφορά μέρους των περιουσιακών της στοιχείων και υποχρεώσεις προς την Ελληνική Τράπεζα.

Προστίθεται ότι η Κύπρος μείωσε το δείκτη ΜΕΔ της στο 11,2% τον Ιούνιο του 2022, από 46,4% το Δεκέμβριο του 2016 και πως αυτός ο δείκτης παραμένει πολύ πάνω από το μέσο δείκτη ΜΕΔ για τις οικονομίες της ζώνης του ευρώ (3,2% το Μάρτιο του 2022).

Η 100% θυγατρική της ΣΕΔΙΠΕΣ, ΚΕΔΙΠΕΣ, διαχειρίζεται αυτά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και το διατηρηθέν χαρτοφυλάκιο ακινήτων και περιουσιακά στοιχεία σε συνεργασία με την Altamira Asset Management (Κύπρος) με στόχο την ανάκτηση των €3,6 δισ. της κρατικής ενίσχυσης.

Αναφορά γίνεται σε έκθεση για το δεύτερο τρίμηνο του 2022, η οποία δείχνει ότι €740 εκατ. από την κρατική ενίσχυση έχουν επιστρέψει έκτοτε.

Εξασφαλίσεις ακίνητης περιουσίας

Όπως αναφέρεται, οι περισσότερες από τις υποκείμενες εξασφαλίσεις ακίνητης περιουσίας των κυπριακών συναλλαγών είναι κατοικίες.

Το 2021, αν και η συνολική αξία των συναλλαγών σε ακίνητα κατοικιών μειώθηκε κατά 14% σε σύγκριση με το 2019 (προ του κορωνοϊού), ο αριθμός των συναλλαγών ξεπέρασε το 2019 κατά 11% και το 2020 κατά 32%.

Ο βασικός μοχλός αυτής της ανάπτυξης ήταν η αγορά διαμερισμάτων (ειδικά η κατηγορία των €100.000 – €300.000), η οποία αντανακλά τη στροφή προς τα ακίνητα σε χαμηλότερες τιμές και τον ισχυρό εγχώριο τομέα.

Το μεγαλύτερο μέρος των εξασφαλίσεων βρίσκεται στη Λευκωσία και στη Λεμεσό.

Αυτές οι δύο περιοχές είναι οι πιο σταθερές αγορές ακινήτων στην Κύπρο. Είναι οι δύο τομείς που οδηγούν την ανάπτυξη, όσον αφορά τον όγκο συναλλαγών και την αξία συναλλαγών.

Κεφάλαια NGEU

Στην έκθεση αναφέρεται ότι η Κύπρος αναμένεται να λάβει σημαντικό ποσό κεφαλαίων από το χρηματοδοτικό μέσο NGEU (€0,9 δισ. σε επιχορηγήσεις και €200 εκατ.  σε δάνεια) κατά την περίοδο 2021–26, συμπεριλαμβανομένων των €157 εκατ. σε προχρηματοδότηση που έλαβε το 2021.

Τα ποσά είναι επιπλέον των κονδυλίων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου ύψους €1,0 δισ. κατά την περίοδο 2021–2027.

Της Γεωργίας Χαννή